Morgunblaðið - 20.09.1979, Page 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. SEPTEMBER 1979
15
Staldrað við um borð í kanadísku freigátunni Nipigon og spjallað við skipherrann, Pick Waller
„NEI, ekki þið lxka,“ sagði Dick Waller skipherra
og fórnaði höndum. ,flandaríkjamenn segja að
vetrarveðrin þeirra komi frá okkur og líkar
Kanadamönnum það illa. En nú er tólfunum fyrst
kastað þegar þið segið að kuldinn hér sé tilkominn
vegna lægða sem við sendum ykkur.“ Þannig mælti
Dick Waller skipherra á kanadisku freigátunni
Nipigon er hann leiddi hlm. Mbl. um ranghala um
borð i skipi sínu til setustofu sinnar i brú skipsins,
þar sem það lá við oliubryggju NATO í Hvalfirði i
fyrradag. Að hœtti enskumælandi manna byrjaði
Waller að tala um veðrið er hann hafði boðið blm.
velkominn um borð. Kvartaði skipherra undan
loftkuldanum í hauststillunni, en sagðist þó vera
ýmsu vanur úr sinni heimabyggð i vesturhluta
Kanada.
Nipigon. Þyrla skipsins „Seaking“, sem er óvenjulega stór,
stendur á dekkinu, en hún er búin til kafbátaleitar. Freigátan er
vel búin til að leita uppi kafbáta og granda þeim. ( ó m MM _
Þótt venjulega hvíli hálf-
gerð leynd yfir hernaðartækj-
um var vandalaust að fá spjall
við Waller. „Með ánægju segir
hann“, glumdi í talstöðinni í
dráttarbátnum Magna á sigl-
ingu inn Hvalfjörðinn á
þriðjudagsmorguninn, augna-
bliki eftir að Jóhannes
Ingólfsson skipstjóri á Magna
hafði kallað upp Sigurð Þor-
grímsson hafnsögumann um
borð í Nipigon, og beðið hann
að þreifa á því við skipherra
hvort hann vildi taka á móti
blaðamanni um borð meðan
olía væri sett á geyma skips-
ins.
Waller skipherra sagði
þetta vera fyrstu ferð sína til
Islands, og að því er hann bezt
vissi væri þetta í fyrsta sinn
sem Nipigon kæmi til íslands.
Hann sagði skipið vera 15 ára
gamalt og „eitt það síðasta af
gömlu gerðinni" þar sem það
væri knúið gufuvélum. Það
væri fyrst og fremst smíðað til
kafbátaleitar, og væri vel búið
til að sinna því hlutverki sem
því væri ætlað á stríðstíma.
Skipið væri um 3.000 tonn að
stærð og ganghraði þess 28
sjómílur. (Stærstu íslenzku
varðskipin eru um 1.200 tonn
og gnga 19 sjómílur).
í áhöfn Nipigon eru um það
bil 250 manns. „Áður en þú
spyrð um það, er bezt að taka
fram að í áhöfninni eru engar
konur," sagði Waller. Liðsfor-
ingjar um borð eru 28 og sagði
Waller það vera óvenjulega
háa tölu fyrir ekki stærra
skip. Þá væru um borð um 50
manns er væru í þann mund
að vinna sig upp í liðsforingja-
stöðu. Hluti áhafnarinnar
hafði ekki migið í saltan sjó er
Nipigon lagði upp frá St.
John’s á Nýfundnalandi, og
sagði Waller, er á hann var
gengið, að margir þeirra hefðu
orðið illa sjóveikir, þegar
skipalestin lenti í „venjulegum
Atlantshafsstormi", eins og
skipherra orðaði það, á leið
sinni til íslands.
Sjálfur hefur Waller verið í
kanadíska sjóhernum í 22 ár,
byrjaði sem léttadrengur,
vann sig síðan upp öll þrepin
og hefur verið skipherra í
nokkur ár. Hann sagði að
'Birgðaskipið Green Rover frá Lundúnum. Skipið er rúm 11
þúsund tonn að stærð. Frá Green Rover geta freigátur og önnur
skip fengið olíu á siglingu, en til þess þurfti m.a. að gripa á leið
flotadeildarinnar til íslands. Skipið er 11 ára og flytur, auk oliu,
ferskvatn, hraðfrystar vörur og annan varning.
Dick Waller skipherra
kanadisku freigátunni.
Hollenzka freigátan Isaac Sweers við oliubryggju i Ilvalfirði.
Freigátan er tæp 3.000 tonn að stærð, búið fullkomnum
rafeindatækjum og vopnum til að verjast flugvélum og kafbátum.
fyrir 12 árum. Belgíumenn
lögðu fyrst til skip í janúar
síðastliðnum en Grikkir og
Tyrkir eru venjulega ekki með,
þar sem umsvif deildarinnar
eru fyrst og fremst miðuð við
Atlantshaf. Þá koma Norð-
menn venjulega aðeins inn í
deildina þegar hún er við
strendur Evrópu. Þeir koma
t.d. til móts við deildina hér
þar sem skipin hafa verið við
strendur Norður-Ameríku,
sum allt niður við Flórída.
Hvert skip er ekki í flota-
deildinni nema skamman tíma
í senn, að sögn Wallers. Þá er
reglulega skipt um yfirfor-
ingja, en að-þessu sinni er
hann frá Bandaríkjunum.
Þegar æfingar standa yfir
ganga yfirmenn og undirmenn
milli skipa svo að þeir fái sem
bezta mynd af getu og hæfni
annarra skipa en eigin. í þau
12 ár sem flotadeildin hefur
starfað hafa þúsundir gengið
þannig á milli skipa. „Með
þessu móti höfum við kynnst
hver öðrum og skapast hefur
góður andi,“ sagði Waller.
Þröngt máttu sáttir sitja
um borð í Nipigon, því þar
voru þægindunum ekki fyrir
að fara. Engar klæðningar
voru á veggjum, alls staðar
bert járnið. Þá var hvorki hátt
til lofts né vítt til veggja.
Skipverjar voru misjafnlega
margir í hverjum klefa og
kojurnar oft þrjár á hæðina.
Nokkur afþreyingarherbergi
voru um borð en í fæstum gat
nema um tugur manna verið í
„Togarar Rússa virðast
hafa öðru hlutverki að
gegna en að veiða fisk
Kanadaher væri ekki að-
greindur eins augljóslega í
landher, sjóher og lofther eins
og víðast væri, heldur gengju
menn á milli deilda og væru
t.d. liðsforingjar úr landher í
áhöfn þyrlunnar sem að jafn-
aði er um borð í Nipigon.
Waller sagði að héðan yrði
haldið til Noregs þar sem
flotadeildin tæki þátt í æfing-
um, en þaðan yrði haldið til
Skotlands. „Þetta gengur
þannig fyrir sig að jafnaði, að
flotadeildin siglir milli staða
og fer í gegn um æfingaáætl-
anir og þess á milli er farið í
kurteisisheimsóknir til aðild-
arlandanna. Að jafnaði er
rúmlega hálf tylft skipa í
flotadeildinni sem stofnuð var
Ef myndin prentast vel má sjá í
daviðunum i skutnum sérstakt
tæki sem látið er siga i sjó til
þess að leita að kafbátum.
senn. En þó var að sjá sem
rýmið væri hvarvetna vel not-
að og það er ekki heldur vani
sjómanna að kvarta og kveina
um vistarverur um borð.
Þegar herskipin sigldu inn
Faxaflóa í beinni röð árla á
þriðjudagsmorgun var stór
rússneskur togari í farar-
broddi og á radarnum um borð
í dráttarbátnum Magna var að
sjá sem togarinn væri í flota-
deildinni, en skipin komu
fram sem litlir dílar í beinni
línu á radarskerminum. Að-
spurður sagði Waller að togar-
inn hefði komið til móts við
flotadeildina skammt út af
íslandi. „Þeir virðast hafa
mikinn áhuga á flotadeildinni,
Rússar, og fylgjast venjulega
náið með ferðum hennar. Það
er ekkert óeðlilegt við fram-
ferði þeirra, nema að þessir
„togarar" virðast flestir hafa
allt öðru hlutverki að gegna en
að veiða fisk. En þeir eru á
alþjóðlegri siglingaleið þar
sem öllum er heimilt að sigla
um, og við fylgjumst einnig
með ferðalagi þeirra her-
skipa."
— ágás.