Morgunblaðið - 22.07.1983, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. JÚLÍ 1983 39
„Ég vissi að það voru tvær „Á þriðju sýningunni „Ég get ekki neitað því að „Þá skildi ég. Mér leið „Eftir að Richardson var
Jodie Foster. Önnur var heyrðist ekkert „klikk“- mér fannst það misnota eins og stáltonni sem fell- gripinn breyttist ég mikið,
eins stór og hvíta tjaldið, hljóð og ég sá engan mig, þetta vingjarnlega ur af þaki 30 hæða bygg- eða svo er mér sagt. Ég
ímynd í lit, með sítt ljóst skeggjaðan karlmann. fólk með Níkonvélar og ingar. Dauðinn. Svo nær- fór að sjá dauðann í
hár og sjálfsöruggt bros. Hins vegar fannst í hlénu með magnara nælda í tækur, svo einfaldur, svo tengslum við hversdagsleg
Hún var konan sem þau miði á auglýsingatöflu í barminn. Allt í einu var nálægur. Það er eins auð- en óþægileg atvik. Mér
höfðu öll verið að horfa á. En Jodie hin var mynd af forsalnum þar sem stóð: „Þegar sýningunni lýkur þeim frjálst að eyðileggja það líf sem ég hafði átt, velt að taka í gikkinn og að skipta um rás í sjón- fannst eins og verið væri að skjóta mig þegar tekn-
konu sem engin kannaðist verður Jodie Foster af því að það var þeirra varpinu með fjarstýr- ar voru af mér myndir,
við nema ég.“ dauð.“ starf.“ ingu.“ það finnst mér enn.“

„Ert þú ekki stelpan sem skaut forsetann?“
vill var ég aö blekkja mig, ég er
reyndar viss um þaö.
Dag einn i mars var ég á bóka-
safninu. Ég fór með hlutverk í leik-
ritinu „Getting out“ sem fært var
upp í skólanum, fyrsta sýningar-
helgin var að baki. Ég átti eftir að
koma fram fimm sinnum. Ég hlýt
aö hafa litið hræöilega út. Ég haföi
fengiö bólur af faröanum. Fötin
mín voru rifin og krumpuö. Mig var
hætt aö langa til aö sofa. Þaö tók
tíma frá ööru. Ég vanrækti aldrei
námiö, blátt áfram af því aö þaö
var efst á listanum hjá mér, sú
skylda sem auðveldast var aö upp-
fylla. Ég furöa mig enn á aö ég
skyldi ákveöa að leika i leikriti í
Yale. Ég var dauöhrædd viö leik-
sviöiö; ég vissi ekkert um þaö. En
einn besti vinur minn var leikstjóri
og margir félaga minna voru meö.
Ég hugsa að ég hafi gert þaö af
röngum hvötum. Ég vildi aö þeim
þætti vænt um mig.
Síödegis þennan mánu-
dag, sem óg sé eins og
í móöu, var ég meö
besta vini mínum á leið-
inni yfir skólasvæöiö,
viö leiddumst áhyggjulaus. Einhver
kallaöi til okkar þegar viö fórum
hjá „Hæ! Heyrðuð þiö þetta? Þaö
var skotiö á Reagan.“ Viö héldum
áfram. Um kvöldveröarleytið voru
allir aö spyrja okkur hvort viö hefö-
um heyrt hvernig forsetanum liöi.
En þannig var, aö útvarpiö mitt var
búiö aö vera bilað í þrjá mánuöi og
vinur minn hlustaöi bara á stöö
sem útvarpaöi reggae-tónlist.
„Látið þiö ekki svona. Viö erum
hérna í háskólanum. Fréttir geta
beöiö.” Enginn virtist nefna Brady
eöa tilræöismanninn fyrr en seint
um kvöldiö. Ég lallaði heim um
hálfellefuleytiö. Herbergisfélagi
minn opnaöi áöur en ég gat stung-
iö lyklunum í skrána.
Hún sagöi: „John“.
„Hvaöa John?“
„Hvaö meö hann? Er hann bú-
inn að skrifa mór aftur?"
„Það er hann, held ég. Þaö var í
útvarpinu.”
„Djöfuls della. Þetta er ímyndun
hjá þér.“
Síminn hringdi, ég svaraöi, þaö
var nemendaráögjafinn sem sagöi;
„Taktu þessu meö stillingu." Hann
útskýrði fyrir mér aö myndir af mér
og heimilisfang mitt heföi fundist á
manninum sem haföi veriö hand-
tekinn. Ég fann tárin spretta fram í
augunum á mér.
Ég fór að skjálfa og óg vissi aö
ég haföi misst tökin, e.t.v. í fyrsta
sinn á ævinni. Ég átti aö hitta lög-
regluna á skrifstofu hans eins fljótt
og ég gæti. „Má ég fá nokkrar
mínútur," baö ég. Ég hljóp til vin-
konu minnar. Ég beiö eftir aö hún
kæmi sér úr sturtunni og á meðan
voru þrir eöa fjórir háværir strákar
að hlusta á útvarpiö á ganginum.
Þeir voru aö drekka bjór og ég hló
og geröi aö gamni minu í nokkrar
mínútur bara til aö sanna fyrir
sjálfri mér aö ég gæti þaö, eins og
góö lítil leikkona. Svo lokaöi vin-
kona mín dyrunum og leit á mig
spurnaraugum. Fyrst fór ég aö
gráta, síöan breyttist gráturinn í
hlátur. Ég gat ekki hætt aö hlæja.
Þetta var bara of hlægilegt, svo
ótrúlega fáránlegt, og of sárt. Hún
hólt aö ég væri aö ganga af vitinu.
Hlátur minn var einkennilegur og
holur og ég réö ekki við hann. Þaö
var ekki á mínu valdi. Ég kipptist til
í sárum krampaköstum. Ég fann til
sársauka, ég var ekki lengur aö
hugsa um forsetann eöa tilræð-
ismanninn, um glæpinn eöa fjöl-
miölana, ég var aö gráta yfir sjálfri
mér. Mér, nauðugu fórnarlambinu.
Þeirri sem mundi gjalda aö lokum.
Þeirri sem alltaf galt og geldur allt-
af. Slíkur sársauki hverfur ekki.
Hann skilst aldrei né fyrirgefst eöa
gleymist.
En ég fékk ekki tíma til aö finna
þetta þá. Þaö var ýmislegt sem
gera þurfti og leyndarmál sem
þurfti aö dylja. Ég átti aö vera
„hörö“ eins og kaldir karlar, eins
og stjórnarerindrekar, eins og
„leikkonur sem ekki láta neitt á sig
fá“. Ekki vegna þess að neinn hafi
beöiö mig þess heldur vegna þess
aö ég vildi sýna þeim öllum aö
Jodie væri svo einstaklega eölileg
og i svo góöu jafnvægi aö ekkert
gæti hróflaö viö henni.
Daginn eftir var farið meö mig
heim til eins af stórlöxunum í
stjórn háskólans. En enginn vissi
almennilega hvaö gera skyldi. Ég
fór að hringja í menn. Ég talaöi viö
alríkislögregluna, saksóknara, viö
alla sem einhverja reynslu höföu af
slíkum málum. Allir réöu mér sitt á
hvaö og enginn var viss um til
hvers ég ætti aö snúa mór. Frétt-
um var lekiö svo hratt aö út-
varpsstöövarnar vissu meira en
nokkurt okkar sem næst stóöum.
Ég þurfti aö lesa New Haven-
dagblaö til aö finna út smáatriöin.
Ef til vill var þaö þetta sem vakti
mestan óhug hjá mér, fjölmiðla-
innrásin. Þeir hentu á lofti forsiöu-
fréttir og ruddust um háskóla-
svæöiö eins og riddaraliösinnrás.
Ég gat ekki varist því aö troöast
undir.
En ég skipulagöi blaöamanna-
fund, og gaf út yfirlýsingu, gegn
vilja skólayfirvalda. Ég vildi aö
þetta tæki enda eins fljótt og unnt
væri. Fjölmiðlarnir þurftu varla á
mér aö haida. Þaö var sagan sem
gilti, þessi rangsnúna, fáránlega
forsíöufrétt. Þaö eina sem þeir
þurftu var vafasöm mynd og stutt
athugasemd. Ég get ekki neitaö
því aö mér fannst þaö misnota
mig, þetta vingjarnlega fólk meö
Nikon-vélar og með magnara
nælda í barminn. Allt j einu var
þeim frjálst aö eyöileggja þaö líf
sem ég haföi átt, af því aö þaö var
þeirra starf. Mér er sagt að fólk í
sviösljósinu geri ráö fyrir þessu.
Þegar ég sá fréttamennina saman
komna fyrir framan mig þá vissi ég
aö þessum andlitum og þessum
óþægilegu, bergnumdu augum
þyrfti ég aö mæta til æviloka.
Þegar fréttamennirnir voru búnir
aö fá smáatriöin og farnir heim, þá
var komið aö því aö horfast í augu
viö umheiminn. Til þessa höföu all-
ir verið vingjarnlegir, samúöarfullir
og hjálpsamir. Mamma var aö taka
í höndina á mér og segja mér aö
hafa ekki áhyggjur. Skólayfirvöld
fullvissuðu mig um aö ég stæöi
ekki ein og þau væru til reiðu
hvenær sem væri. Jafnvel frétta-
mennirnir sem ég haföi kynnst
klöppuöu mér á bakiö og sögöu
mér aö standa mig. En þessi tilboð
undirstrikuðu aöeins einsemd
mína.
Eg setti á mig bakpok-
ann minn, fór í óhrein-
ustu gallabuxurnar
mínar og sneri aftur til
háskólalífsins. Fólk var
svo almennilegt aö fela aö mestu
áhuga sinn. Sumir vina minna vildu
leyfa mér að vera í friöi um stund,
aörir brostu og héldu sína leið. En
ég vissi aö þaö voru tvær Jodie
Foster. Önnur var eins stór og
hvíta tjaldiö, ímynd í lit, meö sítt
Ijóst hár og sjálfsöruggt bros. Hún
var konan sem þau höföu öll veriö
aö horfa á. En Jodie hin var mynd
af konu sem enginn kannaðist við
nema ég. Hún faldi sig á bak viö
mannalæti og glens, en var undir
niðri sár, án sjálfstrausts, viökvæm
og firrt mannvera. Ég sótti tíma,
hló og geröi aö gamni mínu, beitti
öllum brögöum til aö fólki liöi ekki
illa mín vegna. Mig langaöi ekki til
aö veröa pólitísk ímynd, fórnar-
lamb þjóöfélagsins. Þess vegna
takmarkaði ég mig viö fáa félaga;
piltinn sem ég var ástfangin af og
lífverðina sem voru settir til aö
gæta mín. Mestan hluta dagsins
sat ég meö kærastanum mínum
viö glugga á einu bókasafninu. Viö
geröum gys að öllum sem áttu leiö
hjá og okkur tókst aö móöga þá
alla. Viö vorum óþolandi. Hann og
óg komumst aö þeirri niöurstööu í
okkar 18 ára undirmeðvitund aö
viö þyrftum ekki á öörum aö halda
en hvort ööru, og aö tilræöiö heföi
fengið sorglega mikiö á alla. Hvor-
ugt okkar gaf sér tíma til aö hug-
leiða aö þaö vorum viö sem þaö
haföi fengið mest á. Viö vorum
bæði á flótta meö hjálp skynsem-
innar, en ekki tilfinningalífsins. Þaö
var ég sem haföi breyst, ekki hinir.
Síöar tók ég aö spyrja sjálfa mig:
Hvers vegna ég? Hvers vegna ekki
einhver eins og Brooke Shields?
Viö þessa spurningu fannst mér ég
viöbjóöslegri, og því viöbjóöslegri
sem mér fannst ég, því erfiðara var
aö ráöa fram úr henni.
Sex dögum eftir tilræöiö var ég
aftur á sviðinu, þaö var seinni
helgin sem leikritiö „Getting out“,
sem ég lék í, var sýnt. Yale lögregl-
an var send til aö gæta áhorfenda-
salarins. Aö minni ósk var leitaö aö
vopnum á sýningargestum.
Sýningin hófst, þaö ískraöi í
labb-rabb-tækjunum og áhorfend-
ur vissu ekki almennilega hvernig
þeir áttu að vera. Ég haföi aldrei
leikiö betur. Áhorfendur fögnuöu
af ástæöum sem ég geröi mér enn
ekki Ijósar. Hinir leikararnir voru
eins og festir upp á þráö. Þeir
vissu aö fólkiö sem sat þarna hló á
röngum stööum og horföi áber-
andi mikið á minn staö á leiksviö-
SJÁ NÆSTU SÍÐU
sem viö sækjumst eftir í fiskinum.
Heldur er fiskurinn ódýr, nærring-
arrík og hitaeiningasnauö fæöa og
er þaö ekki einmitt þetta sem við
þurfum aö hugsa um nú á þessum
síöustu og verstu tímum! í fiski eru
fyrst og fremst eggjahvítuefni,
hann er líka joöríkur og svo er
nokkuð af B-vítamínum og jafnvel
fluori. Fiskarnir eru misjafnlega
feitir. Magrir fiskar eru til dæmis
þorskur, ýsa, ufsi og langa meö
innan viö 1% fitu. Meöalfeitir fiskar
eru lúöa og kolategundir, steinbít-
ur og karfi meö milli 2—5% fitu-
magn. Og feitir fiskar, sem eru
meö allt aö 20% fitumagni, eru til
dæmis síld, sardínur og makríll.
Öllum, sem selja fisk, hvort, sem
þaö er hráefniö sjálft eða fiskurinn
tilbúinn til matar á diski, ber sam-
an um aö neysla á fiski hafi aukist
mjög á undanförnum árum sam-
fara fjölbreyttara framboöi á fisk-
tegundum. Á tímabili datt fisk-
neysla niöur og var gjarnan talaö
um fisk sem fátækramannafæöu.
Og þegar fólk fór út að boröa hér
áöur fyrr þótti þaö ekki matur
nema aö pantað væri nautakjöt.
Nú kaupa menn fisk.
Sumir segja aö viö íslendingar
séum engin fiskneysluþjóö en aðrir
telja okkur mestu fiskætur í heimi,
því viö neytum meira af fiski en
Japanir, sem boröa um 50 kíló af
fiski á mann á ári.
íslendingur með nýjan ritstjóra
Lesendur íslendings hafa oröiö varir viö aö nokkrar útlitsbreytingar hafa veriö ingur hefur fengiö nýjan ritstjóra og hann er Halldór Halldórsson. Halldór
geröar á blaöinu, meöal annars hefur réöst til íslendings nú í vor en síöastliö-
þaö fengiö nýjan blaöhaus, þ.e.a.s. gamall og viröulegur haus frá því um miöja öldina hefur veriö endurreistur. inn vetur var hann annar af tveim stjórnendum fréttaþáttarins Hraðbergs, eins og menn muna. Viö slógum á þráö-
Meö nýjum herrum koma nýir siöir, seg- inn til Halldórs og spuröum hann,
ir máltækiö, á þaö hér viö, því íslend- ^jaffiiondlngT*0" hmn n*' hverni9 honum litist á sig þarna.
Útgáfa
Mér líst ágætlega á mig.
Þetta er allt ööruvísi
en þaö sem ég hef
f&líjist við.“ En Halldór hefur starf-
aö sem blaöamaöur á Alþýöublaö-
inu og síöar á Helgarpóstinum og
sem fréttamaöur viö ríkisútvarpiö
auk þess sem hann hefur verið
dálkahöfundur í Dagblaöinu og
Vísi.
„Hér er maöur allt í öllu auk
þess sem efnistök eru önnur. Viö
sinnum aðallega fréttum fyrir
Noröurland eystra en minna lands-
málunum en meiningin er þó aö
sinna í auknum mæli fréttum á
landsvísu.”
Eru einhverjar aörar nýjungar á
döfinni?
„Já, ég hef meöal annars fengiö
skríbenta, toppmenn, til aö skrifa
neöanmálsgreinar. Einnig höfum
viö hórna á ritstjórninni áhuga á aö
fara á bak við fréttirnar, þ.e. skýra
nánar út fréttir.“
Hafiö þiö mannafla í slíkt?
„Sjálfan mig! Annars erum viö
tveir hérna á ritstjórninni auk
Ijósmyndara en þaö má geta þess
aö blaöstjórnin er mun virkari hér
en á blööum útgefnum í Reykja-
vík.“
íslendingur, sem er vikublað,
selst í 3000 eintökum, en blaöiö á
viö mikla samkeppni aö etja, sem
eru blööin, sem gefin eru út í
Reykjavík og svo Dagur, útgefinn á
Akureyri. Viö spuröum Halldór
hvernig samkeppnin gengi.
„Viö lítum svo á aö islendingur
fylli upp í ákveöiö tómarúm, sem
er á blaöamarkaðinum fyrir norö-
an og þar á ég viö aö þaö vantar
blað, sem fylgir betur eftir því, sem
hér er aö gerast."
Ertu alveg búinn aö gefa ríkis-
fjölmiðlana upp á bátinn?
„Ég er hættur hjá sjónvarpinu
en heföi hug á aö vera meö út-
varpsþætti, ef ég sæi fram á aö ég
heföi tima til slíks.“
En þú unir semsagt glaöur viö
þitt?
„Ég er ánægöur meö þann
hljómgrunn, sem þær breytingar,
sem þegar hafa veriö geröar, hafa
fengið, annars á eftir aö móta rit-
stjórnarhlið blaösins enn frekar.
Einnig höfum viö í hyggju aö gera
átak í sölumálum. Þá stendur fyrir
dyrum aö gera breytingar á hús-
næöi blaösins, sem er staösett
hérna uppi á Brekku, þannig aö
þaö er alveg nóg aö gera,“ sagöi
Halldór Halldórsson, ritstjóri hins
gamalgróna islendings.