Morgunblaðið - 12.10.1986, Page 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 1986
HÁSKÓLI ÍSLANDS
Úr aðalumboði happdrættisins við Tjarnargötu i Reykjavík.
ALLAR BYGGINGAR
Háskólans eru ýmist að
öllu eða mestu leyti
greiddar af
happdrættisfé, ekki
aðeins byggingarnar
heldur og tækjabúnaður
sem í þeim er. Þá hafa
tæki, húsbúnaður og
breytingar á
leiguhúsnæði verið
greiddar af
happdrættisfé svo og
umhirða lóða. Mun það
vera einsdæmi að svo til
allar byggingar háskóla
skuli fjármagnaðar á
þennan hátt. Á árinu
1985 runnu rúmlega 60
milljónir króna til
háskólans af sölu miða
hjá Happdrætti
Háskólans og að sögn
Jóns Bergsteinssonar
skrifstofustjóra er
reiknað með að
happdrættið skili
Háskólanum um 100
milljónum króna á þessu
ári.
Reiknaðmeð 100
milljónum króna
til framkvæmtla í ár
Jón Bergsteinsson skrifstofu-
stjóri Happdrættis Háskóla
íslands.
AAlþingi árið 1932 voru
samþykkt lög um
byggingu handa há-
skólanum á árunum
1934-1940, - „og skal
verkið framkvæmt eftir því sem
fé er veitt í fjárlögum", sagði í
lögunum. Fyrsta fjárveiting til
þessarar byggingar var síðan á
fjárlögum fyrir árið 1934.
Á þessum sama tíma kom fram
sú hugmynd, að fá alþingi til að
veita háskólanum einkaleyfi til að
reka peningahappdrætti hér á
landi í því skyni að afla fjár til
háskólabyggingar. Prófessor
Alexander Jóhannesson, þáver-
andi háskólarektor, hóf baráttu
fyrir þessari hugmynd. Með
dyggri aðstoð háskólaprófessora
hlaut málið almennt fýlgi meðal
þingmanna og hinn 3. maí 1933
voru lög um stofnun happdrættis
fyrir ísland afgreidd á alþingi og
staðfest af konungi 19. júní 1933.
Var ráðuneytinu heimilað að veita
Háskóla íslands einkaleyfi til
stofnunar íslensks happdrættis
me_ð nánar tilteknum skilyrðum.
í lögunum voru vinningamir
undanþegnir tekjuskatti og út-
svari það ár sem þeir féllu, en
hins vegar var þar ákvæði um að
greiða skyldi 20% af nettóhagnaði
í einkaleyfisgjald til ríkissjóðs.
Þess má geta, að gjaldið rennur
ekki til almennra þarfa ríkissjóðs
í dag, heldur er það notað til að
byggja upp aðstöðu fyrir rann-
sóknarstofnanir atvinnuveganna.
Þegar ljóst var, að happdrættis-
málið næði fram að ganga var
tekið til óspilltra málanna um all-
an undirbúning. Háskó'.aráð kaus
fyrstu stjóm fyrirtækisins og í
henni sátu prófessoramir Alex-
ander Jóhannesson, Bjami
Benediktsson og Magnús Jónsson.
Pétur Sigurðsson háskólaritari
var ráðinn framkvæmdastjóri og
fór hann utan til að kynnast fyrir-
komulagi erlendra happdrætta.
Var starfsemin hér á landi í mörg-
um efnum sniðin eftir starfsemi
danska peningahappdrættisins.
Happdrætti Háskólans hefur
vaxið ört og í dag starfa hjá því
hundrað umboðsmenn, um 20 á
höfuðborgarsvæðinu og hinir á
70-80 stöðum úti á landi. í fyrstu
var dregið tíu sinnum á ári en frá
1946 hefur verið dregið mánaðar-
lega. Byrjað var með 25 þúsund
númer, en þeim ijölgaði smá sam-
an og nú em gefín út um 60
þúsund númer. í upphafí var verð
heilmiða 6 kr. á mánuði, en hæsti
vinningur 50 þúsund krónur. Til
samanburðar má geta þess, að
tímakaup verkamanns í dagvinnu
var þá kr. 1.36, þannig að verka-
maður þurfti að vinna 4.4 klukku-
stundir fyrir einum heilmiða. í dag
kostar miðinn 200 kr. og hæstu
vinningar eru 2 milljónir króna.
1964 voru ijórðungsmiðar lagð-
ir niður og árið 1970 helmings-
miðar. Jafnframt voru þá búnir
til þrír nýir flokkar miða, þannig
að hægt var að kaupa fjóra heil-
miða af hveiju númeri. 1975 var
svo byijað að selja „trompmiða"
sem í raun eru fímmfaldir heilmið-
ar. Þannig eru nú gefnir út fjórir
heilmiðar og einn trompmiði af
hveiju númeri, þannig að sá sem
á alla miðana af vinningsnúmeri
fær nífaldan vinning. Happdræt-
tið greiðir 70% af veltunni í
vinninga og að jafnaði hlýtur
Fyrsta stjórn happdrættisins, talið frá vinstri: Bjarni Benedikts-
son, Alexander Jóhannesson og Magnús Jónsson.
§órði hver miði vinning á ári
hveiju.
í stjóm Happdrættis Háskóla
íslands eru í dag þeir Sigmundur
Guðbjamason háskólarektor sem
er formaður, Amljótur Bjömsson
prófessor og Jónas Hallgrímsson
prófessor. Framkvæmdastjóri
Happdrættis Háskóla íslands er
Jóhannes L.L. Helgason. Jón
Bergsteinsson skrifstofustjóri
sagði, er blaðamaður ræddi við
hann, en Jóhannes var þá staddur
erlendis, að íslendingar væm
líklega fremur áhugasamir um
happdrætti. Vissulega væm ijöl-
margir sem spiluðu í happdrætt-
inu og dæmi þess að menn væm,
með sömu númerin í áratugi,
tækju jafnvel við' þeim af foreld-
mm sínum. Þá hefði verið algengt
í gegnum árin að hópar væm
saman með raðir miða, svo sem
vinnustaðahópar o.fl. - Aðspurður
í lokin, hvort hann væri ánægður
með þátttöku almennings í happ-
drættinu sagði hann, að vöxtur
hefði orðið mestur við breytinguna
þegar trompmiðamir vom teknir
upp árið 1975, en síðan væri þetta
nokkuð jaftit og stöðugt. „Mætti
vera meiri áhugi", sagði hann, en
bætti við að líklega væri salan
nokkuð góð miðað við þann gífur-
lega ljölda af happdrættum sem
væm sífellt í gangi.
- F.P.
Happdrætti Háskóla íslands:
Morgunblaðið/Þorkell.