Morgunblaðið - 20.01.1982, Síða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. JANÚAR 1982
19
.O
Tóti á Kirkju-
bæ sjötugur
Hann rís eins og eyja úr mann-
lífshafinu þótt ekki sé hann með
hærri mönnum að vexti, það er
aldrei asi á honum, hann kemur og
fer eins og flóð og fjara og það er
alltaf gott að hitta hann. Tóti á
Kirkjubæ er sjötugur í dag, Ellir-
eyingurinn síungi, bjargveiðimað-
ur og góður félagi.
Tóti á Kirkjubæ er persónuleiki
sem menn taka eftir, enda maður-
inn sjaldgæft fyrirbrigði eins og
flestir Ellireyingar eru, eins konar
heimsálfa út af fyrir sig í lífi útey-
inganna. Tóti er hlýr í fasi, gam-
ansamur og glettnin í auga hans
getur leikið eins og morandi fugl
við brúnir, en þegar það hvessir til
augnanna er Stórhöfðarokið smá-
mál. Slíkt hendir sjaldan, en það
er svipmikið.
Þórarinn Guðjónsson heitir sá
kunni fuglaveiðimaður, Tóti á
Kirkjubæ, fjallamaður að upplagi
eins og hann á ætt til. Faðir hans
Guðjón Eyjólfsson, bóndi að
Kirkjubæ, var traustur fjallamað-
ur og móðir hans, Halla, var systir
Magnúsar Guðmundssonar, bónda
og formanns frá Vesturhúsum.
Fræg varð för þeirra Guðjóns og
Magnúsar er þeir ásamt Gísla
Lárussyni í Stakagerði lögðu veg
upp í Geldung árið 1897, árið eftir
að jarðskjálftarnir miklu á Suður-
landi brutu niður steinbogann á
milli Stóra- og Litla-Geldungs.
Lagning leiðar upp í Geldung var í
raun ekki síðri en lagning leiðar
upp í Eldey og Súlnasker.
Heimur Tóta er hinn rótgróni
varpi Eyjanna, hann tilheyrði
þeim hluta byggðarinnar sem var
eins konar ankeri þorpsins í faðmi
fjallanna, Kirkjubæjarsvæðinu,
sem illu heilli fór undir hraun
1973. Þá raskaðist hagur margra
Kirkjubæinga og sárt var að sjá á
bak þeim til annarra staða. En
Tóti var einn af þeim sem góðu
dísirnar slepptu ekki, hann sigldi
fleyi sínu aftur á heimaslóð og set-
ur nú þann svip á bæjarbraginn að
hann verður stærri og betri fyrir
bragðið.
Tóti á Kirkjubæ hefur víða lagt
hönd á plóginn í eilífðarsinfóníu
sjávarplássins og alltaf setur
kaskeitið hans hátíðarsvip á gesti
og gangandi. Hann hefur um
ævina stundað alla almenna vinnu
til lands og sjávar og um árabil
var hann vörubílstjóri með eigin
bíl á Vörubílastöð Vestmannaeyja.
Tóti var vélstjóralærður og hefur
það oft komið sér vel á kabyssunni
í Elliðaey. Sjómennsku stundaði
hann í mörg ár og það er sama að
hverju Tóti hefur snúið sér, hann
hefur ávallt verið vel látinn af
samstarfsmönnum sínum, enda
drengur hinn bezti og einstaklega
hjálpsamur og viljugur að létta
undir róðurinn með öðrum í
hversdagsbaráttunni.
Um skeið kvað Tóti rímnaþulur
með félaga Bakkusi í heldur
rýmra lagi fyrir eigin heill, en
aldrei kiknaði hann þótt oft væri
erfitt um endarímið. Þegar Tóta
þótti orðið teflt á tæpasta vað í
bjarginu með Bakkusi, sneri hann
kauða af sér og slóst í för með
fleiri samferðamönnum sem höfðu
valið sér aðra leið og annan vað til
að styðja sig við. Þeir litu hver
með öðrum um stund meðan leiðin
var boltuð og ég minnist einnar
sögu þar sem gæfan og gaman-
semin héldust í heldur: Það hafði
frétzt af Tóta niðri í bæ á leið frá
Hvíta húsinu með hvítan pakka
undir hendi. Nú voru góð ráð dýr,
var flaskan á ferðinni aftur,
freistingin mikla.
Samferðamennirnir söfnuðust
nokkrir saman í skyndi og hófu
leit að Tóta. Þeir voru komnir á
undan honum heim og þegar Tóta
bar að garði, sagði hann fátt en
gamansemin glampaði í auga.
Jæja, Tóti minn, sögðu þeir. Við
fréttum af þér.
Jæja, strákar mínir, svaraði
Tóti, og er ekki allt í lagi.
Jú, jú, allt í þessu fína, okkur
þótti bara vissara að rabba aðeins
við þig.
Já, það var skemmtilegt, það er
fína veðrið.
Já, það er nú meira, sögðu félag-
arnir og urðu hálf vandræðalegir
þegar Tóti laumaði hvita hólknum
inn í hillu.
Var þetta orðið erfitt, Tóti
minn, sagði einn.
Erfitt hvað?, spurði Tóti.
Nú, flaskan, Tóti, sagði annar og
benti á hólkinn.
Já, einmitt það, sagði Tóti, og
glotti Ellireyingalega um leið og
hann kippti pappírnum utan af
hólknum, má ég ekki sýna ykkur
nýju gallabuxurnar mínar, verst
hvað þær eru orðnar upprúllaðar.
Skellihlátur kvað við og hvers-
dagslífið hélt áfram sinn vana-
gang.
Það haggar ekkert Tóta á
Kirkjubæ ef hann vill hafa það
þannig, en samt búa sterkar til-
finningar í þessum hógværa
manni, tilfinningar sem spanna
góðvild til víðáttu mannlífsins í
hverjum einstaklingi.
Tóti á Kirkjubæ var um árabil
forystumaður í Súlnaskeri og er
hann ef til vill kunnastur af fjalla-
ferðum sínum, og sá sem velst til
forystu í Súlnaskeri gegnir sam-
svarandi embætti og prófessor við
Háskóla íslands, en hins vegar má
fjallamaðurinn ekki hika í hálfu
spori, enda er Súlnasker slikur
skóli að menn sem klífa í skerið
hafa eftir þá ferð annað viðhorf til
tilverunnar.
Tóti á Kirkjubæ hefur lengst af
verið veiðimaður í Elliðaey eins og
við Bjarnareyingar og aðrir útey-
ingar köllum þá fögru veröld þótt
heimamenn kalli bústað sinn EU-
irey. Þar er Tóti svo sannarlega á
heimavelli, þar er hans líf og yndi,
þar er hann órjúfanlegur hluti af
hafi, himni og bergi, fugli, jurt og
ævintýri. Þar er hann hrókur alls
fagnaðar, glaður og reifur, ómiss-
andi og sannkallaður úteyjar-
graddi og lundakall efns og þeir
gerast beztir.
Það er siður úteyinga að glett-
ast hver við annan og stundum eru
sögur af grönnum færðar í stilinn:
Einu sinni í Elliðaey á fyrsta
kvöldi úthaldsins var hnallur tek-
inn úr tösku og veizlan hófst inn-
an landhelgi veiðimannakofans.
Því er til frásögn af hófi þessu að
Ellireyingar gleymdu að loka fyrir
talstöðina og skemmtu Heimaey-
ingar sér næturlangt yfir brönd-
urum úteyinga sem fæstir kæmust
þó í gegn um sænsku síuna. Á mið-
nætti bað Tóti um orðið, yfirvegað
og hátíðlega. Bræður, sagði hann,
það er eitt sem ég er ekki ánægður
með hér í kofanum, þegar allt er
orðið svo fágað og fínt, það er gat
á mottunni fyrir utan kofann.
Blessaður Tóti minn, gall þá við í
Pétri á Kirkjubæ, farðu bara út og
snúðu helvítis mottunni við.
Tóti fór út en kom inn eftir
skamma stund og bað um orðið:
Bræður, það er gat á helvítis mott-
unni hinum megin líka.
Vinir og félagar Tóta vildu mik-
ið til vinna að geta haldið upp á
daginn með honum í Elliðaey, en
það er ekki við hæfi meðan strá
eru sölnuð og fugl á hafi. Það er
hins vegar auðvelt og nærtækt að
heimsækja Elliðaey í hjarta sínu
Stálvaskar BAÐVORIJRNAR FRÁ BAÐSTOFUNNI
og blöndunartæki ARABIA HREINLÆTISTÆKI E)adstofaR
ÁRMÚI.A 23 - SlMI 31810.
og minnast hinna bjartsýnu Ellir-
eyinga sem höfðu bikað kofann
með svörtustu tjöru sem til er
sumarkvöld eitt og kölluðu síðan í
talstöðinni heim á bæi sem lúrðu í
fjarlægðinni og spurðu hvort hann
væri ekki bjartur að sjá að
heiman. Heill og hamingja fylgi
þér, Tóti vinur vor á Kirkjubæ,
bjargveiðimennn óska þér langra
lífdaga og megi háfur þinn sem
lengst kljúfa loftin blá á Pálsnefi.
Árni Johnsen
Afmælisbarnið tekur á móti gest-
um þegar kvölda tekur í Akoges-
húsinu.
Ferðaáætlun^
Ferðafélags ís-
lands komin út
FERÐAÁÆTLUN Ferðafélags íslands
fyrir árið 1982 er komin út. I henni eru
auglýstar dagsferðir, helgarferðir og
sumarleyfisferðir.
Ferðafélag Akureyrar, Ferðafélag
AusturSkaftfellinga, Ferðafélag
Skagfirðinga og Ferðafélag ísafjarðar
auglýsa einnig sínar sumarferðir í
þessari áætlun og samvinna er milli
félaga með sumarferðirnar og er fólki
bent á að athuga það.
Mikil fjölbreytni er t dagsferðum
Ferðafélagsins, en þær eru farnar
allt árið um kring á sunnudögum.
Fræðsluferðir eru farnar á laugar-
dögum og þá auglýstar sérstaklega
hverju sinni í dagblöðum.
Göngudagur FI er 13. júní og verð-
ur þetta í fjórða skiptið, sem efnt er
til slíks göngudags. Á göngudaginn
er alltaf valin létt gönguleið, svo að
allir aldurshópar komi með og hefur
það einmitt verið reynslan, að fjöl-
skyldur taka sig saman þennan dag
og koma með í gönguna.
Reglulegar helgarferðir eru til
fjögurra staða á hálendinu yfir
sumarið, þar sem Ferðafélagið hefur
reist sæluhús og má sjá myndir af
nokkrum þeirra í áætluninni.
Sumarið 1982 eru skipulagðar 30
sumarleyfisferðir og eins og áður eru
það ýmis öku- og gönguferðir eða
einungis gönguferðir, en í þeim ferð-
um þarf fólk að ganga með allan við-
leguútbúnað. Sumarleyfisferðirnar
eru frá 4—10 daga langar og ná til
allra landshluta og þá óbyggðanna
sérstaklega.
Nýjungar á þessu ári eru fjöl-
margar t.d. gönguferð um Trölla-
skaga, gönguferð um Jökulfirði,
gengið er frá Vatnsdal suður
Arnarvatnsheiði o.fl., en fólki er ráð-
lagt að lesa vel áætlunina og leita
síðan nánari upplýsinga á skrifstofu
Ferðafélagsins að Óldugötu 3.
Frétlatilkynninf! fri Ferðnfélngi íslands.
•§• KOMATSU
Jarðýtur / óll
Getum nú boðið
D65E 155 hestafla
jarðýtur með mjög
stuttum fyrirvara.
Búnaður:
Vökvaskiptur gírkassi með þrem hraðastigum áfram og afturábak.
Smurö belti, spyrnur 610 mm. veltigrindarhús, hljóðeinangrað með lituðu
gleri, rúðuþurrkum og miðstöð.
Hlífarbúnaður fyrir grjótvinnu. Skekkjanleg tönn með vökvahalla.
Rífkló með þrem göddum.
Þyngd á D65E jaröýtu ásamt upptöldum búnaði 19.85 tonn.
Verð kr. 1.785.200 — Gengisskráning 15/1 ’82
Komatsu vinnuvélar hafa nú þegar sannað ágæti sitt hér á landi.
Fullkomin varahluta og viðhaldsþjónusta.
Hafið samband við sölumenn okkar, sem veita fúslega allar nánari
upplýsingar.
•HKOMATSU á íslandi
BÍLABORG HF.
Véladeild Smiðshöföa 23. Sími: 81299