Morgunblaðið - 16.10.1981, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBER 1981
27
dóttir, Skaftahlíð 27, Reykjavík.
Hún var fædd 24.9. 1908 að
Brekku, Álftanesi, dóttir hjón-
anna, sem þar bjuggu, Guðbjargar
Árnadóttur og Vigfúsar Sigurðs-
sonar. Var hún næstelst átta
barna þeirra hjóna. Árið
1912—1913 fór faðir þeirra í leið-
angur um þvert Grænland með
J.P. Koch. Vigfús Grænlandsfari
skrifaði seinna skemmtilega og
fróðlega bók um þá ferð og kom
hún út í Reykjavík árið 1948.
Gunnþóra fluttist til Reykjavík-
ur árið 1925 með foreldrum og
systkinum. Hún kom á ljósmynda-
stofu foreldra minna árið 1930 og
starfaði þar óslitið síðan í tæpa
hálfa öld. Þetta reyndist okkur
mikið happ, því hún var feikilega
mikil verkmanneskja, þegar á
þurfti að haida, og það var oft á
þessum árum. Það var ómetanlegt
öryggi fyrir móður okkar að hafa
þessa traustu, samviskusömu og
duglegu konu í forstöðu fyrir
myndastofunni í öll þessi ár. Þess-
ar tvær konur voru þó ekki bara
vinnuveitandi og vinnuþegi, held-
ur vinkonur, sem alla tíð auðsýndu
hvor annarri sanna virðingu og
hlýju.
Þær Gunnþóra og Anna, systir
hennar, sem starfaði hjá okkur í
fjölda ára, fyrst við heimilisstörf,
síðan á myndastofunni, urðu í
barnshugum okkar eins nátengdar
heimilinu í Skólastrætinu og
nokkur óskyldur gat orðið. Gaman
gat verið að sitja og hlusta á frá-
sagnir af bernskudögum þeirra
sjálfra og systkina þeirra, af lífinu
á Reykjanesinu og vitavörslunni
þar, sem oft kom í hlut elstu
systkinanna, er faðir þeirra var á
sínum löngum og ævintýralegu
ferðum.
Á þessum árum ólust börnin í
Reykjavík heldur ekki upp í nein-
um „svefnborgum“. í litla, indæla
Skólastrætinu okkar voru auk
heimilanna hjólaverkstæðið hans
Óskars, trésmiðjan hans Árna,
Menntaskólinn og KFUM við suð-
urendann, með sjálfan séra Frið-
rik, sem klappaði á kollinn á smá-
fólkinu, þar sem hann púaði sinn
stóra „sígar", og svo Ijósmynda-
stofan í bakhúsinu hjá okkur, með
sínum leyndardómsfullu myrkva-
stofum, tikkandi borðum og eld-
snöggu höndunum hennar Gunn-
þóru, sem þar sat og klippti mynd-
ir og filmur.
Gunnþóra giftist ekki og átti
ekki börn sjálf, en „barnlaus" var
hún ekki, því auk Sigþórs Jó-
hannssonar, bróðursonar síns,
sem hún ól upp, var Gunnþóra
Freyja, dóttir Onnu, henni sem
dóttir, en þær systur héldu alla tíð
heimili saman.
Ég kveð góða konu og sendi
ástvinum hennar innilegar sam-
úðarkveðjur.
Lilja M. Petersen
Einn af öðrum hverfa þeir, sem
settu svip á bernskudagana, full-
orðna fólkið, sem ófst inn í líf
þeirra barna, sem ólust upp í
Skólastrætinu á síðustu þrjátíu
árum. Nú á sama árinu hafa þrír
látist, sem áttu búsetu eða starf
við þessa litlu götu, fyrst Gunnar
Ormslev, svo Haukur Erlendsson
og nú síðast Gunnþóra Vigfúsdótt-
ir.
Bernskuminningar birtast oft í
svipmyndum, sem tengjast nán-
asta umhverfi og því fólki, sem
þar átti sér ákveðinn stað og hlut-
verk. Vinnustaður Gunnþóru var í
næsta húsi við okkar, á ljós-
myndastofunni, og því sáum við
hana næstum daglega. Gunnþóra
var á miðjum aldri, þegar við fyrst
munum eftir henni, ljós yfirlitum,
grannvaxin og fínleg kona. Hún
var hæglát í fasi og rólynd og
óvenju þolinmóð við forvitin börn,
sem gerðu sér erindi til að skyggn-
ast inn i dularfullar myrkvastof-
ur. Síðar kynntumst við því, að
það var gott að vinna undir henn-
ar handleiðslu, hún hafði lág á því
að hvetja unglinginn til meiri af-
kasta og vandaðri vinnubragða.
Samstarfsfólk Gunnþóru ber
henni góða sögu, enda urðu lítil
mannaskipti gegnum árin.
Gunnþóra bar hag ljósmynda-
stofunnar mjög fyrir brjósti og
vildi fyrirtækinu allt hið besta.
Traust eiganda þess átti hún allt
og í augum okkar yngri kynslóðar-
innar var hún eins og ein af fjöl-
skyldunni.
Við kveðjum Gunnþóru, þökkum
vináttu hennar og góðvild og send-
um aðstandendum hennar hlýjar
samúðarkveðjur.
Guðrún Agnarsdóttir,
Elín Agnarsdóttir.
í dag fer fram útför Gunnþóru
Vigfúsdóttur frá Dómkirkjunni í
Reykjavík er lést á Vífilsstaða-
spítala 9. október sl. Hún var fædd
24. september 1908, dóttir hjón-
anna Guðbjargar Árnadóttur og
Vigfúsar Sigurðssonar, Græn-
landsfara. Það var nú ekki ætlun
okkar að rekja æviferil hennar,
við viljum aðeins minnast hennar
í fáeinum orðum. Gunnþóra var
heiðurskona í orðsins fyllstu
merkingu og kom fram við okkur
systkinin af umhyggju og kær-
ieika í hvívetna og vildi okkur allt
hið besta. Okkur þótti einkar gott
að leita til hennar með vandamál
því hún var skilningsrík og alltaf
tilbúin að greiða úr vandamálum
okkar eftir bestu getu. Við syst-
kinin, sem dvöldum á heimili
Gunnþóru, nutum ástúðar hennar
og vinsemdar í ríkum mæli og
stöndum í mikilli þakkarskuld við
hana.
I huga okkar geymum við minn-
ingu um góða og hjartahlýja konu.
Við vottum systur hennar, Önnu,
sem hélt heimili ásamt henni og
fósturbörnum okkar, dýpstu sam-
úð svo og öðrum ættingjum.
Við kveðjum Gunnþóru með
þökk og virðingu og eigi hún góða
heimkomu handan móðunnar
miklu. Einnig óskum við henni
Guðs blessunar með þökk fyrir
allt og allt.
Börn Axels Clausens.
Kveðja frá ynjjri systkinum
Okkur langar að minnast Gunn-
þóru systur okkar með örfáum
orðum að leiðarlokum.
Þegar við vorum að alast upp
voru þrautatímar í lífi þjóðarinn-
ar og margir áttu um sárt að
binda, en við eigum ekki nema
góðar minningar frá þessum ár-
um. Það getum við þakkað Gunn-
þóru og eldri systkinum okkar öll-
um, sem léttu undir með foreldr-
um okkar, þegar við vorum að al-
ast upp.
Hugur okkar er fullur þakklætis
fyrir allt sem Gunnþóra var
okkur, fyrir þá umhyggju sem hún
bar fyrir okkur og seinna börnum
okkar allt til hinstu stundar, ef
hún hélt að eitthvað amaði að.
Það var gott að leita tikGunn-
þóru ef eitthvað bjátaði á. Hún
hafði einstaklega gott lag að
hugga þá sem hrelldir voru og
stappa stálinu í þá sem voru að
gefast upp. Þessum eiginleika hélt
hún þó þrek hennar sjálfrar væri
á þrotum.
Oft var sorgarefnið ekki mikið í
augum fullorðna fólksins, en lá þó
þungt á hjarta barnsins. Gunn-
þóra sá þá alltaf einhver ráð. Við
munum brosið hennar hlýja og
milda sem færðist yfir andlitið, en
um leið svolítið eggjandi eins og
hún vildi segja „þú lætur þetta
ekki buga þig, við ráðum fram úr
þessu".
Gunnþóra Vigfúsdóttir hefur
runnið sitt æviskeið á enda. Það
var henni þrautaþungt undir lok-
in. Guð hefur létt þessu oki af
henni, og við biðjum henni góðrar
heimkomu handan lífs og dauða
og blessunar um alla framtíð.
Yngri systkinin
Móðurminning:
Ólöf Kristjánsdóttir
Fædd 4. júní 1892
Dáin 9. október 1981
Móðir mín er fædd að Stekk-
holti, sem að ofan getur og uppalin
í Árnessýslu, í Biskupstungum og
Flóa. Foreldrar hennar voru
Kristján Kristjánsson, síðasti
kirkjuhaldari í Uthlíð, og Guðrún
Sigurðardóttir, kona hans. Átti
hún einn bróður, Jónas. Dvaldist
hún með foreldrum sínum í
heimahúsum fram yfir þrítugt.
Jónas, bróðir hennar, kaupir svo
1923 Vetleifsholt ásamt föður
mínum og bjuggu þeir þar um
stund, eftir að fyrra hjónabandi
föður míns var slitið. Tók Jónas
svo að öllu leyti við því búi. Þegar
svo þar að kom, að faðir minn setti
fyrst upp umboðsverslun að
Rauðalæk, um 1924, réðist hún
bókhaldari hjá honum og fór frá
Vetleifsholti til vinnu, en gerðist
síðar ráðskona hjá honum er hann
stofnar Hellu á Rangárvöllum
1927. Giftast þau svo 12. nóvember
1932. Var móðir hennar áður með
2 börn föður míns frá fyrra hjóna-
bandi, sem hún tók nú við sem
stjúpbörnum sínum. Á Hellu
bjuggu þau svo til vorsins 1935, að
þau flytja að Selsundi og bjuggu
þar til Hekla gaus 1947, en þá
flytjast þau til Hafnarfjarðar.
Síðustu árin búa þau svo í Hafnar-
firði og Kópavogi, en dvöldust
bæði síðustu árin á Sólvangi í
Hafnarfirði. Dó faðir minn þar 27.
maí 1973.
Síðustu árin á Hellu og allt
fram um 1945 má segja, að móðir
mín hafi rekið eigin sjúkrastofu,
en hjá henni dvöldu 3 aldraðar
konur, tvær líkamlega farlama og
ein andlega heft. Ein þeirra var
móðir hennar, sem var kreppt af
liðagigt og þurfti lengi á liðkun að
halda á klukkustundarfresti allan
sólarhringinn, til að afbera kval-
irnar. Þá tóku foreldrar mínir tvö
fósturbörn í Selsundi, börn Jónas-
ar bróður hennar, er hann dó.
Börn þeirra voru: Sigurður H.
Þorsteinsson, Blönduósi, Jónína
Kristín Þorsteinsdóttir, Asker,
Noregi og Sigríður Guðrún Þor-
steinsdóttir, Kópavogi. Stjúpbörn
hennar: dr. Björn Þorsteinsson,
Kópavogi, og Gyðríður Þorsteins-
dóttir, Hafnarfirði. Uppeldisbörn:
Gerður Þ. Jónasdóttir og Lárus
Jónasson, Hellu.
Þetta er hið opinbera lífshlaup.
89 ár við uppeldi barna og að-
hlynningu barna, barnabarna,
hjúkrun og hverskonar störf við
hlið eiginmanns. Fyrir 10 árum
féll hún svo og slasaðist á höfði og
hefir verið sjúklingur síðan.
Eigi ég svo að minnast einhvers
þeirra þátta í lífi hennar, sem að
okkur börnunum sneri, þá þótti
mér sá stærstur er fólst í ráð-
vendni hennar. Aðgætni í umtali
og frásögn var henni svo sjálf-
sagður hlutur, að ég minnist þess
ekki að hún hallaði orði á nokkurn
mann. Af kynnum mínum af ýmsu
fólki á yfir 50 árum er þetta ein-
stakt og jafnframt einstaklega
ljúf móðurminning. Hún sagði
kannske: „Já, hann á stundum
bágt með munninn á sér,“ eða
„Honum var nú víst ekki sjálf-
rátt.“ En ólöt var hún að geta
þess, sem betur fór hjá öðrum.
Greiðvikin var hún, svo að hún tók
jafnan af því besta sem hún hafði,
vildi hún hjálpa einhverjum eða
gera greiða. „Fæst orð hafa
minnsta ábyrgð," var henni gull-
væg regla. í anda hennar innrætti
hún okkur börnunum, að best væri
að spara ummæli um hvaðeina. Þá
helst það sem miður færi hjá öðr-
um. Hún var dul við ókunnuga, gat
virkað þóttafull og gat verið það,
því að skaplaus var hún ekki, væri
því að skipta. En einlægur vinur
var hún vina sinna og valdi sér
fáa. Hún var í senn jafnaðar-
manneskja í bestu merkingu þess
orðs og þá einnig samvinnumann-
eskja.
Hún naut heimakennslu í þeim
litla mæli, sem veitt v^r í byrjun
aldarinnar, og upplifði það að fá
ekki tækifæri til að læra allt það
sem hún þráði. Því betur var það
lært, sem kostur var á. Hún átti og
fleiri drauma. Einn var að fá að
vinna við verslunarstörf. Þess
naut hún skamma hríð við verélun
pabba. Einbeitni hennar minnist
ég og. Þegar ekki fannst nema
haltur hestur til að beita fyrir
rakstrarvél, en forða þurfti heyi
og pabbi var ekki heima, hugðist
hún draga vélina á sjálfri sér. Það
varð hanni ofraun og gripum við
því til hrífunnar, þó seint ynnist.
En það kenndi mér raunhæft að
gefast ekki upp að óreyndu máli.
Væri henni þungt, þagði hún
gjarna. Hún tjáði sig oft í lausa-
vísum eða ljóði og skrifaði alltof
lítið niður. Trú hennar var einiæg
og kom oft fram í hinu bundna
máli. Eigum við öll, börn hennar
og uppeldisbörn, fyrirbænir henn-
ar í bundnu máli. Hún var traust-
ur persónuleiki, sem aldrei bar til-
finningar sinar á torg, en harma í
hljóði. Reyndist öllum, sem meta
kunnu og þáðu, lýsandi fyrirmynd.
Kennari svo góður, að mér og dótt-
ur minni hafði hún fullkennt að
lesa á fjórða og fimmta aldursári,
var það verk unnið af hlýju og
elju. Kærleikur hennar var svo
djúpur og vitur, að sá, sem kynnt-
ist honum, varð af betri maður
ævilangt. Lífsreynsla, sem aldrei
gleymist, en gefst aðeins fáum.
Áð lokum færi ég starfsfólki
Sólvangs einkar góðar þakkir
fyrir hlýlega og góða umönnun ár-
in sem hún dvaldist þar.
Er hún vaknaði við sólargeisla í
rúmi á Vindási í Oddahverfi eftir
flutninginn frá Selsundi 1947,
varð henni að orði:
f sálu minní sc nú bjarma þinn.
Sannarlcga hið ég Drollinn minn.
Yeittu öllum visku, krafl og skjól.
Yel upplýsi þinnar náðar sól.
Sé það kveðja hennar til þeirra
er eftir lifa.
S.H.Þ.
Sveinbjörg Sigurðar-
dóttir Minningarorð
Fædd 16. nóvember 1905.
Dáin 3. október 1981.
Þegar ég frétti lát Sveinbjargar
að morgni 3. október brá mér við,
því svo snöggt fannst mér þetta
bera að, því aldrei kvartaði hún þó
lasin væri.
Á þennan hátt hefði hún örugg-
lega viljað fara hefði hún mátt
ráða, snögglega og hljóðlega, og
þurfa ekki að verða neinum til
byrði.
Hennar líf snerist fyrst og
fremst um að hjálpa öðrum og
þegar hún veiktist var hún stödd
hjá systur sinni norður í landi til
að veita henni liðsinni.
ATIIYGLI skal vakin á því. að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með
góðum fyrirvara. Þannig
verður grein, sem birtast á i
miðvikudagshlaði, að berast í
siðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með
grcinar aðra daga. Greinar
mega ekki vera i sendibréfs-
formi. Þess skal einnig getið,
af marggefnu tilefni. að frum-
ort Ijóð um hinn látna eru
ekki birt á minningarorðasið-
um Morgunblaðsins. Ilandrit
þurfa að vera vélrituð og með
góðu línuhili.
Okkar kynni hófust, þegar ég 11
ára gömul þurfti að fara að
heiman til að ljúka minni barna-
skólagöngu og vorum við samtímis
á heimili systur minnar sem gift
er Friðbirni syni Sveinbjargar.
Hún var ekki sú manneskja sem
lét auðveldlega tilfinningar sínar í
ljós, en sem barn fann ég fljótt að
hjá henni átti ég tryggan vin og
hefur sú vinátta haldist í 27 ár og
eigum ég og mín fjölskylda henni
margt að þakka.
Sveinbjörg var sérstæður per-
sónuleiki, hún var greind kona og
hafði lifandi áhuga á atvinnu- og
þjóðfélagsmálum.
Jafnréttismál voru henni afar
hugleikin, og finnst mér að hún sé
fyrsta og sannasta jafnrétt-
ismanneskjan sem ég kynntist,
enda gat hún talað af eigin
reynslu, kom sínum tveim börnum
til manns og mennta að mestu
stuðningslaust, þrátt fyrir heilsu-
leysi á sínum yngri árum, og hefur
það örugglega oft verið erfitt.
Barnabörnin hafa misst mikið,
svo sterk ítök hefur hún átt í
þeirra uppeldi og umönnun.
Hún var heimilisföst hjá systur
minni og mági og sá um heimili
þeirra, þannig að sín uppvaxtarár
þurftu börnin ekki að líða fyrir
flæking og ókunnar hendur, þó
foreldrarnir ynnu báðir úti, enda
eru þau ömmu sinni til sóma, og á
hún þar ekki svo lítið lífsstarf að
baki.
Barnabarnabörnin fengu einnig
að njóta hennar, og voru þeir ófáir
dagarnir sem hún fóstraði þau og
var það ekki talið eftir.
Ég vil þakka fyrir að hafa
kynnst henni og fyrir allar góðu
stundirnar sem við áttum saman,
fyrir öll heilræðin sem hún gaf
mér, þegar ég stofnaði heimili,
þau hafa komið sér vel og að síð-
ustu þakka ég fyrir umhyggjuna
sem hún veitti mér sem barni
fjarri mínum foreldrum.
Bjössi minn og Sissa, Elsa og
Oskar, ég votta ykkur og börnun-
um mínar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Sjana