Morgunblaðið - 21.07.1988, Blaðsíða 1

Tveir verktakar
Verktakastarfsemi hefur blómstrað hérlendis undanfarin ár en nú
hafa ýmsir verið að spá samdrætti f greininni og þá sérstaklega í
húsbyggingum. I blaðinu í dag er þessi atvinnugrein skoðuð lítillega,
og talað við forsvarsmenn tveggja
aðsópsmikilla fyrirtækja, þá Vigni
Benediktsson hjá Steintaki hf. og
Sævar Jónsson hjá Loftorku hf. í
Reykjavík. Þeir lýsa fyrirtækjum
sínum, stöðu þeirra og verkefnum,
jafnframt því sem þeir lýsa mati
sínu á ástandinu á verktakamark-
aðinum.
Útvegsbanki 2
Sýning 2
Sjávarútvegur 5
Stálsmiðjan 6
Útflutningur 7
Erlent 8
Faxafrost 12
Pizzur 12

Umdeild talnaruna
Lánskjaravísitalan og háir vextir hafa mjög verið til umræðu undanfar-
ið. I blaðinu í dag er fjallað um vexti, notkun lánskjaravísitölunnar
og útreikning hennar. Þá er rætt við Guðmund Magnússon prófessor
í hagfræði við Háskóla Islands um samspil verðtryggingar, vaxta og
verðbólgu. Guðmundur segist m.a. hlynntur verðtryggingu fjárskuld-
bindinga til að forðast skaðlegar
afleiðingar verðbólgunnar þótt
verðtryggingin sé ekki lækning
verðbólgunnar og geti jafnvel
aukið hana að vissu marki.
10

VIÐSKIPn AIVINNULÍF
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ1988 BLAÐ 13
Refarækt
STJÓRN Stofnlánadeildar landbúnaðarins hefur ákveðið að veita
refabændum 170 milljónir króna í skuldbreytingar og lán eins og
fram kom í Morgunblaðinu á þriðjudag. Áætlað er að 140-150 milljón-
ir króna fari til skuldbreytinga eldri lána og að Stofnlánadeild láni
Framleiðnisjóði 7 milljónir króna, svo að hann geti síðan endurlánað
refabændum 14 milljónir króna. Morgunblaðið innti nokkra refa-
bændur álits á þessum aðgerðum.
Aðalsteinn Guðmundsson, bóndi
á Húsatóftum í Skeiðahreppi, er
formaður Loðdýraræktunarfélags
Suðurlands. Aðspurður sagði Aðal-
steinn að marga bændur munaði
mikið um slíkar skuldbreytingar á
lánum og vissulega gerði það bænd-
um kleift að greiða lausaskuldir á
komandi mániiðum. „Samt sem
áður er lítil von til þess að þessar
aðgerðir bjargi þeim verst settu,“
sagði Aðalsteinn í samtali við Morg-
unblaðið. „Þegar refarækt fór fyrst
af stað fyrir tæpum áratug stóð
ekki á stjómvöldum að lána til bú-
greinarinnar. Það er hins vegar
mitt álit að stórum hluta þess fjár
hefði betur verið varið til rekstrar
fóðurstöðva og rannsókna.“ Aðal-
steinn kvað þó ljóst að ef ekki væri
um þessar aðgerðir að ræða nú
hefði refarækt líklega lagst niður
hér á landi í haust.
Gísla Pálssyni, bónda að Hofi í
Áshreppi, leist ekki vel á skuld-
breytingalán til handa refabænd-
um. „Skuldirnar lækka ekki með
þessum aðgerðum," sagði hann, „en
þetta veltur allt á því hver lánskjör-
in verða. Það sem kemur refarækt-
inni best er að fóðurstöðvum verði
veitt lán til að grynnka á skuldum
þeirra og halda fóðurverði í lág-
marki. Það væri vissulega slæmt
ef sú reynsla og þekking sem skap-
ast hefur hér á landi með tilkomu
loðdýraræktunar færi forgörðum
og vafasamt hvort þjóðarbúið hefur
efni á því að láta þessa atvinnu-
grein fara á höfuðið.“
Hjalti Haraldsson, bóndi á Ytra-
Garðshorni í Svarfaðadal, hefur
stundað refarækt í sjö ár. Að sögn
Hjalta hefur refaræktin gengið illa
hin síðari ár og er hann um þessar
mundir einnig að hefja minkarækt.
„Ég er bartsýnn á framtíðina,"
sagði Hjalti. „Það hefur sýnt sig
að verð á refaskinnum fylgir gengi
Bandaríkjadals og því ætti verð á
skinnum að fara hækkandi. Aðgerð-
ir til bjargar refabændum koma sér
vel nú, enda tel ég mikla framtíð í
refarækt á íslandi. Menn eiga að
draga lærdóm af þeim mistökum
sem gerð voru til dæmis við fjár-
mögnun fóðurstöðva og úthlutun
leyfa. Gangi það eftir ætti ekkert
að standa í vegi fyrir farsælli refa-
rækt hér á landi," sagði Hjalti að
lokum.
SKULDBREYTING Aðalsteinn Guðmundsson formaður Loðdýraræktunarfélags Suðurlands
telur að stórum hluta þess fjár sem lánaður hefur verið til refabúa hefði betur verið varið til rannsókna og
uppbyggingar fóðurstöðva.
Réttarfar
Víxlar, tékkar og skulda-
bréf aðfararhæf án dóms
samkvæmt frumvarpi til nýrra aðfararlaga
AÐFÖR (fjárnám) verður unnt að gera samkvæmt skuldabréfum, vixlum og tékkum, án
þess að áður sé fenginn dómur, ef frumvarp til nýrra aðfararlaga verður að lögum á næsta
Alþingi. Frumvarp þetta er nú til meðferðar í dómsmálaráðuneytinu. í frumvarpinu er
ennfremur gert ráð fyrir því, að gera megi aðför hjá þeim, sem gerzt hafa ábekingar á
vixlum eða tékkum eða tekið hafa að sér sjálfskuldarábyrgð samkv. skuldabréfi eða hjá
eiganda verðmætis, sem hefur verið sett að veði með skiúdabréfi.
Aðför til fullnustu kröfu verður einnig gerð
fyrir verðbótum, vöxtum, málskostnaði eða inn-
heimtukostnaði og væntanlegum kostnaði af
frekari aðgerðum.
Ef frumvarpið verður að lögum, má ætla að
það hafi í för með sér verulega fækkun ásko-
runarmála, þar sem slík mál vegna skuldabréfa,
víxla og tékka eru mikill hluti þeirra.
í frumvarpinu er ákvæði, þar sem segir, að
færist gerðarþoli undan því að veita þær upplýs-
ingar við aðfarargerð, sem sýslumaður telur
óhjákvæmilegt til framgangs hennar, er sýslu-
manni heimilt að skerða frelsi gerðarþola sam-
kvæmt kröfu gerðarbeiðanda, þar til gerðarþoli
uppfyllir upplýsingaskyldur sínar, þó ekki leng-
ur en í 24 klukkustundir. í greinargerð með
frumvarpinu segir, að þessi heimild sé m. a. til
þess ætluð, að ráðrúm gefist til athugunar á,
hvort háttsemi gerðarþola kunni að vera refsi-
verð og til að fyrirbyggja, að hann eigi þess
kost að spilla sakargögnum eða hagsmunum
gerðarbeiðanda á nokkurn hátt.
í frumvarpinu koma fram reglur, sem leggja
bann við því, að gert verði fjámám í kröfum
um ógreidd laun. Kröfur þessar eiga að njóta
þessarar verndar í einn mánuð frá lokum þess
tímabils, sem unnið var til þeirra.
#
Samkvæmt frumvarpinu er gert ráð fyrir,
að afnumin verði skylda til að birta dóma eða
úrskurði fyrir gerðarþola til að marka upphaf
aðfararfrests. Er þetta rökstutt með því, að sú
skylda ein út af fyrir sig veiti gerðarþola enga
réttarvernd og hafi óþarfa kostnað og fyrirhöfn
5 för með sér.
Fyrirmæli frumvarpsins munu leiða til þess,
að framkvæmd aðfarargerða verða í höndum
stjómvalda, en til þessa hafa handhafar dóms-
valds farið með þessar gerðir.
iMWIIiSMI
mr
i' liti'! •
Lítil von að skuld-
breytingar og lán
bjargiþeim verstsettu
- segir Aðalsteinn Guðmundsson
formaður Loðdýraræktunarfélags
Suðurlands