Morgunblaðið - 21.01.1981, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 1981

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 70 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 4 kr.
eintakiö.
Skoðanakönnunin
Niðurstaða liggur fyrir í enn einni skoðanakönnuninni um
viðhorf manna til ríkisstjórnarinnar. Samkvæmt henni eru
vinsældir stjórnarinnar meiri heldur en þegar um þær var spurt
i september síðastliðnum en minni en strax eftir að stjórnin var
mynduð í febrúar 1980. Sveiflurnar í afstöðu manna má
vafalaust skýra með mörgum rökum, og þær sýna, að
tilfinningar ráða meiru hjá þeim sem svara en gaumgæfileg
íhugun. Fyrir stjórnarherrunum hefur einnig vakað að leika á
tilfinningar manna fremur en grípa þannig á málum, að til
nokkurrar frambúðar sé.
Byrinn, sem stjórnin hafði í upphafi og rekja mátti til léttis
yfir því, að stjórnarkreppan væri leyst, var illa nýttur af
ráðherrunum. Þeir notuðu hann ekki til neinna úrbóta, og látið
var reka á reiðanum fram undir síðustu jól. Niðurstaða
skoðanakönnunarinnar í september endurspeglar það vonleysi,
sem þá hafði skapast yfir úrræðaleysi ráðherranna. Strax
helgina eftir að þingmenn höfðu verið reknir í jólaleyfi, sendi
ríkisstjórnin frá sér fréttir um að ráðherrar væru sestir á
rökstóla um efnahagsaðgerðir. Því auglýsingastarfi var fram
haldið og spennan náði hámarki á gamlársdag, þegar lands-
mönnum gafst færi á að fylgjast með frágangi forsætisráðherra
á áramótaávarpi sínu. I því voru síðan boðaðar ýmsar
ráðstafanir.
Sjónarspilið um áramótin var ekki eins magnað og við
stjórnarmyndunina, enda er fylgi stjórnarinnar 10% minna nú
en þá. Greinilegt er, að sama viðhorfið ræður enn afstöðu
manna: Það er enginn betri kostur fyrir hendi, segja þeir.
Afstaða, sem byggist á þessu sjónarmiði, breytist um leið og
boðið er upp á annan betri kost. Lykilverkefnið í íslenskum
stjórnmálum felst einmitt í því að skapa forsendur fyrir betri
ríkisstjórn en þeirri, sem nú situr. í sjálfu sér ætti það ekki að
vera erfitt: Vilji er allt sem þarf. Hvað sem öllum skoðanakönn-
unum líður er ríkisstjórnin á rangri braut. Hún hefur ekki gert
neinar þær ráðstafanir, sem breyta ástandinu til batnaðar.
Þvert á móti eru flestir endar lausir og reynt er að fela það með
sýndarmennsku. Lausungin mun koma betur í ljós þegar frá
líður, því að líklega getur ríkisstjórnin ekki sameinast um
frekari úrræði næstu mánuði.
Kjaramál sjómanna
Miðað við lög og reglur átti fiskverð að liggja fyrir um
áramótin, þegar ríkisstjórnin greip til ráðstafana sinna.
Það lýsir hins vegar ráðstöfununum best, að í þeim er ekki
gripið á þessu undirstöðuatriði í íslensku atvinnu- og efnahags-
lífi. Síðan hefur fiskverð ekki verið ákveðið. Raunar hefur ekki
heldur miðað í samkomulagsátt í kjaradeilu togara- og
bátasjómanna við útgerðarmenn. Því er allt í óvissu um framtíð
sjósóknar.
Óleyst kjaradeila bátasjómanna í vertíðarbyrjun er ekki
skynsamleg forsenda fyrir átökum í efnahagsmálum. Ríkis-
stjórnin getur ekki sagt, að hún hafi ekki vitað um þessa deilu,
því að hún tók fyrst alvarlega stefnu 19. desember síðastliðinn,
þegar útgerðarmenn sögðust ekki vilja halda viðræðunum áfram
nema þeir væru fullvissaðir um, að ríkisstjórnin ætlaði ekki að
semja fyrir þeirra hönd til dæmis um lífeyrismál. Yfirlýsing
útgerðarmanna var gefin vegna orðalags í orðsendingu
ríkisstjórnarinnar í tilefni af því að samningar voru að takast á
kaupskipaflotanum. Síðan hefur allt miðað á verri veg í skiptum
sjómanna og útgerðarmanna á fiskiskipunum og undirmenn á
farskipum hafa í almennri atkvæðagreiðslu fellt samninginn,
sem gerður var um kjör þeirra 19. desember sl.
Fyrir áramót sögðu forystumenn sjómanna í viðtali við
Morgunblaðið, að þeir myndu hyggja að verkfalli, ef ekkert
gerðist í bátakjarasamningunum um og eftir fyrstu viku þessa
árs. Fyrir áramótin lágu þegar fyrir verkfallsheimildir frá
fjölmörgum félögum. Nú næstu daga munu undirmenn á
kaupskipaflotanum greiða um það atkvæði, hvort þeir eigi að
boða verkfall. Af þessu tvennu má ráða, að miklu meiri harka er
í kjaramálum sjómanna en félagsmanna innan Alþýðusam-
bands íslands. Þar voru allir samningar lausir 1. janúar 1980 og
ekki samið fyrr en 27. október og aldrei boðað til verkfalls.
Ýmislegt bendir því til harðra kjaraátaka í undirstöðu-
atvinnuvegi þjóðarinnar á sama tíma og látið er eins og nú hafi
allur vandi landsmanna verið leystur í eitt skipti fyrir öll.
Carter-hjónin kveðja Hvita húsið áður en haldið er til þinirhússins rétt fyrir hádegi, ásamt hinum nýju
húsbændum. (AP-símamynd).
Ronald Reagan í setningarræðu sinni:
„Við munum semja
um frið - ekki kaupa
hann með uppgjöf“
Washinnton, 20. jan. — AP.
í SETNINGARRÆÐU sinni í da«
fullvissaði Ronald Reagan.
Bandarikjaforseti, bandamenn
þjóðar sinnar um, að Bandaríkja-
menn mundu styðja þá og styrkja
ok -ttjalda traust með trúleika“.
Hann varaði hugsanlega óvini
bandarísku þjóðarinnar við og
satíði, að þó að friður væri æðsta
takmark þjóðarinnar skyldu þeir
ekki glepjast til að telja „um-
burðarlyndi Bandarikjamanna
til marks um viljaleysi“.
Reagan sagði, að ekki mætti
draga úr herstyrk Bandaríkjanna
og að það væri besta tryggingin
fyrir því, að ekki þyrfti til hans að
grípa. Bandaríkin ætluðu að
styrkja vináttubondin við banda-
menn sína og mundu ekki ganga á
hlut nokkurrar þjóðar. Reagan
sagðist vilja minna þá á, sem ekki
stefndu að friði og frelsi meðal
þjóða heims, að friður væri hug-
sjón bandarísku þjóðarinnar.
„Við munum semja um frið,
færa fórnir í þágu friðarins, en við
munum ekki kaupa friðinn með
uppgjöf — hvorki nú né endra-
nær,“ sagði Reagan.
I ræðu sinni minntist forsetinn
á Arlington-kirkjugarðinn, sem
blasti við í fjarska frá pallinum
þar sem setningarathöfnin fór
fram. Hann sagði, að þar hvíldu
margir menn, sem fórnað hefðu
lífi sínu í þágu þjóðarinnar á
erlendum orrustuvöllum.
„Þau vandamál, sem við okkur
blasa nú, krefjast ekki slíkra
fórna, en þau krefjast þess, að við
gerum okkar besta, að við trúum á
okkur sjálf og getu okkar til að
koma miklu til leiðar."
Hollywood flutt til Washington
Frá önnu Bjarnadóttur, fréttaritara
MorKunhlaÓHÍnN i Waxhington.
BOB Hope sagði á mánudags-
kvöld, að sér liði afskaplega
vel i hópi 20.000 republikana
á skemmtun, sem haldin var i
Washington Nancy og Ronald
Reagan til heiðurs. Reagan-
hjónin virtust hafa það bæri-
legt sjálf.
Þau hlógu dátt að bröndur-
um Hollywood-skemmtikrafta
á við Johnny Carson og Rich
Little og klöppuðu undir söng
Mary og Donny Osmond og
annarra. Jimmy Stewart og
Omar N. Bradley, sem er
níræður fimmstjörnu hers-
höfðingi, hylltu Reagan hjónin
og Sjóliðakórinn söng þjóð-
sönginn. Reagan sagði við lok
skemmtunarinnar, sem sumir
borguðu 10.000 dollara fyrir
nokkur stúkusæti á, en aðrir
létu sér nægja að horfa á í
sjónvarpi, að margir hefðu
spurt sig undanfarna daga,
hvort hann væri búinn að átta
sig á, að hann er að verða
forseti Bandaríkjanna. Hann
hefði alltaf svarað neitandi.
„En í kvöld,“ sagði Reagan
hróðug^ir, „hallaði ég mér að
Nancy og hvíslaði í eyra henn-
ar „ég er búinn að átta mig á
því“.“