Alþýðublaðið - 27.09.1958, Blaðsíða 3

Laugardagur 27. sept. 1958
f>lþ*8abla8ia
3
Alþýöublaöiö
ÍJtgefandi:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingast j óri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingasími:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
A I þ'j ð u f i o k k u r l n n
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson
Emilía Samúelsdóttir
14901 og 14902.
1 4 9 0 6
1 4 9 0 0
Aiþýðuhúsið
Prentsmiðja Alþýðublaðsins Hverfisgötu 8—10
Hlœgilégur óskadraumur
MORGUNBLAÐIÐ hefur undanfarið bergmálað áróður,
sem forustumenn Sjálfstæð sflokksins klifa á í ræðum á
héraðsmótunum svokölluðu og mun eiga að vera áhrifamik-
ill m,álflutnineur gegn núverandi ríkisstjórn. Boðskapur-
inn er sá, að aiit sé betra en vin.stri stjórn. Við nánari athug-
un er niðurstaðan ekki velgameiri en sú, að Sjálfstæðisflokk
urinn vill telja fólki trú um, að hann sé skárri en vinstri
fiokkarnir. Og þessa erindis ferðast stríðshetjurnar um hér.
uðin og ím.ynda sér, að þær leggi undir sig landið!
Ekkert er skiljanlegra en Sjálfstæðisflokkinn langi til
að sannfæra landsfólkið um. að hann taki vinstri flokkunum
fram. En slíkt kemur ekki af sjálfu sér. Forustumenn hans
verða að nefna einhver málefni til að sannfæra íslendinga
um yfirburði Sjálfstæðisflokksins. En málefnin vantar í
ræða flokksforingjanna og skrif Morgunblaðsins, þó að leit-
að sé með logand Ijósi í því niðar^yrkri. Og Þess vegna á
Sjálfstæðipfiokkur nn engri tiltrú að fagna. Hann er bara
á móti vinstri stjórninni. En íslendingar eru svo heimtu-
írekir að vilja vita, að hverju sé að hverfa, ef Sjálfstæðis-
flokkurinn fengi landsstjórnarvöld í sínar hendur. Og það
er líka satt að segja lágmarkskrafa.
Sjálfstæðisflokkurinn reynir mjög að halda því fram,
a'ð núverandi ríkisstjórn sé klofin. Og satt er það, að
stuðningsflokka hennar greinir á um ýmis málefni. —
Hins vegar fer bví víðs fiarrþ að Sjálfstæðisflokkurinn
sjái þann draum sinn rætast, að stjórnarsamvinnan liðist
i sundur. Morgunblaðið er bvert á móti orðið að viðundri
fyrir að spá dauðdaga ríkisstjórnarinnar vikulega eftir
að hún tók við völdum. Þetta er óskadraumur íhaldsins.
En óskadraumar málefnalausra flokka verða sjaldan að
veruleika. Þess vegna taka íslendingar ekkert mark á
áróðri Sjálfstæðisflokksins. Þeir vorkenna honum þessa
lítilmannlegu viðleitni.
Gleggsta sönnunin um málefnaskort Sjálfstæðisflokks-
ins er afstaða hans til efnahagsmálanna. Hann var andvígur
ráðstöfunum síðasta alþingis og hefur lagt mikið kapp á að
fordæma þær og rangtúlka í ræðu og riti forustumanna
s'nna. En Sjálfstæðisflckkurinn stendur ósköp höllum. fæti
í þessu máli. Hsnn lét alveg hjá líða að marka stefnu í efna-
hagsmálunum. ef undan er skilinn Gunnar Thoroddsen
borgarstjóri, sem vildi gengislækkun og kvað upp úr um
það í heyranda hlióði. Flokkurinn þorðj hins vegar ekki að
tile nka sér þá stefnu opinberlega- Hann fór út í horn, hafði
ekkert til málann*a að lesgia, kvaðst vera þess óviðbúinn
með öllu að hafa tillögur að gera um efnahagsmálin og
þjcðarbúskapinn. svo vill þessi flokkur fá aukin völd
óg áhrif. Tii hvers? Er nema von, að bess sé spurt, hver
væru málefni Siálfstæð sflokksins, ef hann ætti að stjórna
landinu? Og dettur honum í hug, að gengi hans vaxi í
málefnaleysinu?
Ájróður &jálfstæðisflokksins verður honum ekkA að
neinu gagni. Öðru nær. Hann undirstrikar aðeins málefna-
leysi þessa „stærsta flokks landsins“. Og það hlutskipti er
víst því.'ömurlegra sem flokkurinn er stærri.
veona
Vélsmiðjan Sleðji h.f.
Kaupið Alþýðublaðið
fæst á flestúm blaðsölustöðum í Reykja-
vflí og nágrenni bæjarins.
li þarf þýðandinn ekki lengur að kunna málið,
sem þýtt er úr.
NU hefur stórt félag sem fram-| er skrifuð með rafmagnsritvél
leiðir straumrofa, eytt til þess | á segulband, en fyrir vélþýðir
75.000 sterlingspundum og sem kostar 10.000 sterlings-
fimm ára fyrirhöfn, að glíma pund í leigu á mánuði, er það
við vandamál sem þegar hefur allt of hæg yfirferð. Hér þarf
verið leyst í grein, er birtist fyllilega vélrænan útbúnað,
í vísindatímariti árið 1950. Rit sem „les“ hið prentaða mál
þetta stendur á hillu í bóka- sjálfur. Nú hefur mikil áherzla
safni, sem aðeins er svo að verið á það lögð, að finna upp
segja í fárra mílna fjarlægð. ritvél handa blindu fólki, og
En það hafði sést yfir ritið, sömuleiðis hafa verið uppi há-
vegna þess, að það var í Rúss-
landi.
Um það bil ein milljón vís-
indaiegra greina bætast við
bókakost heimsins á ári hverju.
værar kröfur frá bönkum og J
pósthúsum, um sjálfvirkar vél- ; stofnunarinnar í Massachu-
ar til"skýrsiugerðar og ávísana- j setts. í marz 1954 kom ú'- fyrsta
hefti af tímaritinu Vélrænar
þýðingar, sem er hið fyrsta
sinnar tegundar, og Harvard
háskólinn hefur þegar faliizt
á fyrstu dokiorsritgerð um það
efni.
Fvrir tveim árum gerðist
flokkunar. Enda hafa nú vél-
fræðingar fundið upp- áður-
Fleiri en fimmtíu af hverjum nefndan útbúnað.
hundrað eru ritaðar á tungu- j Annað stig er þýðingin, —
málum, sem vísindamenn um að fella í tungumál útsetning- ;
hálfan hnöttinn geta ekki les- arinnar samþýðandi orð og
ið. En það kostar 17 krónur ís- þau, er standa á tungumáli inn- |
lenzkar að þýða hverja blað- setningarinnar. í því sambandi það á opinberum fundi í New
síðu úr þýzku, 43 krónur að er orðaforðinn mikils virði.. York, að vélþýdd var grein úr
þýða jafnstóra síðu úr rúss-1 Þess má geta, að í The Oxford rússnesku, sem 250 orð komu
nesku og 123 krónur úr English Dictionary, er hálf fyrir í. Var það gert með þýði
japönsku. Og það tekur að miujón orða, og hvert þeirra | er framleiddur hafði verið á
minnsta kosti tuttugu daga að, með tveim eða þrem afleiðslu- skrifstofuvélaverkstæði. í októ-
fá vísindagrein þýdda. Mála-1 orðum. Því fleiri orðum sem er ber síðastliðnum var frá því
komið fyrir í ,,minni“ þýðis-! skýrt af dr. Booth, sem nú er
ins, þess lengri tíma tekur að ; lektor í sjálfvirkri vélfræði við
múrinn hefur verið mesta
hindrunin í vegi vísindanna,
siðan latínan hætti að vera al-
þjóðamál hinna lærðu.
Fyrir tólf árum síðan var
því spáð af dr. A. Donald Booth
kennara við Birkbeck háskóla
í Lundúnum, að sennilega væri
hægt að nota rafölduteljara til
að þýða af öðrum tungumálum.
Góðir þýðendur eyða of mikl-
um tíma til að halda stílnum,
fletta upp í orðabókum og því
um líkt. Ef unnt yrði að gera
vélina vélræna, væri þýðand-
anum hægra um hönd að beita
sér við flóknari viðfangsefni.
Hann ræddi þetta við herra
Warren Weaver, forstjóra nátt-
úrufræðideildar Rockefeller
stofnunarinnar, og hugmyndin
um vé’ræna orðabók varð full-
ger, enda þótt ekki væri að
öllu frá henni gengið á teljara.
Almennur áhugi var lítill,
en Weaver gerðist eldheitur
ta'smaður vélrænna þýðinga.
Hann taldi víst að tæknilegu
atríðin yrðu leyst í síðari
heimsstyrjöldinni, því þá var
svo áríðandi að geta þýtt dul-
leiða hvert þeirra út. Er hægt
að koma fyrir 50.000 orðum á
segulhimnur vélarinnar og
grípa til þeirra á einum fimmt-
ugasta hluta úr sekúndu. Með
segulbandi er unnt að auka
orðaforðann upp í eina milljón,
en þá fer 1/10 úr sekúndu til
að ná í hverforð. Nú er í at-
hugun að geyma orðin á film-
um, og er þá búizt við að geta
komið fyrir tíu milljónum orða.
Þriðja stig er útsetningin, og
felur hún í sér öll vandamál
innsetningarinnar á gagnstæð-
an hátt.
Hin síðustu ár hefur þessu
máli miðað áfram með auknum
hraða. MT hefur orðið einn lið-
urinn í kapphlaupinu um hag-
fræðilega og hernaðarlega yf-
irburði. í Bandaríkjunum hef-
ur verið gengið frá áætlun um
að smíða þýði, á sem stytztum
tíma fyrir 1,6 milljón punda
kostnaðarverði eða hér um bil
73 millj. ísl. kr.
Nuffield stofnunin veitti ný-
lega 7.200 sterlingspund í þrjú
mál óvinaþjóða, og eins ef er- ár tn vélþýðingatilrauna við
lend mál voru sérlega þung- \ Dirkbeck háskólann, og þjóð
skilin. Hann skýrði frá stærð-
fræðingi er þýtt hafði hundrað
orða skeyti úr dulmáli og rit-
að það aftur á sinni upphaf-
legu tyrknesku, með því að
nota hina venjulegu vélrænu
aðferð í sambandi við bréfa-
þýðingar. Þó kunni hann ekki
stakt orð í tyrknesku og vissi
ekki einu sinni að skeytið var
á því máli.
Var nú hafizt handa um
|rannsóknir varðandi vélþýð-
| ingar. En þó var við miklar
úrtölur að etja, og einn sér
fræðingur kallaði hugmyndina
,,rugl“. Fyrsta ráðstefna um
MT’ eins og það var síðar nefnt,
var haldin í maí árið 1952
Iðnfræðastofnuninni í Massa-
chusetts, Þangað komu mála-
menn, rökfræðingar og rafvéla
fræðingar og athuguðu málið
rækilega í heild, til að byrja
með.
Við vélræna þýðingu eru
þrjú stig, og er hvert þeirra
sérstökum annmörkum háð.
Fyrsta stig er innsetningin —
þá er textinn sem þýða skal,
færður inn á vélina. Einfald-
asta aðferðin er sú að greinin
lega vísindastofnunin hefur
einnig veitt styrk til IðnfræSa-
Lundúnaháskóla, að tekizt
hefði að þýða greinar með
fjörutíu orða forða, á tuttugu
tungumál. Og til að sýna það,
að Ausíurlönd vilji friðsamleg
skipti við Vesturlönd, lýsti hr.
Lebedev forstjói’i hinnar rúss-
nesku stofnunar fyrir smíði ná-
kvæmra véla, því í útvarpsvið-
tali, að gerð hefði verið frum-
mynd af rafölduþýði, er snúið
gæti ensku máli í rússneskt.
En við eigum langa leið fyrir
höndum. Enda þótt mikið hafx
áunnizt, hefur ekki enn fund-
izt viðhlítandi úrlausn þess
vandamáls að margfalda þýð-
ingar orða. Sem dæmi um erf-
iðleikana má nefna, að enska
orðið bank getur þýtt mishæð
á landi, stofnun til að geyma
peninga í og rif úti í sjó. A
rússnesku er hægt að túlka
hvert hugtak með ýmsum
orðum. Ef maður þýðir, getur
hann ákveðið merkingu orðs-
ins af því sem á undan og eft-
ir fer. En vélin hefur engarx
snefil af dómgreind, hún fram-
kvæmir aðeins fyrirskipanii*
samkvæmt byggingu sinni.
Þegar orðið bank kemur fyrir,
Fi'amhald á 5. síðu>
Ný kjörbúð KRON á Skólavörðusííg 12
Eins og skýrt var frá í blaðinn í gær, hefur KRON breyit mat
vöruverzlun sinni á Skólavörðustíg 12 í kjörbúð. Kjörbuðin er
björt og rúmgóð, eins og sést á myndinni. KRON vinnur, nú að
tveim kjörbúðum, í Vogum og Smáíbúðahverfi.