Morgunblaðið - 25.10.1987, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. OKTÓBER 1987 C 13
SuAurskautslalöangurinn
1911. Lalðangursmsnn
prófa snjóglaraugun sfn
maðan þalr bíöa af sér
helmskautavaturinn þagar
sólln hvarfur í 4 mánuðl.
ísrðndln vlð Ross á Suðurskautsfsnum.
Maðurinn sem vann stórafrekið, er gerði heimskauta-
ferðir aðgengilegar og að því er nú virðist auðveldar,
gat aldrei leyst þá þraut að komast af fjárhags-
lega. Vissulega voru heimsskautaleiðangrar hans styrktir af norsku
ríkistjórninni og vinir og ættingjar komu honum hvað eftir annað til bjarg-
arog forðuðu honum frá lánardrottnunum. En hversu leitt sem hbnum
lét það, komst hann ekki hjá mikum fyrirlestraferðum. Og vegna fyrirlest-
ranna lót hann útbúa myndaglerplötur, 8X10 sm á stærð, sem hann
varpaði upp á vegg. Flestar litmyndirnar voru handlitaðar, sem gerir
myndirnar, einkum af heimskautalandslaginu, í senn draumkenndar og
furðulega raunsannar.
Þótt Amundsen veldi ætíð leiðangursmenn sína af mikilli vandvirkni
þá fannst honum aldrei þörf á því að hafa þar með fagmann í Ijósmynd-
un. Þegar hann komst á Suðurpólinn í desembermánuði 1911 við fjórða
mann, þá tók heimskautafarinn sjálfur myndimar af þessum heimsvið-
burði og komst ekki að því fyrr en síðar að myndavólin hans hafði orðið
fyrir skemmdum. Myndaefnið sem er sönnunargagnið um að Suður-
pólinn var sigraður eru því skyndimyndir, teknar á Ijósmyndavól Olavs
Bjaalands, sem valinn hafði verið sem sem skíðakappi í leiðangurinn.