Morgunblaðið - 25.10.1987, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. OKTÓBER 1987
C 11
Suður-afrískur sálfræðingur sagði, að mörg börn
væru þannig á sig komin þegar þau losnuðu úr fang-
elsi að þau gætu ekki talað eða sofið...
SJÁ: Miskunnarleysi
SÁRABÆTUR
Fallbyssu
fóður bætt
með bílum
Fjölskyldur óbreyttra íraskra her-
manna, sem fallið hafa í Persaf-
lóastríðinu, eru nú aftur famar að
fá Volkswagen-bíla sem smíðaðir eru
í Brasilíu í sárabætur. Fjölskyldur
fallinna yfirmanna fá hins vegar
Mercedes Benz eða Datsun Bluebird.
Ungir menn í flugflota íraks fá
einnig bfla í verðlaun fyrir frammi-
stöðu sína. Við lýði er ákveðið
punktakerfi og fá þeir tiltekinn
punktaQölda fyrir að hæfa hvert
íranskt skotmark. Til dæmis hlotnast
mönnum fleiri stig ef þeir hæfa olíu-
vinnslustöð, sem er vendilega gætt,
heldur en ef skeyti þeirra lenda á
tankskipi.
Ástaeiða þess, að ríkisstjóm íraks
getur enn á ný auðsýnt slíka gjaf-
mildi, er sú, að henni hlotnaðist
nýlega um það bil hundrað milljarða
króna framlag í reiðufé frá Saudi-
Arabíu. Engir skilmálar fylgdu
gjöfinni. Saudi-Arabía og Kuwait em
veitulustu stuðningsmenn íraks í
Persaflóastríðinu og hafa lagt þeim
til milljarða. Samt hafa Saudi-Arabar
ævinlega reynt að hafa áhrif á það
hvemig flárveitingum þeirra væri
varið og tekið fram að hér væri um
lánsfé að ræða til ákveðinna fram-
kvæmda. En eftir óeirðimar í Mekka
hafa Saudi-Arabar látið I ljósi reiði!
garð Ayatollah Khoheimi með því að
taka skýra og opinbera afstöðu með
írak. Akvörðun þeirra um að veita
írökum stórfé án nokkurra skilmála
iGROÐAVEGURl
VALKYRJUR — Þeir sem bera
vopnin eru „tryggðir" á sina vísu.
Byrja
brask-
ararnir að
höndla með
með lífið
• *
á aðeins einum mánuði. Hann
gafst hins vegar upp þegar líkin
tóku að hrannast upp fyrir fram-
an aðalstöðvar lögreglunnar.
Lögreglumenn segja að 60
fátækrahverfanna sé stjómað af
eiturlyfjakóngum og áhrif Mafí-
unnar hafa farið sívaxandi í
borginni. Sá alræmdi mafíósi
Tomaso Buscetta notaði borgina
sem mikilvæga miðstöð og hlekk
milli eiturframleiðslulandanna,
einkum Bólivíu og Evrópu áður
en hann var handtekinn árið
1983.
Fyrir þremur árum lagði ann-
ar mafíuforingi snekkjunni sinni
við festar í Rio-höfn. Áður en
hann var hrakinn þaðan hélt
hann kaupsýslumönnum í borg-
inni dýrlegar veislur og fékk þá
til að útvega það skálkaskjól,
sem hann þurfti fyrir starfsem-
ina. Hver einasti leigubílstjóri í
Rio getur nefnt nöfn margra
háttsettra stjómmálamanna, þar
á meðal fyirurn dómsmálaráð-
herra og son fyrrum námamála-
ráðherra, sem em grunaðir um
að vera flæktir i eiturlyflaversl-
unina.
- MOYRA ASHFORD
sjálft?
er í samræmi við breytta afstöðu
þeirra f Persaflóastríðinu.
Gjöf Saudi-Araba kemur á hentug-
um tíma fyrir stjómina í írak, sem
hefur þurft að draga úr fjárframlög-
um til þeirra sem eiga um sárt að
binda af völdum stríðsins. Samdrátt-
ur í olíuverði á síðasta ári var gífur-
legt áfall fyrir fjárhag íraks en þá
fór verð á olíutunnu niður f liðlega
300 krónur og hafði aldrei verið
lægra.
A meðal þeirra gjaldaliða, sem
fyrst voru skomir niður eftir verð-
fallið, voru bætur til ekkna og bama
íraskra hermanna. Pram að því höfðu
þau fengið jarðnæði, Iausafé og bíla,
en þegar hér var komið sögu hafði
stjómin ekki ráð á slfku örlæti og
bílar fengust ekki lengur í skaðabæt-
ur eftir fallna ástvini.
Stjómir íraks og írans leggja báð-
ar mikla áherzlu á að veita flölskyld-
um þeirra, sem falla í stríðinu, góðar
bætur. íranir hafa raunar aldrei bætt
mannslff með bflum en fjölskyldur
hermanna fá §árframlög og njóta
forgangs f húsnæðismálum og við
úthlutun matvæla.
- SHYAM BHATIA
Vísindamenn óttast nú, að
ósvífnir braskarar komi upp
alþjóðlegri verslun með frosin fóst-
ur, eða öllu heldur fjóvguð og frosin
egg, nema gripið verði í taumana.
Fijóvguð egg í þar til gerðum
geymslum em um 10.000 í öllum
heiminum.
í Bretlandi em þau 3.000, önnur
3.000 f Frakklandi en síðan flest f
Ástralfu, þar sem dr. Alan Trounson
og samstarfsmenn hans fundu upp
aðferð við að fyrsta og þfða eggin.
„Ef við gætum ekki að okkur
geta eggin orðið að verslunarvöra,"
sagði dr. Michelle Plachot, sérfræð-
ingur við Marignan-stofnunina í
París, á ráðstefnu í Toulouse þar
sem saman vora komnir evrópskir
vfsindamenn og sérfræðingar í
mannfjölgunar- og fósturfræðum.
Hvatti hún til að Evrópuríkin settu
siðareglur í þessum efnum til að
koma í veg fyrir verslun með eggin
og einnig, að það yrði ákveðið með
lögum hve lengi mætti geyma þau.
Robert Edwards, prófessor frá
Englandi, sagði að frosnu eggjun-
um færi sífjölgandi vegna þess, að
sumir aðstandendanna kæmu ekki
þegar á ætti að herða. „Þeir hætta
við allt saman. Skipta um skoðun
SA HLÆR BEST
Listin að
gefa erf-
ingjunum
langt nef
Hensley heitinn Nankivell átti
heldur einmanalega og við-
burðalitla ævi. Það var fyrst við
dauða hans að dálítið líf færðist í
tuskumar. Þegar erfðaskráin var
lesin, opnaðist fyrir erfíngjunum
heimur brostinna vona, fjölskyldu-
erja og síðast en ekki síst sætrar
hefndar.
Nankivell skildi eftir sig 400.000
sterlingspund og eiga peningamir
að renna til 15 ættingja hans, en
sumt af því fólki hafði Nankivell
hvorki þekkt né séð. Þeir era nú
að velta því fyrir sér hvemig í
ósköpunum þeir geti uppfyllt skil-
yrðin, sem sá látni setti í erfða-
skránni!
Skilmálamir era f stuttu máli
þeir, að til að hreppa arfínn, verða
erfingjamir að ljúka flugstjóraprófi
eða átta öðram, tilteknum prófum
á tveimur áram.
Nankivell segir í erfðaskránni,
að hann hafi alltaf dreymt um að
verða flugstjóri en fjölskyldan kom-
ið í veg fyrir það. „Hún neitaði að
fallast á, að ég fengi viðeigandi
þjálfun, og bætti svo gráu ofan á
svart með því að segja, að ég gerði
þeim lffíð leitt, ef ég færi ekki eftir
duttlungum þeirra hveiju sinni. „Nú
HANDFYLLI — Hér er komin mannsmynd á fóstrið, sem visindamað-
urinn heldur á, i einni af rannsóknastofum Coltunbiu-háskóla í
Bandaríkjunum.
af ýmsum ástæðum, til dæmis
vegna þess að eiginmaður fellur
frá.“
Nefna má sem dæmi að í Frakk-
landi era nú í geymslu 30 „munað-
arlaus" egg.
í Bretlandi gildir sú regla að
konur gera tveggja ára samning
um frosnu eggin sín. Ef sá tími líður
án þess þær aðhafíst nokkuð geta
þær samið um að geyma þau leng-
ur, gefíð þau konum sem ekki geta
átt böm eða leyft notkun þeirra í
rannsóknarskyni.
Á sinum tíma urðu nokkrar um-
ræður um egg í hirðuleysi, sem
geymd vora í Melboume en áttu
rætur að rekja til Rio de Janeiro og
í framhaldi af þeim umræðum
hvöttu landssamtök franskra siða-
nefnda til, að ekki mætti geyma
egg lengur en í eitt ár. Franskir
vísindamenn vilja hins vegar, að
þessi tími verði ákveðinn fímm ár.
Læknisfræðilegar framfarir
valda því að unnt er tæknifrjóvga
47 egg samtfmis í einni og sömu
konunni. Yfírleitt era þó aðeins
fjögur frjóvguð egg flutt í leg kon-
unnar til að ekki verði um marg-
burðafæðingu að ræða en eggin lifa
sjaldnast öll.
Hin eggin era geymd svo hægt
sé að grípa til þeirra ef fyrsti flutn-
ingurinn misferst — sem gerist í
80% tilfella — eða þegar konan vill
eignast annað bam. Þá era konur
einnig hvattar til að gefa egg og
er það ekki síst vinsælt, að systir
gefi systur. Fyrsta slíka „systur-
bamið“ fæddist í Bretlandi á þessu
ári.
Fyrsta konan, sem hefur alið af
sér sín eigin bamaböm, Pat Ant-
hony, 48 ára gömul og býr í
Suður-Afríku, verður lfklega alltaf
undantekning frá reglunni en hún
átti þríbura eftir að hafa tekið egg
dóttur sinnar í fóstur.
- ANDREW VEITCH
var stund hefndarinnar loksins
rannin upp.
Einn erfingjanna sagði, að erfða-
skráin væri líkust ósmekklegum
brandara. „Það er eins og hann
hafi óskað þess, að öllum mistækist
allt í lífinu,“ sagði hann.
Isabel Baker, frænka Nankivells,
sem er hálfáttræð, er ekki líkleg
til að gerast flugstjóri og þeytast
um loftin blá: „Ég get að sjálfsögðu
ekki uppfyllt skilvrðin og þetta er
allt hálfskrftið. Eg hitti Hensley
einu sinni eða tvisvar og vissi ekk-
ert um þessa drauma hans.“
Að gerast flugstjóri á farþega-
þotu er þriggja ára nám og kostar
nærri tvær milljónir króna. Vilji
erfingjamir reyna sig við hinar
þrautimar era þeir þó litlu betur
staddir. Þa- er til dæmis um að
ræða æðri stærðfræði, eðlisfræði,
efnafræði, endurskoðun, verkfræði-
próf í rafmagns-, véla- og loftsigl-
ingafræði og trésmíði.
Hensley Nankivell, sem var 52
ára gamall piparsveinn þegar hann
lést f janúar sfðastliðnum, kom öllu
sínu fé fyrir í sjóði, sem er f umsjá
móður hans, Mercy, en hún er nærri
níræð að aldri og komin f kör. Við
dauða hennar á það að renna til
afkomenda frænda hans, Sir Will-
iams Ascroft, sem hann mat mikils,
en með því skilyrði, að þeir gerist
flugmenn eða leggi fyrir sig erfítt
nám.
Nankivell hefur vissulega tekist.
að vekja á sér athygli með erfða-
skránni, en furðu fátt er samt vitað
um líf hans. Hann var prestssonur,
einkabam foreldra sinna, og stund-
aði nám við Cheltenham College.
SÝND VEIÐI EN EKKI GEFIN - Isabel Baker er ein af mörgum
sem seint munu geta uppfyllt skilyrði erfðaskrárinnar.
Einn skólafélaga hans minnist hans
sem „skrítins stráks, dálftið ein-
mana, með kollinn fullan af furðu-
legustu hugmyndum." Hann las
frönsku og þýsku við Trinity Col-
lege í Oxford, og var við nám þar
þegar faðir hans lést. Hann fluttist
síðan heim til móður sinnar og lagði
fyrir sig einkakennslu fyrir drengi.
Nágrannamir lýsa Nankivell sem
„dæmigerðum einfara", sem fór
sjaldan út úr húsi og átti enga vini.
Enginn minnist þess, að hann hafí
stundað flugnám, og þótt hann
færi einu sinni á sínum yngri árum
til Ameríku gerði hann lítið af því
að ferðast með flugvélum.
Undir það síðasta var Nankivell
orðinn ófær til alls vegna mænu-
æxlis, og ein hjúkrunarkonan
minnist hans sem „fremur einmana
og vonsvikins" manns. „Hann var
n\jög beiskur f lund. Fjölskyldan
hans var mjög íhaldsöm og síðavönd
og ákaflega fín með sig. Þetta er
hans aðferð við að ná sér niðri á
henni."
- DEIRDRE FERNAND