Morgunblaðið - 22.03.1978, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. MARZ 1978
7
Viöskipta-
bankar í eigu
ríkisins
Engin heildarlöggjöf hef-
ur verið sett hér á landi um
bankastofnanir. Eina heil-
steypta löggjöfin á Dessu
sviði eru lögin um Seðla-
banka íslands, sem sett
vóru 1961. Um viðskipta-
bankana er hins vegar ekki
til nein samstæö löggjöf,
heldur starfar hver peirra
skv. sérstökum lögum,
sem að sumu leyti eru
ósamstæð og að mörgu
leyti ófullkomin. Nauðsyn
ber pví til að setja heildar-
löggjöf um bankastofnanir.
Nú liggja fyrir Alpingi tvö
frv. um viðskiptabanka í
eigu ríkisins. Annað stjórn-
arfrv. lagt fram af við-
skiptaráðherra, Ólafi
Jóhannessyni. Hitt ping-
mannsfrv. lagt fram af
Lúðvík Jósepssyni. Er pað
samhljóða eldra frv., er
vinstri stjórnin lagði fram
1974 og samið var í fram-
haldí af störfum banka-
málanefndar — á árunum
1972 og 1973. Auk pess
liggur fyrir Alpingi pings-
ályktun frá Eyjólfi Konráði
Jónssyni um sparnað í
fjármálakerfinu, sem bæði
snertir bankakerfið og
Framkvæmdastofnun
ríkisins.
Sameiginleg,
nútímaleg
löggjöf
Ekki verður farið hér út í
efnisatriði frv. um bankamál,
an basði atafna pau í pá átt
að setja ríkisviöskiptabönk-
unum samaiginlega . og
nútímalegri löggjöf, er leysi
af hólmi gildandi lög um
einstaka banka. Frv. Lúðviks
gengur að pví leytinu lengra,
að pað felur í sár fækkun
viðskiptabanka ríkisins úr 3 í
2 með sameiningu Búnaðar-
banka og Útvegsbanka. j
greinargerð er m.a. vitnaö til
nefndarálits bankamála-
netndar (en í henni áttu sæti
bankastjórar frá öllum ríkis-
viðskiptabönkunum), par
sem mælt er með fækkun
ríkisbanka í tvo og fækkun
hlutafélagabanka í tvo.
Nefndin komst að peirri
niðurstöðu, að líklegasta
leiðin til að ná fram Þessari
fækkun ríkisviðskiptabanka
væri sameining Búnaðar-
banka og Útvegsbanka. Mál-
ið mætti hins vegar andstöðu
á Alpingi, er pað var upphaf-
lega flutt (1973) og náði ekkL
fram að ganga.
Rökstuðningur
bankamálanefndar
í rökstuðningi bankamála-
nefndar er höfðað til hag-
ræðingar og öryggís í banka-
rekstrinum, en í pvi efni verði
að gera sðmu krðfur til
ríkisbanka og hlutafálaga-
banka, pó ríkisábyrgð sá fyrir
hendi hjá peim fyrrnefndu.
Bent er á lágt hlutfall bók-
færðs eiginfjár og að íslenzk-
ir viðskiptabankar búi við
minni mismun innláns- og
útlánsvaxta en gerist í flest-
um löndum. Þó að eigiö fé
bankanna sá vanmetiö í
bókhaldi peirra magi eigin-
fjárstaða peirra vera sterkari,
en núverandi skipulag
bankakerfis torveldi viðleitni
( pá átt. Ennfremur er bent á,
að útlánaviðakipti hvers
banka hár á landi sáu fyrst
og fremst tengd ákveðnu
sviði atvinnulífsins og sam-
rýmist slíkt akki peirri
meginreglu öruggs banka-
rekstrar að dreifa útlána-
hættunni eins og kostur er.
Þessari mynd megi breyta
með vissum samruna í
bankakerfinu. Hva langt
æskilegt sá að ganga í
pessum efnum taldi banka-
nefndin að takmarkaðiat
öðru framur að pairri nauð-
syn að tryggja á hverjum
tíma hæfilega samkeppni á
pessu sviöi, pannig að kom-
izt yrði hjá einokun og
stððnun. Of mikil fækkun
hafi pví einnig annmarka. Að
áliti nefndarinnar myndi um-
rædd sameining ekki ná
peim tilgangi að skapa hag-
kvæmt ríkisbankakerfi,
nema geröar yrðu jafnframt
sérstakar ráðstafanir til að
styrkja eiginfjárstöóu og
lausafjárstöðu sameinaða
bankans.
Seðlabankinn
og viðskipta-
ráðherrann
Seðlabankinn hefur ítrek-
að stuðning við pá banka-
aameiningu, sem að framan
getur eins og blaðafráttir
síðustu daga bera með sár
og sett fram rökstuðning
fyrir peirri afstöðu. Bendir
Seðlabankinn m.a. á samein-
ingu Útvegs- og Búnaðar-
banka með yfirtöku Lands-
banka á Suðurnesjaviðskipt-
um Útvegsbankans. Ólafur
Jóhannesson, bankamála-
ráðherra, sagir í blaðaviðtali
í gær, að hann hafi varið
sammála sameiningu ríkis-
bankanna. Hann telji hina
vegar ekki að pólitísk sam-
staða til slikrar sameiningar
sé fyrir hendi. Hann hafi pví
ekki tekið pá sameiningu
upp í framkomiö stjórnarfrv.,
heldur einvörðungu pau
efnisatriði, sem líkur hafi
verið til að koma fram.
„Þessar tillögur Seðlabank-
ans verða til að tefja stjóm-
arfrumv.,“ segir hann, „pann-
ig að ekki er útlit fyrir að pað
verði afgreitt á pessu pingi.“
Útvegsbanki
íslands
Útvegsbanki íslands hefur
allar götur gegnt mikilvægu
hlutverki í págu undirstöðu-
greina pjóðarbúsins: útgerð-
ar og fiskvinnslu. Lands-
bankinn hefur par einnig
axlaö verulega fyrirgreiðslu.
Aðalviðskiptasvæði Útvags-
bankans í sjávarútvegi hefur
verið Vestmannaeyjar,
Reykjanes, Suðvesturland,
isafjöröur og Seyðisfjðrður.
Sjávarútvegsfyrirtækí á
meginhluta pessa svæðis
hafa haft sérstöðu vagna
pess, að vetrar- og vorvertíð-
ir hafa brugöizt sl. 3 ár. Petta
hefur valdið pví að Útvegs-
bankinn hefur ekki fengiö
endurgreidda fjárhagslega
fyrirgreiðslu, eins og oftast
áður, og skapaö bankanum
tímabundna erfiðleika, eins
og fram kemur í viðtali Mbl.
við Jónas Rafnar, banka-
stjóra, 10. marz sl. Jónas
víkur einnig i viðtali að
sárstöðu Vestmannaeyja
vegna stöðvunar atvinnulífs
par í eldgosinu í Heimaey, og
fjárfrekrar endurbyggingar,
sem bætzt hafi við vandamál
rýrnandi hráefnis til fisk-
vinnslu s/v-lands. Vandamál
frystihúsanna í Eyjum sé pó
ekki fyrst og fremst skortur
rekstrarfjár heldur ekki síður
taprekstur. Ráðstafanir til
varanlegra úrbóta hljóti pví
að byggjast á ððrum en
Útvegsbankanum.
Jónas Rafnar telur nauö-
synlegt, að hlutfall lána til
sjávarútvags lækki í heildar-
útlánum bankans. Viðskipta-
bankar verði að gæta pass
að starfa ekki á of einhliða
grundvelli. Hann sagði enn-
fremur að innlánsaukning (
bankann hefði verið um 43%
á sl. ári eða sem næst
meðalinnlánsaukning f
bankakerfið. Hann værí
bjartsýnn á að úr raknaði, ef
heilbrigð stefna fengi að
ríkja í atvinnu- og fjármálum,
en forsenda pess væri stöðv-
un veröbólgunnar. Útvegs-
bankinn hafði náð samning-
um við Seðlabankann um
hluta yfirdráttarskuldar og
Seðlabankinn hefði skilning
á tímabundnum erfiðleikum
hans. Útlán til sjávarútvegs-
ins væru aðalvandamálið,
eins og nú hagaði til f
pjóðarbúskapnum. Nauðsyn-
legt væri að taka tiílít til
parfa útvegains, sem fyrst og
framst færði björg i pjóðar-
búið, en fylgja yrði fast fram
ákveðnum reglum, byggðum
á gatu bankans hverju sinni.
Fyrir 10 árum hafi hlutur
sjávarútvegs i heildarlánum
bankans varið 40%. Petta
hlutfall væri nú 60%, sem
Framhald á bls. 18
5 mínútun
Taflan sýnir árlegt tjón fyrirtaekis ef
FIMM MÍNÚTUR TAPAST
daglega af tima hvers starfsmanns
VIKUKAUP FJÖLD 5 I STARFS 10 FÖLKS 30
Kr. 30.000 81.250 162.500 487.500
Kr. 40.000 10é.300 21 6.600 650.000
Kr. 30.000 135.400 270.800 812.500
TÍM'lNN IR PiNINGAR
STIMPILKLUKKA
hvetur starfsfólk til stundvísi

Hverfisgötu 33 Sími 20560
HVERFISGATA
33
"Félagsheimilið FESTI
JAKOB V. HAFSTEIN
MÁLVERKASÝNING
miðvikudaginn 22. mars frá kl. 16.00—22.00
skírdag fimmtudaginn 23. mars kl. 18.00—22.00
laugardaginn 25. mars frá kl. 14.00—22.00
páska^lag, sunnudaginn 26. mars
kl. 14.00—22.00
annan í páskum,
mánudaginn 27. mars
frá kl. 14.00—kl. 22.00
lokadagur
sýningarinnar.
^HiGrindavík.j
Skíðaferðir í Bláfjöll
úr Kópavogi páskavikuna. og Hafnarfirði
Þriðjudag kl. 13 og 18
miðvikudag kl. 13
skírdag föstudaginn kl. 13 og 18
langa kl. 10 og 13
laugardag kl. 10 og 13
páskadag kl. 10 og 13
annan páskadag kl. 10 og 13
Skíöakennari veröur á staönum.
Páskamótiö veröur haldiö annan páskadag.
Tómstundaráð Kópavogs, Skíðadeild Breiðabliks. Félagsmálastofnun Hafnarfjaröar,
oAndersen Œb Lauth hf.
Vesturgötu 17 Laugavegi 39