Morgunblaðið - 13.01.1983, Qupperneq 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. JANÚAR 1983
VIOSKIPTI
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
— umsjón Sighvatur Blöndahl
Bágt ástand á Broadway:
Leikhúsin ramba á
barmi gjaldþrots
Adsókn hefur minnkað um 22% milli ára
EFNAHAGSSAMDRATTI'RINN í Bandaríkjunum og gengisþróun dollar-
ans hafa komió hart niður á leikhússtarfsemi á Broadway, á starfsárinu
1982—1983, en aðsókn að leikhúsunum hefur ekki verið minni i áratug.
Nú, á miðju starfsári, hefur að-
sókn dottið niður um 22% og tekj-
ur hafa minnkað um 15—16%, að
sögn talsmanns leikhúsanna 39,
sem starfandi eru á Broadway.
Talsmaðurinn sagði ennfremur,
að nú stæðu 15 af 39 leikhúsum
auð, vegna aðsóknarleysis og ljóst
væri, að 11 til viðbótar stæðu
frammi fyrir gríðarlegum vand-
ræðum á næstu vikum, ef ekki rof-
aði til í svartnættinu.
Skammt er stórra högga á milli
á Broadway, því fyrir tveimur ár-
um, var mesti uppgangstími leik-
húsanna um áratugaskeið. Þau
voru yfirfull á öllum sýningum og
komust færri að en vildu. Síðan
hefur það gerast, að efnahags-
samdrátturinn hefur haldið áfram
í Bandaríkjunum, jafnframt því
sem dollarinn hefur styrkst gríð-
arlega á gjaldeyrismörkuðum, sem
hefur haft það í för með sér, að
færri ferðamenn sækja Bandarík-
in og þar með New York heim,
vegna síhækkandi verðlags.
Talsmaður leikhúsann sagði
samdráttinn hafa gert vart við sig
á miðju síðasta starfsári, en menn
hefðu ekki trúað því, að áframhald
yrði á honum. Aðeins væri um
tímabundinn vanda að ræða. Það
hefði ekki reynzt á rökum reist og
nú væri svo komið, að þessi aldni
atvinnuvegur rambaði á barmi
gjaldþrots. Samdrátturinn í að-
sókn frá því fyrir tveimur árum er
orðinn vel yfir 30%.
Eins og áður sagði er um 22%
samdráttur í miðasölu á þessu
starfsári, en alls hafa verið seldir
4,7 milljónir aðgöngumiða á móti
6 milljónum á sama tíma fyrir ári.
Spár gera nú ráð fyrir sölu um 8
milljón miða í heildina á þessu
starfsári, samanborið við 10,1
milljón miða á því síðasta og um
11 milljónir miða árið þar á und-
an.
Greiðslukortasvindl
hefur aukizt á
Spáni síðustu árin
GREIÐSLUKORTASVINDL hefur vaxid verulega á Spáni. Falsanir með
VISA-kortum eru þrisvar sinnum fleiri á Spáni að meðaltali en í öðrum
löndum Evrópu. Þessar upplýsingar koma fram í nýjasta hefti Iðnaðarblaðs-
ins.
Samtök banka á Spáni sem
bjóða þjónustu með VISA-
-greiðslukortum skipulögðu nýjar
öryggisráðstafanir á árinu 1982,
þar sem beitt er tölvutækni í
auknum mæli.
I því skyni að auka traust
Spánverja á VISA-kortum breyttu
spönsku bankarnir reglunum
þannig að í stað þess að vera út-
tektarkort eingöngu geta hand-
hafar notað VISA-kortið til þess
að taka út peninga án þess að um
gjaldeyrisumsókn sé að ræða. Með
hertum öryggisreglum og breyt-
ingu á notkunargildi kortanna
telja þeir spönsku að traust ferða-
langa, jafnt sem fyrirtækja á
Spáni, muni aukast og notkun
kortanna fara vaxandi.
Forstjóri Alþjóða ferðamálaráðsins:
Árið 1982 viðunandi fyr-
ir ferðamannaiðnaðinn
— Skráðar voru samtals nær 3.000 milljónir „komur“ ferðamanna
NÆR 3.000 milljónir „komur“ ferðamanna voru skráðar innanlands og utan
á síðasta ári víðs vegar um heiminn, að þvi er forstjóri Alþjóða ferðamála-
ráðsins segir í skýrslu sinni um stöðuna á árinu 1982.
Langstærstur hluti skráðra
ferðamanna eru í innanlandsferð-
um, en farþegar milli landa voru
skráðir 279.900.000 á síðasta ári,
sem er um 1,3% aukning frá árinu
1981.
Alþjóðleg viðskipti drógust
saman um 5% í Bandaríkjadollur-
um talið á síðasta ári, en hins veg-
ar varð um 4% aukning í alþjóð-
legum ferðamannaiðnaði, sem er
að stærstum hluta tilkominn
vegna mismunandi gengisskrán-
ingar dollars í hinum einstöku
löndum.
Það kom ennfremur fram, að
efnahagsástandið í iðnríkjum
heimsins, þar sem alþjóðlegur
ferðamannaiðnaður stendur með
mestum blóma, var heldur bágt á
síðasta ári, sem auðvitað hafði
áhrif á ferðamannaiðnaðinn til
hins verra. „Miðað við ástandið al-
mennt og þá kannski sérstaklega
með hliðsjón af almennri eyðslu
neytenda, þá má segja að ástandið
hafi verið viðunandi á liðnu ári,“
sagði forstjóri Alþjóða ferðamála-
ráðsins.
Um 80% af alþjóðlegum hreyf-
ingum fóru fram innan Evrópu og
Bandaríkjanna, en þessi svæði eru
langstærsti ferðamannamarkað-
urinn og hafa verið í gegnum tíð-
ina.
Óbreytt verðbólga
á yfirstandandi ári
— Hagvöxtur eykst um 1,7% og atvinnuleysi eykst um 10%
Helztu efnahagsstofnanir Bretlands:
EFNAHAGSÚTLITIÐ í Bretlandi á nýbyrjuðu ári er í stórum dráttum þann-
ig, að hagvöxtur verði hægur, atvinnuleysi muni heldur aukast út árið og
stjórnvöldum verði lítið ágengt í baráttunni gegn verðbólgunni. Þetta eru
niðurstöður helztu efnahagsstofnana landsins, sem dregnar hafa verið sam-
Gert er ráð fyrir, að hagvöxtur
muni aukast um 1,7% á þessu ári,
en til samanburðar jókst hann um
liðlega 0,6% á síðasta ári.
Sérfræðingarnir gera ráð fyrir,
að neyzla muni aukast um á bilinu
2,5—3,0%, en á liðnu ári jókst hún
aðeins um 0,3%, sem er með því
minnsta um langt árabil.
Spá stofnananna gerir ráð fyrir,
að atvinnulausum muni fjölga um
300.000 á þessu ári, þ.e. að þeim
muni fjölga úr 2,9 milljónum
manna í 3,2 milljónir manna, sem
er liðlega 10%.
Spá stofnananna gerir ennfrem-
ur ráð fyrir, að útflutningur Breta
muni aukast um í námunda við
1,5% á þessu ári, samanborið við
aðeins 0,1% á liðnu ári. Hins veg-
ar muni innflutningur aukast um
*
5,1% á þessu ári, samanborið við
4,7% á liðnu ári.
Spáin gerir ráð fyrir, að við-
skiptajöfnuður Breta verði já-
kvæður um 0,6 milljarða punda, en
til samanburðar var hann jákvæð-
ur um liðlega 3,1 milljón punda á
síðasta ári.
Hvað verðbólguna áhrærir, þá
er gert ráð fyrir, að hún verði á
bilinu 6,3—6,4%, en til saman-
burðar var hún um 6,3% á síðasta
ári. Það er sem sagt ekki gert ráð
fyrir árangri í baráttunni gegn
verðbólgu.
Iðnfyrirtæki geta ekki nýtt
sér bætta samkeppnisstöðu
vegna hins uppsafnaða vanda
— segir Ölafur Davíðsson, framkvæmda-
stjóri Félags íslenzkra iðnrekenda
„SAMKEPPNISSTAÐAN hefur óneitanlega batnað verulega á síðustu mán-
uðum, aðallega vegna gengisþróunarinnar, en fyrirtækin eiga hins vegar
erfitt með að nýta sér hana vegna hins mikla vanda, sem hafði safnazt upp á
síðustu tveimur árum,“ sagði Ólafur Davíðsson, framkvæmdastjóri Félags
íslenzkra iðnrekenda, í samtali við Mbl., er hann var inntur eftir stöðu
iðnaðarins í byrjun árs. Olafur tók við starfi framkvæmdastjóra félagsins nú
um áramótin, en hafði áður gegnt starfi forstjóra Þjóöhagsstofnunar um
tveggja ára skeiö.
„Gengisþróunin hafði verið iðn-
aðinum verulega erfið síðustu
misserin, áður en veruleg breyting
varð á við gengisfellingu íslenzku
krónunnar í ágústmánuði á sl. ári,
en í kjölfar hennar fylgdi síðan
mikið gengissig. Þessu til viðbótar
hefur verðbólgan síðan leikið iðn-
aðinn eins og aðra atvinnuvegi
grátt," sagði Olafur Davíðsson.
„Fyrirtæki eiga síðan verulega
erfitt með að fjármagna sig á
okkar litla fjármagnsmarkað og
er fjárhagsstaða iðnfyrirtækja því
vandamál, eins og reyndar í öðr-
um atvinnurekstri. Sérstaklega
eiga þau fyrirtæki undir högg að
sækja, sem þafa þurft að taka
mikið af gengis- og verðtryggðum
lánum," sagði Ólafur Davíðsson.
Aðspurður um hvort starfsskil-
yrði iðnaðarins væru þá komin í
viðunandi horf um þessar mundir
sagði Ólafur Davíðsson það ekki
vera. „Það er mikið ógert í þeim
efnum í framtíðinni. Eitt skref í
þá átt var stigið á dögunum, þegar
Verðlagsráð samþykkti, að fella
ákveðna vöruflokka iðnaðarvara
undan verðlagsákvæðum. Fram-
leiðendur þeirra vara standa
óneitanlega betur að vígi í hinni
hörðu samkeppni við innflutning-
inn, en það þarf að halda áfram á
þeirri braut. Þetta er aðeins byrj-
unin,“ sagði Ólafur Davíðsson.
Ólafur Davíðsson
Ólafur sagði mjög mikilvægt, að
þær aðgerðir, sem gripið verður til
vegna vandræða sjávarútvegsins á
næstunni, myndu ekki valda öðr-
um atvinnurekstri vandræðum á
móti. „Það eru allir sammála um,
að nauðsynlegt sé að grípa til að-
gerða vegna vandræða sjávarút-
vegsins, en þær aðgerðir þurfa