Morgunblaðið - 07.03.1984, Page 6

46
MORGUNBLAÐIÐ, MlÐVIKUDAGUR 7. MARS 1984
Adalfundur Samtaka sveitarfélaga í Vesturlandskjördæmi
„Spara má stórkostlegar
fjárhæðir með einangrun
og endurbótum á húsum“
Meöfylgjandi viðtöl
og fréttir eru frá aöal-
fundi Samtaka sveitar-
félaga í Vesturlands-
kjördæmi sem haldinn
var í Borgarnesi í lok
nóvember síöastliöins.
Af ýmsum ástæöum
hefur birting dregist en
þar sem efni greinanna
stendur enn vel fyrir
sínu þykir rétt aö birta
þær nú.
— segir Sturla Böðvarsson formaður
húshitunarnefndar SSVK
Samtök sveitarfélaga í Vestur-
landskjördæmi hafa tekiö húshitun-
armál til sérstakrar umfjöllunar í
samtökum sínum og hafa þau unnið
brautryöjendastarf á þessu sviði. Að
þessum málaflokki hefur unnið sér-
stök nefnd, húshitunarnefnd, undir
forystu Sturlu Böðvarssonar, sveitar-
stjóra í Stykkishólmi. Sturla flutti
skýrslu húshitunarnefndarinnar á
aðalfundinum og í eftirfarandi við-
tali við Sturlu koma fram meginat-
riðin úr starfi nefndarinnar.
„Húshitunarnefndin, sem skip-
uð var á árinu 1982,“ sagði Sturla,
„hafði sem aðalverkefni að vinna
að því að rannsakaðir yrðu nánar
allir möguleikar varðandi jarðhita
á Snæfellsnesi og í Dölum; að leita
eftir að fá hagstæðara raforku-
verð og leiðréttingar á töxtum; og
vinna að orkusparnaði.
Nefndin hefur reynt að fram-
kvæma þetta með því að þrýsta á
stjórnvöld með að fá framkvæmd-
ar rannsóknir á jarðhitasvæðum
og fá gjaldskrár Rafmagnsveitna
ríkisins lagfærðar. Síðan, þegar
séð varð að ekki fengist skjótur
árangur af jarðhitaleit á Snæ-
fellsnesi, einbeitti nefndin sér að
rafmagninu og hófst handa við að
skipuleggja orkusparnað. Var
Verkfræðistofu Sigurðar Thorodd-
sen sf (VST) falið að gera könnun
á ástandi húsa á svæðinu og gera
tillögur um ráðstafanir til orku-
sparnaðar í einstökum húsum,
bæði á vegum einstaklinga og
sveitarfélaga. Til þessa verks
fékkst styrkur frá iðnaðarráðu-
neytinu á grundvelli laga um
lækkun og jöfnun húshitunar-
kostnaðar.
Sá árangur sem þegar hefur
orðið af þessu starfi er sá að VST
hefur skilað áfangaskýrsiu um at-
hugun á 27 húsum í Grundarfirði.
Megin niðurstaða þeirrar athug-
unar er sú að þau hús sem skoðuð
voru reyndust ekki uppfylla nú-
gildandi reglugerð 1979 um ein-
angrun, enda flest byggð fyrir
gildistöku reglugerðarinnar, og
allt bendir til að spara megi stór-
kostlegar fjárhæðir með því að
einangra og framkvæma endur-
bætur á húsunum. Ég nefni sem
dæmi að sú ein framkvæmd að
bæta einangrun á húsi, sem er
með þak óeinangrað, en það er al-
gengt um land allt, gæti skilað sér
í minni kyndingarkostnaði á
tveimur og hálfu ári. Að meðaltali
var niðurstaða áfangaskýrslu VST
sú að spara mætti 66% kostnaðar
við upphitun þessara 27 húsa í
Grundarfirði með því að fram-
kvæma þær endurbætur sem VST
telur hagstætt að gera, en dæmi
eru um að hús eyði um 100—150%
meira en skyldi. Árlegur sparnað-
ur húseigenda við þessar fram-
kvæmdir gæti orðið 11.800 krónur
Sturla Böðvarsson, Stykkishólmi,
formaður húshitunarnefndar.
að meðaltali og ríkið gæti sparað
8.000 á ári í orkuniðurgreiðslum
til hvers húseiganda.
Þessi niðurstaða leiðir til þess
að með opinberum aðgerðum
mætti ná árangri og þessvegna
hefur nefndin gert ákveðnar til-
lögur sem miða að því að orku-
verðið verði lækkað. Leggja ber
áherslu á þá staðreynd að raforku-
verðið er ennþá 3—4 sinnum
hærra en orkuverð frá þeim hita-
veitum sem hafa lægsta orkuverð-
ið. Nefndin gerði því svofelldar til-
lögur um aðgerðir stjórnvalda sem
miða að því að jafna orkuverð og
draga úr orkunotkun, og aðalfund-
ur SSVK hefur nú faiið nefndinni
að vinna áfram að:
1. Allt kapp verði lagt á það, að
Landsvirkjun nái hagstæðum
orkusölusamningum, er m.a.
komi fram í lækkuðu orkuverði
til húshitunar.
2. Jöfnun húshitunarkostnaðar
verði við það miðuð að í lok árs-
ins 1984 verði hitunarkostnaður
sambærilegs húsnæðis hvergi
meiri en sem nemi tvöföldu
vegnu meðalverði samkvæmt
gjaldskrám hjá veitufyrirtækj-
um.
3. Orkuverð til landbúnaðar verði
tekið til sérstakrar athugunar
m.a. með það í huga, að nýta
megi raforku sem orkugjafa við
heita súgþurrkun þar sem jarð-
varmi er ekki.
4. Á vegum sveitarfélaga eða
orkusölufyrirtækja í samvinnu
við orkusparnaðarnefnd verði
gert sérstakt átak í ráðgjöf um
orkusparandi aðgerðir á öllu
húsnæði, jafnt íbúðarhúsnæði
sem atvinnuhúsnæði. Til þess
verði veittir styrkir sambæri-
legir því, sem húshitunarnefnd
SSVK hefur fengið. Húshitun-
arnefnd SSVK fái styrk til að
Ijúka því verkefni, sem hafið er,
og nái það til allra þeirra húsa
sem byggð hafa verið fyrir gild-
istöku byggingareglugerðar frá
1979.
5. Sveitarfélögum verði gert að
herða eftirlit með því, að
ákvæðum byggingareglugerðar
um einangrun verði framfylgt.
6. Framkvæmdir við íbúðarhús-
næði til orkusparnaðar skulu
staðfestar af viðkomandi bygg-
ingafulltrúa. Lán húsnæðislána-
kerfisins til slíkra framkvæmda
skulu vera með sömu kjörum og
til sama tíma og almenn hús-
næðislán. Lán til orkusparandi
framkvæmda skulu nema allt að
80% kostnaðar að frádregnum
styrkjum.
7. Vegna framkvæmda við ein-
angrun og ísetningu á þreföldu
gleri, minnkunar glerflatar og
uppsetningar rafhitabúnaðar í
húsum, sem byggð voru fyrir
gildistöku byggingareglugerðar,
skal veita undanþágu á sölu-
skatti og öðrum gjöldum, sem
ríkissjóður leggur á viðkomandi
byggingarefni eða búnað. Sama
gildi um orkusparnaðarbúnað
og endurvinnslubúnað á loft-
hitakerfum.
Það sem nú liggur fyrir að gera
er að Ijúka athugunum á húsum í
þorpunum á Snæfellsnesi og í
Búðardal og í sveitunum. Ég vil
leggja á það áherslu, að þó að
hægt sé að spara orku með vissum
aðgerðum kostar mikið að kynda
með rafmagni og auk þess hefur
það komið í ljós að svonefndur
marktaxti, sem er mikið notaður í
sveitum, hefur hækkað langt um-
fram verðlag eða um 815% frá ár-
inu 1980 á meðan byggingavísital-
an hefur hækkað um 456%. Þess
vegna leggjum við til að gerð verði
úttekt á töxtum RARIK," sagði
Sturla Böðvarsson.
Skiptar skoðanir
um sameiningu
Á aðalfundinum var nokkuð rætt um sameiningarmál sveitarfélaga í fram-
haldi af umræðum sem um þau mál hafa orðið bæði innan þessa kjördæmis
og á vettvangi Sambands íslenskra sveitarfélaga. f ályktun sem samþykkt
var í lok fundarins var hvatt til sem mestrar samvinnu nærliggjandi sveitar-
félaga. Lagst var eindregið gegn lögþvingunum til að sameina sveitarfélög,
en sveitarstjómarmenn hvattir til að kanna hagkvæmni þess að nærliggjandi
sveitarfélög sameinist með frjálsum samningum.
„Flestum ber saman um nauð-
syn þess að sameina hin smærri
sveitarfélög og með því verði þau
betur í stakk búin til að taka að
sér aukin verkefni sem knúð verð-
ur á af ríkisvaldinu," sagði Hörður
Pálsson, Akranesi, fráfarandi
formaður SSVK, í skýrslu sinni
við upphaf aðalfundarins. Sagði
Hörður frá fundum sem samtökin
hefðu boðað til í kjördæminu um
stefnumörkun í sameiningu sveit-
arfélaga. Mjög miklar umræður
voru á fundinum og skoðanir
skiptar eins og fyrr, með og móti
sameiningu, en þeir þó í talsverð-
um meirihluta sem mæltu með
sameiningu.
Sagði hann frá því að í Dala-
sýslu væri starfandi nefnd sem
fjallaði um sameiningu sveitarfé-
laga þar. Einnig hefði bæjarstjórn
Ólafsvíkur og hreppsnefnd Nes-
hrepps utan Ennis samþykkt að
láta kanna hagkvæmni hugsan-
legrar sameiningar þessara sveit-
arfélaga, og gæti Fróðárhreppur
þar einnig komið inní. Sagði Hörð-
ur að fleiri sveitarstjórnarmenn
væru að hugsa þessi mál í alvöru,
til dæmis hrepparnir sunnan
Skarðsheiðar og hrepparnir í
Borgarfjarðarsýslu norðan
Skarðsheiðar.
„Þróunin í sameiningarmálum
hefur verið mjög hæg hér á landi
og það er trú margra að um veru-
lega sameiningu sveitarfélaga
verði ekki að ræða nema með lög-
boði. Það er þó skoðun flestra og
örugglega farsælasta leiðin að um
samkomulag sveitarfélaganna
sjálfra sé að ræða. En flestir eru
sammála því að vart verði um
mikla breytingu á verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga að ræða
nema sveitarfélögin sameinist í
stærri heildir," sagði Hörður
Pálsson meðal annars í ræðu
sinni.
Sérstök stjórnsýslunefnd starf-
aði á aðalfundinum og hafði sam-
einingarmálin til umfjöllunar.
Voru skoðanir þar nokkuð skiptar,
en allir nefndarmenn voru þó
sammála um að lögbinding í þess-
um efnum kæmi ekki til greina.
Menn voru einnig sammála um, að
aukin samvinna sveitarfélaga
væri til góðs, en áður en til sam-
einingar kæmi þyrfti að fara fram
rækileg könnun á hagkvæmni þess
fyrir aðila. Menn vissu hvað þeir
hefðu í þessum efnum nú, en ekki,
hvað þeir mundu hreppa og til
hvers sameining mundi leiða. Bent
var á, að hinar litlu einingar hefðu
marga kosti, til dæmis félagslega.
Minnt var á, að núverandi um-
dæmaskipting ætti sér sögulega
og menningarlega hefð og hefði í
aðalatriðum reynst þjóðinni vel.
Ekki mætti fara í breytingarnar
breytinganna vegna, heldur þyrfti
að hafa hagsæld og giftu íbúanna
að leiðarljósi í þeim efnum. Þeir
sem mæltu með sameiningu í
nefndinni töldu flestir að ef til
þess kæmi yrði að taka skrefin
mjög stór, þannig að um yrði að
ræða til dæmis 800—1000 manna
sveitarfélög, sem gætu þá ráðið
starfsfólk. Sameining tveggja
smárra hreppa gerði ekki gagn.
Nefndarmenn voru sammála um,
að ef sveitarfélögin ættu að taka
við auknum verkefnum frá ríkinu,
þyrfti að koma til meira fjármagn,
nýtt fjármagn yrði ekki til við
sameiningu. Þá þyrfti að koma
fram, hver þessi verkefni væru,
sem sveitarfélögin ættu að taka
við, og með hvaða kjörum. Gera
þurfi áætlanir um, hvaða verkefni
sveitarfélögin geta og vilja taka að
sér og hver sé kostnaðurinn.
Þetta voru punktar úr fundar-
gerð stjórnsýslunefndar en hún
lagði einnig fram álit sem aðal-
fundurinn samþykkti eins og hér
að ofan greinir.
Akurnesingaborðið, næstir eru Ingimundur Sigurpálsson, bæjarstjóri, og
Guðmundur Vésteinsson, bæjarfulltrúi.
MorgunblaÖið/HBj.
Guðmundur Ingimundarson og Gísli Kjartansson, Borgarnesi, en þeir voru
fundarstjórar. Hörður Pálsson Akranesi, fráfarandi formaður SSVK, og
Alexsander Stefánsson, félagsmálaráðherra, en hann var formaður SSVK
1969—1975.