Tíminn - 25.07.1965, Page 8

SUNNUDAGUR 25. júli 1965
TMMBNN
ívar GuSmundsson, forstjóri Kaupmannahafnarskrifstofu Samein-
uðu þióðanna, sér um öll v(ðskipti á milli Norðurlandanna fimm,og
Um þessar mundir fara fram
yfirmannasfeipti á Norðurlanda-
skrifstofu Sameinuðu þjóðanna
í Kaupmannahöfn, og við henni
tekur hinn kunni íslendingur
Ivar Guðmundsson. Hann var
hér heima fyrir nokkrum dög-
um, áður en hann hélt til Hafn
ar til að taka við sínu nýja
embætti. ívar hefur starfað hjá
Sþ síðan 1951, en fram að
þeim tíma var hann blaðamað-
ur á Morgunblaðin .
Undirritaður blaðamaður
Tímans hitti ívar daginn áður
en hann hélt utan og ræddi
við hann um hans störf, yfir
kaffibolla á Borginni. Eins og
fyrr getur þá hóf hann starf
sitt árið 1951 hjá Sþ í aðal-
stöðvum stofnunarjnnar í New
York. Þar vann hann sem blaða
fulltrúi í Upplýsingadeild Sþ
til ársins 1955, er hann var
sendur sem aðstoðarfram-
kvæmdastjóri í skrifstofu Sþ í
Kaupmannahöfn.
Árið 1960 var ívar kallaður
til aðalstöðvanna í New York,
og skipaður fulltrúi þar. Með-
an 15. allsherjarþingið stóð yf-
ir var hann blaðafulltrúi fyrir
írann Frederick H. Boland,
sem þá var forseti þingsins.
Ári seinna — 1961 — var ívar
skipaður yfirmaður skrifstofu
Sþ í Karachi í Pakistan, og
þar dvaldi hann þar til nú í ár.
ívar kom hjngað til lands
frá Ameríku, en þar hafði hann
verið í hejmsókn hjá fjölskyldu
konu sinnar í Kanada, en hún
er kanadísk, og síðan fór hann
til skrafs og ráðagerðar til Sþ
í New York. Hann tjáði undir-
rituðum að hann ætti að taka
formlega við skrifstofunni i
Höfn, þann 1. ágúst n. k. Fyr-
irrennari hans þar var Nýsjá-
lendingurinn Hugh Williams.
— Það er gaman að vera
kominn heim, sagði fvar, en
þetta er bara of stuttur tími,
ein viku. Maður er önnum
kafinn að reyna að gera allt
sem maður þarf að afkasta hér,
og reyna að sjá vini og kunn-
ingja um leið. Ég lauk starfi
mínu í Karachi þann 1. maí
s. 1. og fór þá til Kanada og
Bandaríkjanna.
— Hvert er hlutverk skrif-
stofunnar í Kaupmannahöfn?
— Það má segja að hún sé
tengiliður á milli Norðurland-
anna fimm og Sameinuðu þjóð-
anna. Hún er ein af elztu skrif
stofum þeirra á þessu sviði,
en alls eru þær um 50 víðs-
vegar í heiminum. Sumar
þeirra þjóna fleiri en einu
landi, en aðrar bara einu, eins
og sú sem er í Karachi. Þess-
ar skrifstofur gegna mörgum
hlutverkum, þær skipta við rík
isstjórnirnar í sambandi við
starfsemi Sþ, bæði beint og
óbeint. Þá hafa þær það hlut-
verk að vera upplýsingadeildir,
þar sem bæði liggja frammi
bækur, bæklingar, myndir og
kvikmyndir um hin mörgu og
margbrotnu störf stofnunarinn
ar.
— Skrifstofan i Höfn er
mjög mikilvæg, í fyrsta lagi
vegna þess hve virkir þátttak-
endur Norðurlöndin eru
í allri starfssemi Sþ. Danir,
Svíar og Norðmenn hafa t. d.
lagt fram herlið í löndum þar
sem deilur ríkja, eins og t. d.
á Kýpur, í ísrael og Kongó.
Fyrir utan allt það, sem lönd-
in hafa lagt fram í tæknihjálp,
matvælum og m. fl.
— Hvernig líkaði þér dvöl-
in í Pakistan?
— Mjög vel alla staði.
Pakistan er tiltölulega nýtt
land, en gömul þjóð í þeim
skilningi. Landið er í tveim
hlutum, sem eru aðskildir með
1000 mílna breiðum hluta af
Indlandi. Vestur-Pakistan ligg-
ur frá Arabískahafinu og norð-
ur til Himalayjafjallanna, í
vestri liggja Afganistan og ír-
an, og að austan er Indland.
Austur-Pakístan liggur frá
Bengalflóa og að landamærum
Kína, en að vestan er Indland,
og að austan er Burma. Mesta
vandamálið er þess vegna allar
samgöngur á milli landshlut-
anna.
— Austur- og Vestur-Paki-
stan er bundin tryggum bönd
um, þrátt fyrir þá staðreynd
að fólkið sé mjög frábrugðið
í öllu útliti. Austur-Pakistanar
eru mjög smávaxnir og af Beng
ölskum uppruna, líkir Síambú-
um og Burmabúum. Aftur á
móti er mjög blandað fólk í
Vestur-Pakistan, sem stafar
af því hve oft landið hefur
verið hernumið af öðrum þjóð-
flokkum i sögunni. Þarna er
hægt að sjá fólk sem er allt
að því eins og negrar, og svo
eru aðrir sem líkjast Grikkj-
um. Það sem bindur fólkið
saman er Múhameðstrúin, sem
um leið er ástæðan fyrir deil-
um Pakistana og Indverja, sem
eru Hjndúatrúar. Það er mjög
erfitt fyrir þessar tvær þjóð
ir að búa saman í sátt og sam-
lyndi. Auk þess sem Kashmír-
deilan á sinn þátt í ósamkomu
laginu á milli þeirra, það má
segja að Kashmír sé olía á eld-
inn.
— Öryggisráð Sþ ákvað fyrir
nokkrum árum að almenn at-
kvæðagreiðsla skyldi fara fram
í Kashmír, og láta Kashmír-
búa ákveða sjálfa hvort þejr
vildu sameinast Pakistan eða
Indlandi. En Indverjar hafa
komið í veg fyrir atkvæða-
greiðsluna, einfaldlega vegna
þess að flestir íbúar Kashmír
eru Múhameðstrúar. Kashmír
er mjög mikilvægur landshl.
fyrir báðar þjóðirnar, því tvær
af aðal lífæðum þeirra, árnar
Indus og Jhelum eiga upptök
sína þar, þess vegna er það
erfitt að finna varanlega lausn
á málinu. í rauninni má líkja
Kashmírdeilunni við Berlínar-
málið, allir vilja lausn á því,
en enginn veit hver hún er,
eða hvenær hún verður að veru
leika.
— Hvernig gengur þróun
Pakistan?
— Það má segja að hún
gangi mjög hægt, en samt mið-
ast hún áfram í rétta átt. Það
er erfitt að byggja upp þjóð-
félag þar sem 86 prósent lands-
manna kunna hvorki að lesa
né skrifa. Pakistanar eiga
langt í land, þangað til þeir
geta skaffað öllum börnum und
irstöðumenntun. f Pakistan eru
fáír menntaðir, en sumir í
þeirra hópi eru afar vel mennt-
aðir og margir þeirra eru kunn
ir vísinda- og fræðimenn, bæði
í heimalandinu og í heiminum.
— Er matvælaskortur mikið
vandamál í Pakistan?
— Já, að vissu leyti en
samt er ekki eins mikill mat-
vælaskortur í Pakistan, sjns og
í svo mörgum öðrum vanþró-
uðum löndum, Austur-Pakisran
ar borða að mestu hrísgrjón,
en í V-Pakistan er 65 prósent
af allri fæðu hveiti. Þetta or-
sakar mjög frábrugðið og bæti
efnasnautt mataræði. Það er
brýn nauðsyn að bæta þetta
ástand í landinu, og eru þeir
að reyna það með því t. d.
að auka fiskveiðar. Þarna er
nógur fiskur í hafinu, og afl-
inn eykst jöfnum skrefum með
betri þekkjngu á fiskveiðum
— Fata og húsnæðisskortur
inn er ekki eins átakanlegui
og hið fábreytta fæði í Pakist-
an. Loftslagið er það hlýtt að
menn geta lifað í kofum, sem
Sþ stofnunarinnar. (Ljósmynd Sþ).
eru byggðir til þess eins að
verja fólkið frá sólinni. Ejtt
rúmlak nægir í klæði fyrir fólk
ið. Auðvitað er það mikið vanda
mál að fólkið skuli ekki eiga
sómasamlegt þak yfir höfuðið
á sér, eða föt tjl að klæðast,
en fyrst þarf þjóðin að leysa
fæðuskortinn og þekkingarleysi
meirihluta landsmanna.
— Finnst þér að við eigum
að senda fleiri fiskimenn til
þessara vanþróuðu landa, til að
kenna innfæddum nútíma fjsk-
veiðar og hvernig hægt sé að
auka aflann með bættum veiði-
aðferðum?
— Já, án efa, ég tel það
vera mjög mikilvægt framlag,
fyrir utan það að íslenzkar
veiðiaðferðir henta mjög vel
þarna. Framlag okkar, og hinna
Norðurlandanna hefur verið
mjög vel þegið á þessum slóð-
um, um leið og það er afar
áríðandi.
— Eins og ég sagði áðan, þá
háir fæðuvandamálið mjög eðli
legri þróun landsins, menn
borða allt of einfaldan mat, og
það sama dag eftir dag, ár eít-
ir ár, og kynslóð eftir kynslóð.
í A-Pakistan eru hrísgrjónin
borðuð soðin, en i V-Pakistan
búa þeir sér til hveitikökur, og
þetta er sá matur sem þeir
borða næstum eingöngu. Ekki
vildi ég selja kokkabækui i
Pakistan.
— Þurftir þú ekki að ferð-
ast mikið á milli landshlut-
anna?
— Jú, starf mitt var þannig,
að ég þurfti að ferðast um
landið í erindagjörðum fyrir
Sþ.
— Hvernig er það á skrif-
stofum Sþ út um heima, er
starfsliðið valið eftir sérstök-
um reglum eða heimsálfum.
eða er það gert á alþjóðlegan
hátt.
— Á skrifstofum S.þ. starfa
vanalega um 10—12 manns, og
er það frá hinum ýmsu aðild
aríkjum. Sá sem tók' við
af mér í Karachi er t.d. ítalsk
ur, sá sem var á undan var
íri. Yfirmenn eru alltaf frá
öðru landi, en því sem skrif-
stofan er í, en oftast er það
samt svo að aðstoðarmaður
hans er frá landinu sjálfu, en
það er samt ekki einhlýtt. í
Kaupmannahöfn verður aðstoð
armaður hinn sænskur. •
— Verða einhverjar breyt-
ingar á rekstrinum á Kaup
mannahafnarskrifstofunni, eft-
ir að þú tekur við hennj?
— Nei, ekki geri ég ráð fyr-
ir því. Þessi skrifstofa er með
þeim elztu af S.þ. skrifstof-
um, eins og ég sagði, og hún
starfar á mjög föstum og góð-
um grundvelli, sem ekki þarf
neinna sérstakra breytinga
með.
Hér endaðj viðtalið við ívar
Guðmundsson, sem er nýskip-
aður forstjóri Kaupmannahafn
arskrifstofu Sameinuðu þjóð
anna. Hann sagði áður en við
skyldum að hann vonaðist til
að eiga gott samstarf við alla
þá íslendinga sem hefðu áhuga
á störfum S.þ., og sagðist von-
ast til þess að heyra frá bæði
einstaklingum og félögum sem
óskuðu eftjr upplýsingum
eða annari fyrigreiðslu varð
varðandi málefni stofnunarinn-
ar. —jhm.
Rætt við ívar Guðmundsson hjá SÞ