Morgunblaðið - 17.05.1977, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. MAÍ 1977
I örtru sjrtnvarpsvirttali Nixons fyrrum Bandarfkjaforseta og
David Frost var einkum fjallart um utanrfkismál og þar kom m.a.
fram, að Nixon bar ekki of mikla virðingu fyrir bandarfsku
le.vniþjrtnustunni CIA og sú virðing jrtkst ekki er Yom Kippur-
strfrtið skall á 1973. Daginn áður hafði Nixon fengið skýrslu frá
CIA, þar sem sagrti art mögulegt væri art Egyptar gerðu árás á ísrael
en þart væri rtlfklegt. Næsta morgun, er Nixon var kominn til Key
Biseayne í Flrtrfda, fékk hann upphringingu frá Washington um að
strfð væri skollið á.
Nixon segir að þetta hafi ekki
komið sér á óvart þvi að þótt
CIA hafi óneitanlega gert
marga góða hluti hafi þeim oft
orðið á og t.d. hafi þeir ekkert
vitað um, er Shianuk prins í
Kambódíu var steypt af stóli og
upplýsingamiðlun þeirra i sam-
bandi við Vietnam hafi oft
verið mjög ábótavant. Nixon
segir að það hafi komið sér
mest á óvænt í sambandi við
Yom Kippur, að hann hafi vitað
að CIA starfaði mjög náið með
ísraelsku leyniþjónustunni,
sem sé einhver besta leyni-
þjónusta í heimi, liklega næst á
eftir sovézku leyniþjónustunni
KGB.
Frost spurði Nixon því næst
um viðræður hans við Goldu
Meir i sima eftir að stríðið skall
á og sagði Nixon svo frá: „Við
ræddumst oft við í síma. Frú
Meir hafði þungar áhyggjur,
þar sem ísraelar hefðu misst
mikið af hergögnum í fyrstu
árás Egypta og hún bað um
aðstoð. Þegar svo Rússar hófu
loftflutninga sína til Egypta-
lands var leiðin opin fyrir
okkur til tafarlausra aðgerða og
ég bað varnarmálaráðunautið
um tillögur. Kissinger fékk
þessar tillögur í hendur stuttu
seinna og kom með þær inn til
min. Þar var lagt til að sendar
yrðu þrjár flugvélar og að eitt-
hvaó yrði gert til að fela þær.
T.d. mála þær i Iitum EL A1—
flugfélagsins. Ég sagði við Kiss-
inger að það kæmi ekki til
greina og að við yrðum
skammaðir jafnt hvort sem við
sendum 3—30 eða 100 flugvéla-
farma og ég skipaði honum að
senda allt, sem flygi, með her-
gögn“.
Frost spurði Nixon hvort
Bandaríkin hefðu beitt ísraela
þrýstingi til að koma á vopna-
hléi. „Nei, við reyndum ekki að
hafa í hótunum við ísraela þvi
að það þýðir ekki, þeir láta ekki
bjóða sér slíkt. Hins vegar rök-
ræddum við málið við þá, þar
sem segja má eins og í bókinni
Guðfaðirinn að við gerðum
þeim tilboð, sem þeir gátu ekki
hafnað. Við sögðum við þá:
Kissinger
Bandarikin munu halda áfram
að standa við hlið ykkar, það
höfum við sýnt með loft-
flutningunum og viðbúnaðar-
skipun til bandarisku herjanna,
en í staðinn verðið þið að hlusta
á rök okkar og vera sanngjarnir
hvað það snertir að ræða við
fjandmenn ykkar“.
Brezhnev
Frost spurði Nixon um
Brezhnev og eftir að hafa gert
nokkurn samanburð á
Brezhnev og Krutschev, þar
sem Nixon lýsti hinum síðar-
nefnda sem miklu grófari
manni og skapofsamanni, sem
þaut upp á háa C við minnsta
tilefni, sagði hann: „Brezhnev
er varkár maður, en hann lætur
ekki setja sér stólinn fyrir
dyrnar. Ég held að hann lesi og
lifi eftir kenningum Lenins:
„Þreifaðu fyrir þér með byssu-
sting og ef þú finnur að mjúkt
verður fyrir, haltu áfram, ef
stál verður fyrir, hörfaðu".
Þannig verrtur Brezhnev og
þannig verða allir kommúnista-
leiðtogar um allan heim vegna
þess að sem kommúnistar verða
þeir að halda áfram að útbreiða
boóskapinn. Þeir láta sér aldrei
nægja Rússland kommún-
ismans, þeir vilja kommúnisma
um allan heim. Ég er ekki viss
um að þetta sé hugsun Kínverja
í dag, en það kann að koma að
því. Það er eitt atvik, sem mig
langar til að segja þér frá i
sambandi við Brezhnev, sem
lýsir honum svolitið. Þetta var
þegar ég var í heimsókn i Sovét-
ríkjunum. Voð vorum á
snekkju Brezhnevs á siglingu í
Svartahafi og fórum fram hjá
Yalta. Brezhnev benti mér á
staðina, þar sem Stalin hefði
búið, Roosevelt og Churcill.
Allt í einu greip Brezhnev í mig
og faðmaði mig, hann minnti
mikiö á Lyndon Johnson og ég
er viss um að þeir hefðu átt
margt sameiginlegt. Hann
faðmaði mig að sér og sagði:
„Veistu það, vinur minn Nixon
forseti, ég get aðeins vonað að
einn góðan veðurdag geti allir
Bandaríkjamenn og Rússar
verið eins og við erum í dag,
setið svona saman og verið
vinir".
Kissinger
Þeir Frost og Nixon ræddu
mikið um Kissinger í þessum
þætti. Nixon sagðist ekki hafa
átt von á því, er hann valdi
Kissinger sem ráðgjafa sinn og
utanrikisráðherra, að hann yrði
svo mikið nafn í heiminum eins
og raun varð á. Nixon sagðist
halda að Kissinger hefði heldur
ekki átt von á þvi, en henn
hefði haft óskaplega gaman af
því að umgangast frægt fólk.
Þegar Frost spurði Nixon á
hvaða sviði þeir hefðu verið
mest ósammála nefndi Nixon
Kambódíu og sagði: „Ég gók
ákvörðunina um að ráðast inn í
Kambódiu einn, án þess að ráð-
gast um það við Kissinger.
Hann var svolítið efins í fyrstu,
en eftir að málið var komið af
stað studdi hann mig algerlega.
Þá kom atvikið við Kent-
háskóla, þar sem fjögur ung-
menni voru skotin til bana.
Þetta var hörmulegt atvik og
eins það sem i kjölfarið fylgdi.
Þá kom Kissinger inn á skrif-
stofu til mín og sagði: „Ég er
ekki viss um að við höfum gert
rétt í þvi að fara inn i Kam-
bódiu og það er kannski
kominn tími til að við drögum
lið okkar til baka. Það sem ég
heyri frá vinum mínum við há-
skólann er að ástandið þar sé
mjög alvarlegt og að Kambódía
hafi hugsanlega verið mistök af
okkar hálfu“. Þá sagði ég við
Kissinger: „Minnstu þess hvað
sagt var við eiginkonu Lots:
Aldrei að líta til baka“. Eftir
það gerðum við oft grín, er við
vorum ekki sammála um eitt-
hvað þá sagði ég: „Mundu eftir
konu Lots“.
Frost: Hversu oft hótaði Kiss-
inger að segja af sér?
Nixon: „Hann lét oft að því
liggja við mig, en ég man ekki
hve oft. Hann kom inn til min
og sagði: „Ég er að velta fyrir
mér hvort það sé nokkurt gagn
að mér lengur, hvort ekki sé
kominn tími til að ég segi af
mér“. Hann hafði mikla til-
hneigingu til að verða feikna
glaður ef hann heyrði góða
frétt, en einnig að leggjast í
þunglyndi út af slæmri frétt.
Ég er ekki að segja að hann
hafi verið andlega óstyrkur þvf
að það var hann alls ekki, en
hann var svo mikill snillingur,
með svo viðfeðma hugsun, að
svona hlutir gátu haft áhrif á
hann.“
Frost: Talaði Kissinger mikið
um það við aðra en þig að hann
Framhald á bls. 26
N ixon mert Brezhnev.