Morgunblaðið - 26.10.1986, Blaðsíða 12

12 C
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. OKTÓBER 1986
Hrfngrás
hringormslns
í máii og
myndum
söfnum annars staöar frá, t.d. á
Laugarvatni og á Selfossi. Þaö
er verið að gera tilraun meö í
fyrsta skipti aö lána muni á milli
safna. Ef það gengur vel, gæti
slíkt sparað söfnunum bæði fé
og fyrirhöfn. Það er vel hægt
að skiptast á að halda sýningar
á hinum ýmsu söfnum og senda
muni á milli. Þetta fyrirkomulag
tíðkast nú orðið víða í Evrópu.
Öskukarlar
náttúrunnar
Við höfðum fyrst eftir opnun
stofunnar sér sýningu á öllum
mávategundum, sem hér á landi
hafa orpið eða dvalið. f hugum
íslonsklr refir
„Hugurminnvaralltaf
bundinn náttúrufræði“
ips?8
ekki komið naerri þeim fræðum
síðan 1958. Ég vann við heil-
brigðiseftirlit Reykjavíkur í sex
ár, en fór að kenna árið 1967
og hef kennt líffræði síðan. Ég
hef fengist við farastjórn á sumr-
in og tekið réttindanámskeið við
Kennaraháskólann.
Líffrædikennsla í
sumarbúðum
Ég hef gaman af líffræðikennslu,
ef krakkarnir hafa áhuga, en
þetta er mjög leiðinlegt ef þau
hafa ekki áhuga. Seinni árin
hafa þau verið áhugaminni.
Kennslufyrirkomulagið í líffræði
býður ekki upp á að þessi áhugi
geti verið fyrir hendi. Þetta er
tveggja tíma fag í viku, samtals
80 mínútur. Ég hefði helst viljað
að líffræði væri kennd í sumar-
búðum og valdir til þess staðir
þar sem fjölbreytilegt náttúrufar
er fyrir hendi. Best væri að
dvelja þar ásamt krökkunum í
viku til hálfan mánuð þannig að
það væri hægt að kenna þeim
á umhverfi sitt úti í náttúrunni,
en ekki inni í þurrum skólastof-
um. Þau ættu að fá að vera
mest allan daginn úti við, taka
sýni og læra að þekkja lifandi
plöntur með eigin augum.
Þetta er sjálfsagt draumsýn.
Þörfin fyrir kennslu í náttúru-
fræði er, að mínu áliti, að verða
brýnni og brýnni eftir því sem
þéttbýlið eykst. Nú er að alast
upp kynslóð, sem er ótrúlega
firrt hinu upphaflega heimkynni
sínu. Það er erfitt að kenna
svona fag við þær aðstæður,
sem nú eru í kennslumálum, en
safn eins og Náttúrufræðistofa
Kópavogs ætti að geta bætt
þarna eitthvað um, enda hefur
aðsókn nemenda í skólum
Kópavogs og Reykjanesum-
dæmis verið mikil. Það hafa
verið útbúin verkefni í tengslum
við sýningar stofunnar, sem
virðast hafa gefið góða raun.
Eitt af markmiðum Náttúru-
fræðistofunnar er að fara í
skoðunarferðir fyrir almenning,
vettvangsferðir. Við höfum haft
samvinnu við náttúruskoðunar-
deild Hana nú klúbbsins. Þar er
fólk 50 ára og eldra. Við höfum
skoðað fjörur og fuglalíf, plönt-
ur, jarðlög og fleira. Það er með
fullorðna fólkið eins og börnin,
ef það er áhugasamt er gaman
að vera leiðbeinandi í þessum
ferðum."
Texti: Guðrún Guðlaugsdóttír
ístilltu veðri,
frosti og sól, gekk
ég einn morgun í
vikunni sem leið
inná
Náttúrufræði-
stofu Kópavogs
tiifundar viðÁrna
Waag, sem veitir
stofunni
forstöðu. Hann
var ekki viðlátinn
rétt ísvip þegar
ég kom, svo ég
stytti mérstundir
viðaðskoða
uppstoppaða
hamifuglaog
dýra, sem horfðu
á mig úrskápum
sínumköldum
gieraugum. En
litlu síðar kom
Árniog við tókum
talsaman.
RÆTTVIÐ
ÁRNA WAAG
Samkvæmt upphaflegri
samþykkt Náttúru-
fræðistofunnar í Kópa-
vogi, eru þar hreyfan-
legar sérsýningar. Innréttingar
stofunnar eru m.a. hannaöar
þannig að það sé fljótlegt að
skipta um muni og breyta fyrir-
komulagi í safninu. Hver sérsýn-
ing er byggð utan um eitt megin
efni. Svo er einnig um sýninguna
„Vargar í véum“, sem nú er
meðal annarra uppi í safninu.
Þar eru flest öll dýr og fuglar,
sem talin eru valda manninum
skaða og óþægindum.
„Að mínu mati“, segir Árni,
„er það álitamál hvort þessar
lífverur valda manninum skaða
og sýningu þessari er m.a. ætl-
að að koma af stað umræðu um
hvernig eigi að lifa í sátt og sam-
lyndi með þeirn."
Safnið var fyrst opnað 3. des-
ember 1983. Það byggist, að
sögn Árna, á óhemjumiklu
skelja- eða lindýrasafni, sem
einn Kópavogsbúi, Jón Boga-
son, rannsóknamaður hjá
Hafrannsóknastofnun, hefur
safnað á löngum tíma. „Það
safn er ákaflega merkilegt", seg-
ir Árni. „Þar eru fjölmargar
tegundir skelja og kuðunga, sem
aldrei hafa fyrr fundist við ísland
og ekkert hefur enn verið sagt
frá í vísindatímaritum. Smám
saman hafa bætst við safnið
uppstoppuð dýr og fuglar.
Margt er líka fengiö að láni frá
Náttúfræðistofnun íslands og
Ámi Waag hjá nokkrum sýningargripum
á sýnlngunni „Vargar í véum“
íslendinga eru bara til svart-
bakar og grámávar, en það eru
hér átta mismunandi tegundir
af mávum. Mávarnir gera mikið
gagn, þetta er hreinsunardeild,
öskukarlar náttúrunnar.
Æskilegt að friða
hvali
Svo var hér önnur geysimikil
sýning á hvölum. Þetta voru
líkön í stærðinni 1:15. Þetta voru
allar tegundir hvala, sem sést
hafa hér við land. Ég er heldur
á móti hvalveiðum eins og er.
Þetta eru spendýr, sem fjölga
sér hægt og á meðan ekki er
vitað með vissu hvað stofnarnir
eru stórir hefði verið æskilegt
að friða hvali á meðan verið er
að afla upplýsinga um lifnaðar-
hætti þeirra og stofnstærðir.
Dóttursonur séra
Árna
Þórarinssonar
Annars ætti ég ekki að vera á
móti hvalveiðum, því ég er alinn
að nokkru uppp við grindadráp
í Færeyjum og þótti það, sem
dreng, mjög spennandi að sjá
grindhvali rekna á land og
drepna. Ég var í Klakksvík,
vinabæ Kópavogs. Pabbi minn
var færeyskur, frá Klakksvík, en
þegar hann dó fluttum við systk-
inin tvö hingað til lands til
Reykjavíkur. Mamma er Snæ-
fellingur, dóttir séra Árna
Þórarinssonar á Stóra-Hrauni.
Ég var til skiptis í sveit á
Stóra-Hrauni og Skóganesi og
nokkur sumur í Klakksvík í Fær-
eyjum. Ég man eftir Þórbergi
og afa frá því að ég var strákur.
Þeir unnu þá saman sex tíma á
dag. Afi gekk um gólf og Þór-
bergur glotti og skrifaði. Þetta
gekk í nokkur ár og á tímabili
var Þórbergur næstum orðinn
eins og afi.
Hugurinn var
bundinn
náttúrufræði
Mér fannst gaman bæði í Fær-
eyjum og hér. Löngufjörurnar á
Snæfellsnesi hafa kennt mér
meira í líffræði en nokkur skóli.
Hugur minn var alltaf bundinn
náttúrufræði, en ég lærði mjólk-
urfræði. Þetta var rétt eftir stríð
og það var auðveld leið. Ég fór
til Noregs og var þar við nám í
fjögur og hálft ár í Þrándheimi,
Tönsberg og víöar.
Ég vann við mjólkurfræði í
tæp tíu ár hjá Mjólkursamsöl-
unni og svolítinn tíma við Osta-
og smjörsöluna um það leyti
sem hún var stofnuð, en ég hef