Morgunblaðið - 20.09.1987, Blaðsíða 4

4 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. SEPTEMBER 1987
Ævintýríð
um
Michelle Shocked
Sagan af því hvernig söngkonan Michelle Shocked
komst á samning hjá hljómplötufyrirtæki er ævin-
týraleg, enda lá leiðin frá varðeldi i Texas í efsta
sæti breska óháða vinsældalistans. ichelle Shocked
(nafnið varð til þegar hún var handtekin í mótmælaaðgerð-
um í Dallas 1984) flæktist víða með móður sinni og
stjúpföður þar til þau settust að í Gilmer, smáborg í Aust-
ur-Texas. Michelle hélt þó áfram að flakka strax og hún
hafði til þess aldur og hefur viða komið í Bandaríkjunum
og Evrópu. Tónlistaruppeldi sitt fékk hún að hluta á banda-
rískum „bluegrass" hátíðum og tólf ára var hún farin að
leika á mandólin. Síðan það var hefur hún bætt við fiðlu
og gitar. 1988 varð áhugi á hraðri pönktónlist til þess að
Michelle komst i svokallaðan „hardcore“ hóp i San Franc-
isco. Hún hefur sagt frá því að í Haight Ashbury, hvar
sumar ástarinnar var í kringum 1968, hafi verið sumar
hatursins 1983, sem spegli þá breytingu sem orðið hafi á
högum fólks í Ashbury. Segja má að „hardcore“ tónlistin
hafi verið pólitísk pönktónlist; nokkurs konar gáfumanna-
pönk ólíkt bresku pönktónlistinni sem var uppreisn að
neðan. Á þessum tíma hlustaði hú þó einnig á Leadbelly
og Paul Simon. Harla ólíkleg blanda það, en hún segist
hafa verið órafmagnaður pönkari.
Það var síðan flökkulífíð sem
leiddi Michelle að Kerrville hátíð-
inni í Texas síðasta sumar. Þar
ætlaði hún að spila, en af ein-
hveijum orsökum hafði þáttöku-
tilkynning hennar misfarist og
hún fékk því aðeins að leika sem
gestur í stöku lögum. Á staðnum
var eigandi nýstofnaðs hljóm-
plötufyrirtækis, Peter Lawrence,
sem á útgáfufyrirtækið Cooking
Vinyl. Hann hefur sagt frá því
að hann hafí hrifíst af því er hún
lék á fiðlu frumsamið cajun-lag.
Einnig vakti útlit hennar athygli
hans, því pönkuð hárgreiðsla og
klæðaburður stakk nokkuð í stúf
á hátíðinni sem er einkum ætluð
fyrir þjóðlagasöng og álíka.
Síðasta dag hátíðarinnar bað Pet-
er hana um að syngja nokkur lög
fyrir sig inn á ferðasegulband
(vasadiskó). Hún féllst á það og
söng frumsamin lög inn á eina
90 mínútna spólu við eigin gítar-
leik. Engisprettur sem sáu um
bakraddir og stöku vörubíll sem
átti leið framhjá lagði líka sitt af
mörkum. Peter hélt heim til Eng-
lands og sendi síðan Michelle
samning um plötuútgáfu. Michelle
samþykkti útgáfu og út kom plata
með lögum frá þessari upptöku,
platan The Texas Campfíre Ta-
pes. Víst er að upptökukostnaður
hefur ekki áður verið minni við
plötu, en hann var talinn um eitt
sterlingspund. The Texas Camp-
fíre Tapes rokseldist í Bretlandi
og fór í efsta sæti breska óháða
listans. Þessar vinsældir komu
mönnúm nokkuð á óvart, tónlistin
er nefnilega skammt frá þeirri
þjóðlagatónlist sem var að gera
út af við allan þorra tónlistará-
hugamanna um 1970. Að vísu
hafa menn eins og Billy Bragg
gert það að verkum að áheyrend-
ur eru famir að taka aftur mark
á þjóðlagasöngvurum eftir að
söngvarar og sveitir eins og Pet-
er, Paul & Mary, Barry McGuire
og Tom Paxton voru búnir að
rýja tónlistina öllu trausti með
tilgerð, væmni og klisjukenndri
einfeldni.
Michelle kemst vel frá sínu á
plötunni og hún sneiðir fram hjá
öllum gildrum sem áðumeftidir
söngvarar/sönghópar sátu í alla
sína tíð (sitja sumir enn). Textar
hennar gefa oft í skyn pólitíska
afstöðu en hún er í raun aldrei
afgerandi nema ef vera skyldi
afstaða með konum almennt.
Michelle leggur meira upp úr að
segja sögu en að vera að predika
beint og hún er þvílíkur sögumað-
ur að hveijum og einum fínnst
sem hún sé að tala við hann ein-
an. Samlíking við Suzanne Vega
er kannski nærtækust, enda koma
þær úr svipuðu umhverfí, en Suz-
anne er samt meiri iðnaðarmaður
en Michelle og tónlist Suzanne er
meira í ætt við verksmiðjufram-
leitt popp. Þó er kannski ekki
alveg sanngjamt að bera þær
Suzanne og Michelle saman því
sú síðamefnda hefur enn ekki
gert stóra hljóðversplötu.
Á The Texas Campfíre Tapes
tekst Michelle að sjmgja svo eðli-
lega og afslappað að þeir sem á
plötuna hlusta fá það á tilfínning-
una að þeir hafí verið staddir við
varðeldinn og hún sé að syngja
fyrir þá eina. Þetta má glöggt
heyra í laginu Who Cares?, sem
er, að því er virðist, einföld saga
um draugaþorp í bandaríska
vestrinu. Aður en varir og án
þess að áheyrandi taki beint eftir
því, er lagið orðið að æskuminn-
ingu er endar á ráðleggingum til
áheyrenda um það hvemig hann
eigi að umgangast eigin fortíð. I
því lagi heyrist og vel hve radd-
beiting Michelle er góð og hreim-
urinn breytist árejmslulaust eftir
því sem við á.
Líkt og textinn Who Cares? em
textamir við Fogtown, The Ballad
of Patch Eye and Meg og The
Secret to a Long Life einskonar
smásögur sem hún nær að gæða
lífi. Fogtown fjallar um San
Fransico, þá hlið hennar sem hinn
almenni borgarbúi veit ekki um,
lífið í fátækrahverfí borgarinnar,
enda er hann sofandi þegar hvað
mest gengur á þar. Hinn almenni
borgari sér aðeins borgina í dags-
birtu, en hún er eins og máluð
gleðikona, það verði að þreifa á
til að fínna hvað er raunverulegt.
Síðasta lag plötunnar er The
Secret of a Long Life (Is Knowing
When It’s Time to Go). Það minnir
nokkuð á Bob Dylan eins og hann
var á plötunni Blood on the
Tracks, en sagan er ólík. Hún
lýsir þeirri speki að besta leiðin
til að lifa lengi sé að vita hvenær
tími sé til kominn til að hætta,
til að fara.
Michelle er að vonum ánægð
með frama sinn í tónlistinni og
þá sérstaklega hvemig sá frami
er til orðinn. Best þykir henni að
plata hennar skuli hafa komið út
hjá smáfyrirtæki. Hún segist hafa
megna óbeit á stórfyrirtækjunum
og vinnuaðferðum þeirra. Að
hennar mati varð pönkið til þess
að bijóta „öðruvísi" tónlist leið á
markað, meðal annars hinni nýju
gerð þjóðlagatónlistar. Pönkið
sýndi fólki fram á það hvemig
tónlist getur verið sjáfri sér nóg,
hvemig tónlist getur aftur orðið
almenningseign. Það sem mestu
ræður um það hvort hin svoköll-
uðu sjálfstæðu útgáfufyrirtæki
nái að lifa er það hvort tónlistin
sem þau em að selja sé nógu fjöl-
brejrtt. Fjölbrejrtnin gerir það að
verkum að markaður fyrir jaðar-
tónlist heldur áfram að vera til.
í Bretlandi hefur Michelle mik-
ið sungið og þar hefur hún komið
fram með tónlistarmönnum frá
ýmsum löndum. Sem dæmi má
nefna Glastonbury-hátíðina í So-
merset. Þar kom hún fram með
hljómsveitinni The Real Sound of
Africa frá Zimbabwe, sem leikur
þjóðlagatónlist frá Zimbabwe. í
viðtali eftir þá tónleika sagðist
hún ekki geta hugsað sér betri
félagsskap en alþjóðlegt tónlistar-
samfélag og telur sig læra mikið
af að starfa með tónlistarmönnum
úr öðrum heimshomum.
Af framangreindu má geta
nærri að það er fengur að fá Mic-
helle Shocked til íslands, en
samningar um það náðust nú fyr-
ir stuttu. Michelle kemur hingað
til lands í byijun október og held-
ur hér þrenna tónleika hið
minnsta. Frásagnir af tónleikum
hennar á Bretlandi hafa allar ver-
ið lofsamlegar og mikið hefur
verið gert úr hæfni hennar við
að ná sambandi við áheyrendur.
Á tónleikaskrá hennar eru auðvit-
að lög sem ekki eru á plötunni
og eitt þar á meðal er lagið Graf-
fíti Limbo sem fjallar um svartan
krotlistarmann (maður sem fæst
við þá misvinsælu iðju að skrejrta
veggi húsa og neðanjaraðjám-
brauta með lit á þrýstibrúsum),
krotlistamanninn Michael Stewart
sem barinn var til bana af lög-
regluþjónum sem stóðu hann að
verki. Það lag er eitt þeirra sem
er í eðli sínu pólitískt, en samt
er ekki tekin bein afstaða í textan-
um. Það er flutningurinn sem
tekur af öll tvímæli.
Árni Matthiasson
Prentsmiðjui Stofnanir Fyrirtæki w Fyrir ykkur, sem notið umslög I í stórum upplögum skiptir verðið miklu máli. W Við eigum fyrirliggjandi flestar gerðir umslaga, m.a. pokaum- slög úr 90 gr. pappír á verði. sem vert er að skoða nánar. Pokaumslög: Verð pr. 1000 stk. án ssk. Stærðir Brún Hvft 162x229 cB kr.1390,- kr. 1626,- ^ 175x250 b5 -1460,- -1834,- 220x280 -2150,- -2340,- 229x324 c4 -2250,- -2550,- 353x250 b4 - 2750,- - 3080,- 400x290 -3650,-
Hringið og leitið upplýsing a - GARDAR JÖKULSSON, HEILDVERSLUN, SÍMAR 42395 — 29175