Morgunblaðið - 05.11.1977, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. NÖVEMBER 1977
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Ámi GarSar Kristinsson.
Aðalstræti 6. sími 10100.
Aðalstræti 6, sínfi 22480.
Áskriftargjald 1 500.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 80.00 kr. eintakið.
Horft
fram á við
Stefnuræða sú, sem Geir Hallgrímsson, forsætisráðherra,
flutti á Alþingi í fyrrakvöld markar í raun og veru merk tímamót í
sögu og starfi núverandi ríkisstjórnar. Stefnuræðan leiddi í Ijós, að sú
varnarbarátta, sem rfkisstjórnin framan ,af þessu kjörtímabili hefur
háð við afleiðingar stjórnleysis í efnahagsmálum í tíð vinstri stjórnar
og áfalla á erlendum mörkuðum, hefur horið svo mikinn árangur, að
nú er tímabært að snúa vörn f sókn, beina athygli og starfskröftum
stjórnar, þings og þjóðar að þeim verkefnum, sem framundan bíða í
stað þess að kljást stöðugt við vandræði.
Þessi tímamót má marka af þeim upplýsingum, sem fram komu í
ræðu forsætisráðherra um stöðu þjóðarbúsins. f stað þess, að þjóðar-
framleiðsla minnkaði um skeið, eykst hún á ný og á yfirstandandi ári
er gert ráð fyrir, að þjóðarframleiðsla muni aukast um 4% en
þjóðartekjur um 7% vegna batnandi viðskiptakjara. Á næsta ári er
gert ráð fyrir, að þjóðarframleiðslan muni aukast um 4%. Jafnframt
þessari aukningu þjóðarframleiðslu er sá mikli viðskiptahalli, sem
þjóðin hefur þurft að fást við undanfarin ár að þurrkast út. Á árinu
1974 og 1975 nam viðskiptahallinn um 11—12% af þjóðarframleiðslu
hvort árið um sig. A árinu 1976 var viðskiptahallinn kominn niður í
1.7% af þjóðarframleiðslu og á yfirstandandi ári er gert ráð fyrir, að
viðskiptahallinn muni nema um 1% af þjóðarframleiðslu þannig að
við erum að ná því marki, að þurrka hann út.
Þessi jákvæða þróun efnahagsmála hefur gert það að verkum, að
ríkisstjórnin beinir nú athyglinni að ýmsum framtíðarverkefnum eins
og berlega kom fram í ræðu forsætisráðherra. Þannig tilkynnti Geir
Hallgrímsson, að ríkisstjórnin hefði ákveðið að beita sér fyrir því að
staðgreiðslukerfi skatta yrði tekið upp eftir rúmt ár eða hinn 1. janúar
1979. IVIunu það þykja mikil tíðindi, svo mjög sem rætt hefur verið
árum saman og Ifklega í meira en áratug um nauðsyn þess að koma á
slíku greiðslukerfi skatta, enda mikilvægt fyrir þá fjölmennu
þjóðfélagshópa, sem búa við miklar sveiflur í tekjuöflun sinni. Jafn-
framt skýrði forsætisráðherra frá því, að 1 kjölfar staðgreiðslukerfis
skatta yrði söluskattur felldur niður og svonefndur virðisaukaskattur
tekinn upp í hans stað, eins og nú tíðkast í helztu nágrannalöndum
okkar og þykir hafa ýmsa kosti fram yfir söluskatt. Hér er um hinar
merkustu nýjungar að ræða, sem rætt hefur verið um að koma 1
framkvæmd árum saman, en ríkisst jórnin hefur nú tekið af skarið og
tilkynnt, að þetta verði gert að rúmu ári liðnu og munu það áreiðan-
lega þykja mikil tíðindi.
Jafnframt gefur stefnuræða Geirs Hallgrímssonar ótvírætt til
kynna, að rfkísstjórnin hafi í undirbúningi að stíga nýtt skref til þess
að auka frjálsræði í viðskiptum og athafnalífi, sem þá mundi að
nokkru vera sambærilegt við það afnám innflutningshafta, sem
markaði svo djúp spor á upphafsárum Viðreisnarinnar. Forsætisráð-
herra gaf til kynna f ræðu sinni, að ríkisstjórnin íhugaöi að afnema
þau miklu höft, sem nú ríkja í gjaldeyrisviðskiptum hér. Hann skýrði
frá því, að Ólafur Jóhannesson, viðskiptaráöherra hefði falið Seðla-
hankanum að athuga möguleika á því að rýmka rétt manna til þess að
eiga eignir í gjaldeyri og til þess að stofna gjaldeyrisreikninga við
íslenzka banka. Slfkt yrði bylting í gjaldeyrismálum okkar, en það er
auðvitað Ijóst, að hér ríkir molbúaháttur í þeim efnum. Það freisi, sem
leiða mundi af afnámi gjaldeyrishaftanna mundi áreiðanlega hafa
jákvæð og heilbrigð áhrif á afhafna- og viðskiptalíf í landinu öllu, auk
þess sem það væri í samræmi við rfkjandi viðhorf almennings í
þessum efnum, þess almennings, sem nú verður að leita á „svartan"
markað til þess að geta stundað ferðalög til sólarlanda, vegna þess að
reglur um gjaldeyrisyfirfærslur til þeirra eru fáránlegar eins'og allir
vita.
Jafnframt auknu frjálsra'ði í gjaldeyrismálum fjallaði forsætisráð-
herra einnig allítarlega um fjármagnsmarkaðinn og þau vandamál,
sem að honum steðja, sem eru mikil því að verðbólgan Hefur leikið
hann mjög illa og benti Geir Hallgrfmsson á, að einungis með því að
láta lögmál framboðs og eftirspurnar ráða vöxtum mundi vera hægt að
komast hjá því kerfi skömmtunar og forréttinda, sem nú ríkir á
peningamarkaðinum.
Hér hefur aðeins verið drepið á fátt eitt af því, sem fram kom í hinni
gagnmerku stefnuræðu Geirs Hallgrímssonar, forsætisráðherra, en
þessi atriði sýna þann tón, sem einkennir þessa ræðu og stefnu
ríkisstjórnarinnar nú á sfðustu mánuðum þessa kjörtímabils. Þrátt
fyrir margvísleg vandamál, sem að steðja, þrátt fyrir það að verðbólg-
an muni líklega fremur vaxa en minnka á næstu mánuðum, þrátt fyrir
það, að launasamningar hafi ofboðið greiðslugetu atvinnuveganna og
skapað mikil vandamál af þeim sökum er alveg Ijóst, að nú er tilefni til
aukinnar bjartsýni um framtíðarhag þjóðarinnar. Það er vissulega
orðið tímabært, því að svartsýni og volæði hefur um of einkennt
viðhorf okkar til framtiðarinnar á undanförnum árum. Menn hafa
ekkert Ijós séð, ekkert jákvætt séð í því, sem hefur verið að gerast. Við
eigum að víkja þessari svartsýni á bug. Full ástæða er til þess fyrir
okkur tslendinga að Jíta fram á veg með nokkurri bjartsýni. Við
verðum að sjálfsögðu að beita okkur aga og aðhaldi eins og reynslan
hefur kennt okkur. Engu að sfður höfum við alla möguleika til þess að
stórbæta Iffskjör almennings í landinu á næstu misserum og næstu
árum. En það verður ekki gert, nema traustlega verði haldið um
stjórnvölinn eins og gert hefur verið á undanförnum árum og nú er
berlega að koma f Ijós f batnandi stöðu þjóðarbúsins og batnandi
lífskjörum almennings í landinu.
Jörgensen tryggir
samstöðu gegn EBE
veiðum undán Noregi og Skot-
landi og Framfaraflokkur
Glistrups hefur mikið fylgi í
fiskibæjum á Jótlandi. Ársafli
Dana er 1.6 milljónir lesta,
meiri en nokkurra annarra
EBE-landa, og megnið fer í
bræðslu.
Bretar bönnuðu frá og með 1.
nóvember veiðar á svæði undan
Austur-Skotlandi sem danskir
fiskimenn hafa veitt mikið,-
Jafnframt stöðvuðu Norðmenn
veiðar Dana undan ströndum
sínum sunnan 62. breiddar-
gráðu.
Kaupmannaliöin 4. nnvemhor Keuler
DANIR, Grænlendingar og
Færeyingar hafa komið sér
saman um sameiginlega
afstöðu gagnvart Efnahags-
bandalaginu í fiskimálum að
því er Anker Jörgensen for-
sætisráðherra hefur skýrt frá
að loknum viðræðum við græn-
lenzka og fære.vska fulltrúa.
Jörgensen sagði hins vegar,
að hann gæti ekki skýrt frá því
í smáatriðum hvað fælist í
hinni sameiginlegu afstöðu að
svo stöddu vegna samninga-
viðræðna sem færu í hönd.
Anker Jörgensen.
Rene Levesque
treystir á studn-
ing gegn Ottawa
Paris. 4. nArrmbpr. Keuicr. einu sinni á ári, í Montreal og
Viðræður um sameiginlega
fiskimálastefnu EBE á næsta
ári hefjast í Brussel á
fimmtudag og seinna í
mánuðinum verður fjallað um
sérmál eins og þau sem snúa að
Grænlendingum og Færeying-
um. Danir hlíta venjulegum
reglum EBE í fiskimálum, en
Grænlendingar hafa fengið sér-
stöðu sína viðurkennda. F'ær-
eyingar eru ekki í EBE en hafa
notið fríðinda gagnvart EBE.
Jafnframt hafa tveir þing-
menn Framfaraflokks Moghens
Glistrups spurt stjórn EBE
hvort hún ætli að stefna Brel-
um fyiir Evrópudómstólinn
fýrir að banna Veiðar á svæði
austur af Skotlandi.
Svo getur farið að Danir
verði að leggja helmingi fiski-
skipaflota síns vegna banns við
VESTUR-þýzka lögregl-
an skýröi frá því í dag aö
hún hefði fundið ýnisa
persónulega muni úr
eigu iðnrekandans
Hanns-Martin Schleyers
í húsvagni sem var skil-
inn eftir nálægt sviss-
nesku landamærunum
tveimur dögum eftir að
honúm var rænt í Köln.
Billinn fannst á skóga-
svæði rétt hjá borginni
Lörrach sem er um 16 km
norður af Basel og um 40
km suðaustur af frönsku
borginni Mulhouse þar
sem lík Schleyers fannst
19. október. Þessar upp-
lýsingar renna stoðum
undir getgátur um að
Schleyer hafi verið hafð-
ur í haldi utan Vestur-
Þýzkalands.
Ein þeirra 16 sem lög-
reglan leitar að vegna
Schleyer-málsins, Adel-
heid Schulz, er frá
Lörrach.
Maður sem kallaði sig Bernd
Feldmann frá Hamborg keypti
bílinn 30. júli í Miinehen.
Lögrelan segir að vitni segi að
Feldmann sé Knut Folkerts
sem var handtekinn nokkrum
vikum eftir ránið í Hollandi og
ákærður fyrir að skjóta til bana
lögreglumann í Utreeht.
Vitni segjast nokkrum sinn-
um hafa séð húsvagninn á
Lörraehsvæðinu frá 21. ágúst
QUEBECBUAR geta-reitt sig á
stuðning Frakka hvernig sem
þeir kjósa í f.vrirhugaðri þjóð-
aratkvæöagreiðslu um aðskiln-
að frá Kanada, sagði Rene
Levesque, forsælisráðherra
Quebee, í lok umdeildrar Parfs-
arheimsóknar í dag.
Levesque lagði einnig
áherzlu á mikilvægi þeirrar
ákvörðunar að forsætisráðherr-
ar Quebee og Kanada hittist
og þar til hann var skihnn eftir.
Vitni segjast einnig hafa séð
mann sem gæti verið Christian
Klar aka bílnum. Klar er bæði
eftirlýstur vegna Sehleyer-
málsins og morðsins á yfirsak-
sóknaranum Bubaek og lögregl-
an segir að hann hafi kéypt
bilinn sem lik Sehleyers fannst
í.
Jafnframt lagði efri deild
vestur-þýzka þingsins til í dag
að fylgzt yrði með samtölum
hryðjuverkamanna sem sitja i
fangelsi og lögfræðinga þeirra.
Kristilegir demókratar eru í
meiríhluta í efri deild en litlar
líkur eru á því að frumvarpið
verði að lögum þar sem stjórn
Helmut Sehmidts kanzlara er i
meirihluta i neðri deild.
Ilaai'. 4. nóvpmbur. Ruuler.
TILRAUN Joop den Uyls for-
sætisráðherra til að mynda
nýja stjórn mið- og vinstri-
flokka i Hollandi fór endanlega
út um þúfur í dag eftir viðræð-
ur sem hafa staðið í 163 daga og
er met.
Upp úr slitnaði eftir 30 tíma
látlausa fundi og þar með virð-
ist lokið fjögurra og hálfs árs
forsætisráðherraferli den Uyls
sem mun þó gegna starfinu
áfram til bráðabirgða. Líklegt
er talið að mynduð verði sam-
steypustjórn kristilegra demó-
krata og frjálslynda flokksins,
sem er hægrisinnaður.
Den Uyl hefur reynt að
mynda stjórn síðan hann og
París til skiptis.
Jafnframt sendi Kanada-
stjórn frönsku stjórninni opin-
bera orðsendingu i dag og
minnti Frakka á að fá yrði sam-
þykki stjórnarinnar í Ottawa
áður en Kanadamenn væru
heiðraðir með erlendum veg-
tyllum og verðlaunum.
Levesque var gerður riddari
frönsku heiðursfylkingarinnar
í gær en talsmaður utanrfkis-
ráðuneytisins þar neitar því að
um sé að ræða mótmælaorð-
sendingu vegna þess.
Levesque kvaðst gera ráð fyr-
ir aö þjóðaratkvæðagreiðslan
um framtíð Quebec færi fram
eftir tvö ár og taldi góðar likur
á því að aðskilnaðarsinnar
fengju yfir 50% atkvæða þann-
ig að fylkiö fengi í f.vrsta skipti
tækifæri til að ákveða framtíð
sína. Hann kvað það pólitíska
og siðferðilega skyldu hlutað-
eigandi aöila að hafa úrslitin i
heiðri.
Dollarinn
sterkari
Lomlon 4. nóvember. Rculor.
BANDARIKJADOLLAR
styrktist nokkuö á alþjóðagjald-
eyrismörkuðum í dag. en gengi
punds varð stöðugt. eftir veru-
legt fall fyrst í morgun. Fremur
rólegt var á mörkuðunum eftir
óvissu undanfarinna vikna og
miklar sveiflur siðustu daga. Er
markaðurinn i London lokaði í
kvöld var dollarinn skráður
1.8070 i einu pundi og 2.2585
mörk i hverjum dollar.
flokkur hans, Verkamanna-
flokkurinn. sigruðu í þingkosn-
ingum sem fóru fram í mai og
bættu við sig 10 þingsætum.
Þannig hlaut Verkamanna-
flokkurinn 53 þingsæti af 150.
fjórum fleiri en kristilegir
demókratar.
Framundan er þing Verka-
mannaflokksins sem var kallað
saman til að leysa alvarlegan
ágreining sem reis vegna þeirra
skilyrða sem flokksforystan var
reiðubúin að ganga að i viðræð-
um um stjórnarmyndunina. A
það er bent að den Uyl gafst
upp rétt áður en þingið byrjar,
og að þar muni vinstrisinnar í
flokknum láta mikið að sér
kveða.
Bíll finnst
meðhlutum
Schleyers
Bonn. 4. nóv. AP. Reulor.
Den Uyl gef st
endanlega upp