Morgunblaðið - 22.05.1986, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, vmsam/fflviNNULíF FIMMTUDAGUR 22. MAÍ 1986
B 5
Blómaverslun:
Hörð samkeppni blómaframleiðenda
HÖRÐ samkeppni er í heildsöludreifingu blóma
og bendir ýmislegt til að hún fari enn harðnandi.
Tvö hlutafélög annast dreifinguna, Blómamiðstöð-
in hf., sem hefur starfað í 25 ár og er með 70-80%
sölunnar, og Blómaheildsalan hf., sem stofnuð var
í vetur og er með 20-30% sölunnar.
Breytingar eru að verða hjá báðum þessum fyrir-
tækjum. Blómamiðstöðin flytur á næstunni í nýtt
húsnæði og verða þá gerðar róttækar breytingar á
sölufyrirkomulaginu. Þar verður settur upp heildsölu-
markaður þar sem kaupmenn geta valið blómin og
fengið upplýsingar um hvað væntanlegt er á markað-
inn. Þetta segja stjómendur fyrirtækisins að verði
bylting í meðferð blómanna.
Blómaheildsalan tók til starfa 1. aprfl síðastliðinn
og tók við sölunni af Magnúsi Guðmundssyni blóma-
heildsala sem selt hefur fyrir nokkra blómabændur í
áratugi. Blómaheildsalan hefur tekið ijörkipp við
þessar breytingar og hefur salan gengið vel.
Forsvarsmenn beggja fyrirtælq'anna eru sammála
um að samkeppnin sé hörð og virðast vilja viðhalda
henni. Því hefur verið haldið fram að samkeppnin sé
of hatrömm og það hafí leitt til þess að blómakaup-
menn hafi óeðlileg tök á framleiðendum. Ekki skal
dæmt um það hér en það fer ekkert á milli mála að
samkeppnin er mikil.
Heiidsöluverðmæti blómaframleiðslunnar var í fyrra
115-120 milljónir kr. og sést á því að þetta er orðinn
talsvert umfangsmikil atvinnugrein. Blaðamaður var
á ferð í Hveragerði á dögunum þar sem formenn
beggja blómafyrirtækjanna eru með garðyrkjustöðvar
sínar, og ræddi við þá um framleiðslu- og sölumálin.
Kom þar meðal annars fram að þeir telja núverandi
skipulag innfíutningsmála óviðunandi. Einnig kom
fram að blómabændur binda miklar vonir við þá
möguleika sem eru að skapast með aukinni lýsingu
í gróðurhúsunum.
- HBj.
Blómamiðstöðin hf.:
Heildsölumarkaður
með nýju húsnæði
Blómaheildsalan hf. var stofn-
uð af 14 garðyrkjubændum i
október síðastliðinn, og tók form-
lega til starfa 1. aprfl. Rætur
fyrirtækisins liggja dýpra þvi
Blómaheildsalan er i raun stofnuð
til að taka við sölukerfi Magnúsar
Guðmundssonar blómaheildsala
um áratugaskeið. Magnús seldi
fyrir átta af þessum bændum og
stofnuðu þeir Blómaheildsöluna
hf. ásamt sex öðrum framleiðend-
um, flestum minni, tfl að halda
starfinu áfram. Blómaheildsalan
leigir skrifstofuaðstöðu og
birgðageymslu hjá Agæti að Síð-
umúla 23.
Hannes Kristmundsson garð-
yrkjubóndi í Hveragerði er formaður
stjórnar Blómamiðstöðvarinnar: „Jú,
það er mikil samkeppni á milli fyrir-
tækjanna tveggja. Samkeppnin er
aðallega um gæði og kemur fram í
því að kaupmennimir kaupa það sem
þeim líst best á og situr sá eftir sem
er með lélegri vörana. Verðið fer
eftir framboði og eftirspum og er
auðvitað líka nokkur samkeppni í
því.“
Innflutningurinn
sækir á
Hannes sagði að geysilega mikið
væri flutt inn af blómum og væri
innflutningurinn alltaf að aukast.
Hann sagði að ákveðið misræmi
hefði skapast innlendum framleið-
endum í óhag þegar tollar vora
lækkaðir úr 80% í 40% á afskomum
blómum í kjölfar kjarasamninganna
í febrúar, en garðyrkjubændur
þyrftu eftir sem áður að greiða 40%
toll og 24% vöragjald, samtals
73,6% aðflutningsgjöld, af smá-
plöntum og græðlingum sem þeir
notuðu í framleiðsluna. „Við höfum
aldrei notið opinberra styrkja — og
viljum það heldur ekki, en fram-
leiðslan er styrkt beint og óbeint í
nágrannalöndunum. Þegar svona
er staðið að málum veikir það
auðvitað samkeppnisstöðu okkar
rnikið," sagði Hannes.
Hannes gerði lítið úr þeirri vemd
sem innlenda framleiðslan er talin
njóta. Hann sagði að í búvöralögun-
um væri sagt að óheimilt væri að
flytja inn blóm ef innlenda fram-
leiðslan fullnægði þörfum markað-
arins. Þetta ákvæði væri ekki orðið
virkt því eftir væri að setja reglu-
gerð um nánari framkvæmd. Þessi
ákvæði virtist vera hægt að túlka
á mismunandi vegu og þeir sem
vildu flytja inn blóm gætu komist
fram hjá þeim, þó nóg væri til af
innlendri framleiðslu, með því að
segja að þörf væri á öðram tegund-
um og stýrt sölunni eftir þeim far-
vegi. Þeir gætu til dæmis sagt að
þörf væri á einhverri tegund í gulum
lit en ekki bleikum og fengið leyfi
til innflutnings út á það. Eins væri
þetta í pottaplöntunum. Endalaust
væri hægt að flytja inn nýjar teg-
undir, og tæki það markað frá
innlendu framleiðendunum. „Það
verður alltaf að flytja inn eitthvað
af blómum, við viðurkennum að við
getum ekki annað markaðnum, en
við viljum að tekið sé tillit til okk-
ar,“ sagði Hannes. Hann sagði
bændur væra að auka notkun raf-
lýsingar við ræktunina og koltvísýr-
ingsgjöf í gróðurhúsunum og gætu
með þvf mótið lengt ræktunartím-
ann um marga mánuði.
Verðið fer lækkandi
Hannes sagði að garðyrkjubænd-
ur stæðust samkeppnina vel yfír
hásumarið. Þá væri lítið sem ekkert
flutt inn enda innlenda framleiðslan
miklu betri vara. Hann sagði að
blómin væra heldur dýrari hér en
í nágrannalöndunum, en verðið
hefði heldur farið lækkandi á und-
anfömum áram miðað við almennt
verðlag.
Aðspurður um hvort blómarækt-
un væri arðvænleg atvinna sagði
Hannes: „Þetta gengur upp og ofan.
Það geta komið stór áföll en við
eðlilegar aðstæður eigum við að
geta skrimt. Erfíðast er þetta hjá
þeim sem hafa verið að fjárfesta
og era skuldugir." Hannes sagði
að ekki væri óalgengt að blóma-
framleiðendur þyrftu að henda
10-20% framleiðslunnar af ýmsum
ástæðum, til dæmis vegna offram-
leiðslu og þess að varan stæðist
ekki kröfur kaupenda. Ifyrst væri
reynt að lækka verðið, en þegar það
dygði ekki til yrði framleiðandinn
að taka vörana til baka. Hann sagði
lítið við þessu að gera, enda þyrfti
að vera 5-10% afföll til að hafa
stöðugt framboð á markaðnum.
Úrelt sölufyrirkomulag
— Hvað segir formaður Blóma-
heildsölunnar um fyrirkomulag so!-
unnar, er það gott?
„Nei, égtel við þyrftum að breyta
þessu. Bæði sölufyrirtækin aka á
milli blómabúðanna á hvetjum degi.
Miklu skynsamlegra væri að hafa
bæði fyrirtækin á einum stað þar
sem blómakaupmenn og jafnvel
heildsalar gætu keypt blómin. Þetta
fyrirkomulag sem við búum við er
orðið úrelt.
BLÓMAMIÐSTÖÐIN hf. var
stofnuð árið 1961 og er nú leið-
andi í blómasölunni í landinu.
Fyrirtækið var stofnað af 5 bænd-
urn í Hveragerði sem ræktuðu
blóm í 2.400 fermetrum en nú eru
24 blómabændur á Suðurlandi
hluthafar og selur Blómamiðstöð-
in upp úr 40-45 þúsund fermetr-
um. Þegar Blómamiðstöðin var
stofnuð á sínum tíma voru tveir
aðrir blómaheildsalar sem seldu
fyrir bændur, auk þess sem bænd-
ur seldu hluta framleiðslunnar
beint til verslana. Blómamiðstöðin
hefur keypt nýtt húsnæði fyrir
starfsemi sína og verða gerðar
róttækar breytingar á sölufyrir-
komulaginu þegar starfsemin
flyst þangað í ágústmánuði.
Harðnandi samkeppni
Hans S. Gústavsson garðyrkju-
bóndi í Hveragerði er formaður
stjómar Blómamiðstöðvarinnar.
— Er þetta gott sölufyrirkomu-
ilag?
„Já, fyrirkomulagið er gott í sjálfu
sér, en það er auðvitað framkvæmd-
in sem skiptir mestu máli. Það er
gott að hafa fleiri en eitt sölufyrir-
tæki sem keppa í gæðum og jaftivel
einnig í verði. Samstarfíð á milli
fyrirtækjanna hefur hins vegar ekki
verið nógu gott en þau þyrftu að
hafa ákveðna samvinnu varðandi
samskiptin við hið opinbera."
Hans sagði að með stofnun
Blómaheildsölunnar mætti búast við
harðari samkeppni, og væri gott eitt
um það að segja. Það gæti stuðlað
að því að minna þyrfti að flytja inn
af blómum. Með áframhaldandi þró-
un í lýsingu í gróðurhúsunum yrði
hægt að framleiða blóm á þeim tím-
um árs sem það var ekki hægt áður.
Byltingin stendur yfir
Hans er einn af brautryðjendum
í notkun lýsingar við blómaræktun,
hefur ræktað undir ljósum í þijú ár.
Hann sagði að skilningur yfírvalda
væri að aukast, að minnsta kosti
sumra sveitarfélaga. Nefndi hann
sem dæmi að Rafveita Hveragerðis
seldi garðyrkjuhændum rafmagn til
lýsingar í gróðurhúsum í 17 klukku-
stundir á sólarhring á 1,22 krónur
kW í stað 5,50 kr. Sagði Hans að
tæknilega séð væri hægt að rækta
allar tegundir blóma allt árið, en
ræktunin þyrfti misjafnlega mikla
lýsingu og væri ekki fjárhagslega
hagkvæmt að rækta nema ákveðnar
tegundir yfír vetrartímann.
„Ég spáði byltingu í þessum efn-
um árið 1982. Byltingin stendur nú
yfír,“ sagði Hans og hikaði ekki við
að fullyrða að ef rétt væri að þessum
málum staðið yrði innflutningur
blóma óþarfur eftir nokkur ár. Ekki
þarf að fara mörgum orðum um
hagkvæmnina fyrir garðyrkjubænd-
ur, þeir geta í sumum tilvikum náð
50% betri nýtingu út úr gróður-
húsum sínum með því að ná þremur
uppskeram á ári í stað tveggja.
Betra sölufyrirkomu-
lag í nýju húsnæði
Miklar breytingar era á döfinni
hjá Blómamiðstöðinni. Hún hefur
verið til húsa í 300 fermetra eigin
húsnæði í Austurveri, sem löngu er
orðið of lítið fyrir starfsemina. Það
húsnæði hefur fyrirtækið nú selt og
keypt í staðinn 900 fermetra hús-
naeði að Réttarhálsi 2. Starfsemin
verður flutt þangað í ágúst. Hans
sagði að vegna þrengsla í Austurveri
hefðu þeir verið með nokkurs konar
heildsölu á hjólum. Sölumennimir
hefðu ekið á milli búðanna og kaup-
mennimir valið blómin í bílunum.
Þetta væri vafasöm meðferð á vör-
unni og yrði breyting á þessu þegar
nýja húsnæðið kæmist í gagnið. Þar
yrði komið upp heildsölumarkaði,
þar sem kaupmennimir gætu komið
og valið vörana. Þeir gætu um leið
fengið upplýsingar um hvað yrði á
boðstólum á næstunni. „Þetta verður
bylting I meðferð vörunnar," sagði
Hans.
Hans sagði að ófremdarástand
ríkti í skipulagi innflutningsmála á
blómum og grænmeti. Hann sagði
að búvöralögin væra góð, en út-
færslu þeirra vantaði í reglugerð um
tilhögun innflutningsins. „Innflutn-
ingurinn er nánast óheftur og við
njótum lítillar vemdar. Þetta er stór-
um alvarlega vegna þess misræmis
sem skapast hefur í tollamálunum,"
sagði hann. Lýsti Hans furðu sinni
á þvi að aðilar vinnumarkaðarins
hefðu samið um lækkun tolla á blóm-
um úr 80% i 40%. Garðyrkjubændur
væra ekki á móti lækkun vörannar
til neytenda en þama hefði í raun
verið samið um að kippa grandvellin-
um undan heilli atvinnugrein og
flytja vinnuna úr landi, vegna þess
að tollar af þeim vöram sem notaðar
væra í innlendu framleiðsluna,
græðlingum og fleira, hefðu ekki
verið lækkaðir jafnhliða. Sagði Hans
að nefhd á vegum Sambands garð-
yrkjubænda væri að vinna að tillög-
um um skipulag innflutningsins og
vonaðist hann til að leiðrétting feng-
ist á þessum málum. — HBj.
Seljendur og kaupendur
hlutabréfa
Markmið okkar er að stuðla að eflingu og þróun l&luta-
bréfaviðskipta hér á landi og að starfrækja hlutabréfa-
markað
Kaupum og seljum hlutabréf í eftirtöldum hlutafélögum
á eftirfarandi verði:*)
Eimaskipafélag íslands hf. Kaupverð m.v. lOOkr. nafnverðs Kaupverð að lokinnl Jöfnun Söluverð m.v. lOOkr. nafnverðs Söluverð að lokinni jöfnun
360 180 388 194
Flugleiðir hf. 390 130 421 140
Iðnaðarbankinn hf. 125 91 135 98
Verslunarbankinn hf. 124 90 134 97
*) Áskilinn er réttur til að takmarka þá Qárhæð sem keypt er fyrir.
Veitum hvers kyns ráðgjöf og aðstoð við stofnun hlutafélaga, verðmat
hlutabréfa, útboð hlutaQár og kaup og sölu hlutabréfa.
HluLabréfaniarkaóurinn hf
Skólavörðustlg 12, 3. h. Reykjavik. Sími 21677
Blómaheildsalan hf.:
Nýtt fyrirtæki
á gömlum grunni