Morgunblaðið - 17.03.1976, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. MARZ 1976
23
Minning:
Séra Kristinn Stefánsson
áfengisvarnaráðunautur
Hinn 9. marz sl. var gerð frá
Dómkirkjunni í Reykjavík útför
síra Kristins Stefánssonar, fyrr-
verandi skólastjóra og áfengis-
varnaráðunautar, að viðstöddu
miklu fjölmenni. Með honum er
fallinn frá einn mikilhæfasti
forystumaður vor Islendinga á
sviði menningarmála og félags-
starfs, maður, sem auðnaðist að
verða leiðtogi mikils fjölda
manna sem skólastjóri, prestur og
foringi bindindissamtaka um ára-
tugi.
Sá, er þetta ritar, átti þess kost
að verða náinn kunningi síra
Kristins og fylgjast með störfum
hans á ýmsum sviðum. Verða því
þær minningar, sem hér eru birt-
ar, tengdar kynnum okkar fyrst
og fremst, og eru lesendur beðnir
að virða það til betri vegar.
Leiðir okkar síra Kristins lágu
fyrst saman í fjórða bekk Mennta-
skólans í Reykjavik, sem þá var
eini menntaskóli landsins. Krist-
inn hafði þá lokið gagnfræðaprófi
frá Gagnfræðaskóla Akureyrar,
undir handleiðslu hins mikilhæfa
skólameistara Stefáns Stefáns-
sonar, en Brynleifur Tobiasson
var kennari hans í íslenzku og
sögu, og lagði undirstöðu, sem
Kristinn byggði traustlega ofan á,
enda munu þessar greinar hafa
verið kjörgreinar hans flestum
öðrum fremur. Lagði hann
snemma stund á að vanda málfar
sitt í ræðu og riti, jafnframt því
sem hann gerðist brátt einn rök-
fastasti ogsnjallasti ræðumaður í
hópi skólafélaga sinna, og þótt
lengra væri leitað, og þroskaði
hann þessa hæfileika sina með
aldri og reynslu, svo að mörgum
hefur orðið minnisstætt.
Svo skipaðist, að ég kynntist
brátt Kristni Stefánssyni betur en
flestum öðrum bekkjafélaga
minna. A menntaskóla- og
háskólaárum voru þeir tveir her-
bergisfélagar Akureyringarnir
Friðrik Magnússon og Kristinn, i
skjóli föður Friðriks, Magnúsar
Kristjánssonar, sem um þær
mundir gegndi embætti fjármála-
ráðherra. Ekki voru húsakynnin
stór, en þarna urðu tíðir vina-
fundir, og færri munu þau hafa
verið kvöldin, sem þar var enginn
gestkomandi, og undirritaður að
heita mátti daglegur gestur.
Margt var þar gert sér til ánægju
að ungra manna hætti, en allt af
mikilli stillingu og kurteisi, og
engum datt í hug að trufla lestur
heimamanna, ef einhverju var
ólokið fyrir næsta dag. En gáfur
þeirra og minni gerðu þeim fært
að sinna gestum sínum án þess að
námsárangur þeirra biði hnekki,
og sástþað glöggt áþví, að Friðrik
hlaut hæstu einkunn bekkjarsyst-
kina sinna á stúdentsprófi, en
Kristinn varð hæstur 17 bekkjar-
bræðra okkar á guðfræðiprófi.
Að loknu guðfræðiprófi
stundaði Kristinn framhaldsnám
í guðfræði í Marburg einn vetur,
og lagði einkum stund á félagssið-
fræði, undir handarjaðri próf.
Georgs Wúnschs, sem með bók
sinni, Evangelische
Wirtschaftsethik, hafði rutt
þeirri grein braut meðal guð-
fræðinga, en Kristinn mun verið
hafa fyrsti Islendingurinn, sem
lagði stund á þau fræði, sem nú
reynist æ brýnni þörf fyrir. Mun
það nám hans hafa orðið honum
góð stoð í þeim störfum, sem biðu
hans, bæði á sviði skólamála og
félagsmála.
Næsta vetur gerðist Kristinn
kennari við héraðsskólann á
Laugarvatni, sem þá var nýlega
stofnaður, undir stjórn Bjarna
Bjarnasonar. Mat hann jafnan
mikils kynni sfn af þeim ágæta
skólamanni, og varð þessi starfs-
reynsla honum mikils virði. Hann
fann, að á þessu sviði gat hin
guðfræðilega menntun hans kom-
ið honum að góðu liði, og réðst
hann til skólastjórnar við héraðs-
skóiann í Reykholti, sem hóf
göngu sína haustið 1931. Kom það
í hlut síra Kristins að móta starf
skólans í upphafi, og er það sam-
kvæði allra þeirra, sem til þekkja,
að það hafi honum tekizt svo sem
bezt varð á kosið.
Enn áttu leiðir minar og
Kristins Stefánssonar eftir að
liggja saman, því að svo fór, að ég
var prófdómari við skóla hans öll
þau ár, sem hann starfaði þar, að
einu undan skildu, er ég var fjar-
verandi. Kynntist ég þannig vel
skólastarfi hans og skólastjórn, og
hygg ég ekki ofmælt, að hvort
tveggja hafi verið með ágætum.
Sérstaklega er mér minnisstætt,
hve nemendur hans náðu góðum
árangri í íslenzkunámi sínu, og
væru færri bögumælin í ræðu og
riti, ef allir hefðu notið leiðsagnar
hans i þeirri grein. öll áhrif hans
á nemendur skólans og afskipti af
þeim voru með þeim hætti, að
þeir minnast hans með virðingu
og þakklæti sem ógleymanlegs
leiðtogaog vinar.
Kristinn hvarf frá skólanum
fyrr en æskilegt hefði verið, og
olli þvi að mestu heilsuveila, sem
hann sigraðist þó að mestu á, en
átti þó eftir að verða honum þung
í skauti á efstu árum hans.
Fluttist hann til Reykjavíkur og
gerðist fulltrúi i stjórnarráðinu,
unz hann tók við starfi áfengis-
varnaráðunautar eftir fráfall
Brynleifs Tobiassonar. Einnig i
því starfi reyndist sira Kristinn
hinn færasti og vann hann
óhemju mikið starf við að halda
uppi starfi áfengisvarnanefnda
um allt land, og naut hann til þess
ágætra aðstoðar erindreka sinna,
sem þráfalt voru á ferðum um
landið í þeim erindum.
— Lífeyrir
Framhald af bls. 12
2% af dagvinnutekjum. Laun-
þegar greiða yfirleitt um 4% af
dagvinnutekjum. Ef gert er ráð
fyrir, að yfirvinnutekjur séu
30% af dagvinnutekjum, eru
þessi iðgjöld um 9% af öllum
launatekjum. Fram hefur kom-
ið hér að framan, að iðgjald til
lífeyristrygginga skv. frum-
varpinu verði ekki hærra en
11,7% af öllum launatekjum. A
mðti þessu kemur, að útgjöld
ríkisins til lífeyristrygginga
Tryggingastofnunar rikisins
falla að mestu leyti niður og
sparast þar upphæð, sem er
stór hluti beinna skatta. Hluta
þessa sparnaðar mætti nota til
skattalækkunar, þannig að
þessari aukabyrði launþega yrði
létt af þeim. Þá komum við að
áhrifum þessa frumvarps á
lánamöguleika núverandi líf-
eyrissjóða Þeir munu skerðast
töluvert, eða sem svarar mis-
muninum á heildariðgjöldum
sjóðanna og heildarlífeyris-
greiðslum þeirra Þessari
skerðingu á lánagetu lífeyris-
sjóðanna má mæta með auknu
framlagi ríkissjóðs til bygg-
ingasjóðs. Þetta framlag ríkis-
sjóðs gæti numið afganginum
af ofangreindum sparnaði hans
á útgjöldum til lífeyristrygg-
inga Tryggingastofnunarinnar.
Þannig væri einnig tryggt að
lánsféð rynni til íbúðabygg-
inga.
En inn í þetta dæmi fléttast
svo margar óþekktar stærðir,
svo sem framlag rikissjóðs til
lífeyrissjóðs opinbena starfs-
manna vegna verðtryggingar-
ákvæða þess sjóðs og margt
fleira. Til þess að gera sér fulla
grein fyrir því, hvernig núver-
andi kerfi er I reynd og hvaða
áhrif frumvarpið hefur á efna-
hagskerfið, þarf að kannaþessa
þætti itarlega. En hvernig svo
sem áhrifum þessa frumvarps á
efnahagskerfið er háttað, hlýt-
ur tilgangur þess fyrst og
fremst að vera sá að bæta úr því
óréttlæti, sem núverandi kerfi
lífeyristrygginga býður upp á.
hugulasti, kynnti sér málefni af
kostgæfni og var fastur á sínum
skoðunum, þegar ni,ðurstaða var
fengin, en jafnframt hinn sam-
vinnuþýðasti og lét aldrei þröng
sjónarmið ráða gerðum sínum.
Kristinn Stefánsson var bæði
sem stórtemplar og sem áfengis-
varnaráðunautur og formaður
áfengisvarnaráðs fulltrúi lands-
ins út á við í samtökum bindindis-
manna og hefur tekið þátt í fjöl-
mörgum þingum og ráðstefnum
um þau mál bæði utan lands og
innan, og jafnan hafa tillögur
hans og úrlausnir mála verið
mikils metnar.
Sfra Kristinn var tvíkvæntur.
Fyrri konu sina, Sigriði Pálsdótt-
ur, missti hann eftir 10 ára sam-
búð, glæsilega konu og góða hús-
móður. Síðari kona hans er og hin
ágætasta kona, Ðagbjört Jónsdótt-
ir húsmæðrakennari. Hefur hún
veitt honum hina beztu umönnun
i sjúkdómi hans síðustu misserin,
og verið honum í öllu hinn
ljúfasti lífsförunautur. Öll eru
börn síra Kristins úrvals mann-
dómsfólk, og hefur þeirra verið
áður getið i minningargreinum.
Að lokum flyt ég fram alúðar-
þakkir mínar og konu minnar
fyrir ævilanga vináttu og tryggð,
og votta fjölskyldu síra Kristins
innilega samúð okkar.
Björn Magnússon
Nokkru eftir komu sína til
Reykjavikur tókst Kristinn
Stefánsson á hendur prests-
þjónustu við fríkirkjusöfnuðinn í
Hafnarfirði, og tók prestsvígslu
til þess starfa. I því starfi naut
hann óskiptrar virðingar og hylli
sóknarmanna sinna, og þar nutu
hans ágætu hæfileikar sem ræðu-
snillings og leiðtoga sin í rikum
mæli. Hans mun lengi minnzt
meðal Hafnfirðinga sem eins hins
snjailasta kennimanns, sem þar
hefur starfað.
Þegar síra Kristinn tókst á
hendur embætti áfengisvarna-
ráðunautar, var fjarri því, að
hann kæmi að því starfssviði sem
nokkur nýliði. Hann hafði verið í
áfengisvarnaráði frá stofnun þess
1954, og þannig fylgzt með störf-
um þess frá upphafi. En kynni
hans af bindindismálunum áttu
sér miklu dýpri rætur. Þegar á
fyrstu ári sínu í guðfræðideild
gerðist hann félagi í góðtemplara-
stúkunni Mínervu, sem hans
gamli kennari Brynleifur hafði
gengizt fyrir að stofnuð yrði sjö
árum fyrr af menntaskólapiltum.
Var jafnan á þessum árum margt
menntamanna í þeirri stúku og
mikið mannval, þótt engir aðrir
verði hér nefndir. En Kristinn
gerðist brátt einn af styrkustu og
áhrifamestu félögum stúkunnar,
og starfaði einnig út á við að
boðun bindindis og meðal
templara á víðara starfsvettvangi.
Þar kom, að honum var falin
forusta reglu góðtemplara, sem
stórtemplar hennar, og gegndi
hann þvi embætti i 11 ár, lengur
en flestir aðrir, og sæti átti hann í
framkvæmdanefnd stórstúk-
unnar til æviloka, eða í 33 ár
samfleytt. I öllum ráðum reyndist
hann hinn traustasti og at-
Glæsilegt úrval af 4
vor- og sumarfatnaði
Tweed — r
SE- KAPUR
Chintz —
Jakkar
margar gerðir
þernhard laK<|al
KJÖRGARÐI