Morgunblaðið - 13.02.1977, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. FEBRUAR 1977
Utgefandi hf. Árvakur, Reykjavlk.
Framk væmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthlas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson
EBE-markaður
þýðingarmikill
Athyglisvert er, hve
gífurleg aukning
hefur orðiö á viðskipt-
um okkar íslendinga
við Efnahagsbanda-
lagslöndin á sl. ári en
útflutningur okkar til
EBE-landa jókst um
nær 100%. Er tæpast
nokkur vafi á því, að
gildistaka bókunar 6
og þær tollalækkanir,
sem hún hafði í för
með sér á útflutnings-
vörum okkar, eiga rík-
an þátt í þessari hag-
stæðu þróun í við-
skiptum okkar við
Efnahagsbandalagið.
Á árinu 1975 nam
útflutningur okkar til
EBE-landa um 11,7
milljörðum króna en
hann nær tvöfaldaðist
á árinu 1976 og nam
22,8 milljörðum króna.
Hins vegar jókst inn-
flutningur okkar frá
EBE-löndum ekki
nema um 10,4% og
minnkun á viðskipta-
halla okkar við EBE-
löndin nam 34,7%.
Þessar tölur sýna, svo
ekki verður um villzt,
að gildistaka bókunar
6 hefur verulega þýð-
ingu fyrir okkur og að
EBE-löndin eru mikil-
vægur markaður fyrir
útflutningsafurðir
okkar, þegar við eig-
um greiðan aðgang að
þeim markaði. Þessar
tölur segja þó ekki alla
söguna um þýðingu
EBE-markaðar fyrir
útflutningsstarfsemi
okkar. I ræðu, sem
Matthías Bjarnason,
sjávarútvegsráðherra,
flutti fyrir nokkru á
Alþingi, skýrði hann
frá því, að EBE-löndin
keyptu nú um 20% af
allri framleiðslu sjáv-
arafurða okkar en al-
veg sérstaklega er hér
um að ræða mikilvæg-
an markað fyrir loðnu-
afurðir vegna þess, að
aðildarríki EBE kaupa
langmestan hluta
framleiðslu okkar á
loðnumjöli og loðnu-
lýsi. Þannig seldum
við á sl. ári loðnulýsi
fyrir 1252 milljónir
króna og keyptu Bret-
ar einir % hluta fram-
leiðslunnar eða fyrir
810 milljónir króna en
Hollendingar voru
næststærsti kaupandi
og keyptu loðnulýsi
fyrir 307 milljónir
króna, m. ö. o., þessi
tvö EBE-lönd kaupa
nær allt loðnulýsi okk-
ar.
Söluandvirði loðnu-
mjöls á sl. ári varð
rúmlega 3100 milljón-
ir króna. Þar af keypti
V-Þýzkaland fyrir 819
milljónir og Bretar
fyrir 523 milljónir eða
þessi tvö EBE-lönd
nær helming allrar
loðnumjölsframleiðslu
okkar á sl. ári.
Þróunin í vióskipt-
um okkar við EBE-
löndin á sl. ári og
mikilvægi EBE-
markaðarins fyrir
loðnuafurðir okkar
sýnir hversu þýðingar-
mikið þaó er að eiga
góð samskipti við að-
ildarríki Efnahags-
bandalagsins og eiga
greiðan aðgang að
markaði þeirra, enda
eru þetta þau lönd,
sem við höfum lengst
af átt mest viðskipti
við og mikil almenn
samskipti.
Minnkandi útflutn
ingur til Sovét
Asama tíma og út
flutningur okkar
til EBE eykst svo mjög
sem raun ber vitni um
og viðskiptajöfnuður
okkar við þau lönd
batnar, sígur á ógæfu-
hliðina í viðskiptum
okkar við Sovétríkin.
Þannig versnaði við-
skiptajöfnuður okkar
viö Sovétríkin um nær
120% á sl. ári. Útflutn-
ingur okkar til Sovét-
ríkjanna minnkaði um
rúmlega 20% á liðnu
ári en verðmæti þeirra
vara, sem við keyptum
frá Sovétríkjunum,
jókst hins vegar um
nær 30%.
Á árinu 1975 flutt-
um við út vörur til
Sovétríkjanna fyrir
rúmlega 5 milljarða
króna en á sl. ári nam
útflutningur okkar til
þeirra um 4 milljörð-
um króna. Á árinu
1975 keyptum við vör-
ur frá Sovétríkjunum
fyrir um 7,7 milljarða
en á árinu 1976 keypt-
um við vörur frá þeim
fyrir rúmlega 10 millj-
arða króna. Bersýni-
legt er því, að við-
skiptastaða okkar við
Sovétríkin er okkur
óhagstæð og að Sovét-
menn hafa takmarkað-
an áhuga á að kaupa
framleiðsluvörur okk-
ar. Hins vegar kaup-
um við enn alla olíu
frá þeim. Er ekki orðió
tímabært að huga að
olíuviðskiptum við
önnur lönd? Sú rök-
semd er a.m.k. fallin,
að nauðsynlegt sé að
kaupa alla olíu frá
Sovétríkjunum vegna
þess, að þeir kaupi svo
mikinn fisk af okkur.
[ Reykjavíkurbréf
Laugardagur 12. febrúar
Leynifundur
kommúnista í
Dússeldorf
SNEMMA í desember héldu full-
trúar kommúnistaflokka i V-
Evrópu leynifund í Dússeldorf. Á
fundi þessum var fjallað um af-
stöðu kommúnistaflokkanna til
fjölþjóðafyrirtækja, sem svo hafa
verið nefnd, þ.e. fyrirtækja, sem
hafa starfsemi í mörgum löndum,
eins og t.d. Svissneska álfélagið.
Á fundinum var samþykkt að
koma á fót alþjóðlegri upplýsinga-
miðlun, sem safnaði saman upp-
lýsingum um fjárhagslega upp-
byggingu og tæknilegan og við-
skiptalegan rekstur helztu fjöl-
þjóðafyrirtækja í Vestur-Evrópu.
Þessi upplýsingamiðlun mun sið-
an dreifa upplýsingum til allra
kommúnistaflokka í Vestur-
Evrópu en þeim er ætlað að setja
upp sérstaka starfshópa til þess
að fást við fjölþjóðafyrirtækin
eða auðhringina eins og
kommúnistar hér nefna þessi fyr-
irtæki. í framhaldi af því er ætl-
unin að setja á stofn sérstaka
nefnd, sem f eiga sæti fulltrúar
allra kommúnistaflokka i Vestur-
Evrópu og mun hafa með höndum
yfirumsjón með þessari baráttu
kommúnista gegn fjölþjóðafyrir-
tækjum.
Upplýsingaskrifstofan sem fyrr
var nefnd mun starfa í tengslum
við nefnd um fjölþjóðafyrirtæki,
sem starfrækt er á vegum WFTU
(World Federation of Trade
Unions) þ.e. Alþjóðasambands
verkalýðsfélaga, sem Sovétmenn
ráða og er upplýsingaskrifstof-
unni ætlað að undirbúa og skipu-
leggja samræmdar verkfallsað-
gerðir gegn fjölþjóðafyrirtækjum
i allri Vestur-Evrópu.
Á leynifundinum í DUsseldorf
voru raunar fleiri en fulltrúar
kommúnistaflokka í Vestur-
Evrópu. Þar var einnig fulltrúi
sovézka kommúnistaflokksins,
maður að nafni Motshalin, sem er
deildarstjóri i alþjóðadeild
sovézka kommúnistaflokksins.
(Þess má geta hér til fróðleiks, að
I grein þeirri, sem hinn heims-
þekkti bandaríski blaðamaður
C.L. Sulzberger ritaði á árinu
1967 og vitnað var til í sfðasta
Reykjavfkurbréfi, þar sem
Sulzberger skýrir m.a. frá nj.ósna-
ferli G. Farafonov, núverandi
sendiherra Sovétríkjanna á Is-
landi, segir hann, að Farafonov
starfi ekki aðeins á vegum KGB
heldur hafi hann bein tengsl við
alþjóðadeild sovézka
kommúnistaflokksins, þ.e. sömu
deild og átti fulltrúa á fundinum f
Dússeldorf). Motshalin þessi sat
fundinn undir því yfirskyni, að
hann væri fréttamaður fyrir
Novosti-fréttastofuna (sem hefur
skrifstofu hér á landi). Hann er
hins vegar þekktur í V-
Þýzkalandi sem maður er vestur-
þýzka lögreglan leitaði að árum
saman þegar starfsemi
kommúnistaflokksins þar var
bönnuð en þá var hann sendur til
V-Þýzkalands til þess að skipu-
leggja neðanjarðarstarfsemi
kommúnista i V-Þýzkalandi. Jafn-
framt var honum ætlað að annast
fjármögnun á ólöglegri starfsemi
kommúnista f V-Þýzkalandi. (í
þessu sambandi er eftirtektarvert
að rifja upp það sem sagt var í
síðasta Reykjavíkurbréfi, að skv.
þeim upplýsingum, sem Morgun-
blaðið fékk hjá John Barron, höf-
undi bókarinnar um KGB, var það
einmitt eitt af verkefnum
Farafonov sendiherra um skeið
að koma með ólöglegum hætti
fjármunum til kommúnistaflokka
á Vesturlöndum.).
Þessi fundarseta Motshalin sýn-
ir sem sagt, að gagnstætt því sem
haldið hefur verið fram um aukið
sjálfstæði kommúnistaflokka á
Vesturlöndum, er bersýnilegt, að
fulltrúi sovézka kommúnista-
flokksins hefur lagt línurnar á
þessum fundi í Dússeldorf. Það
skal tekið fram, að upplýsingar
um þennan leynifund hefur
Morgunblaðið frá heimsþekktu og
virtu tímariti, sem gefið er út í
V-Evrópu. En nú kann einhver að
spyrja: Hvað kemur þessi fundur
okkur hér á íslandi við? Því skal
nú svarað.
Herferð
kommúnista
gegn stóriðju
Það er einkennileg tilviljun,
svo ekki sé meira sagt, að einmitt
á undanförnum vikum — eftir
fundinn í Dússeldorf — hefur
áróður kommúnista hér á íslandi,
þ.e. talsmanna Alþýðubandalags-
ins og Þjóðviljans, gegn stóriðju
magnazt og margfaldazt. Á undan-
förnum vikum hafa kommúnistar
byrjað ofsafenginn áróður sem
virðist hafa þríþættan tilgang
að varpa rýrð á samningana, sem
gerðir voru við Svissneska álfé-
lagið á sinum tíma um álverið í
Straumsvík og um ieið að gera
þetta svissneska stórfyrirtæki
tortryggilegt í augum Islendinga
og að koma i veg fyrir, að frekari
stóriðjufyrirtæki verði byggð hér
á íslandi.
I þessu sambandi hefur því enn
verið haldið fram, að samningarn-
ir um álverið hafi verið okkur
íslendingum afar óhagkvæmir, að
ekkert hafi verið gert til þess að
koma upp hreinsitækjum i ál-
verinu f Straumsvík og jafnframt
hefur þvi verið haldið fram að
núverandi iðnaðarráðherra sé í
makki við Svisslendinga um stór-
kostleg virkjunaráform á Austur-
landi. Ennfremur er gerð atlaga
að samningunum um járnblendi-
verksmiðjuna í Hvalfirði við
norskt stórfyrirtæki og leitazt við
að varpa rýrð á þá samninga.
Eftirtektarvert er, að það eru
ekki aðeins talsmenn Alþýðu-
bandalagsins á þingi og Þjóð-
viljinn sem hafa haldið uppi
þessari skyndilegu herferð eftir
leynifundinn i Dússeldorf, heldur
berst kvak úr fleiri áttum. Vinstri
sinnaðir Islenzkir námsmenn í
öðrum löndum taka sig til og
skrifa greinar um það hvað
Svissneska álfélagið sé vont fyrir-
tæki og hvað samningurinn við
það hafi verið óhagkvæmur okkur
Islendingum og senda heim.
Sömuleiðis fá stúdentar við
Háskóla Islands skyndilega alveg
gífurlegan áhuga á stóriðju-
málum og fjöiþjóðafyrirtækjum
og setjast niður við skriftir. Jafn-
vel unglingar í framhaldsskólum
taka til hendi, setja á fót svo-
nefnda starfshópa og koma svo
með spekingslegar greinar um
það hvaða óskaplegar hörmungar
hafi dunið yfir íslenzku þjóðina
þegar álsamningurinn var gerður
á sinum tima. Sem sagt: það er
eins og ýtt hafi verið á hnapp —
eftir leynifundinn I Dússeldorf —
og allt apparatið fer í gang. Öllum
hinum ,,trúuðu“ ber skylda til að
láta í sér heyra og þeir sinna því
desember leynilegur fi
dulargervi fréttamanns
flokksins. Á þessum fui
Skömmu eftir að fundi
Þjóðviljinn mikla áróðu
kalli. Þannig hafa kommúnistar
alltaf verið og þannig munu þeir
alltaf verða. En það er nauðsyn-
legt, að menn átti sig á þessum
vinnubrögðum. Það er t.d. alveg
nýr þáttur I starfsaðferðum
kommúnista hér, að þeir eru að
byrja að hagnýta sér þá staðréynd
að flest íslenzk dagblöð eru nú
orðið opin, fyrir margvislegum
sjónarmiðum. Fæstir þeirra
skrifa því I Þjóðviljann heldur er
það bersýnilega skipulagt að
koma greinum að i öðrum dag-
blöðum, m.ö.o. kommúnistar
vinna skipulega að þvi að misnota
það frelsi sem hér ríkir. Hins
vegar er það svo, að flest af
þessum skrifum er í raun
óbirtingarhæft, þar sem þau eru
yfirleitt ómálefnalegur tii-