Morgunblaðið - 28.02.1986, Page 4

4 B
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. FEBRÚAR1986
því sem hann sá í blöðum og bók-
um. Fyrsta flíkin sem hann teiknaði
eftir var kjóll eftir Balenciaga. Það
þótti ekki virðingarverð staða að
vara fatahönnuður í Japan á þeim
tíma og reyndar alls ekki karl-
mannsverk. Miyake hóf nám í
grafik við listaháskólann, Tama,
og útskrifaðist þaðan árið 1965,
en þá fór hann til Parísar til að
kynna sérfatahönnun. Hann var í
tvö ár lærlingur hjá Guy Laroche
og síðan í ár hjá Givenchy. Ungi
maðurinn notaði tímann vel og
sagðist hafa orðið fyrir áhrifum af
lífinu í París. Eftir Parísardvöl fór
hann til Bandaríkjanna og dvaldi
þar um hríð, en fór þá heim til
Tokýó 1970 og setti þar á stofn
fyrirtækið „Miyake Design Studio"
eða „Hönnunarstofa Miyake“.
Nokkrir vinir lögðu fé í fyrirtækið
til að hjálpa honum, einn þeirra
teiknaði svo merki fyrirtækisins og
eiginkona þess vinar fór með
nokkrar flíkur á skrifstofu Vogue
tímaritsins og í Bloomington versl-
unina íNewYork.
ISilklos
sllecone
I sam
ikvsem-
Isklæðnað
FATAHÖNNUN
ÞAR MÆTAST
AUSTRIÐ OG VESTRIÐ
— tískuhönnuðurínn Issey Miyake
IHönnuðurinn telur það
kost að vera ekkl bund-
inn hef ðbundnum hug-
myndum um vestrænan
fatnað.
Er skemmst frá því að segja,
að fötin vöktu mikla athygli þar og
jafnframt á tveimur tískusýningum
sem hann hélt í Japan, þar sem
nafn hans varð þekkt um allt á
svipstundu. Það tók lengri tíma að
komast á blað í sjálfri tískuborg-
inni, París. En nú þarf víst enginn
að velkjast í vafa um, að Issey
Miyake er orðinn þekktur maður,
annars hefði mynd hans líkast til
ekki komist á forsíðu Time-tíma-
ritsins núna í janúar sl.
Það hefur lengst af verið
munurá klæðnaði
kvenna í Austurlöndum
og kynsystra þeirra á
Vesturlöndum, enda not-
að annað efni til klæðagerðar og
aðstæður mismunandi.
Til Vesturlanda hefur þó verið
flutt dýrindis silki, batik og önnur
efni, frá fjarlægum stöðum, til að
nota fyrirfataframleiðendur í okkar
heimshluta. Þrátt fyrir miklar
tækniframfarir þykir mörgum enn
ekkert jafnast á við hin náttúrulegu
efni til klæðagerðar hvað sem síð-
ar kann að koma.
En þó efnin hafi komið annars
staðarfrá eru það þó evrópskir
fatahönnuðir, sem hafa ráðið ferð-
inni í hinum margslungna tísku-
heimi fram að þessu.
Það hefur þó orðið nokkur breyt-
ing á síðasta áratug eða svo, og
meðal hönnuða, sem haslað hafa
sér völl á Vesturlöndum, er jap-
anskur maður, Issey Miyake að
nafni og um leið gert heimaborg
sína, Tókýó, að mikilli tískuborg.
Issey Miyake fæddist og ólst
upp í borginni Hiroshima, sonur
kennslukonu og atvinnuhermanns.
Þegar bomban ógurlega féll á
borgina var drengurinn á reiðhjóli
sínu á leið í skólann. Hann sakaði
ekki, en móðir hans, sem hann var
bundinn sterkum böndum,
brenndist illa en lifði í fjögur ár þar
á eftir og stundaði vinnu sína.
Issey Miyake telur það verk móður
sinnar að hann vandist því ungur
að vera harðurvið sjálfan sig. Sem
dæmi um þrautseigju móður
sinnar segir hann að ekki hafi þýtt
fyrir sig að vilja vera heima ef
einhver lasleiki gerði vart við sig,
svo hann missti ekki úr skóladag.
Á unglingsárum ætlaði Miyake að
verða listmálari og fór í listaskóla.
Þar teiknaði hann mikið af nöktum
konum eftirfyrirsætum, en segir
sjálfur að hann hafi í raun haft
meiri áhuga fyrir þeim alklæddum.
Hann byrjaði að teikna fatnað eftir
í BARÁTTUNNIGEGN
feÚÐAR
HNUPLI
Ekki alls fyrir löngu fjölludum við um búðahnupl hér
í blaðinu, en menn hafa reynt ýmsar leiðir til að
stemma stigu við því, hvort heldur er að brýna fyrir
starfsfólki ad hafa augun opiny að hafa eftirlit í
verslunum og nota til þess menn efta sjónvarpsvélar,
eða með svokölluðum viðvörunarkerfum. Slík kerfi
þekkja margir úr verslunum erlendis f rá og hér heima
hafa þau rutt sér til rúms á undanförnum árum. VSð
fjöllum hér nánar um þennan þátt í baráttunni gegn
búðahnupli.
Það hefur færst í vöxt að vörur
sem við skoðum í verslunum
séu með áfestum litlum var-
úðarráðstöfunum, ýmist
plastmerkjum eða miðum.
Séum við í fataverslun skipta
þau okkur litlu máli á meðan
verið er þar innandyra, en annað hljóð
kemur heldur betur í strokkinn ef lagt er
af stað út úr versluninni með flíkina og
merkið áfest. Og það hljóð gefur öðrum
til kynna að ekki sé allt með felldu í farangr-
inum. Slík kerfi hafa mjög rutt sér til rúms
í baráttunni gegn búðahnupli, en þau komu
fyrst til sögunnar fyrir einum tuttugu árum,
þó að það hafi ekki verið fyrr en í byrjun
þessa áratugar að veruleg aukning varð í
framleiöslu þeirra og sölu og í dag eru
t.a.m. í Bandaríkjunum tíu stórfyrirtæki
sem einvörðungu helga sig framleiðslu
slíkra kerfa. Við höfðum samband við þá
Örn Jóhannsson og Sigurð Ásgrímsson
hjá Vöruvernd hf., sem er umboðsaöili eins
af stærri framleiðendum slíkra kerfa, Sen-
elco, en viðvörunarkerfi frá því fyrirtæki
hafa á undanförnum 15 árum verið sett
upp í um 15.000 verslunum og stórmörkuð-
um í 36 löndum, skv. upplýsingum fyrirtæk-
isins.
„Þau kerfi sem þarna um ræðir eru
þrenns konar, þ.e. kerfi fyrir stórmarkaði,
kerfi fyrir bókaverslanir og gjafavöruversl-
anir og svo kerfi fyrir fataverslanir, en það
eru þær ásamt sportvöruverslunum sem
við höfum lagt hvað mesta áherslu á enn
sem komið er,“ segir Sigurður Ásgrímsson.
„í fataverslunum virkar kerfið þannig að
plastmerki er fest á hverja og eina flík í
versluninni og þau síðan tekin af með sér-
stökum töngum um leið og varan er af-
greidd. Við útgöngudyr er svo komið fyrir
svokölluðu rafeinda- og segulsviðskerfi
ýmist í lofti, mottu á gólfinu eða í gólfsúlum
og sé farið með plastmerkin út og um
þennan búnað gefur hann frá sér viðvör-
unarhljóð. Fyrir bókabúðir og gjafavöru-
verslanir er kerfið mjög svipað, nema þar
er um að ræða Ijmmiða sem festur er á
vörurnar. Fyrir stórmarkaði eru kerfin
byggð upp á hliðum sem sett eru upp við
hvern afgreiðslukassa og um þau fara
viðskiptavinirnir á meðan vörurnar sem eru
afgreiddar fara framhjá hliðunum á gúmmí-
beltum í afgreiðsluborðunum. Sé viðskipta-
vinur með óafgreidda vöru á sér gefur
hliðið viðvörunarhljóð, en á allar vörur eru
settir einnota límmiðar, nema um flíkur sé
að ræða, þar koma plastmerkin. Þetta
kerfi er ekki flókið í sjálfu sér því að það
þarf hvort eð er að merkja allar vörur í
stórverslunum og þessa miða er einnig
hægt að fá sem verðmerkingarmiða og
segulstrikamiða."
— Er ómögulegt fyrlr gallharða
hnuplara að ná þaasum vörnum af
vörunnl?
„Ef við tökum límmiðana sem dæmi þá
er mögulegt fyrir utanaðkomandi að ná
þeim af með því einungis að eyðileggja
t.d. bók sem slíkur miði væri á. Hvað plast-
merkin varðar þá hefur starfsfólkið sérstak-
ar tangir til að taka þau af flíkum og þessar
tangir er einungis hægt að nota til þess.
Annars konar tangir duga ekki á merkin.
Þó einhver óheiðarlegur hafi slíka töng
undir höndum þá kemur hún honum að
litlu gagni því að í töngunum er samskonar
rafeindabúnaður og í merkjunum, þannig
að viðvörunarkerfið færi í gang um leið og
komið væri með slíka töng inn í verslun,"
segir Örn Jóhannsson.
— Hvar kynntust þið þessum kerfum
fyrst?