Alþýðublaðið - 11.11.1958, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 11. nóv. 1958.
A 1 þ ý ð u b 1 a ð i 5
Alþýöubloöiö
Útgsfandi:
Ritstjórar:
Fulltrúi ritstjómar:
Fréttastjóri:
-• Auglýsingastjóri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingasími
Afgreiðslusími
Aðsetur
Alþýðuflokkurinn.
Gísli J. Ástþórsson
og Helgi Sæmundsson (áb).
Sigvaldi Hjálmarsson
Biörgvin Guðmundsson
Pétur Pétursson
14901 og 1 4902.
1 4 9 0 6
1 4 9 0 0
A 1 þ ý ð u h ú s i ð
Prentsmiðja Alþýðub’aðsins Hverfisgötu 8—10
yrr
vi
NO'KKUR blaðaskrif hafa orðið um kjördæmamálið síð-
ustu dagana. og bar að fagna því. Leiðrétting núverandi
kjördsemaskipunar hlýtur að koma til sögunnar í náinni
framtíð. Þetta virðist líka öllum Ijóst, en sumir aðilar
reyna að gera al!t of mikið.úr- aukaatriðum. Þétta hendir.
Tímann, þegar hann. álítur aðalbreytingu kjördæmaskipun-
arinnar frá 1942 hafa verið þá, að 1000 Framsóknarmenn í
tvímenningskjördæmum- séu lagðir að líku við 501 kjósanda
annars flokks. En breytingin var óneitanlega víðtækari en
þessi og það meðal annars leiðrétt, að 500 kiósendur Fram-
sóknarflokksins í núverandi tvímenningskjördæmum ættu
að hafa rétt á tveimur þingmönnum, en 499 kjósendur ann-
ars flokks engan þingmann að hafa. Og í þessu sambandi
þýðir ekki fyrir Tímann að tala aðeins um Framsóknar-
flokkinn og Sjálfstæðisflokkinn. Ranglæti kjördæmaskip-
unarinnar fyrir breytinguna 1942 bitnaði harðast á Alþýðu
flokknum, og í dag væri hún óþolandi bæði fvrir hann og
A'þýðu'bandalagið, sem eru samstarfsaðilar Framsóknar-
flckksins í núverandi ríkisstjórn.
Annars er óskynsamlegt að ræða fyr rhugaðar breyt-
ingar á kjördæmaskipuninni miað tilliti til flokkanna,
sem nú starfa í landinu og styrldeikahlutföll þeirra. Þau
viðhorf geta breytzt á tiltölulega skömmum tíma. Kjör-
dæmaskipuninni þarf hins vegar að koma í réttlátt og
öruggt framtíðarhorf, svo að all'r flokkar geti unað henni
og notið iafnréttis í samkeppninni um fylgi þjóðarinnar.
Það er lýðræði. Og bess vegna skiptir miklu mfáli, að
kjördæmaskipunin sé rædd á fræðilegan hátt. íslend-
ingar hljóta að viðurkenna þá breytingu, sem oi'ð ð hef-
ur í þjóðfélagi okkar á liðnum áratugum. Hún veldur því
axigsýnilega, að núgildandi kjördæmaskipun er görnul og
ranglát. Það verður að leiðrétta — og því fyrr því
betra. Núverandi stjórnarflokkar gerðu sér þetta ljóst,
cr þeir liétu því í irálefnasamningi sínum að taka kjör-
dæmamálið upp ti' lagfæringar. Og það fyr'rheit ætti
Títr'iinn að muna í stað þess að ræða kjördæmamálið út
frá breixgstu sérhagsmunasjónarmiðum Framsóknar-
flokksins.
Alþýðublaðic vill.leggia áherzlu á, að umræður um kjör-
dærriamálið fialli um aðalatriði þess, svo að unnt sé að gera
sér vonir um sanngjarna og skynsamlega lausn, er éndist
til frambúðar. Og í því sambandi skintir mestu, að raun-
hæfar tillögur séu fram. bornar. Á að hverfa að því ráði
að gera landið allt að einu kjördæmi, skiota því í nokkur
stór kjördæmi eða endurbæta núværandi kjördæmaskipun
vegna breytinganna 03 tilfærslu þjóðarinnar síðustu ára-
tugina? Þessar spurningar eru kjarni málsins. Sérfróðir
aðilar ættu að taka þær til umræðu oa reyna þannig að
vinna hugmyndum sínum fylgi þjóðarinnar. Stjórnmála-
flokkarnir munu að sjálfsögðu ráða úrslitum málsins á sín-
um tíma. En þeir mega ekki láta þröng sérsjónarmið marka
afstöðu sína, hvorki einn né annar. Hin staðreyndin liggur
í augum uppi, að núverandi kjördæmaskipun er ranglát,
og henni verður breytt með góðu eða illu.
Þungavatnsverksmiðjan
ÞJÓÐVILJINN lét þess getið á dögunum, að Bretar hafi
komið í veg fyrir byggingu þungavatnsverksmiðju hér á
iandi. Sú fullyrðing er úr lausu lofti gripin. Ekkert hefur
gerzt, sem réttlæti þennan fréttaburð blaðsins.
En í þessu sambandi hlýtur það að vekja athygli, að-
Þjóðviljinn telur mikið hneyksli, ef hætt verði við byg'g-
ingu þungavatnsverksmiðjunnar. Færi betur, ef hér væri
um að ræða varanlega stefnubreytingu Þjóðviljans. Hann
befur sem sé verið hugmyndinni um þungavatnsverksmiðju
hér á landi mjög andvígur þangað til honum dettur allt ’
einu í hug, að Bretar vilji koma í veg fyrir framkvæmd-
ina. Slíkt er ekki stórmannleg afstaða. Við eigum að ræða
þetta mál út frá íslenzku sjónarmiði, en ekki bi'ezku eða
til dæmis rússnesku.
Þessi rnyna er trá Andesfjöllum, og tindtxrinn tu hægri er Bolivarstindur, sem er 5007 m. yfir
sjávarmál. Andesfiöll eru víða feiknarlega hrikaleg, rr.cð geysileg hengiflug og þverhnípi,
gjáar og eggjar. En þar cr hka mikil fegurð og tign.
Á þingpöllum
læðumenns
þingmenn byrjuðu fyrir alvöru
ao seinja ræður sínar, þegar
þær iágu fyrir í handriti. Nú
eru þær teknar upp á segul-
bani og siðan véiritaðar og
prer.taðar eftir orðanna hljóð
VÉLTÆKNIN er komin til inn á alþingi er orðinn virðu- ræðum úr sameinuðu þingi
sögunnar á alþingi íslendinga, legri, því að þjóðfulltrúarnir mætti útvarpa fyrirhafnar-
og breytir þar mörgu — með- j g'era skipulegri grein fyrir skoð. laust, en síðan yrði að meta,
al annars ræðumennskunni. | unum sínum. Svona getur vél-, hvaða mál neðri deildar og efri
Bi-eytingin er nýtilkomin, en tæknin reynzt heillavænleg. j væru bezt fallin til áheyrnar
áhrifa hennar gætir eigi að síð- \ Hms vegar hverfa vafa^austj alþjóðar.
ur. Maður, sem fylgdist með smám saman ræðusérkenni
þingstörfum fyrir tíu árum,: einstakra þingmanna, þegar
verður nú þegar í stað var við, fram líða stundir. En forsjáin
að í'æðumennska alþingis- kemur þá í stað kappsins.
mannanna er að ýrnsu leyti j Margir alþmgismÁnnirnir
onnul • i okkar eru prýðilega rnáli farn-
Eyrrum voru ræður alþing- jr En nú hentar útvarpið þeim
ismannanna hraðritaðar og síð- betur en kappi'æðufundirnir.
an leiðréttar í handriti áður en j Og í þessu sambandi langar
ti prentunar kom. Og sumir; niig að koma þeirri hugdettu
á framfæri, hvort ekki muni
íímabært að hætta þingf.rétt-
unum, en útvarpa af fundum
alþir.gis. Útgáfa þingtíðind-
anna kemst varla í það horf í
náinni framtíð, að ræður al- þá jjæmi ef til vill meira kapp
an. • Afleiðing þessa er sú, að þingismannanna séu á boðstól- j tíl sögunnar en ef þeir tala fyr-
þingmenmrnir vanda ræður um nokkurra daga gamlar. Og ir vélarnar inn á segulbandið?
smar meira en áður var. Nú ’ þingfréttirnar eru leiðinlegt j E . læt svo útrætt um ræðu-
er undanteknitíg, að þeir tali staoreyndatal, þegar undan er mennslcuna á.alþfcigi, en vjl að
bJaoalaust. Og þeir, sem það j skilin lestrarkunnátta Heiga ; gefnu tilefni bæta við örstuttri
gara, iata ekki fjöiina fljóta ’ Hjörvars', sem þó -er ekki aðal-, athjjgasemd: Menn, sem ætla.
eins og forðum daga. Nú vanda atriði málsins, þótt góð sé. Frá-1 að þáttur þessi muni einvörð-
sagnir blaðanna aí umræðum j ungu fjalia um stóru málefnin
á álþingi gefa heldur enga heild 1 á aiþingi, verða tvímælalaust
armynd. Þess veg'na ættu for- I fyrir voíibrigðum. Tilgangur
ustumenn alþingis að taka til minn er meðal annai's sá að
athugunar fyrr en síðar, hvort fýsa því/ sem gerist að tjalda-
ekki beri að útvarpa umræð- baki á aiþingi. Og það verður
um á alþingi, þegar á dagskrá iíannski stundum, ef mér tekst
eiu mál, sem íorvitnileg mega npp^ j léttari tón en svo alvar-
kallast. Erfiðleikar á þessu eru iegu biaði sem Frjálsri þjóð
l-xolrzÞ Koiv* alKinrri c + aT’fíar* í 1 -1 • n -r-i _ n z. __*vi
Stundum fara fram á alþingi
umræður, sem þúsundir íslend
inga vildu áreiðaniega heyra.
Og því ekki að koma þeim á
framfæri við þjóðina? Þannig
myndu landsmenn hafa dagleg
kynni af aiþingi og störfum
þess og meðal annars sannfær-
ast um ræðumennsku alþingis-
mannanna. Kannski tekur hún
enn breytingum til bóta, ef
horfið verður að þessu ráði?
Alþingismönnunum væri hollv,
að vita af áheyrn þjóðarinnar,
þegar þeir flytja mál sitt. Og
þingmennirnir ræður sinar
minnugir þess, að talað orð
blífur. Áður skákuðu þeir bók-
stafnum 1 handritunum.
Þessi breyting er að mörgu
leyti til bóta. Raunar verða
í-æður þingmannanna naumast'
eins persónulegar og fyrrum.
Menn stilla skapsmunum sín-
um fremur í hóf, þegar ræð-
urnar eru skrifaðar á blað en
ef þær mælast af munni frarn
í hita líðandi stundar. Gömlu
mæiskukapparnir á alþingi
myndu engan veginn kunna j
véltækninni eins vel og gamla ‘j
laginu. En þar fyrir er ekki i
sagt, að það hafi verið betra. j
Öðru nær. Mér er næst að ætla, j
að þingræðurnar séu að með- ■
altali betri nú en áður, Efnið
er hnitmiðaðra og flutningur-
urinn áheyrileg'ri, þegar miðað
er við heildina. Og persónu-
legu skammirnar heyrast naum
ast lengur á alþingi. Sumir
kunna að sakna þeirra sem
skemmtunar. En þær máttu
víst missa sig. Málflutningur-,
helzt þeir, að a'.þingi starfar í þykir hæfa En aiit vill lagið
tveimur deildum, sem sitja hafa.
samtímis á rökstólum. En um- Helgi Sæmundsson.
Vantar ungling til að bera bla'ðið til áskrifenda
í þessum hverfum :
Wöíðahverfi.
Talið við afgreiðsluna.
Sími 14-90A.
Alþýðublaðið