Alþýðublaðið - 27.09.1958, Blaðsíða 4

Laugardagur 27. sept. 1958
¥§ TT VAáfúÍÍ& ÞAGSfáfS
ÞORSTEINN ERLINGSSON
’yæri hundrað ára í dag hefði
'hann liíað svo lengi. Nú er af-
Jhjúpað minnismerki um hann
að Hííðarendakóti í Fljótshlíð.
Þoi’steinn var árgali jafnaðar-
stefnunár, skáld verkalýðshreyf
Ingarinnar í upphafi hennar hér
á landi. Hann var óvenjulegt
uppreisnarskáld, tónn hans var
íjúfari en fiesíra þeirra, sem ort
íiafa uppreisnarljóð og tilfinn-
ing- hans fyrir réttlætinu og ó-
réttiíHim um leið svo seiömjúk
að það ef eins og maður finni
miklu fremur vorþey í ljóðum
hans en uppreisnárhvöt — og
|»ó lætur hún ekki á séf standa.
ÞORSTEINN var allslaus
stúdent í Kaupmannahöfn á
þeim árum þegar dönsk verka-
lýðshreyfing var að fá sína eld-
skífn. Þá var uppreisnin log-
andj í hugum alþýðufólksins,
enda jafnaðarstefnan ung og allt
að vinna og engu að tapa. Þá
var kirkjan fulltrúi og verndar-
vættur auðvaldsins og aðalsins
og verkalýðurinn allslaus og ör-
Að Hlíðarendakoti í dag.
Af gefnu tilefni eru þýin
ávörpuð.
Þó að margt hafi breyzt.
hefur þetta enn ekki
breytzt til muna.
væntingarfullur leit því á hana
sem versta óvin sinn.
ÞETTA SETTI SVIP á Þor-
stein Erlingsson. Ég hef hitt
nokkra menn, sem þekktu Þor-
stein. Þeim ber öllum saman
um, að hánn hafi verið einstakt
ljúfmenni, en heldur ómann-
blendinn. Ljúfmennskuna finn-
ur maður í ljóðum hans, jafnvel
í mestu uppreisnarkvæðum
Héraðsfundur Kjalarnessprðfasfs
dæmis hðidifm að Brautarhoiíi
} Kirkjao þar átti huodrað ára
afmæli á iþessii ári.
UÉRAÐSFUNDUR Kjalames-
prófastsdæmis var haldinn 18.
sept. s. 1. í Brautarholti á Kjal-
arnesi. Að lokinni helgistund
í Brautarholtskirkju, þar sem
sóknarpresturinn, séra Bjarni
Sigurðsson, flutti hugvekju en
•Gísli Jónsson organisti lék á
hljóðfæri kirkjunnar, setti
prófasturinn, séra Garðar Þor-
steinsson, fundinn.
Þá tók til máls Ólafur Bjarna
son, hreppstjóri og safnaðar-
íulltrúi í Brautarholti, en á
héraðsfundi s. 1. ár, hafði hann
'boðið það fram, fyrir sína hönd
og konu sinnar, að héraðsfund-
urinn yrði að þessu sinni hald-
inn j Brautarholti í tilefni af
því, að Brautarholtskirkja átti
hundrað ára afmæli á þessu
ári. Rakti hann nú í fáum drátt-
xim sögu hinnar gömlu og virðu
iegu kirkju og skýrði frá end-
' irbótum þeim og viðgerðum,
sem farið höfðu fram á kirkj-
tinni fyrir þessi tímamót í sögu
liennar. Voru endurbætur þess-
ár bæði miklar og margþættar,
enda er Brautarholtskirkja nú
Kið vandaðasta guðshús, fag-
urlega og smekklega búin í
Evívetna, og prýdd mörgum
fögrum gripum, en marga
þéirra hafði hún nú hlotið í af-
rnælisgjöf. Ólafur áætlaði, að
þessar endurbætur á kirkjunni
rnyndu hafa kostað um 90 þús-
und krónur, en svo höfðu sókn-
-armenn verið rausnarlegir í
gjöfum og frjálsum framlögum
til kirkju sinnar, að ekki hefði
þurft að skerða sjóð hennar til
þessara framkvæmda.
í yfirlitsskýrsíu sinni. um
átörf og viðburði. í prófasts-
dæminu minntist prófastur
íýrst látins safnaðarfulltrúa,
Ólafs H. Jónssonar kaupmanns
í Hafnarfirði, er Iátizt hafði
milli héraðsfunda, þá þakkaði
prófastur góða fundarsókn, en
itlir prestar prófastsdæmisins
voru komnir til fundar, nema
snnar af prestunum í Vest-
nnannaeyjum, og allir safnaðar-
fulltrúar, nema einn, er var
veikur. Prófastur sagði frá
•endurbótum og viðgerðurn á
kirkjum í prófastsdæminu á
síðasta ári. Nam heildarkostn-
aður þeirra framkvæmda kr.
394.000,00. Meðal annars gat
han.n þess, að Lágafellskirkja
hefði eignazt vandað pípuorg-
el. Væru þá komin pípuorgel
í fimm kirkjur í prófastsdæm-
inu, en rafmagnsorgel væru í
tveimur kirkjum að auki. Bæri
það vott um hinn mikla áhuga
meðal safnaðanna fyrir því, að
eignast vönduð hljóðfæri í
kirkjurnar, og því bæri nauð-
syn til þess, að séð væri betur
fyrir því, en verið hefur, að
sérfróðum mönnum væri falið
að veita safnaðarstjórum ráð-
leggingar um val og kaup á
slíkum hljóðfærum, svo að sem
bezt megi til takast hverju
sinni, en á því hafi stundum
verið misbrestur. Sama máli
gegni um kaup á öðrum kirkju-
munum.
Kirkjureikningar fyrir árið
1957 svo og kirkjugarðsreikn-
ingar höfðu borizt úr öllnm
sóknum prófastsdæmisins, og
voru þeir samþykktir.
Messugjörðir í prófastsdæm-
Frarnhald á 8. siöu.
hans, en kaldhæðni er þar oft
áberandi — og þar ltemur fram
ómannblendni hans því að ég
hygg að flestum kaldhæðnum
mönnum finnist. sem þeir séu
einmana og eigi samleið með
fáum.
ÞORSTEINN hafði yaranlég
áhrif á unga menn á fyrri hluía
þessarar aidar. Eg man þaö, að
einu sinni kunni ég flest ljóð
hans utan að og skildi Þyrna
sjaldan við mig eftir að ég .hafði
eignazt þá, sem ekki gekk
þrautalaust. Einhvern veginn
varo það svo, að Ljónið gamla
stóð hjarta mínu næst — og
gerir enn þó að langt sé frá því,
að það sé með beztu kvæðu.m
hans.
HANN TALAR ÞAR í einu til
dfottnarans og þýjanna, sem
krjúpa fyrír honum. Og þó að
margt sé nú breytt, þá finnst
mér þetta kvæði eiga enn að
hljóma í eyrum, ekki sízt þýj-
anna, smjaðraranna og skó-
þurkaranna, sem snúast í kring-
um drottnaranna og taka fegin-
samlega við hverri ögn, sem hrýt
ur ai borði hans. En kvæðmu
lýkur með þéssum línum — og
mér þykir vænt úm að geta not-
að þetta einstaka tækifæri íil
að koma boðskap Þorsíeins á
framfæri við . þá, sem eiga að
taka hann til sín,
„En gáttu rakleitt, gamla ljón,
þér gerir einginn nokkurt tjón,
svo lijer þarftú ekki að hræðast
neitt,
þín hjörð er hæsta lítið breytt.
í rauh og veru þarf hún þig,
að þrælka, kjassa og jeta sig.
Plvað á hún til að óttast þá
og elta og sleikja, ef þú ert frá?
Því þola dýrin þrælaslög,
að þau eru bæði trygg og rög.
Svo veistu, hái herra minn,
öll hrædýr elska kónginn sinn,
því það er mesti fjandafans,
sem fær að naga leifar hans.
Því. ber þig einginn burtu frá
þeim barka, sem þú vinnur á;
á meðan buíiar blóðug und,
þeim blöskrar kannske rétt um
stund;
. en ef að beitlan einhver fer,
þau aðra betri færa þér.
Þau kaupa tönn í hverja hvilft
og heilan tanngarð, ef þú vilt.“
Hannes á horninu.
FERRARA, ITALIU. Það er
ejkki éalgengt, að menn gangi í
svcfni, og þegar svefngengill
deíínr út um svefnlierbergis-
gJu~~:-nn sinn, vekur það ekki
stérkostlega athygli.
En þegar tveir gera það í
scr.:á borginni, á sama sólar-
hringnum — þá fer fólk að
tala. Gg fólkið í þessari Iand-
búnaoarborg á Norður-ítalíu ér
engin imdantekning. — Það lít-
ur á þetta sem farsótt.
Sumir: halda því fram í mestu
alvöru, að svefnganga sé ó-
venjulega algeng í F'errara —
en þar eð enginn hefur haft
fvrir því að skrá skýrslur um
þetta, er erfitt að sanna bað.
Á rakarastofum, strætis-
vagnasíöðvum og veitíngahús-
um beindist samtalið að dular-
fullri moskítóflugu, sem á að
spýta vökva. er framkailar
svefngöngu. Skoríur á vísinda-
legum sönnunum takmarkar
þann fjölda, er fylgt getur þess
ari kenningu.
A,nnar hópur manna heíur
komið fram með aðra kenningu.
Ferrara stendur á mioju flat-
lendi, þar sem þungt og rakt
]öff ríkir vÞr súmarmánuðina,
og kann það að hafa áhrif
sumt fólk.
Hér birtast mönnum snævi-
baktir tindar í hillingum og
halda mætti því fram, að und-
irvitund svéfngenglanna sé að
reyna að ná þeim tindum. T:I
þessa hefur engum dottið í hug'
svar við þessari kenningu.
En heilbrigðisyfirvöldin í
borginni neita að líta á svefn-
gönguna sem farsótt. Sú st.að-
reynd, að 10 ára gamall dreng-
ur, ‘ Mario Perin, datt út um
svefnherbergisgluggann sinn,
er hann gekk í svefni, og við-
beins.braut sig, sannar ekkert,
segja Þau. Og sú staðrevnd, að
betta gerðist sólarhring eftir að
Antonio Castelli datt út um
sinn glugga og sneri sig um ökl
ann, án þess að vakna einu
sinni . . . það er bara tilviljun.
e i
u^ar
ei tin:g
‘SMYRNA, Tyrklandi. Frosk-
menn hafa fundið leifar af róm
<3 verskum skipum, ér fórust á
Þetta er brezk kona, scm hcitir Honor Blackman. Hún er forn-
leifafræðingur og er þarna við rannsóknir á gripum, sem teknir
hafa vertð ús forn-rómverskum skipsflökum á bafsbotni.
Eyjahafi fyrir 2000 árum. Ó-
teljandi eru sjávarföllin, sem
gengið hafa yfir skipin síðan
harmleikur þeirra gerðist, er
þau voru á ferð meðfram strönd
Eyjahafs. '
Froskmannafélag Izmir, am-
erískur lbaðamaður, Peter
Throckmorton, að nafni, og
brezki fornleifafræðingurinn
Hcnor Frost hafa skipulagt
könnunarhóp með stuðningi
stjórnanda fornminjasafnsins í
Izmir. Hópurinn hefur komiö
upp aðalstöðvum sínum í Bod-
run, íitlum baðstað hér í
grenndinni, og rejmdir, tyrk-
neskir kafarar kanna nú hafs-
botninn.
Mustafa Kapkin, yfimaður
kafaranna, sagði, að þeir ein-
beindu sér að fjórum rómversk
um skipsflökum, sem fundizt
hefðu milli hafnanna í Bodrun
og Marmaris.
,,Tvö þeirra liggja á fimm til
sex faðma dýpi á klettóttum
botni og hafa smám saman lið-
azt í sundur,“ sagði hann, „en
hin tvö, sem liggja á sandbotni
á 16 til 20 faðma aýpi, nafa
staðizt tímans tönn mjög' vei.‘c
Menn, sem kafa eftir svaniþi
á þessu svæði, segja, að hafs-
botninn umhverfis Eyjahafið
sé fullur af rómverskum flök-
um.
Froskmennirnir einbeina sér
að því að koma upp með smá-
gripi úr skipunum, en hafa þó
þegar fært fornleifafræðingum
og sagnfræðingum mikið af nyt
sömu efni.
Ef þeir geta fengið styrk frá-
tyrknesku stjórninni eða stórri
góðgerðastofnun, munu þeir
reyna að ná flökunum sjálfum.