Morgunblaðið - 19.10.1983, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 19.10.1983, Blaðsíða 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. OKTÓBER 1983 Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Fulltrúar ritstjóra Fréttastjórar Auglýsingastjóri hf. Árvakur, Reykjavík. Haraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson. Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson. Baldvin Jónsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö- alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift- argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 20 kr. eintakiö. Bæjarútgerð Reykjavíkur Tapið á Bæjarútgerð Reykjavíkur er orðið svo gífurlegt, að borgar- stjóra og borgarstjórn Reykjavíkur ber skylda til að gera þær ráðstafanir, sem unnt er til þess að koma rekstri fyrirtækisins á skynsamlegri grundvöll. Skattgreiðendur í Reykja- vík eiga kröfu til þess, að slíkar ráðstafanir verði gerðar vegna þess að seilst verður ofan í vasa þeirra að lokum til að greiða þetta mikla tap. í samræmi við þessi sjón- armið var ráðgjafafyrir- tæki fengið til þess að gera úttekt á stöðu og rekstri fyrirtækisins fyrr á þessu ári og á grundvelli niður- stöðu ráðgjafaaðilans er nú verið að gera þær breyting- ar á yfirstjórn Bæjarút- gerðarinnar, sem taldar eru forsendur frekari átaka til þess að koma rekstri fyrir- tækisins á viðunandi grundvöll. Annar af fráfarandi for- stjórum Bæjarútgerðar Reykjavíkur, Björgvin Guð- mundsson, hefur haldið því fram, að þessar breytingar séu ekkert annað en pólitísk hefndarráðstöfun gegn sér þar sem hann hafi verið einn af oddvitum vinstri meirihlutans í borginni á síðasta kjörtímabili. Þetta er auðvitað fráleit fullyrð- ing. Að auki er vígstaða Björgvins Guðmundssonar veik til þess að bera fram slíkar ásakanir, þegar haft er í huga, hvernig ráðningu hans sjálfs var háttað til Bæjarútgerðarinnar á sín- um tíma. Þá var a.m.k. hægt að færa rök fyrir því, að um pólitíska misnotkun hafi verið að ræða. Bæjarútgerð Reykjavíkur hefur lengi verið rekin með tapi, sem greitt hefur verið úr borgarsjóði. Þetta tap hefur verið misjafnlega mikið. Nú keyrir úr hófi fram. Að sjálfsögðu verður að leggja sama mælikvarða á rekstur þessa fyrirtækis og annarra, þótt það sé í opinberri eigu. Talnaleikir duga ekki til þess að fela þá augljósu staðreynd, að tapreksturinn er orðinn svo mikill, að óhjákvæmilegt er að gera þær ráðstafanir, sem duga til þess að koma rekstri fyrirtækisins á við- unandi grundvöll. Bæjarút- gerðin hefur haft mikil- vægu hlutverki að gegna í atvinnulífi Reykvíkinga. Hún var stofnsett af meiri- hluta sjálfstæðismanna á sínum tíma og var þá til marks um að sjálfstæðis- menn viðurkenndu augljós- ar staðreyndir í atvinnulífi höfuðborgarinnar, þótt opinber rekstur hafi alltaf verið þyrnir í augum Sjálf- stæðisflokksins. Margt hefur breytzt frá því að Bæjarútgerðin var stofnuð. Þær kröfur, sem gerðar eru til stjórnenda fyrirtækja eru meiri en áð- ur. Þeir verða að sýna árangur í verki. Á undanförnum árum hefur komið fram á sjónarsviðið í íslenzku atvinnulífi ný kynslóð, sem hefur afiað sér sérmenntunar í stjórn fyrirtækja. Þetta unga fólk á ekki endilega hlut í við- komandi fyrirtækjum en metnaður þess í starfi að sýna árangur er bersýni- lega mikill. Nú hafa útgerð- arráð og borgarráð lagt til við borgarstjórn Reykjavík- ur að ráða fulltrúa þessarar kynslóðar til þess að takast á við vandamál Bæjarút- gerðarinnar. Það verður fróðlegt að fylgjast með því, hvernig til tekst. Um þessar mundir er sala ríkisfyrirtækja mjög á dagskrá. Þeim hugmyndum hefur verið tekið vel af öll- um almenningi. Forsenda þess, að hún geti orðið að veruleika er sú, að það sé ekki síður hagkvæmt fyrir fólk að spara með því að kaupa hlutabréf í atvinnu- fyrirtækjum heldur en að leggja fé í banka. Verði slíkar breytingar gerðar á skattalögum nú er spurn- ing, hvort gera á Bæjarút- gerð Reykjavíkur að raun- verulegu almenningshluta- félagi, með því annað hvort að bjóða hlutabréf í henni til sölu á opnum markaði eða einfaldlega afhenda hverjum skattgreiðanda í Reykjavík hlut hans í Bæj- arútgerðinni í formi hlut- abréfs. Slíkar hugmyndir hljóta að koma til umhugs- unar hjá borgarstjórn Reykjavíkur. Þjóðhagsáætlun 1984: Samdráttur þjóðarframleiðsl „Atvinnuástand helzt þolanlegt ef ekki koma til óvæntar truflanir.. Meginniðurstaða þjóðhagsáætlunar fyrir árið 1984, sem forsætisráðherra lagði fram á Alþingi í gær, er að þjóðarframleiðsla og þjóðartekjur rýrni enn, þriðja árið í röð, og verði 2,5% minni 1984 en 1983. Spáð er auknum vaxtagreiðslum til útlanda, sem skerði þjóðarframleiðslu. Landsframleiðsla, og þar með umsvif í landinu, verða 1,5% minni 1984 en í ár, sem þýðir að nokkuð dregur úr eftirspurn á vinnumarkaði. Atvinnuástand helzt þó þolanlegt við þau heildarskil- yrði, sem spáin er byggð á, „ef ekki kemur til nein óvænt truflun í atvinnustarf- semi í landinu". Viðunandi jafnvægi er spáð í viðskiptum við önnur lönd. Spáð er 4% minnkun einkaneyzlu á næsta ári, til viðbótar 9% sam- drætti í ár. Þetta felur í sér 5—6% minni kaupmátt að meðaltali 1984 en 1983. Þá er gert ráð fyrir 3% samdrætti í samneyzluútgjöldum ríkisins, en 2% í heildarsamneyzlu. Horfur eru taldar á 5,5% samdrætti heildarfjárfestingar; íbúðabygg- ingar verði svipaðar og í ár, en opinberar framkvæmdir 8—9% minni. Áherzla er lögð á það að halda fjárfestingu og samneyzlu niðri til að þrengja ekki um of að einkaneyzlu. Helztu efnispunktar, sem tiund- aðir eru um horfur 1984, eru þessir: • 1) Gert er ráð fyrir 3% aukningu útflutningsframleiðslu 1984, frá því spáð er um árið 1983. Er þá reiknað með svipuðum botnfiskafla 1984 og í ár (300 til 320 þús. tonn af þorskafla og svipað af öðrum botnlægum teg- undum) og 400 þúsund tonna loðnu- afla. • 2) Kaupmáttur ráðstöfunartekna í heild verður svipaður á næsta ári og á síðustu mánuðum þessa árs, en um 5—6% lakari en að meðaltali 1983. • 3) Viðskipthalli 1984 minnkar sem hlutfall af þjóðarframleiðslu úr 2,2% 1983 í 0,2% 1984. • 4) Ef ráðgerður samdráttur í einka- og samneyzlu, sem og fjár- festingu, fer eftir spá, dragast þjóð- arútgjöld á árinu 1984 saman um 4%. • 5) Þjóðarframleiðsla og þjóðar- tekjur dragast saman um 3,5% milli áranna 1983 og 1984. Þjóðarfram- leiðsla rýrnaði um 10% á hvern vinnandi mann árin 1982 og 1983. Spár OECD standa til nokkurrar hækkunar á heimsverði matvæla, en aukið framboð á freðfiskmarkaði í Bandaríkjunum verkar í gagn- stæða átt. • 6) Eitthvað dregur úr eftirspurn á vinnumarkaði. Ástand á vinnu- markaði verður þó „þolanlegt við þessi heildarskilyrði, ef ekki kemur til nein óvænt truflun í atvinnu- starfsemi". Gert er ráð fyrir 800—900 m.kr. Einkaneysla ................ Sarnncysla.................. Fjármunamyndun ............. Birgðabreytingar)........... Þjóðarútgjöld .............. Utflutningur vöru og þjónustu Innflutningur vöru og þjónustu Viðskiptajöfnuður .......... Verg þjóðarframleiðsla...... Verg landsframleiðsla ...... ViðskiptakjaraáhriF)........ Vergar þjóðartekjur ........ 1) Magnbreytingar i spá fyrir ái þjóðhagsáætlun 1984 við fast ve 2) Hlutfallstölur um birgðabreytir þjóðarframleiðslu fyrra árs. 3) Hlutfall af þjóðarframieiðslu fyi rekstrarhalla og 1000—1100 m.kr. greiðsluhalla ríkissjóðs 1983. Stefnt er að áframhaldandi stöð- ugleika í gengismálum, lækkun vaxta til samræmis við hjöðnun verðbólgu, aðhaldi í peningamálum Sverrir Hermannsson vegna yfirlýsinga forráðamanna SH og SÍ Birgðir frystes físl ríkjumim tvöfalda — samkvæmt nýjum skýrslum sem ég hef séð „ÉG DREG EKKERT í land með þessi orð mín. Ég skil ekki að þeir skuli vakna með þessu írafári. Þeir hrökkva greinilega upp með andfælum og þetta eru ekkert nema upphrópanir um það að það séu svigurmæli höfð í þeirra garð. En þeir ættu þá að hrekja þessi svigurmæli með rökum. Ég hef ekki orðið var við þau,“ sagði Sverrir Hermannsson iðnaðarráðherra, er Mbl. spurði hann álits á viðbrögðum forustumanna Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna og sjávarafurða- deildar SÍS sem birtust í Mbl. í gær. Tilefni þeirra voru ummæli ráðherrans á fundi í Hafnarfirði sl. fimmtudag, sem sagt var frá í Mbl. sl. sunnudag. Þar sagði hann m.a. að fyrirtækin væru „frosin föst í starfsemi sinni“ og að þau hefðu ekkert aðhafst til þess að afla nýrra markaða. Sverrir var spurður nánar út í ummæli sín á fundinum þess efnis að samkvæmt nýjum skýrslum væri birgðasöfnun þessara fyrirtækja á freðfiski í Bandaríkjunum „alveg gífurleg", eins og hann orðaði það. Hann svaraði: „Ég get ekki sagt annað en það, að samkvæmt nýjum skýrslum sem ég hef séð hafa birgð- ir frysts fisks tvöfaldast frá sama tíma 1 fyrra.“ Varðandi viðbrögð talsmanna fyrirtækjanna sagði Sverrir enn- fremur: „Ég á eftir að fá útlistun á því hvaða afrek þeir hafa unnið á þessu mikilvæga sviði núna hin síð- ari ár. Ég hef margsinnis sagt og tekið fram að það voru afreksverk unnin hér fyrir mörgum árum. Ætli það séu ekki ein 30 ár síðan Jón Gunnarsson hóf þessa stórmerki- legu starfsemi sína um sölu á þess- Loftmengun f kerskálum ÍSAL: Starfsmenn sendu heilbrigðis- yfirvöldum undirskriftalista — „Þeirra sem vit hafa á að dæma um,“ segir Sverrir Hermannsson eftir heimsókn í álverið „ÉG SPURÐIST fyrir um þetta og þad var fullyrt að farið væri aö fullu eftir settum lögum og reglum. Þá virðist Ijóst að þarna er gífurlega mikil breyting á orðin og þessi hreinsunartæki eru engin smásmíði. Ég get þó ekkert fullyrt um hvort vinnustaöurinn er heilsuspillandi eða ekki, það verða þeir sem vit hafa á að dæma um,“ sagði Sverrir Hermanns- son iðnaðarráðherra, er Mbl. spurði hann hver niðurstaða heimsóknar hans í álverið í Straumsvík sl. föstudag hefði verið, en á fundi ráðherra Sjálfstæðis- flokksins í Hafnarfirði sl. fimmtudags- kvöld var Sverrir hvattur til að heim- sækja álverið. Ræðumaður, sem er starfsmaður ÍSAL, sagði mengun þar innandyra aldrei hafa verið meiri en nú og að iönaðarráöherra ætti fullt erindi, þó ekki væri nema til að kynnast meng- uninni af eigin raun. Mbl. ræddi einnig við Hallgrím Pétursson formann Verkamannafé- lagsins Hlífar í Hafnarfirði. Hann sagði að vegna mengunarinnar hefði félagið nýverið sent Vinnueftirliti ríkisins, heilbrigðiseftirlitinu, land- lækni og fleirum bréf með undir- skriftalistum starfsmanna álversins. Þar hefði verið skorað á viðkomandi aðila að gengist yrði fyrir ítarlegri könnun á mengun andrúmslofts starfsmanna í kerskálunum. Hall- grímur sagði síðan: „Mönnum óaði ástandið þarna því gerðar hafa verií miklar breytingar og menn bjuggust við miklum bótum. Lokunin á kerun- um virtist ekki skila því sem hún átti að skila. Það getur vel verið að ástandið verði betra þegar allt ei komið heim og saman, en ástandið hefur verið mjög slæmt — og þetta eru að mínu mati réttmætar um- kvartanir." Hallgrímur sagðist í lokin fagna því að sú umfangsmikla rannsókn, sem sagt var frá í Mbl. í gær, á meng- un innandyra, ætti að fara fram.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.