Morgunblaðið - 17.11.1979, Blaðsíða 20

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 1979
20
Birgir ísl. Gunnarsson:
Þau eru mörg vandamálin
mannanna. Sum virðast reyndar
með ólíkindum. Okkur íslend-
ingum hlýtur að finnast það
skrýtið, að eitt þeirra vanda-
mála, sem danska kratastjórnin
telur sig nú þurfa að snúast gegn
með miklum þunga, er sú voða-
lega þróun þar í landi að æ fleira
fólk vill nú eignast sínar eigin
íbúðir.
Danskir kratar
vilja leiguhúsnæði
Undir stjórn Alþýðuflokks-
manna í Danmörku hefur sú
meginstefna ríkt í húsnæðismál-
um, að allur almenningur býr í
leiguíbúðum. Þessar leiguíbúðir
eru í eigu margskonar fyrir-
tækja og féiaga, sem mörg hver
eru undir stjórn opinberra aðila.
Yfir öllum þessum leigumarkaði
trónar síðan opinbert eftirlit,
sem hefur afskipti af leigu-
greiðslum, ráðstöfun íbúðanna
og ýmsu öðru, sem lýtur að
húsnæðismálum. Allt þetta hef-
ur orðið til þess, að í Danmörku
eru mikíl húsnæðisvandræði.
Langir biðlistar eru eftir hús-
næði og færri fá en vilja.
Banna sölu á
leiguíbúðum til
einstaklinga
Danskir ráðamenn reka því
upp stór augu, þegar þeim er
tjáð, að hér á íslandi sé yfir 90%
íbúða í eigu þeirra fjölskyldna,
sem í íbúðunum búa. Undanfarin
ár hefur nokkur breyting þó
orðið í þessum efnum í Dan-
mörku. Danskur almenningur
hefur í vaxandi mæli viljað
eignast sínar íbúðir — og nú er
þetta orðið vandamál. Einn liður
í efnahagsráðstöfunum þeim,
sem danska Alþýðuflokksstjórn-
in hefur nú sett, er að sporna við
þessari þróun og banna sölu á
íbúðum til einstaklinga.
Þetta skilja ekki
íslendingar
Svo langt er gengið, að dönsku
þinglýsingardómstólum er bann-
að að þinglýsa afsölum á leigu-
íbúðum, sem seldar eru til ein-
staklinga. Þetta vandamál eig-
um við íslendingar erfitt meða
að skilja.
Ástæða þess er sú, að hér
hefur komist í framkvæmd sú
grundvallarstefna Sjálfstæðis-
flokksins, að allir eignist íbúð.
Enginn vafi er á því, að það er
ein meginástæða þess að hús-
næðisástand hér er mun betra
en víðast annars staðar í okkar
nágrannalöndum. Við Sjálfstæð-
ismenn erum enn þeirrar skoð-
unar, að rétt sé að gera sérhverri
fjölskyldu það kleift að eignast
og búa í eigin húsnæði og stuðla
með því að frjálsu forræði eigin
íbúða.
Endurskoða þarf
húsnæðislögin
Því er hinsvegar ekki að leyna
að hin mikla verðbólga hefur á
undanförnum árum gert það
erfiðara fyrir ungt fólk að eign-
ast eigin íbúð. Hin opinberu lán
hafa dregist aftur úr og því
hefur reynst erfiðara að brúa
bilið.
Sjálfstæðismenn hafa því að
undanförnu unnið að því að
endurmeta stefnu sína í húsnæð-
ismálum til að auðvelda það
markmið að fólk geti eignast
sínar eigin íbúðir. Meginatriðin í
þessari stefnu okkar nú eru sem
hér segir.
Helztu stefnuatriði
Sjálfstæðisflokksins
— Lánahlutfall verði 80% af
eðlilegum byggingar-
kostnaði til þeirra, sem
byggja eða kaupa í fyrsta
sinn.
— Lán til kaupa á eldra
húsnæði verði sambæri-
legt lánum til nýbygginga.
— Lán verði veitt til langs
tíma með lágum vöxtum,
en fullri vísitölu. Lánin
fylgi einstaklingum, sem
fá lánið á svipaðan hátt
og lífeyrissjóðslán.
— Hlutverki Húsnæðisstofn-
unar verði breytt með það
markmið í huga að al-
mennar lánastofnanir
taki við útlánastarfsem-
inni.
— Byggðar verði íbúðir með
hagstæðari kjörum fyrir
þá aðila í þjóðfélaginu,
sem ekki hafa fjárhags-
legt bolmagn til að eign-
ast íbúðir samkvæmt al-
menna lánakerfinu.
Allir eignist íbúð
Eins og fram kemur hér að
framan, er gert ráð fyrir, að þeir
sem byggi í fyrsta sinn geti
gengið að lánum, sem verði 80%
af eðlilegum byggingarkostnaði.
Þeir sem byggja oftar fái um
15% af eðlilegum byggingar-
kostnaði, en á móti fylgi
mönnum lán það, sem þeir fengu
í fyrsta sinn.
Ef þetta kemst í framkvæmd,
verður enn betur en áður tryggt
að sú stefna verði áfram við lýði
hér á íslandi, að allir geti
eignast eigin íbúð. Vonandi
kemst aldrei sá hugsanagangur
til vegs hér á landi, sem danskir
kratar eru haldnir af — að það
sé meiriháttar vandamál, sem
sporna beri gegn, ef fólkið í
landinu vill halda áfram að búa í
eigin ibúðum.
Ólíkt höfumst við að
í húsnæðismálum
Mynd 4 Ógerningur fjölgunar án takmarkana.
1900 1950 2000
/s.
o /
9 1600 O ÁFRAMHAL í A N D 1 HAGVOXTUR / FUþLNÝTING SJA VARMIBA ASAMT FULLNYTINQU
j 1400 - Q ec Ui / ORKULINDA
</> < ■FULLNYTING SJAVARMIfA EN ORKUL INDIR EKKI NYTTAR
X X / ^
'< * « • —
* UJ RAUNVEHUL HAGVOXTUR :GUR /// -=
oc < Q // ENGINN FRt KARI HAGVÖXTUR “
-> JL ST4RÐT R/EOIl E Þtr B 873 a 10-* G NALGUN F 2.053
1C 0 2 FÓLKSFJ ÖLOI 30 3 ÞÚSUNDIR OO 4 30
Mynd 2
Áhrif takmarkaðra auðlinda á hagvöxt.
Ef velmegun á að ríkja
árið sem er að líða. Vonandi
verður um áframhaldandi arð-
greiðslur að ræða.
Hlutafé, þ.e. áhættufé, sem Alu-
suisse hefur lagt fram, nemur 100
miljónum svissneskra franka eða
rúmlega 23 miljörðum króna í dag.
Venjulegir ársvextir af frönkum
eru nú um 4%, sem þýðir að
eðlilegar vaxtagreiðslur af hluta-
fénu væru rúmlega 900 miljónir
króna á núvirði.
Jafnvel þótt ISAL hefði greitt
arð, sem samsvaraði vöxtum af
hlutafénu fyrir öll árin, sem það
hefur starfað, væri það ekki
óhagkvæmt fyrir íslendinga, þar
sem ljóst er, að ekki hefðum við
ráðist í byggingu álversins, nema
fyrir erlent lánsfé, en af því hefði
þurft á hverjum tíma að greiða
vexti, mismunandi háa eftir verð-
bólgustigi lands viðkomandi
myntar. Vextir í Bandaríkjunum
eru t.d. um 15% nú.
Enn ber á þeim misskilningi, að
arður og afskriftir séu nánast það
sama. I því sambandi hefur því
verið haldið fram, að erlend eign-
araðild ISAL sé skaðleg vegna
þess að þá renni afskriftirnar úr
landi! Afskriftir eru líftrygging
hvers fyrirtækis. Þær eru nauð-
synlegar til þess að hægt sé að
endurnýja vélakost, byggingar og
búnað, sem slitnar og gengur úr
sér. Samkvæmt samningi verður
verksmiðjan starfrækt allt að þrjá
áratugi eftir að 15 ára afskrifta-
tímabili er lokið.
Nauðsyn fjölbreytni
í atvinnulífi
Að lokum kem ég þá að því að
svara spurningunni, sem ég spurði
í upphafi, hvort við ættum að
vinna að því að byggja hér upp
frekari orkuaðlandi iðnað, og þá er
að sjálfsögðu átt við það, að frá
upphafi sé um að ræða beztu
mengunarvarnir, sem völ er á,
eins og raun hefur orðið á Grund-
artanga. Mín skoðun er sú, að við
verðum að auka fjölbreytni í
útflutningi okkar. Við eigum að
sjá til þess að vera ekki háðir
einni atvinnugrein að mestu leyti
eins og var til skamms tíma í
sambandi við sjávarafurðir, þegar
þær voru 95% af heildarútflutn-
ingi. Nú er svo komið, að ál er um
15% af útflutningi, en sjávaraf-
urðir 75%. Ég tel, að við eigum að
stefna að því að gera útflutning
iðnaðarvara um 50% af heildar-
útflutningi á nokkrum árum. Það
er nauðsynlegt til þess að bæta
lífskjörin í landinu og tryggja það,
að ekki verði um áframhaldandi
landflótta að ræða, sem því miður
hefur nú gert vart við sig á nýjan
leik. Við þurfum að geta tryggt því
fólki, sem nú vex upp í landinu og
nýtur skólagöngu í vaxandi mæli,
tækifæri til þess að nýta sína
menntun, og það er ekki hægt, ef
eingöngu á að fást við veiðiskap og
hálfgerða hjarðmennsku.
Ég tel því, að svara beri upp-
runalegu spurningunni, hvort
hérna eigi að byggja frekari orku-
aðlandi iðnað, tvímælalaust ját-
andi. Úrtölumenn geta að sjálf-
sögðu haldið áfram sínum mál-
flutningi, enda ríkir hér skoðana-
og málfrelsi, en þeir geta ekki með
rökum haldið því fram, að þeir
berjist fyrir vaxandi hagsæld og
velferð þessarar þjóðar.
AÐALHEIMILDIR:
Island 2000 — Framleiðsla, fólksfjdldi og
lifakjör eftir dr. Ágiiat Valfelln, verkfræA
ing. — Rcykjavik, nóvember 1978.
lalenzk Alvinnsla 10 ára 1969—1979 eftir
Þorgeir Ibsen.