Morgunblaðið - 19.12.1987, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. DESEMBER 1987
Ein þeirra breytinga sem
hafa orðið undanfama
áratugi í íslensku at-
vinnulífí er sú að konur
eru nú flestar útivinn-
andi og því enginn heima til að
aðstoða böm og aldraða fjölskyldu-
meðlimi. Flestir hafa meira en nóg
að gera og sá tími sem fer í hlaup
á milli vinnu, bamagæslustaða og
heimilis er ærinn. Það er hreinlega
ekki lengur tími til að „líta inn"
hjá öldmðum ættingum og vinum.
Þeir sem starfa að öldrunarmál-
um hérlendis telja að gamalt fólk
á íslandi sé oft mjög einmana. Þó
telja margir að ástandið sé mun
betra hér á landi en í nágrannalönd-
unum. Fle.'jtir eigi einhvem að sem
hringi eða komi öðru hvom en svo
er þó ekki um alla.
Þegar fólk vegna aldurs eða
heilsubrests verður að hætta störf-
um slitna margir úr tengslum við
það daglega líf sem þeir hafa lifað
stóran hluta ævinnar. Þá fyrst gera
þeir sér grein fyrir því hvað vinnan
var þeim mikils virði. Þeim finnst
þeir vera orðnir gagnslausir í þjóð-
félaginu og einsemdin fer að hijá
marga. Þeir sem ekki hafa heilsu
eða hrejrfígetu til að fara út af
heimilum sínum einangrast oft og
það er oft verra en heilsuleysi og
þverrandi kraftar.
Maður er manns gaman og mikil-
vægi mannlegra samskipta hefur
kannski aldrei verið eins augljóst
og nú á tölvuöld. Ekkert getur kom-
ið í stað þess að tjá sig við aðra
manneskju og finna nálægð hennar
og umhyggju.
Kjarkur og
bjartsýni
Blaðamaður Morgunblaðsins leit-
aði til Sigurveigar H. Sigurðardótt-
ur félagsráðgjafa og formanns
heimsóknarþjónustunefndar
kvennadeildarinnar og Kristínar J.
Jónsdóttur og bað þær um að greina
frá starfí sjálfboðaliðanna í heim-
sóknarþjónustu kvennadeildar
Rauða krossins.
Kristín er sextíu og þriggja ára
að aldri, gift og á þijú uppkomin
böm. Hún vinnur hálfan daginn hjá
heimilishjálp Reykjavíkurborgar en
í frístundum starfar hún við heim-
sóknarþjónustuna og sinnir þremur
skjólstæðingum. Auk þessa tekur
Kristín við beiðnum um heimsóknir
og er til viðtals í Þjónustumiðstöð
aldraðra og öryrkja í Ármúla 34,
Múlabæ, síðdegis á mánudögum
milli klukkan þijú og fímm.
Kristín sagðist kunna vel að
meta hin mannlegu samskipti sem
heimsóknimar byðu upp á. Það
þyrfti á stundum að hvetja skjól-
stæðingana, auka þeim kjark og
bjartsýni. Það gæfí henni mjög
mikið að geta yfírgefíð skjólstæðing
hressari og bjartsýnni eftir en áður.
Aðspurð taldi hún það ekki ólík-
legt að hún myndi leita til heim-
sóknarþjónustunnar þegar aldurinn
færi að færast yfír og ef heilsan
færi að bresta.
Næg verkefni
Heimsóknarþjónusta Kvenna-
deildar Rauða krossins í Reykjavík
hefur starfað síðan 1976 og var í
upphafi skipulögð og stjómað af
Katrínu Hjaltested.
Markmið heimsóknarþjónustunn-
ar er að ijúfa einangrun og einsemd
aldraás og lasburða fólks á sjúkra-
húsum, hjúkrunarheimilum og
síðast en ekki síst á einkaheimilum.
Þótt líkamlegum þörfum sjúkra og
aldraðra sé yfirleitt vel sinnt verður
hin andlega aðhlynning oft útund-
an.
í dag starfar tuttugu og einn
sjálfboðaliði eða sjúkravinur eins
og þeir kalla sig, við heimsóknar-
þjónustuna, tuttugu konur og einn
karlmaður.
Sjúkravinimir eru margir sjálfír
komnir á eftirlaun og heimsækja
þeir skjólstæðing sinn einu sinni í
viku, einn til tvo tíma í senn. Sjúkra-
vinurinn og skjólstæðingur hans
ákveða saman þann tíma sem best
hentar. Þeir fara gjaman saman í
stuttar gönguferðir, fara kannski
saman í hárlagningu eða sjúkravin-
urinn aðstoðar við smáinnkaup, ef
til vill les hann upphátt fyrir skjól-
stæðing sinn eða þeir rabba saman
jrfir kaffibolla.
Sjúkravinir eru bundnir þagnar-
heiti og verða þeir að gæta hlutleys-
is í samræðum sínum. „Enda eins
gott, sumt af því fólki sem við heim-
sækjum er mjög minnugt og
kunnugt um margt sem hefur verið
brallað í þessum bæ og oft hefur
það mjög ákveðnar skoðanir á
mönnum og málefnum," sagði einn
sjúkravinanna. Það getur oft verið
erfítt að hlusta á aldraða og sjúka
ræða vandamál sín en með þjálfun
og rejmslu er hægt að verða góður
hlustandi og sýna þann skilning og
þá samúð sem er nauðsynleg í þessu
starfí.
Annan mánudag í hveijum mán-
uði hittast sjúkravinimir í Múlabæ.
Þar tala þeir um sín vandamál og
skiptast á skoðunum um starfíð.
Ýmis mál eru rædd, til dæmis hvort
tímabært sé að hvetja einhvem
skjólstæðing til að fara í gönguferð-
ir eða leita eftir félagsskap í
dagvistun aldraðra. Ennfremur er
talað um ýmsa valkosti sem öldmð-
um standa til boða, til að mjmda
hvort skjólstæðingur hafi þörf fyrir
frekari aðstoð eða matarsendingar.
Á fundunum er einnig rætt um
hvort nýjar beiðnir um heimsóknir
hafi borist og hvort einhveijir
sjúkravinanna geti heimsótt fleiri
skjólstæðinga. Iðulega er það um-
fjöllunarefni hvort ekki sé hægt að
fá fleiri til að taka þátt í starfinu;
því þörfín sé biýn, sem stendur
hefur enn ekki tekist að fínna sam-
eiginlegan tíma fyrir sjúkravinina
og þijá skjólstæðinga. Að sögn Sig-
urveigar og Kristínar væri mikil
þörf á sjúkravinum. Það væri meira
en nóg af verkefnum.
Það er leitað til heimsóknar-
þjónustunnar af félagsráðgjöfum,
læknum, hjúkrunarfræðingum og
aðstandendum. Það kemur einnig
fyrir að aldrað fólk hringir sjálft
og óskar eftir heimsókn.
Frekar Svejk
en Morgnnblaðið
Blaðamanni Morgunblaðsins var
gefínn kostur á því að fylga Kristínu
J. Jónsdóttur í eina sjúkraheimsókn.
Síðdegis á fostudögum lítur Kristín
inn hjá Guðmundi Stefánssyni fyrr-
um bónda á Fitjum í Skorradal,
hann er sjötlu og eins árs að aldri.
Fyrir tveimur árum fékk Guðmund-
ur heilablóðfall og hefur verið öryrki
síðan. Hann þreytist fljótt og á erf-
itt með hreyfíngar sem kreíjast
nákvæmni og samstillingar. Sýnu
verst er þó að hann hefur ekki full
not af sjóninni og getur ekki lesið
prentað mál.
Guðmundur sagði það koma fyrir
að hann tæki í spil, sjónin væri
nógu góð til að sjá trompin en ekki
vildi hann spila upp á peninga.
Síðustu árin hefur hann búið hjá
dóttur sinni en hún verður að vinna
fullan vinnudag. Þótt Guðmundur
geti lítillega hlustað á segulbönd
ef tækið er stillt fyrirfram; þykir
honum segulbandsspólur takmark-
aður félagsskapur; hann kann því
vel að meta að Kristín heimsæki
hann og lesi smákafla úr bók fyrir
hann.
Þegar fulltrúa Morgunblaðsins
bar að garði var Kristín að lesa
fyrir Guðmund „Góða dátann
Svejk" eftir Jaroslav Hasek. Guð-
mundur var spurður hvort hann
bæði Kristínu aldrei að lesa Morg-
unblaðið. Guðmundur svaraði því
til að hann hefið lítinn áhuga á blöð-
unum, annars hefði hann alltaf lesið
meira af Tímanum. Hann kvaðst
einna helst fylgjast með útvarps-
fréttunum þótt hann hefði takmark-
aðan áhuga. Aðspurður sagðist
hann reyna að hlusta eftir fréttum
af landbúnaðarmálum; jafnvel þótt
þær væru lítið upplífgandi í seinni
tíð.
Vöruhús Vesturlands Borgarnesi sími 93-71 200
- er birgðamiðstöðin ykkar.

at
otí5aí oS ^
íeWset»^e^ÐV
uU-1
c*wtt
jó&'11'