Morgunblaðið - 14.05.1976, Side 17

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. MAl 1976
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. MAl 1976
17

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, ssiri 10100
Aðarlstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 1000,00 kr. á mánuði innanlantís.
í lausasölu 50,00 kr. eintakið.
200 mílur, NAT0
og öfgamenn
Baráttan fyrir 200 milna fisk-
veiðilögsögu íslendinga hefur
verið bæði hörð og erfið, enda við
andstæðinga að kljást, bæði heima
fyrir og út á við. Þessi barátta hófst
á miðju sumri 1973 með áskorun
nokkurra þekktra forystumanna f
sjávarútvegi þess efnis, að islenzk
fiskveiðilögsaga yrði færð út I 200
sjómflur. Áskorun þessi hlaut þá
þegar eindreginn stuðning Sjálf-
stæðisflokksins, sem tók sfðan ótví-
ræða forystu um útfærslu í 200
mílur. Haustið 1973 fluttu þing
menn Sjálfstæðisflokksins tillögu á
Alþingi þess efnis. Útfærsla f 200
sjómílur fyrir árslok 1974 var eitt
helzta baráttumál Sjálfstæðisflokks-
ins f þingkosningunum vorið 1974
og f viðræðum um stjórnarmyndun
sumarið og haustið 1974 lagði Sjálf-
stæðisf lokkurinn að sjálfsögðu
megináherzlu á framgang þessa
stefnumáls, en gekk inn á það til
samkomulags við stjórnarmyndun dð
útfærslan kæmi til framkvæmda
fyrir árslok 1 975.
Eins og menn muna var ekki ein-
hugur um þessa stefnumótun
sumarið 1973 og alveg sérstaklega
sýndi Alþýðubandalagið útfærslu f
200 sjómílur Iftinn áhuga og var
raunar beinlínis andvfgt henni. Jafn-
an eftir það voru kommúnistar drag-
bftará útfærsluna.
Ástæða er til þess að rifja þessa
sögu upp nú og þá ekki sfður að
íhuga meðferð núverandi ríkisstjórn-
ar á fiskveiðideilunni við Breta frá
því að útfærslan tók gildi hinn 15.
október 1975. Því er stundum
haldið fram, ekki sízt af kommún-
istum, að þeir hafi verið harðari bar-
áttumenn fyrir útfærslu fiskveiðilög-
sögu en aðrir. En sagan sýnir allt
annað. Þannig er t.d. eftirtektarvert,
hvort sem menn vilja segja það nú-
verandi rfkisstjórn til lofs eða lasts,
að hún hefur verið mun harðsnúnari
f viðureigninni við Breta en aðrar
rfkisstjórnir hafa verið við svipaðar
aðstæður. Um þetta má nefna ýmis
dæmi. í fyrsta lagi er Ijóst, að undir
forystu Sjálfstæðisflokksins var,
eins og að framan er rakið, mörkuð
mun einarðari afstaða til útfærslu f
200 sjómílur en vinstri flokkarnir
vildu. í öðru lagi fer ekki á milli
mála, að f tfð núverandi rfkisstjórnar
hefur landhelgisgæzlunni verið beitt
af meiri hörku en gert var f hinum
fyrri þorskastrfðum. í þriðja lagi er
einnig augljóst, að núverandi rfkis-
stjóm hefur verið ósveigjanlegri f
samningaviðræðum við Breta en for-
vera hennar og má segja, að til þess
liggi þær eðlilegu ástæður, að nú
hafa íslendingar miklu minna svig-
rúm til samninga við Breta en við
áður höfðum, vegna ástands þorsk-
stofnanna í fjórða lagi hefur núver-
andi rfkisstjórn gripið til harkalegri
stjórnmálalegra aðgerða en t.d.
vinstri stjómin og má þar nefna slit á
stjómmálasambandi við Breta og
kæru til Öryggisráðsins.
Af þessu má sjá, að telji menn
þa nn samanburð einhverju skipta,
hvort rfkisstjórn undir forystu Sjálf-
stæðisflokksins eða vinstri stjóm sé
„harðari" f landhelgisdeilum við
Breta, fer ekki á milli mála, hverniq
þeim málum er háttað. Verkin tala.
Hitt er ekki sfður eftirtektarvert, að
kommúnistar tala nú á annan veg í
stjórnarandstöðu heldur en þegar
þeir voru f rfkisstjórn. Nú tala þeir
t.d. afdráttarlaust um það, að engir
samningar komi til greina við Breta,
en haustið 1973 réttu allir þing-
menn kommúnista upp hönd til þess
að samþykkja samninga við Breta.
Nú tala kommúnistar um það að
hóta eigi úrsögn úr Atlantshafs-
bandalaginu eða segja ísland úr Atl-
antshafsbandalaginu vegna fram-
ferðis Breta, en meðan þeir sjálfir
voru f stjóm var slfk hótun aldrei sett
fram. Um það hefur Einar Ágústsson
utanrfkisráðherra, sem gegndi sama
embætti f vinstri stjórninni, sem Al-
þýðubandalagið átti fulltrúa f, borið
vitni f ræðu á Alþingi f febrúar-
mánuði sfðastliðnum. Nú krefjast
kommúnistar lokunar varnarstöðvar
innar á Keflavfkurflugvelli vegna
hernaðarofbeldis Breta, tn sam-
kvæmt vitnisburði sama ráðherra var
slfk hótun aldrei sett fram af vinstri
stjórninni sem Alþýðubandalagið átti
fulltrúa í. Og af þessu má marka,
hver hugur fylgir máli hjá kommún-
istum.
Einn einu sinni hefur komið til
alvarlegra átaka á fiskimiðunum.
Það er að sjálfsögðu mikið alvöru-
mál, ef það reynist rétt. að brezku
Nimrodþoturnar séu vopnaðar og ef
svo er, væri þar um að ræða veru-
lega stigamögnun af Breta hálfu f
þorskastrfðinu. Þess vegna er nauð-
synlegt, að fslenzk stjórnvöld geri
tiltækar ráðstafanir til að afla upp-
lýsinga um það. Vegna síðustu átaka
á íslandsmiðum hafa orðið nokkrar
umræður f Bretlandi og eftirtektar-
vert er, hve hávaðasamir öfgamenn
tala í svipaðri tóntegund í Bretlandi
og á íslandi. Þannig sagði einn af
þingmönnum brezka Verkamanna-
flokksins f ræðu f brezka þinginu í
fyrradag, að sig hryllti við „sjóræn-
ingjahegðan NATO félaga Breta" á
íslandsmiðum og er bersýnilegt, að
öfgamenn I Bretlandi beita sömu
röksemdum og öfgamenn á íslandi
þegar þeir blanda saman þorska-
strfði, Nato og öryggismálum. En um
leið er Ifka athyglisvert, að eina
atriðið, sem virðist valda Bretum
áhyggjum f deilunni við íslendinga,
ef marka má þessar umræður f
brezka þinginu, er aðild íslands að
Atlantshaf sbandalaginu og er það
enn ein staðfesting á þvf, að sú aðild
er okkar sterkasta vopn f landhelgis-
deilunni við Breta
Þess vegna var það að sjálfsögðu
rétt ákvörðun hjá rfkisstjórninni að
utanrfkisráðherra skuli fara á ráð-
herrafund NATO f Ósló f næstu viku
til þess að flytja mál íslands þar.
Þess vegna kemur auðvitað ekki til
greina að sinna þeim kröfum
kommúnista, að sendiherra íslands
hjá Atlantshafsbandalaginu verði
kallaður heim eða ísland segi sig úr
Atlantshafsbandalaginu. Með slfkum
aðgerðum mundum við gera hvoru
tveggja í senn, slá sterkasta vopnið
úr eigin hendi og skaða öryggishags-
muni okkar. Sfðustu atburðir á Ís-
landsmiðum breyta engu um þá
staðreynd að stefna ber að friðsam-
legri lausn í landhelgisdeilunni við
Breta. Allt bendir til, að með þeim
hætti náum við betri árangri við
verndun fiskstofnanna en ella Með
núverandi ófremdarástandi er sýnt,
að Bretar rótast um í ungfiskinum og
þarf ekki að fara mörgum orðum um
þá hættu, sem af því stafar, en með
skammtfma samkomulagi gætum við
haft stjórn á þeim veiðum, sem
Bretar stunda hér við land. I hita
átakanna megum við ekki gleyma
þvf, að fiskveiðilögsagan var færð út
til þess að vernda þorskinn, en ekki
til að stofna manns'ffum f hættu.
EINU ári eftir valdatöku
Rauðu Khmeranna ber-
ast fáar fréttir frá
Kambódíu aðrar en þær
sem flóttamenn færa
þegar þeir koma til Thai-
lands eftir margar vikur
f frumskóginum. En sög-
urnar sem þeir segja eru
hræðilegar og sýna að
stjórn Rauðu Khmer-
anna er ein grimmasta
ógnarstjórn sem um get-
ur í heiminum. Hér segir
frá nokkru því sem
handaríska ritið Time
hefur dregið saman um
ástandið í landinu.
Rauðu Khmerarnir, sem
landsmenn kalia Angka (Sam-
tökin), reyna enn að treysta sig
í sessi með glórulausri ógnar-
stjórn. Morð eru meðalið sem er
beitt. I Kambódíu fyrirfinnast
ekki byltingarsöngvar, vígorð,
ljóð, flokksmálgögn og „endur-
menntastöðvar“ til að útskýra
tilgang og hugsjónir byltingar-
innar. Þess i stað fara fram
þögular hreinsanir, búferla-
flutningar, nauðungarvinna og
banatilræði sem ná til sak-
lausra jafnt sem sekra.
Síðan kommúnistar komust
til valda hafa pólitískar
hefndaraðgerðir, sjúkdómar
eða hungur orðið 500—600.000
manns að bana eða einum tólfta
hluta þjóðarinnar og fátt
bendir til þess að þessi
tortimingaralda liði hjá í bráð.
Fyrsti þáttur ógnarstjórnarinn-
ar hófst þegar Phnom Penh féll
17. apríl í fyrra. Allir borgar-
búar fengu skipun um að yfir-
gefa borgina og þeir sem
hikuðu voru skotnir án dóms og
laga. Meðal þeirra sem var skip-
að að taka þátt í þessum
búferlaflutningi voru 25.000
sjúklingar úr sjúkrahúsum,
þúsundir munaðarlausra barna
og aðrir sem þjáðust af van-
næringu. Gífurlegur fjöldi dó
af völdum sjúkdóma, sára og
hungurs. Áætlað er að 100.000
hafi látizt úr kólerufaraldri
sem gaus upp suðvestur af
Phnom Penh 15 dögum eftir að
flutningarnir hófust.
YFIRMENN
DREPNIR
Síðan hafa íbúar allra helztu
borga verið fluttir á brott og
neyddir með vopnavaldi til að
vinna á hrísgrjónaekrum. Öll-
um verzlunum, skólum og
sjúkrahúsum hefur verið lokað.
I Phnom Penh hófust nýir bú-
ferlaflutningar í desember þótt
aðeins örfáir verkamenn í verk-
smiðjum væru eftir í borginni
og borgarbúum hefur fækkað
úr 2.7 milljónum, þegar íbúa-
talan var mest og stríðið stóð
sem hæst, í 45.000.
Um svipað leyti gáfu Rauðu
Khmerarnir út skipun urn að
allir foringjar í hernum og allir
embættismenn, sem gegndu
ábyrgðarstörfum á dögum fyrr-
verandi stjórnar, skyldu drepn-
ir ásamt fjölskyldum þeirra. I
fylkishöfuðborginni
Battambang var hundruðum
fyrrverandi liðsforingjum
smalað saman í skólahúsi undir
því yfirskyni að þeir ættu að
taka á móti þjóðhöfðingjanum,
Sihanonk fursta. Siðan voru
þeir bundnir, færðir í vöru-
flutningabifreiðar og skotnir til
bana með vélbyssum fyrir utan
borgina. Annars staðar voru
skotfærin spöruð og fórnar-
lömbin ýmist myrt með barefl-
um, grafin lifandi með jarðýt-
um, kæfð með plastpokum sem
voru bundnir um höfuðið eða
stungnir til bana með byssu-
stingjum.
NAUÐUNGAR-
VINNA
Mörgum þeirra sem eftir
lifðu var skipað niður i 10 til
15 manna vinnuflokka sem
urlagi. Stundum létu Rauðu
Khmerarnir verkamenn flýja
og myrtu þá síðan úr laun-
sátri.“ Annar segir: „Eini kost-
urinn sem eftir var var að
vinna og bíða dauða síns.“
í september fyrirskipuðu
Rauðu Khmerarnir aðra
búferlaflutninga. Að þessu
sinni voru 200—300 þúsund
manns frá svæðinu suður af
Phnom Penh sendir um 250 km
f norður til nágrennis
Battambang. Þúsundir dóu úr
hungri og sjúkdómum á leið-
inni. Síðan sendi stjórnin frá
sér víðtækustu útrýmingar-
skipunina í janúar: myrðið alla
sem hafa einhverja menntun,
allt frá óbreyttum hermönnum
upp í æðstu yfirmenn, alla þá
sem gætu tekið þátt í aðgerðum
gegn Rauðu Khmerunum. Fyrst
í stað trúði fólk því ekki, að
venjulegir borgarar yrðu
drepnir, en fljótlega sá það bet-
ur og betur að það var í hættu.
Vitni segir svo frg: „Þeir tor-
tíma öllu í Kambódíu — venj-
um, trúarbrögðum, samúð og
stolti þjóðarinnar." Annar sem
komst undan segir: „Líf her-
manna Rauðu Khmeranna er
verðmætt og líf Kambódiu-
manna lítils virði. Þeir telja sig
græða lítið á þvi, ef einhver
okkar yfirgefur þá ekki. Þeir
tapa engu, ef þeir kála einum
okkar.“
Annar flóttamaður segir að
hræðilegasta einkenni nýju
valdhafanna hafi ef til vill ver-
ið það, að „við vissum aldrei
hvað fyrir þeim vakti. Þeir
kunnu ekki að skrifa og lesa.
Það eina sem þeir höfðu lært
utanbókar var byltingarheim-
speki. Einu sinni héldum við
Sihanouk fursti, þjóðhöfðing-
inn, sem hefur sagt af sér.
Kambódíumenn að við gætum
talað saman og skilið hver ann-
an. Það var aðeins draumur."
Enn einn flóttamaður segir:
„Tvisvar á mánuði þurfum við
að hlusta á þá fordæma gömlu
stjórnina fyrir spillta stuðn-
ingsmenn þeirra. Okkur var
sagt að eftir 15 ár yrði
Kambódia mjög nýtizkulegt
land og fólk fengi allt sem það
langaði í.“
SVÖRTU
SLÖNGURNAR
Lítið hefur verið um and-
spyrnu. en leifar hersins hafa
safnazt saman í Thailandi og
reyna að sameinast öðrum öfl-
um fjandsamlegum Rauðu
Khmerunum. í febrúar létu
samtök, sem kalla sig Svörtu
kobraslöngurnar og Hvítu
treflarnir, til skarar skriða og
sprengdu upp skotfæra-
geymslu. Rauðu Khmerarnir
kenndu bandarískum F-lll
sprengjuþotum um skemmdirn-
ar, en þær hafa fyrir löngu ver-
ið kallaðar heim frá Indókína.
Að minnsta kosti 20.000
Kambódiumenn hafa flúið
land: ella hefðu þeir verið
myrtir eða dáið úr hungri.
Sumir telja skýringuna á
villimannlegri ógnarstjórn
vopnaðir hermenn höfðu eftir-
lit með. Matarskammtur þorps-
búa á svæðum sem lengi höfðu
verið á valdi Rauðu
Khmeranna, var tvær litlar
hrísgrjónadósir á dag, en fyrr-
verandi borgarbúar fengu að-
eins eina dós. Matarskammtur-
inn var skertur í ágúst 1975
þannig að margir fengu aðeins
eina dós annan hvern dag og
þúsundir hrundu niður.
Meðal fanganna voru margir
sveitamenn, einkum ef þeir
voru efnaðir, og þeir voru gerð-
ir að þrælum. Körlum og kon-
um var haldið aðskildum við
vinnuna. Konum var reglum
samkvæmt bannað að giftast
yngri en 25 ára og körlum
bannað að kvænast fyrr en þeir
næðu 32 ára aldri. Fólkið var
annaðhvort sett í vinnu á ökr-
unum eða við áveitufram-
kvæmdir, sem allt að 25.000
Kambódíumenn unnu að i einu.
Vinnukrafturinn var notaður
þangað til fólkið gat ekki meir
og þá losuðu Rauðu Khmerarn-
ir sig við það. Eins og einn
flóttamannanna segir: „Ef ein-
hver verkamaður gerði skyssu
eða gagnrýndi verk var hann
fjarlægður og sást ekki framar.
Stundum voru þeir barðir til
bana, stundum skotnir að næt-
Ein af aftökuaðferðum Rauðu
Khmeranna.
Rauðu Khmeranna þá, að sigur-
vegarnir hafi verið svo óörugg-
ir um sig að þeir hafi ekki
treyst þjóðinni. Þegar Phnom
Penh féll bjuggu aðeins 3
milljónir af 7.3 milljónum íbúa
landsins á yfirráðasvæði þeirra.
Sérfræðingar telja að í her
Rauðu Khmeranna hafi aðeins
verið 100.000 manns og
helmingurinn hafi verið
stuðningsmenn Sihanouks.
„Rauðu Khmerarnir óttuðust
gagnbyltingu," segir flótta-
maður, „Þeir höfðu skipun um
að vera ekki einir á ferli á
nóttunni og stöðva bila sina
þegar einhver veifaði." Utan-
rikisráðherranum, Ieng Sary,
segir að ef íbúar Phnom Penh
hefðu ekki verið fluttir burtu
hefðu Rauðu Khmerarnir
drukknað í stjórnsýsluvanda-
málum, sem þeir hefðu ekki
ráðið við, þar sem þeir voru illa
menntaðir og oft ótrúlega
ungir.
KENNING
FORINGJANS
Lítið er vitað um foringja
þeirra, Khieu Samphan, sem nú
hefur verið skipaður forseti,
annað en það að hann er
menntamaður og lifir mein-
lætalifi. Fyrrverandi kunningj-
ar hans segja að hagfræðikenn-
ingar stjórnarinnar líkist þeim
sem hann setti fram í doktors-
ritgerð í París fyrir 20 árum.
Sérfræðingur i hreinsunum í
Kambódiu segir: „Þær eru sam-
bland marxisma, trú á stokka
og steina og trúarhreinsunar.
Hver annar en maður með er-
lenda menntun gæti aðhyllzt
slíka heimspeki?“ Sérfræðing-
ar benda einnig á að undir ró-
legu yfirborði Khmeranna hafi
alltaf búið grimmd og þess
vegna hafi Frakkar heldur kos-
ið kambódíska. hermenn en
laótíska eða vietnamska þegar
þeir réðust í Indókína.
Utlendingahatur nýju vald-
hafanna er gegndarlaust og
þeir sem höfðu samband við
Rauðu Khmeranna áður en þeir
sigruðu í striðinu minnast þjóð-
ernisofstækis þeirra. Flótta-
menn minnast þess ekki að
nafn Mao Tse-tungs hafi verið
nefnt nema örfáum sinnum og
Ho Chi Minh var aldrei nefnd-
ur á nafn. Nú hefur öllu fólki af
víetnömskum uppruna, 500.000
talsins, verið skipað að flytjast
til Víetnams. Þetta eru mestu
búferlaflutningar þjóðarbrota
siðan Stalin sendi 500.000
Volgu-Þjóðverja til Siberíu
1941.
LOKAÐ LAND
Aðeins sjö lönd hafa sendiráð
í hinu lukta landi, Kambódíu:
Norður-Kórea, Kúba, Kina, Al-
banía, Norður- og Suður-
Vietnam og Júgóslavia. Leið-
togar Rauðu Khmeranna hafa
litið farið til útlanda siðan þeir
unnu sigurinn. Þó fór Ieng ut-
anríkisráðherra á fund hlut-
lausra landa í Perú i ágúst og
til Thailands í Nóvember. Að-
eins tvær mikilvægar kínversk-
ar sendinefndir hafa komið til
Kambódíu og meðan þær dvöld-
ust þar fyrirskipuðu Rauðu
Khmerarnir útgöngubann.
Samskiptin við Víetnam hafa
versnað til muna og fréttir ber-
ast af skotbardögum á austur-
landamærum Kambódiu.
Eini vestræni stjórnarfulltrú-
inn, sem komið hefur til
Kambódiu hinna nýju vald-
hafa, er sendiherra Svíþjóðar í
Peking, Kaj Björk. Hann kvað
byltinguna ,,talsvert“ róttækari
en þá kínversku. „Nýju vald-
hafarnir tala hvorki um sósíal-
isma né kommúnisma heldur
nýjar sameignarhugmyndir.
Þeir leggja á það áherzlu að
þurrka út allt sem minnir þá á
gamla þjóðfélagið." Annar sér-
fræðingur tekur dýpra í árinni.
„Hefndir hafa alltaf átt sér
stað, en ég get aðeins kallað
þetta þjóðarmorð." Rauðu
Khmerarnir eru þöglir sem
gröfin: þögn dauðans er eina
svar þeirra.
Snillingur finnskrar
byggingarlistar látinn
FINNSKI arkitektinn Alvar
Henrik Aalto fæddist f bænum
Kuortane I Finnlandi árið 1898.
Hann gegndi herþjónustu árið
1918 og nam slðan arkitektúr f
Helsinki og lauk prófi árið
1921. Næstu tvö ár fór hann til
náms og kynningar til Mið-
Evrópu og um Skandinavfu.
Meðal fyrstu verkefna hans var
að taka þátt i undirbúningi
Gautaborgarsýningarinnar
1923. A sýningu þeirri bar
fundum Aaltos og Eriks Gunn-
ars Aspelunds, þekktasta arki-
tekts Finna um þær mundir,
saman og sagði Aalto, að hann
hefði þá þegar orðið fyrir verð-
mætum og miklum áhrifum af
Aspelund.
Aalto opnaði sjálfstæða
teiknistofu árið eftir, fyrst f
JyvSskyla, siðan i Turku og
loks I Helsinki. Með honum
starfaði á teiknistofunni frá
upphafi fyrri eiginkona hans
Aino Aalto, þar til hún lézt árið
1949. Hann kvæntist aftur
nokkrum árum siðar og var sú
eiginkona hans, Elissa, einnig
þekktur arkitekt.
Aalto vakti fyrst á sér veru-
lega athygli, þegar hann fluttist
til Turku árið 1929 og hóf sam-
vinnu við Erik Bryggmann og
samvinna þeirra leiddi til
margra og fagurra nýjunga f
finnskri byggingarlist. A næstu
árum jókst mjög eftirspurn inn-
an Finnlands eftir teikningum
Aaltos og þótti hann fara inn á
nýjar og merkar brautir í teikn-
ingum sinum, og ekki leið á
lögnu unz frægð hans tók að
berast vitt um heim, og hann
var brátt óumdeilanlegur for-
ystumaður funkis-stefnunnar í
byggingarstíl.
Hér á Islandi er Aalto án efa
kunnastur fyrir Norræna húsið
sem ber ýmis beztu og smekk-
legustu einkenni hans sem
arkitekts. Meðal margra
þekktra verka hans má nefna
Finnska leikhúsið i Turku,
Menningarhús Helsinkiborgar
og Óperuhúsið í Essen í Þýzka-
landi. Aalto gerði og skipulag
af nýja miðbænum i Helsinki
sem þótti takast með afbrigðum
vel. Hann lagði einnig fyrir sig
að teikna húsgögn og húsbúnað
sem jók orðstir hans enn og átti
sinn þátt í þvi, ásamt hinum
stílfögru og sérkennilegu bygg-
ingum hans sem risið hafa i
mörgum löndum, að bera hróð-
ur hans viða um lönd.
Menningarmiðstöðin f Helsinki
Skipulag Aaltos af nýja miðbænum I Helsinki
— Luns í ræðu
Framhald af bls. 1
Hann kvaðst ekki telja að
Rússar hygðu á árás en sagði að
— Kosið aftur
Fram hald af bls. 32
Sigurðsson var settur til að gegna
prestakallinu áfram, unz séra
Sveinbjörn kæmi. Mun séra
Bjarni því áfram gegna prests-
störfum í Mosfellsprestakalli, unz
prestkosningar hafa farið fram og
nýr prestur tekur við.
Kvað Nimrod-
vélina óvopnaða
FRANSKI sendiherrann, sem er
umboðsaðili Breta hér á landi,
kom þeim boðum til íslenzkra
stjórnvalda í gær að brezka Nim-
rod þotan við landið á miðvikudag
hefði ekki verið vopnuð og hótun-
in frá flugvélinni hefði ekki verið
um það að skotið yrði frá vélinni,
heldur að brezku herskipin
myndu hefja gagnaðgerðir ef is-
lenzka varðskipið héldi áfram
skothríð að brezka togaranum.
Ber þessu ekki saman við segul-
bandsupptöku landhelgisgæzl-
unnar af samtali brezku foringj-
anna.
fyrirætlanir gætu breytzt og mis-
tök gætu átt sér stað. Luns lýsti
þessum skoðunum sínum í ræðu
sem hann flutti i bandaríska
klúbbnum í Brússel.
Luns ræddi einnig þann mögu-
leika að kommúnistar kæmust i
ríkisstjórn á ítaiíu og kvað það
síður en svo víst. En hann sagði að
enginn gæti láð bandamönnum að
þeir hefðu áhyggjur af þeim
möguleika að til valda kæmist
flokkur sem stæði í sterkum hug-
sjónalegum og ef til vill pólitisk-
um tengslum við það land sem
bandalagið beindist gegn. Hann
nefndi Italíu ekki með nafni.
Heimildir i aðalstöðvum NATO
herma að ef kommúnistar komist
í stjórn á ítalíu verði fulltrúum
landsins sennilega meinað að taka
þátt i störfum kjarriorkumála-
nefndar bandalagsins sem gerir
áætlanir um hvernig bandalagið
beitir kjarnorkuvopnum ef til
styrjaldar dregur.
— 500 bátar
Framhald af bls. 2.
Morgunblaðið fékk það einnig
upplýst i gær, að grásleppuveiðin
hefði gengið mjög vel á Vopna-
firði. Þar væri nú búið að salta
um 700 tunnur af hrognum, en á
sama tima í fyrra var búið að salta
um 500 tunriur.