Morgunblaðið - 20.09.1979, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. SEPTEMBER 1979
11
Kaþólski presturinn (fyrir miðju) Le Mgoc Trieu hefur af löndum sínum verið kosinn leiðtogi Luu Moc Vien talar bara kínversku. en börnin hans keppast við að
flottamannanna í búðunum á Pulau Bidon. Það er hressilegur maður og alltaf virðist kátt í kringum hann. læra ensku í flóttamannabúðunum. til að búa sig undir að setjast að í
nýju landi, þar sem hann vonast til að fá að halda áfram að aka trukk.
Það er áberandi hve mikið er af ungu fólki meðal flóttamannanna. Þessi hópur tók sig saman og flúði á
litlum báti, og heldur hópinn í búðunum. Mennirnir þrír vinstra megin fremst á myndinni eru fiskimenn.
Nguyen Huvnh Cain stjórnar skólanum í flóttamannabuðunum.enda jfll i !ÍÉk fSÉSSfljfl
var hann háskólakennari heima i Víet Nam. Nú situr hann WÍmitm
flóttamaður i bambushreysi með konu og þrjú börn. Aðeins eitt þeirra MHIj r flL
var heima, er blaðamann Mbl. bar þar að garði, hin i skólanum. Tieu Quann De flúði með móður sinni og 7 systkinum.
setið í fangelsi a.m.k. einu sinni.
Það var ákaflega erfitt að draga
fram lífið í Víet Nam eftir 1975.
Flestir höfðu misst allt og fengu
ekkert starf.
Eftir tveggja sólarhringa
siglingu tók hópurinn land í þorpi
í Malasíu, eftir að sjóræningjar
höfðu stöðvað bátinn þrisvar sinn-
um og rænt öllu af fólkinu, sem
nýtilegt var. í 20 daga Var flótta-
fólkið í haldi hjá Malasíu-mönn-
um, áður en tekið var við því í
flóttamannabúðirnar í Pulau
Bidon. Nú rekur Nguyen Huynh
Cain skólann í flóttamannabúðun-
um. Nemendur eru 4200, fullorðnir
og börn. Flóttamennirnir hrófluðu
sér sjálfir upp skólahúsi, eins og
Vestur-íslendingarnir létu verða
sitt fyrsta verk eftir að þeir komu
á sínum tíma í nýlendu sína við
Winnipegvatn. Vita að það skiptir
höfuðmáli.
— Við reyndum að skipuleggja
okkur þannig að hver hafi
ábyrgðarstarfi að gegna. Og nú
orðið er þetta komið í allgott horf
hér hjá okkur, segir hann. Allir
vinna í sjálfboðavinnu það sem
þeir mega.
— Ástandið hefur lagast mikið.
Nú höfum við vatn. Djúpir brunn-
ar hafa verið grafnir til að fá
þvottavatn, en drykkjarvatn er
flutt úr landi, 25 lítrar á fjöl-
skyldu í 3 daga. Það er líka nóg að
borða, þótt maður verði leiður á
hrísgrjónum með nokkrum
sardínum í að morgni og hrís-
grjónum með grænmetis- eða
kjúklingakássu á kvöldin á
hverjum degi í 6 mánuði. Um
miðjan daginn? Nei, okkur nægja
tvær máltíðir á dag, segir skóla-
stjórinn og hlær.
— Hvað okkur dreymir um?
Við förum hvert sem er og ég fer í
hvaða vinnu sem býðst. Maður
velur ekki við þessar aðstæður.
Með útungunar-
vélinni brustu
lífsskilyrðin
• Kínverjinn Van Guong er bú-
inn að bíða lengi eftir hæli með
sinni stóru fjölskyldu, sem kom í
flóttamannaþúðirnar í Pulau Bid-
on eyju í október 1978, öll á einum
báti. Þarna var afinn og amman,
tengdasonur og dóttir og fimm
börn. Mér var aldrei almennilega
ljóst hve margir ættingjarnir eru,
enda áttum við í tungumálaerfið-
leikum og margir með mismun-
andi getu að hjálpa til. Enska,
franska, víetnamska og kínverska
gengu á víxl.
Fjölskyldan hafði öll lifað á
lítilli útungunarstöð í Saigon,.
keypti egg og ól upp kjúklingana.
En nýju stjórnarherrarnir tóku
húsið, útungunarvélina og kjúkl-
ingana. Eftir það höfðu þau ekkert
til að lifa á. Þau söfnuðust því
saman og sigldu út á Suður-Kína-
haf, 82 talsins á 13 m löngum báti.
Þau voru heppin, bátinn bar til
Malasíu á 3 dögum. Malasíumenn
reyndu að draga bátinn út aftur,
til að senda hann burt, en hann
var að sökkva undan þeim og þeim
var sleppt í land.
Systir og bróðir Cuongs höfðu
áður flúið til Filippseyja og fengið
hæli í Bretlandi. Því kaus fjöl-
skyldan helst að komast þangað.
Fyrir sex mánuðum höfðu Bretar
raunar lofað að taka við þeim,
sögðu þau. Og skildu ekkert í hvað
gat tafið. Og biðin er löng á eyju
flóttamannanna.
Tóku með
lækni og prest
• Eftir að hafa rætt við skóla-
stjórann í flóttamannabúðunum
gekk ég á fund búðastjórans, sem
flóttamennirnir hafa valið úr
sínum hópi. Það reyndist vera
ákaflega hressilegur kaþólskur
prestur, sr. Le Mgoc Trieu. Hann
kom þangað 21. marz og var
kjörinn leiðtogi landa sinna á
Pulau-eyju 5. maí. Hann lét vel
yfir viðurværinu, en sagði að
ekkert kjöt hefði borist lengi þar
til daginn áður, er svolítið kom af
kjúklingum og svo þennan dag hið
langþráða hvítkál. — Ef við gæí
um fengið einu sinni í viku ferska
ávexti, grænmeti eða kjötmat, þá
væri það gott. Mjólk hefur ekki
sést í marga mánuði, nema þurr
mjólk handa börnum innan eins
árs.
Hann hló að spurningunni um
það hvort hann hefði átt fyrir
greiðslunni til að komast úr landi.
— Ég er prestur, svo að flóttafólk-
ið vildi hafa mig með. Buðu mér
með, svo að ég gæti gefið hinstu
smurninguna, ef á þyrfti að halda.
Á bátnum voru 69 manns, og þeir
tóku með sér bæði lækni og prest.
Annan til að sjá um sálina, hinn
til að sjá um líkamann. Hann
kvaðst hafa orðið feginn, þar sem
samstarfsmenn Norður-Víetnama
hefðu varað hann við, að ætlunin
væri að taka hann fastan. Þeir
kölluðu mig CIA-agent af því einu
að ég hafði á sínum tíma numið í
Bandaríkjunum, sagði hann til
skýringar. Ég fór til náms í París
1953 og útskrifaðist þar prestur
1958. Tók svo meistaragráðu við
bandarískan háskóla áður en ég
fór heim 1966 og gerðist forstöðu-
maður kaþólska safnaðarins í Víet
Nam 1966.
Eftir fall Saigon 1975 voru þrír
menn settir til að fylgjast með
honum, sagði hann. Einn sat
messur og hlustaði á hvert orð
sem hann predikaði, til að vita
hvort þar væri ekki að finna
gagnrýni á stjórnvöld. Annar
hafði það með höndum að fylgjast
með heimili hans og sá þriðji átti
að fylgja honum eftir og gefa
skýrslu um við hvern hann talaði
og hve lengi. Ekki mátti tala við
óæskilegan mann, hvað þá útlend-
ing án þess að lenda í fangelsi. En
nú verða allir að fá sérstakt leyfi
til að tala við útlending í Víet
Nam.
Þegar aðvörunin kom, gat hann
ekki lengur orðið söfnuðinum að
liði. Biskup kaþólsku kirkjunnar
hefur verið hnepptur í fangelsi svo
og um 300 prestar, og séð er um að
námskeið til að þjálfa nýja presta,
séu ekki sótt. Það er gert á þann
hátt, að ekki er veitt leyfi til
búsetuskipta, en leyfi þarf til að
skipta um heimilisfang í landinu.
Eða þá að námskeiðunum er
breytt í þjálfunarnámskeið á veg-
um stjórnvalda, sem kenna
kommúnisma í stað trúfræði. Og
ríkið hefur tekið skólana og allt
starf, sem kirkjan hafði á sínum
vegum.
— Við vissum að við hefðum
50% möguleika á að sleppa burtu,
og komast í annað land. Én flestir
vilja taka þá áhættu. Sjálfur átti
ég ekki mikla möguleika á að fá að
lifa i Víet Nam, sagði sr. Ngoc
Trieu. Og hér get ég orðið sam-
löndum mínum að liði. Söfnuður-
inn hefur reist sér guðshús, stóran
hjall sem hangir uppi í fjallshlíð-
inni og sækir þangað huggun.
I