Morgunblaðið - 15.06.1983, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. JÚNÍ 1983
Tillögur um breyting-
ar hjá ráðuneytinu
„Eiturefnanefnd hefur með
höndum mat á mönnum og efnum,
en eftirlitið með úðuninni heyrir
undir heilbrigðisnefndir á hverj-
um stað og þeim ber að setja regl-
ur um framkvæmdina," sagði
Þorkell Jóhannesson, formaður
eiturefnanefndar.
„Lög um eiturefni og hættuleg
efni fjalla um skráningu á efn-
um, þ.e.a.s. hvort það eigi að
leyfa efni yfirleitt og í öðru lagi
um flokkun á efnum, hvort leyfa
eigi hverjum og einum með-
höndlun viðkomandi efna, eða
hvort til þess þurfi tiltekin leyfi.
í þriðja lagi fjalla lögin um út-
gáfu á leyfisskírteinum og í
fjórða lagi um mat á umsækj-
endum um leyfisskírteini.
Nefndin hefur gert tillögur til
heilbrigðismálaráðuneytisins,
sem þar hafa legið í um sex
mánuði, um nánara mat á þeim
mönnum sem fá leyfi til að hafa
eiturefni undir höndum og nota
þau. Sjálf framkvæmdin, hvern-
ig eigi að úða og eftirlitið með
því, er í höndum heilbrigðis-
— segir Þorkell
Jóhannesson,
formaður eitur-
efnanefndar
nefnda á hverjum stað,“ sagði
Þorkell.
„Tvö meginsjónarmið liggja
að baki leyfisveitingu nefndar-
innar. Annars vegar þörfin á
notkun þessara efna, þ.e. hvort
það er liður í starfi umsækjand-
ans, og hins vegar menntun og
kunnátta, en það eru gerðar
ákveðnar kröfur um menntun
eða kunnáttu á þessum sviðum,"
sagði Þorkell.
„Það efni sem hér er mest not-
að gengur undir nafninu Par-
athion. Það er mjög kröftugt
efni að öðru jöfnu. Eiturefni eru
flokkuð í 4 flokka, x-flokk, a-, b-
og c-flokk. Notkun eiturefna í
tveim fyrrnefndu flokkunum
eru háð leyfisveitingum og Par-
athion er í x-flokki, sem þýðir að
sá sem hefur leyfið verður sjálf-
ur að vinna að úðuninni, en má
hafa með sér aðstoðarmenn.
Mönnum getur stafað hætta af
þessu efni, en sé rétt að verki
staðið við úðunina, þá á þeim
ekki að stafa mikil hætta af
því.“
Stafar fuglum og öðrum dýr-
um hætta af þessu efni?
„Það er hugsanlegt og ekki
óeðlilegt að telja það, en hins
vegar kannast ég ekki við neina
rannsókn, sem á því hefur verið
gerð. Við höfum hins vegar
heyrt, að kettir og páfagaukar
hafi orðið fyrir barðinu á þess-
um efnum. í því sambandi er
rétt að komi fram, að Parathion
og önnur skyld efni eru mjög
óstöðug og brotna fljótt niður og
hverfa. Efnið virkar þannig á
líkama skordýra, að þau taka
það upp með öllu yfirborði lík-
amans og það leiðir til lömunar
og síðan dauða," sagði Þorkell
Jóhannesson að lokum.
Ganga úr skugga um
að menn hafí leyfi
„Hættulegustu efnin, sem not-
uð eru í landbúnaði og garðyrkju,
eru flokkuð niður í svonefnda x-
og a-flokka. Til þess að fá að fara
með þessi efni, þurfa menn að afla
sér leyfis, sem gefið er út af lög-
reglustjóra, að fenginni umsögn
eiturefnanefndar, sem efnir til
námskeiða um þessi efni. Garðeig-
endur eiga fyrst og fremst að
ganga úr skugga um það, að þeir
sem falbjóða þessa þjónustu, hafi
undir höndum slík leyfi,“ sagði
Heimir Bjarnason aðstoðarborg-
arlæknir, aðspurður um þær regl-
ur sem gilda um eiturúðanir í
görðum.
„Þessir menn bera ábyrgð á
því hvernig þessi efni eru með-
höndluð, að fengnu leyfi. Þeir
eiga að þekkja þær hættur, sem
— segir Heimir
Bjarnason
aðstoðarborgar-
læknir
fylgja því að hafa þessi efni
undir höndum og að nota þau.
Notkun eiturefna í x-flokki er
bundin persónu þess sem leyfið
hefur, en hægt er að hafa mann
í vinnu við eiturúðanir efna úr
a-flokki. Þegar úðað er á að til-
kynna það íbúum í húsinu, sem
á lóðina eða garðinn, íbúum ná-
lægra húsa og merkja að garð-
urinn hafi verið úðaður," sagði
Heimir.
Frá því var sagt í Morgun-
blaðinu á sunnudag, að ekki
mætti flytja þessi efni í tankbíl-
um. Heimir sagði aðspurður
ekki geta fullyrt um hvort það
væri rétt, en hann héldi að ekki
væri á það minnst í reglugerð
um notkun þessara efna. Það
segði sig hins vegar sjálft, að
hættan ykist í hlutfalli við
magnið af eiturefnunum, sem
um væri að ræða.
„Við erum búnir að fara tals-
vert ofan í þessi mál í vor og það
verður litið betur eftir þessu í
vor en verið hefur. Við höfum
farið þess á leit við lögregluna
að hún fylgist náið með eiturúð-
unum,“ sagði Heimir að lokum.
„Sjálfsagt að draga
það í lengstu lög að úða“
„NÚNA virðist ekki vera um
neinn faraldur að ræða og hefur
kuldinn sjálfsagt haft sitt að segja
og tafið fyrir maðkinum. Enn sem
komið er virðist ekki vera nokkur
þörf fyrir úðun og sjálfsagt hjá
fólki að draga þaö í lengstu lög að
eitra, en eiga í fórum sínum ein-
hver efni, sem geta haldið þessum
ófógnuði niðri ef á þarf að halda,“
sagði Hafliði Jónsson, garðyrkju-
stjóri Reykjavíkurborgar, í sam-
tali við Morgunblaðið, en hann
varaði í grein í Morgunblaðinu
fyrir nokkrum dögum við ofnotk-
un eiturs í görðum.
„Þá koma helst til greina
þessi vægari lyf, Rogor til dæm-
is, en gallinn við það er að það
þarf mjög hátt hitastig til að
verka. Parathion-eitrið sem hér
er mest notað, hefur víðast hvar
á Norðurlöndunum verið lagt
niður og bannað sem nothæft
eitur í þéttbýli," sagði Hafliði.
Hafliði sagði að þeir eitruðu
ekki almennt trjágróðurinn í
borgarlandinu, en þeir fylgdust
— segir Hafliði
Jónsson garð-
yrkjustjóri
með og úðuðu tré sem hefðu áð-
ur verið með maðk. „Við höfum
dregið mjög úr þessari eitur-
efnanotkun, fylgjumst með
trjánum út júnímánuð, en eftir
það er hættan liðin hjá. Nú er til
dæmis ekkert farið að úða hjá
okkur nema eitt og eitt tré. Við
höfum einkum og sérílagi úðað
gegn lús sem leggst á runna
vegna fólksins sem sækir skrúð-
garðana," sagði Hafliði.
„Fólk lætur jafnvel úða þó
enginn maðkur sé kominn,"
sagði Hafliði aðspurður um
hvort of mikið væri úðað, „og
heldur að hægt sé að gera varn-
arráðstafanir áður en maðkur-
inn er kominn. Þetta er mesti
misskilningur eins og oft hefur
verið bent á. Það er bara hálfs-
mánaðar, 3ja vikna skeið sem
maðkurinn er á ferðinni, fer eft-
ir því hversu kalt er í veðri, og
eftir að þeir púpa sig gera þeir
engum mein. Með vatnsúðun
einfaldlega einu sinni á dag er
hægt að áorka miklu, þó það
drepi ekki allan maðkinn. Það er
öruggiega alltof mikið úðað og
eins og ég benti á í grein minni
þá er ekki úðað á Akureyri og þó
eiga þeir ekki við neina plágur
að stríða. Fuglinn lifir á maðk-
inum að verulegu leyti og sér um
að halda honum í skefjum. Eitr-
ið getur valdið honum miklum
erfiðleikum. Þó hann lifi úðun-
ina af þá er það örugglega oft að
ungarnir drepast hreinlega. Út-
ungun og koma maðkanna fer
einmitt saman. Náttúran hefur
búið þannig í haginn fyrir fugl-
ana, að allt er kvikt á trjánum
þegar ungarnir koma,“ sagði
Hafliði Jónsson, garðyrkju-
stjóri.
Sveinbjörn Blöndal við eitt verka sinna.

Skagaströnd:
Málverkasýning opnuð í
tilefni sjómannadagsins
Skagaströnd, 6. júní.
HÉR Á Skagaströnd er sjómannadagurinn tilhlökkunarefni allt árið og má
segja að hann sé nokkurs konar þjóðhátíðardagur hjá okkur.
Hátíðahöld sjómannadagsins
voru fjölsótt að venju og fóru fram
með hefðbundnum hætti að þessu
sinni.
Þau hófust með skrúðgöngu frá
höfninni til kirkju en fyrir göng-
unni fóru fjórir sjómenn með ís-
lenska fána. Eftir messu hjá sr.
Oddi Einarssyni var opnuð mál-
verkasýning Sveinbjörns Blöndals
í grunnskólanum. Sveinbjörn sem
er Skagstrendingur sýndi þar 31
mynd og voru nokkrar þeirra til
sölu. Seldust myndirnar að mestu
upp á fyrstu 2 tímunum sem sýn-
ingin var opin, enda er það mál
manna á Skagaströnd að allt of fá
tækifæri gefist til að sjá myndir
Sveinbjörns, og að víða megi sjá
ómerkari myndir, m.a. í söfnum í
Reykjavík.
Eftir hádegi hófust svo útihá-
tíðahöld á hafnarsvæðinu. Hófust
þau með kappróðri þar sem 10
sveitir kepptu. Sveit m.b. Ölafs
Magnússonar bar sigur úr býtum
að þessu sinni. Þegar róðrinum
lauk flutti sr. Pétur Þ. Ingjalds-
son, fyrrverandi sóknarprestur,
hátíðaræðu. Að henni lokinni voru
flutt heimatilbúin skemmtiatriði
svo sem vatnsnaglaboðhlaup,
reiptog, leikfimissýning nokkurra
sjómanna og aðstoðarmanna
þeirra, kassahlaup o.fl. Þá voru
einnig heiðraðir tveir aldraðir sjó-
menn, þeir Snorri Gíslason og
Þórarinn Hjartarson.
Að útihátíðahöldunum loknum
var kvikmyndasýning í Skaga-
strandarbíói og kvenfélagið Ein-
ing stóð fyrir kaffisölu eins og
venja er á sjómannadaginn.
Botninn var svo sleginn í há-
tíðahöldin með dansi í Fellsborg
fram undir morgun við undirleik
hljómsveitarinnar Janus.
ÓB.
Það var mikið tekið á I kappróðrinum en nær er sigursveit mb. Ólafs
Magnússonar.
Fremsta röð frá vinstri: Guðrún Þórarinsdóttir, Bjargey Þrúður Ingólfsdóttir,
Bára Grímsdóttir, Arndís Sverrisdóttir, Sigurlaug M. Bragadóttir, Geirþrúður
F. Bogadóttir. Önnur röð: Auður Hafsteinsdóttir, Sigríður Gröndal, Erna
Guðmundsdóttir, Ásthildur Guðjohnsen, Soffía Vagnsdóttir, Hafdís Krist-
insdóttir, Sólveig Anna Jónsdóttir, Sigurður Flosason. Þriðja röð: Sigurlaug
Eðvaldsdóttir, Greta Guðnadóttir, Jóhann T. Ingólfsson, Atli Ingólfsson,
Kjartan M. Kjartansson, Carl Möller, Hilmar Ö. Agnarsson. Á myndina
vantar Ásthildi Haraldsdóttur og Veru Ósk Steinsen.
Fyrsti einleikari á saxófón
TÓNLISTARSKÓLANUM í Reykja-
vík var slitið 26. maí sl. Skólastjór-
inn Jón Nordal flutti ræðu og af-
henti burtfararprófsnemum skírteini
sín, en þeir voru að þessu sinni 23.
Skipting brautskráðra eftir
deildum var sem hér segir: 8
tónmenntakennarar, 4 pfanókenn-
arar, 2 fiðlukennarar, 1 blásara-
kennari, 3 úr hljóðfæraleik og
söng og 4 með einleikspróf, en þar
á meðal er fyrsti einleikarinn á
saxófón sem skólinn brautskráir.