Morgunblaðið - 17.09.1985, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR17. SEPTEMBER1985
Rambo bíður
Tónlist
Kristján Sigurjónsson
Tónleikar í Háskólabíói, fóstu-
daginn 13. sept. 1985 kl. 19. Flytj-
endur: Tríó Niels-Henning Örsted
Pedersens ásamt strengjakvart-
ett: Niels-Henning Örsted Ped-
ersen, bassa; Ole Koch Hansen,
píanó; Pétur Östlund, trommur;
Þórhallur Birgisson, fiðlu; Kat-
heleen Bearden, fiðlu; Guðmund-
ur Kristmundsson, lágfíðlu; Guð-
rún Sigurðardóttir, selló.
„Svo þetta er hin íslenska
jassþjóð," voru fyrstu orð Vern-
harðs Linnets, formanns Jass-
vakningar, þegar hann kynnti
Tríó Niels-Henning örsted
Pedersen fyrir tónleikagestum
sl. föstudagskvöld. Þeir jass-
vakningarmenn höfðu búist við
betri aðsókn og því var greini-
legur vonbrigðatónn í rödd for-
mannsins þegar hann leit yfir
rúmlega hálfsetinn salinn. Þeir
sem mættu urðu þó síður en svo
fyrir vonbrigðum því tónleik-
arnir voru hinir ánægjulegustu
og líklega hápunktur afmælis-
hátíðar Jassvakningar. Að vísu
þótti tónleikagestum illt hve
stuttir tónleikarnir voru. Það
var enginn möguleiki á að
klappa upp sökum þess að
Rambó varð að hafa sinn gang.
Þessu var ansi erfitt að kyngja
því stemmning var orðin góð
hjá áheyrendum og spilurum
farið að hitna í hamsi. En
meðan ekkert tónleikahús er til
hjá menningarþjóðinni þá er
lítið við svona löguðu að gera
nema drífa upp einu húsi sem
stendur undir nafni.
Tónleikarnir byrjuðu með
krafti á klassískri jass-blús-
sveiflu með góðum samleik og
viðeigandi sólóum. Þeir Niels-
Henning, Ole og Pétur léku
eingöngu í fyrri hlutanum. Það
var auðheyrt að Niels og Ole
hafa spilað lengi saman og að
þeir gjörþekkja hvor annan.
samt var engu líkara en að Pét-
„Rambo venter", sagði Niels-
Henning Örsted Pedersen og sleit
tónleikunum.
ur hafi slitið barnsskónum og
leikið sér með þeim alla tíð, svo
vel féll hann inn í leik þeirra
félaga. Á efnisskránni fyrir hlé,
auk upphafsblússins, voru tvö
dönsk þjóðlög, eitt gamalt kvik-
myndalag eftir Victor Young —
„Stella by Starlight" og „Dan-
cing on the Tables" — fjörugur
dans eftir Niels-Henning. Það
var gaman að fylgjast með
nostri Péturs við symbalana í
fyrra þjóðlaginu og ekki síður
svipbrigðunum í andliti hans.
Pétur spilar af lífi og sál og
gæti þess vegna verið heiðurs-
félagi í grettufélaginu! Eftir-
minnilegastur var samt inn-
gangur Niels-Hennings að „Jeg
gik mig ud en sommerdag".
Flestir eru orðnir vanir fingra-
leikfimi bassaleikarans upp og
niður hálsinn á hljóðfærinu, en
þarna fór hann aðra leið — lék
sér að yfirtónum á hógværan
en þó ákveðinn og kraftmikinn
hátt. Þessi spilamennska snart
alla og Niels-Henning var inni-
lega fagnað. Pétur östlund lék
síðan á als oddi í „Dancing on
the Tables". Hann þekkir
trommusettið út og inn og
sveiflast eins og pendúll á milli
öflugra slaga og nosturs með
vírburstum og fingurgómum.
Hreint makalaus tónlistar-
maður.
Eftir hlé bættist strengja-
kvartettinn við og spilaði í fjór-
um íslenskum þjóðlögum sem
Ole Kock Hansen hafði útsett.
Tveir heiðursmenn, þeir Óskar
Þórarinsson, skipstjóri í Vest-
mannaeyjum og Orn Ævarr
Markússon, lyfsali í Reykjavjk,
hlupu undir bagga með Jass-
"akningu og kostuðu þessar út-
setningar. Það var ekki annað
að heyra en að Kokkinum hafi
tekist vel upp. Strengjakvart-
ettinn setti sterkan íslenskan
svip á flutninginn og yfir seinni
hluta tónleikanna hvíldi því í
senn íslenskur og alþjóðlegur
blær. Vissulega stór stund að
heyra íslenska tónlist flutta af
jassspilurum á heimsmæli-
kvarða og óskandi að hún
komist sem fyrst á plast. Auk
þjóðlaganna spilaði tríóið tvö
lög eftir Gunnar Reyni Sveins-
son og Jón Múla Árnason. Lag
Gunnars, „Maður hefur nú“,
sem Bubbi Morthens söng í
kvikmyndinni „Skilaboð til
Söndru“, var smekklega útsett
og hljómaði virkilega fallega en
en einhvernveginn bjóst ég við
meiri tilþrifum í „Vikivaka"
Jóns Múla — laglega spilaður
engu að síður. Flutningurinn á
íslensku þjóðlögunum fjórum
var án efa hápunktur kvöldsins,
einkum á „Veröld fláa“ og
„Kindur jarma í kofunum".
„Veröld fláa“ var útsett á trega-
fullan hátt og spiluð af tilfinn-
ingu af Niels-Henning og Ole
Kock Hansen. Strengjasveitin
féll með prýði inní og undir-
strikaði rækilega að hér var
íslenskt lag á ferð. Tónleikunum
lauk með „Kindur jarma í kof-
unum“. Upphafsstefið var leikið
á drepfyndinn hátt, sem vakti
kátínu úti í sal, síðan skellti
tríóið sér í eldheita sveiflu, þar
til stefið hljómaði að nýju og
klukkan orðin níu.
ógleymanlegum tónleikum
var lokið. Þrátt fyrir góða við-
leitni gesta fékkst ekki aukalag.
Niels-Henning benti á arm-
bandsúrið um leið og hann
hneigði sig og sagði: „Rambó
venter."
Páll Jóhannesson
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Páll Jóhannesson tenórsöngv-
ari hélt tónleika í Austurbæjar-
bíói nú um helgina með aðstoð
ólafs Vignis Albertssonar
píanóleikara. Á efnisskránni
voru fimm íslensk sönglög, þrjár
„kansónettur" eftir Tosti og
ítalskar óperuaríur eftir Gior-
dano, Cilea, Puccini og Verdi.
Frá því Páll söng hér síðast
hefur rödd hans vaxið að styrk
og blæbrigðum og auðheyrt að
hann hefur fengið góða radd-
kennslu hjá ítölsku kennurunum
sínum. Söngrödd Páls er ein-
staklega glæsileg og þar sem
honum tekst upp, er söngur hans
með þeim hætti er leggja má
að jöfnu við það sem glæsilegast
þekkist. Þrátt fyrir þessa ein-
stöku rödd sína nær Páll oft
ekki að skila lögunum sem heil-
stæðu tónverki, svo að í sama
lagi slær oft undarlega flötu við
í einni stófu en sú næsta getur
svo verið hreint afbragð. Tón-
takið þar sem hann nær sér upp
Páll Jóhannesson.
er glæsilegt en það sem vantar
oftlega er hrynræn skerpa, svo
að lagferlið verður undarlega
reikult.
Tónleikarnir hófust á Heyr
mig, eftir Inga T. Lárusson og
söng Páll þetta lag frábærlega
vel. Vorvindar eftir Jón Björns-
son og Heimir eftir Sigvalda
Kaldalóns voru ágætlega flutt
og sömuleiðis í dag eftir Sigfús
Halldórsson. í fjarlægð eftir
Karl 0. Runólfsson heppnaðist
hins vegar ekki. Páll söng þrjú
lög eftir Tosti og voru það einu
lögin sem hann söng eftir bók
og það sem verra var, mjög illa.
Eins og fyrr segir voru lögin
nolckuð „flekkótt" í framsetn-
ingu og það er svo einkennilegt,
að Páli tókst ekki síður upp þar
lögin voru erfiðust. Það var t.d.
með ólíkindum hvernig hann lék
sér að sumum stófunum í Cel-
este Aida, Non Piangere liu og
Recondita armonia. Enn vantar
í söng Páls tilfinningu fyrir
lagheildinni, skerpu í hryn-
rænni útfærslu og túlkun en að
því fengnu, með frekara námi,
eru fáir menn til, sem státað
geta af slíkri glæsilrödd sem Páll
Jóhannesson. Undirleikari var
ólafur Vignir Albertsson, en
auk þess að vera góður píanó-
leikari, er hann einstaklega
laginn í að „fylgja" eftir og
„styðja" við í samspili og var
leikur hans einstaklega góður
að þessu leyti.
Staðfesta
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
„Að mála er að hafa eitthvað
fyrir stafni," segir Karl Kvaran
réttilega í viðtali hér í blaðinu 8.
september. Og eiginlega er það
miklu meira en það, t.d. stöðug
endurnýjun, en víst er, að vinnan
er það sem máli skiptir í málverki
sem öðru og því hittir framsláttur-
inn í mark.
Hann gæti og allt eins verið
einkunnarorð sýningar Karls í
Listmunahúsinu því að myndir
listamannsins einkennast af þeirri
seiglu og staðfestu sem eru aðal
hvers einasta góðs málara. Lista-
sagan greinir ekki frá neinum
miklum málara, sem hefur haft
iðjuleysið að leiðarljósi því að
jafnvel þótt þeir væru fæddir let-
ingjar hafa þeir slitið sér út með
ánægju fyrir málverkið.
Hér má einnig minnast þess sem
kennarar í listaskólum henda á
lofti, er nemendur slaka á. „Það
er hæsta stig leti, að halda mynd
fullgerða í fyrstu tilraun...“
Karl Kvaran þaulvinnur nefni-
lega hverja mynd — málar gjarn-
an yfir þær og byrjar upp á nýtt
og þannig getur sama myndin
verið nær áratug í smíðum og þó
eru nýjar lausnir í næsta sjónmáli.
Málverk verður aldrei fullgert.
Hver einasta mynd, sem frjór
málari lýkur við kallar á fæðingu
margra annarra og þannig séð er
sviðið botnlaust. Málverk er fram-
þróun, getnaður, og því eiga mál-
verk foreldri, móðurforeldri, áa og
afa því að hér gilda sömu lögmál
og í lífinu sjálfu — eitt pensilstrik
fæðir annað af sér, einn litur kall-
ar á annan og eitt form spyr um
andstæðu sína...
Allt framanskráð á við myndir
Karls Kvaran svo sem hver og einn
getur glöggt séð er leið sína leggur
í Listmunahúsið þar sem listamað-
urinn sýnir 31 myndverk fram til
22. september. Ekki er um miklar
breytingar að ræða í myndstíl frá
fyrri sýningu á sama stað fyrir
rúmu ári nema þá helst það, að
yfirmálun mynda kemur betur í
ljós. Listamaðurinn reynir hér að
ná fram meiri fjölbreytileika til
styrktar fáum og hnitmiðuðum
aðalformum og tekst það sláandi
vel í sumum verkanna. En hins
vegar getur þetta orðið að vara-
sömum leik og þá verða formin
ekki eins hrein og klár. Þá er einn-
ig hættulegt að mála mjög lengi í
sömu myndina því að litirnir vilja
springa eða flagna af, sem er al-
þekkt vandamál.
Hér vil ég vísa til nokkurra
mynda þar sem allt virðist ganga
upp hjá gerandanum og sýna styrk
hans sem málara: „Svört lína“ (2),
„Undir gerfitungli" (4), „Innan
sviga“ (10) og „Hreyfing" (31).
Túsk-myndirnar eru gott innlegg
í sýninguna því þær auka á fjöl-
breytni hennar — mýkja hana og
styrkja í senn.
Karl Kvaran stendur vissulega
fyrir sínu sem málari.
Rrrrrrriiinnggg
Myndbönd
Árni Þórarinsson
Ung stúlka kemur gangandi
eftir eyðilegri neðanjarðarlest-
arstöð. Nokkrir unglingar
hlaupa framhjá henni og velta
um koll rosknum manni. Stúlkan
nemur staðar og hjálpar mann-
inum á fætur. Þegar hún er í
þann veginn að ganga á eftir
honum upp rúllustigann hringir
skyndilega almenningssími á
brautarpallinum. Stúlkan hikar
en gengur svo að símanum og
lyftir tólinu. Við heyrum aðeins
són sem síhækkar í skerandi,
ærandi ískur. Unga stúlkan tek-
ur að nötra og í krampakenndum
kippunum sprettur blóð út úr
augnatóttunum og munnvikun-
um og símtólið hitnar svo mikið
að það bráðnar í hendinni og
loks springur stúlkan bókstaf-
lega í loft upp! í slow-motion að
sjálfsögðu.
Ekki beint geðslegt en býsna
sterk byrjun á nýlegri kan-
adískri spennumynd sem hér er
komin á myndbandamarkaðinn
og heitir Bells. En því miður
tekst handritshöfundinum
Dennis Shryack og Michael Butl-
er sem virðast sérhæfa sig í
langsóttum samsærisþrillerum
(t.d. Flashpoint sem var jóla-
mynd Regnbogans), ekki að
vinna skynsamlega sögu úr þess-
ari byrjun. Þeir láta Richard
greyið Öhamberlain, í hlutverk
gamals kennara og fjölskyldu-
vinar stúlkunnar, væflast um í
glórulítilli leit að þessum síma-
morðingja, sem virðist benda til
samsæris á efstu stöðum i valda-
miklu símafyrirtæki. Símamorð-
inginn heldur áfram að sprengja
fólk í loft upp með ískri og blóði
og slow-motion og þá verður at-
riði sem magnað var í byrjun að-
eins þreytandi endurteking.
Þrautrendur fagmaður eins og
Michael Anderson leikstjóri er
að vísu of flinkur til að láta
manni leiðast og Bond-tónskáld-
ið John Barry leggur til dulúð-
uga músik. En Bells er því miður
alvörulaus og kjánalega hugsuð,
mótsagnakennd i persónusköpun
sem atburðarás. Henni tekst
ekki það sem hún ætlar sér: Að
láta mann hrökkva við og vera
með lífið í lúkunum það sem eft-
ir er ævinnar þegar sími hringir
í grennd við mann. Eftir sem áð-
ur lyftir maður bara tólinu og
segir: Halló ...
Stjörnugjöf: Bells ★’/i