Morgunblaðið - 06.01.1984, Síða 5

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1984
33
Qeádi%r&'

mmm
rfffffifmrmmui
ífHimmim;
Dæmi um þetta eru litlir, skrítn-
ir, marglitir stólar og borö meö
máluöum járnfótum og járnramma
meö flöjelsmjúkri áferö, framleidd-
ir af litlu fyrirtæki Casa Nova frá
miö-italíu. Hönnuður er Sottsass
og Co, nafn sem skýtur upp kollin-
um aftur og aftur og tengist fljót-
lega í huga manns nýstefnu í des-
ign. Ettore Sottsass er einn aöal-
hönnuður og frumkvööull fyrirtæk-
isins Memphis sem kynna núna 3.
áriö í röö, kraftmikið og frumlegt
safn húsgagna og hluta. Ógleym-
anleg fyrsta heimsókn í sýningar-
sal þeirra viö Corso Europa er
vissulega tilefni nýrrar sögu og
annarrar greinar.
Vönduð hönnun er
forsenda góðrar vöru
Þaö viröist augljóst aö álykta aö
séu húsgögn og aörir innanstokks-
munir neysluvörur, keyptar til aö
nota í stuttan tíma, munu tísku-
sveiflur og sölumennska hafa meiri
áhrif á hönnun þeirra, útlit, form
o.s.frv. Og menn velta fyrir sór
hvers konar áhrif þaö muni hafa, á
líf fólks, á hönnun, á gæöi, listræn-
an smekk.
Þaö má líka spyrja hvort nokk-
urn tíma hafi staöiö annaö til en aö
góö hönnun, þ.e. vandaöir, fallegir
hlutir, yröi eölilegur þáttur t lífi
fólks?
Þaö er orðið eitt af einkennum
daglegs lífs aö geta valið úr miklu
framboöi hluta, raunar ein for-
senda þess aö fólk geti valiö og
um leið skapað sjáift, tjáö per-
sónuleika sinn og mótaö umhverf-
iö eftir sínum hugmyndum og
smekk.
Mér sýnist aö bæöi aðferö og
árangur italanna sýni aö þaö er
hægt aö framleiöa góöa hluti á
góöu veröi sem ná til mjög
margra. Hönnun vandaöra hluta er
ekki einangraö fyrirbæri heldur
fyrsta stig á þróun vöru sem fær
sinn dóm á sölutorginu, þar reynir
á hvort varan er brúkleg eöa ekki.
En góö hönnun sem er forsenda
vandaörar vöru hlýtur aö vera
órjúfanlega tengd langri þróun,
þar sem haldast í hendur tækni og
verkkunnátta, sölukerfi, dreif-
ingarkefi, upplýsingastreymi í allar
áttir, menntun hönnuöa og mennt-
un fólks, markaðsleit o.s.frv.,
kerfasamsetning sem þróast aö-
eins á löngum tíma, kostar miklar
fórnir en gerist ekki án bjartsýni.
Design er hluti
nútímalífs
Við lok „Fiera del Mobile“ er
þaö niöurstaða aöstandenda sýn-
ingarinnar aö þó aö erfiðleikar séu
í framleiðslu húsgagna á Ítalíu um
þessar mundir, þá sé margt til aö
gleöjast yfir. Af þeim 180 þús.
manns sem sóttu sýninguna hefðu
útlendingar verið óvenju margir og
athygli þeirra greinilega beinst aö
nýbreitni, þróun og áföngum í
hönnun og tækni. Það er þeirra
mat aö þessi sýning hafi sannað
aö húsgagnaframleiöslan á Ítalíu
hafi náö háþróun, gæöi væru mjög
mikil og almenn. Síöast en ekki
síst heföi þessi iönaður sannað
gildi sitt sem útflutningsaöili, sá
stærsti á heimsmarkaöi og nyti
vaxandi vinsælda almennings.
Vissulega er gróska í ítölskum
húsgagnaiönaói en aðrar þjóöir
sækja líka í sig veöriö, í viöleitni til
aó tjá sig, hafa samskipti viö aöra,
móta eigin menningu og sérkenni
— og leikurinn æsist i harðnandi
samkeppni, í leit aö nýjum mörk-
uöum.
Á næsta ári veröur alþjóöleg
sýning húsgagna í Mílano sem
mun gefa gott tilefni til saman-
buróar og umræöna, m.a. um
hönnun, um iðnaðarstefnur,
menntunarmál, líf fólks, efna-
hagskrísur og trú á framtíöina.
Ég reyni aö gera upp viö mig
hvaö sitji eftir í huganum, hvaö
hafi haft mest áhrif.
Sú hugmynd, aö design komi
öllum viö, er oröin órjúfanlega
tengd nútímalifi, nútimahugsun.
Sottsass og Memphis sem hafa
opnað nýja möguleika, nýja
heimsmynd. Hvað samspil fram-
leiðenda og hönnuöa gat oft af sér
skemmtilegan árangur meö þróun
hluta sem voru ódýrir, fallegir, fjör-
ugir og tæknilega vel leystir. „ Vict-
oria", nýr sófi frá Cassina, eftir
hönnuöinn Mario Bellini er gott
dæmi um slika samvinnu um
vandaöa vöru sem mun halda gildi
sínu meðan fólk hefur augu til aö
sjá með.
En þessi sófi er kannski fyrst og
fremst ágætt svar viö algengri
spurningu: „Hvers vegna enda-
laust nýja hluti — hvers vegna
einn sófa í viöbót?“
Eftir að hafa faaf afnið
niAur ar afgangurinn
klipptur af mað baittum
akærum.
Fræflamir i míAju
blómaina aru ýmiat
kayptir tilbúnir aAa
haimatilbúnir. Blóma-
blöóunum ar aiAan raA-
aA í kringum fræflana.
Stönglarnir aru aiöan
vafAir aaman...
... og blómalimband
vafiA um atöngulinn.
Sokkablómin hanta val í ýmaar blómaakreytingar, ýmiat ein aór eöa meö ÖAru.
(Ljósm. Emilía)
eru eitthvaö handlagnir. Sjálf hef ég
alltaf haft mlklnn áhuga á allskyns
blómaskreytingum og fannst ekki úr
vegi aö kynna þessar aöferöir öörum."
Að sögn Guörúnar henta sokkablóm-
in vel í ýmsar blómaskreytingar ýmist
ein sér eöa meö ööru. Þá er hægt aö
búa til fjölmargt annað meö þessari aö-
ferö, svo sem pottablóm sem eru gædd
þeim ágæta eiginleika aó aldrei þarf aó
vökva þau, boróskreytingar, blóma-
vendi sem aldrei fölna, skreytingar í hár
o.ft., o.fl., eöa eftir hugmyndaflugi hvers
og eins.
voru sýnd í mörgum mismunandi
geröum skápa, hillusamstæöa,
eldhúsa, svefnsófa, setustóla,
vinnusystem alls konar og fl.
Fyrirtækiö Úvet sýndi nýjan
svefnsófa, — þau kölluðu hann
„lce cream", sem meö léttu átaki
rúllast fram á gólfið í hjónarúms-
stööu. Hann er ódýrari en fyrri
geröir, þrátt fyrir ítalska og ís-
lenska verðbólgu, — til í 11 litum
og 122 litasamsetningum. Þar í
nágrenninu sýndi Slego skápa og
eldhússamstæöur eftir bræöurna
Tanzi sem mátti raöa saman meö
ýmsu móti í einhvers konar sam-
blandi af „high tec“- og „do-it-
yourself“-stíl, líka í öllum hugsan-
legum litamöguleikum.
m
Og svona er sokka-
blómiA búiA til: Silfurvír
er vafiA utan um síveln-
ing, flösku, penna eóe
eitthvaA álíka, eftir því
hvaA blaA blómsins á
aó vera stórt. Styttri
enda vírsins er síóan
vafiA utan um hinn moA
því aA snúa sívalningn-
um ( hringi og þannig
er hægt aA komast af
án þess aö nota verk-
færi.
SokkaefniA er siAan
strengt yfir hringinn
þétt, en þó ekki svo
þátt að hringurinn af-
lagist.
EfniA liggur nú tvöfalt
yfir hringnum. EfniA er
síAan fest niAur meA
koparvir, en honum er
vafiA svona sex sinnum
um silfurvírinn.
Sokkablóm
„Ahuginn hefur veriö
gífurlega mikill, og
veriö líkt viö faraldur,“
segir Guörún Helga-
dóttir.
Þaö mun eitthvaö hafa verlö þekkt
áöur aö búa til blóm úr sokkum,
sagöi Guörún Helgadóttir í Blómabúó-
innl Fjólu, en sokkablómin hennar hafa
notið gífurlegra vinsælda aö undan-
förnu. Guörún hefur haldið stutt nám-
skeiö i því hvernig á aö búa þessi blóm
til og nú munu nokkur hundruö manns
hafa lært þetta, ýmist hjá henni sjálfri
eöa þeim sem hún hefur kennt.
„Einhverjir munu kannast við svipaö-
ar aöferðir frá gamalli tíö. Þaö sagöi
mér stúlka sem var á einu námskeiðinu
hjá mér aö amma hennar heföi búiö til
blóm úr sokkum, en aöferöin og efnin
voru eitthvaö ööruvísi en það sem viö
notum í dag." Almennur áhugi hefur þó
eflaust aldrei veriö meiri en á þeim
tveim árum sem liöin eru frá því Guörún
læröi þetta fyrst. „Þaö kom til mín
pennavinur minn frá Þýskalandi sem ég
hef skrifast á við i fjölda ára ásamt konu
sinni, en hún er mikil handavinnukona.
Hún var aö búa til svona blóm, kom
með öll nauösynleg efni með sór og ég
læröi þetta af henni á einni kvöldstund.
Síöar fór ég svo til Danmerkur og fékk
einnig kennslu i þessu þar. Þetta er
fremur auöiært og auövelt öllum sem
Ný kynslóð, — önnur
hugsun og lífsstfll
Þaö virðist vera breytingaskeiö
í ítalskri húsgagnagerö sem sést
m.a. á því aö á sama tíma og all-
mörg fyrirtæki halda aö sér hönd-
um og framleiöa áfram slétta og
fellda, átakalausa og litlausa hluti
er önnur kynslóö, önnur hugsun og
lífsstíll aö byrja aö spíra hér og þar
í nýjum hlutum, formum, litum og
samhengi.
Þessir nýju hlutir hafa yfirleitt
mjúk form og áferð, léttleika og
„fantasíu“ og fjör, oft kúnstugt
grín, sem virkar hressandi og
sannfærandi þó einstakir hlutir
hafi tekist misjafnlega vel. Þaö
virðist greinilega ekki lengur þörf
fyrir alvöruþungann, tæknitrúna,
„rationalismann" og áhersluna á
hvaö er praktískt, sem einkenndu
fyrri hugmyndir um design og arki-
tektúr.
Á ákveðnum svæöum í Kenya, þar
sem fílarnir eru skotnir meö eitur-
örvum og látnir rotna til aö auð-
velda söfnun tannanna, hafa félag-
ar hinna föllnu fíla oft faliö tennurn-
ar eöa eyöilagt þær áöur en söfn-
unarmenn koma á vettvang.
Auk þess aö tilheyra ákveöinni
fjölskyldueiningu, tilheyra fílarnir
jafnframt ákveönum ættkvíslum, og
koma saman annaö veifiö með til-
heyrandi fagnaðarfundum þar sem
þeir vefja saman rönunum, blaka
eyrunum og sýna ýmis teikn fagn-
aöarfunda. Karldýrin viröast hins-
vegar lifa fjarri fjölskyldueiningum
mæöra og barna þeirra, og koma
einungis annaö veifið á vettvang.
„Þaö verður áreiöanlega ekki
hægt að útskýra hegöun fílanna til
fullnustu í náinni framtíö," segir
Moss. Rannsóknir á fílunum í Am-
boseli þjóögaröinum geta þó veitt
ómetanlegar upplýsingar um atferli
þeirra, þar sem þjóógaröurinn er
einn af fáum stööum þar sem fílarn-
ir hafa lifað tiltölulega óáreittir í
mörg hundruö ár.
-