Morgunblaðið - 21.07.1988, Blaðsíða 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ, VQDSKDPTI/iaVINNUIÍF FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 1988
Fyrirtæki
Þungamiðjan er í
smiðjurekstrmum
— segir Skúli Jónsson, forstjóri Stálsmiðjunnar og Hamars,
en róttækar breytingar standa nú yfir á rekstri fyrirtækjanna
HAMAR hf. var upphaflega stofnað sem vélsmiðja árið 1918. Árið
1933 stofnuðu Héðinn og Hamar Stálsmiðjuna sem sameignarfélag.
Hamar hefur einnig um árabil starfrækt innflutningsstarfsemi sem
þó hefur aldrei verið stór hluti af rekstrinum. Haustið 1985 urðu
ákveðin þáttaskil i rekstri Hamars þegar fyrirtækið keypti hlut
Héðins í Stálsmiðjunni. Sú breyting leiddi til þess að ákveðið var
að selja eignir Hamars i Borgartúni og sameina smiðjureksturinn
við rekstur Stálsmiðjunnar í byijun árs 1986. Innflutningsstarfsemin
var um sama leyti flutt út á Grandagarð. Nú standa frekari breyting-
ar fyrir dyrum hjá fyrirtækinu sem fela í sér aukna áherslu á
smiðjureksturinn jafnframt því fyrirtækið hyggst draga sig út úr
innflutningi.
Sérstaka athygli hefur vakið að
Hamar lét af hendi þrjú þekkt merki
í landbúnaðarvélum. Eins og fram
hefur komið fór umboð fyrir Deutz
dráttarvélar til Þórs hf., Búvélar
hf. fengfu umboðið fyrir Niemeyer
sláttuþyrlur og Vélar og þjónusta
tóku við umboði fyrir Krone rúllu-
bindivélar og heyhleðsluvagna.
Skúli Jónsson hefur verið forstjóri
Hamars frá 1984 og Stálsmiðjunnar
frá sameiningu fyrirtækjanna.
Hann var fyrst spurður hver til-
gangurinn hefði verið með því að
sameina smiðjur Hamars og Stál-
smiðjunnar árið 1985.
„Tilgangurinn hjá okkur var að
leggja meiri áherslu á smiðjurekst-
urinn en við höfðum gert áður. Við
sáum ákveðna kosti í því að geta
sameinað smiðjurekstur Hamars
sem var inn í Borgartúni og Stál-
smiðjuna. Það sem vannst með því
var hlutfallslega minni yfirbygging.
Ifyrirtækið varð einnig fjölhæfara
vegna þess að Hamar hafði renni-
verkstæði og vélaviðgerðir fyrst og
fremst á sinni könnu. Starfsemi
Stálsmiðjunnar fólst á hinn bóginn
í stálsmíði innan húss og utan. Við
að sameina þetta hvort tveggja telj-
um við okkur komna með alhliða
málmiðnaðarfyrirtæki. Við erum
t.d. með sérstaka tæknideild hér
sem vinnur í tilboðum, teikningum,
eftirliti o.fl. Þar sem verkefnin eru
að mjög miklum hluta bundin við
sjávarútveginn var staðsetningin
hér við höfnina augljóslega betri
kostur en inni í Borgartúni. Hús-
næðið var orðið dálítið afskekkt og
flutningar afskaplega tafsamir á
þessum umferðaræðum. Það var
ástæðan fyrir því að húsnæðið í
Borgartúni var selt í ársbyrjun
1986. Þá á sér stað formleg samein-
ing. Vélaverkstæðið flutti hingað
fljótlega, renniverkstæðið seinni
hluta ársins en reksturinn var frá
upphafi ársins rekinn undir sömu
stjórn. Sameining fyrirtækjanna
þýddi að við gátum rekið fyrirtækin
með helmingi færra skrifstofuliði
en meðan þau voru aðskilin og þar
fyrir utan hefur starfsmönnum í
smiðjunni fjölgað. Við erum með
um 120 manns í þessu fyrirtæki
þannig að þetta er eitt stærsta
málmiðnaðarfyrirtækið á landinu
fyrir utan Slippstöðina á Akureyri
og okkar starfsmenn eru alfarið
málmiðnaðarmenn."
Hvernig hefur reksturinn
gengið frá því sameiningin átti
sér stað?
„Við höfum séð það að þessi sam-
eining hefur skilað okkur mikið
fljótari og betri árangri en við þorð-
um að vona. Afkoman á síðustu
tveimur árum hefur verið mjög
góð. Nettóhagnaður síðasta árs var
um 14 milljónir þegar búið var að
greiða skatta. Verkefni hafa verið
gríðarlega mikil og á síðasta ári var
nettó veltan 250 milljónir sem er
55% aukning frá fyrra ári. Það má
segja það að árið í fyrra hafi verið
fyrsta árið þar sem hagræðingin
var að fullu komin fram.
Á árinu 1986 vorum við að hluta
til með tvöfaldan kostnað sem er
eðlilegt á ákveðnu tímabili þegar
svona sameining á sér stað. Við
höfum lagt í gríðarlega miklar end-
FLUGLEIDIR
-fyrírþfg-
Rýmri farangursheimild
er á Saga Class,
30 kg í stað
20 kg.
urbætur sem kostuðu vel á annan
tug milljóna í tengslum við flutning-
ana. Þar vegur þyngst einangrun í
smiðjunum, nýtt hitakerfi, nýtt raf-
magnskerfi o.fl.“
Hver er ástæðan fyrir því að
þið hafið ákveðið að draga ykkur
út úr innflutningi landbúnaðar-
tækja?
„Þegar sameining á smiðju-
rekstri Hamars og Stálsmiðjunnar
var gerð var ákveðið að færa
smiðjurekstur Hamars inn í Stál-
smiðjuna en jafnframt halda fyrir-
tækjunum aðskildum. Varðandi
innflutningsstarfsemi Hamars varð
ljóst eftir flutningana að hún bjó
ekki við jafngóðar aðstæður eins
og inn í Borgartúni. Það varð veru-
leg veltuauking í innflutningsdeild-
inni á síðasta ári og líklega metár
í innflutningi á dráttarvélum. Engu
að síður var þessi ákvörðun tekin.
Við teljum að fjárfesting í land-
búnaði hljóti að dragast saman á
næstu árum. Það eru margir aðilar
innflutningi á landbúnaðartækjum
og samkeppnin er mjög hörð. Við
urðum að hafa innflutningsstarf-
semina í húsnæði út á Grandagarði
sem hafði í för með sér ákveðið
óhagræði. í vor var ákveðið að
hætta alfarið í innflutningi á land-
búnaðartækjum og núna er verið
að skoða rækilega hvað verður um
aðra innflutningsstarfsemi. Þunga-
miðjan í rekstrinum er smiðjan og
við höfum frá árinu 1986 lagt meiri
og meiri áherslu á hana. Smiðju-
reksturinn gekk mun betur en inn-
flutningurinn og þar sáum við
ákveðna möguleika auk þess sem
árangurinn hefur verið góður og
vaxandi. Við stóðum einnig frammi
fyrir nýjum fjárfestingum vegna
innflutningsstarfseminnar, ef henni
hefði verið haldið áfram. Um þessar
mundir er verið að huga að frekari
hagræðingu í Stálsmiðjunni. Það
þarf m,a. að stækka húsnæðið
þannig að við ákváðum að það
væri fysilegra fyrir okkur að leggja
frekari áherslu á smiðjureksturinn
og jafnframt að draga úr innflutn-
ingsstarfseminni. Málið er í vinnslu
og væntanlega skýrist fljótlega hver
niðurstaðan verður.
Nú hefur komið fram að verk-
efni hafa heldur verið að drag-
ast saman í skipaiðnaði. Hvernig
horfir með verkefnastöðu ykkar?
„Fyrirtækið eru vel sett varðandi
verkefni í smiðjunni. Verkefni koma
mikið gegnum tilboð og verkin eru
gjarnan boðin út á alþjóðamarkaði.
Nýlega fengum við tvö tiltölulega
stór verk sem eru meiriháttar breyt-
ingar á tveimur skipum en þar vor-
um við lægstir í útboði. Þarna er
um að ræða breytingar á Gjafari
frá Vestmannaeyjum og Hafbergi
frá Grindavík þ.e. smíði á nýju stýr-
ishúsi og nýjum skut, uppsetning á
spilkerfi og aðrar meiriháttar end-
urbætur. Verkefnastaðan hjá okkur
er því tiltölulega góð. Þessi verk-
efni endast fram í desember og með
öðru sem fellur til erum við tiltölu-
lega vel settir. Við höfum hins veg-
ar fundið að það hefur verulega
dregið úr viðgerðarverkefnum á
þessu ári miðað við það sem var
áður. Ég held að það endurspegli
ákveðið ástand í þjóðfélaginu. Menn
MALMIÐNAÐUR — Skúli Jónsson, forstjóri Hamars og
Stálsmiðjunnar. Hann segir smiðjureksturinn hafa gengið mun betur
en innflutninginn og þar hafi stjómendur fyrirtækjanna séð ákveðna
möguleika jafnframt því sem árangur hafi verið góður og vaxandi.
halda að sér höndum og vilja sjá
betur hvernig hlutirnir þróast. Engu
að síður teljum við okkur mjög vel
setta.
Það er ánægjulegt þegar verk-
efnin haldast hér innanlands. Menn
hafa gjarnan talað um að það þyrfti
að fara til útlanda með verkefni og
að íslensku stöðvarnar séu ekki
samkeppnisfærar. Þarna kom ann-
að á daginn og ég held að ef að
íslenskar stöðvar sitja við sama
borð og erlendar séu þær fyllilega
samkeppnisfærar. Það er hins veg-
ar erfítt að mæta niðurgreiðslum
og slíku erlendis frá en ef við lítum
á þetta á jafnréttisgrundvelli held
ég að það sýni sig að við erum
samkeppnisfærir. Það sem við höf-
um þurft að kyngja er að fjármögn-
un og bankatryggingar virðast allt-
af renna betur í gegnum bankakerf-
ið ef um erlendar stöðvar er að
ræða. íslenskar stöðvar fá aldrei
bankatryggingar þegar verið er að
semja um verk. Sem dæmi má taka
þau verk sem við sömdum um ný-
lega og eru upp á 60-70 milljónir.
Ef verkin hefðu farið til útlanda er
engin spuming um það að erlendu
stöðvarnar hefðu beðið um banka-
ábyrgð og fengið. Við hins vegar
fáum algjört nei og það sama á við
um önnur íslensk fyrirtæki. Hér er
um verulegan aðstöðumun að ræða
því það skiptirf’máli að greiðslur
standist á þeim tíma sem þeim er
lofað. Þannig er erlendum stöðvum
auðvelduð samkeppnin við okkur.
Þegar við sitjum við sama borð þá
held ég að við séum alveg fyllilega
samkeppnisfærir."
Hvernig lýst þér á þá alls-
heijarúttekt sem nú stendur fyr-
ir dyrum i skipasmíðaiðnaðinum?
„Ég held að það sé mjög þarft
verkefni. Hér er verið að leggja
Ný útgáfa
■m 0
ÚTFLUTNINGSRÁÐ hefur látið
gefa út á ný sameiginlegan kynn-
ingarbækling útflytjenda á tækni-
vörum til fiskveiða og fiskvinnslu,
en þessi bæklingur kom fyrst út
fyrir réttu ári og bar enska út-
gáfan nafnið Iceland, The Cutting
Edge of Fisheries Technology og
var gefin út i um 13.000 eintökum.
— Reynslan af fyrstu útgáfunni
hefur verið mjög góð, sagði Jens
Ingólfsson, markaðsstjóri hjá Út-
flutningsráði í viðtali við viðskipta-
blaðið. — Útflutningsfyrirtæki, sem
kynnt voru í bæklingnum, hafa und-
antekningarlaust orðið var við mikla
aukningu fyrirspurna um vörur sínar
og mörg þeirra hafa rakið umtals-
verð ný viðskipti beint til bæklings-
drög að stefnu fyrir stjórnvöld varð-
andi skipaiðnaðinn. Meðan að við
stundum hér fiskveiðar þarf flotinn
á ákveðinni þjónustu að halda. Að
mínu mati er afskaplega mikilvægt
að til séu stór og lítil fyrirtæki sem
geta sinnt þeirri þjónustu. Það er
þörf á því að til séu sæmilega öflug
fyrirtæki sem geta sinnt meirihátt-
ar viðgerðum. Stærri fyrirtækin
þurfa einnig á því að halda að hafa
meiriháttar verkefni sem kjölfestu
í sinni starfsemi. Við vitum að við
erum að keppa á alþjóðlegum vett-
vangi og að stjórnvöld erlendis hafa
mótað ákveðna pólitíska stefnu í
sínum löndum. Ég held að það sé
ekki síður þörf fyrir íslensk stjórn-
völd að móta sína stefnu að þessu
leyti. Það er afskaplega gagnlegt
að kortleggja ástandið og það hjálp-
ar mönnum að setja sér markmið
að hveiju skuli stefna. Við höfum
aldrei gefið okkur út fyrir að vera
skipasmíðastöð þó Stálsmiðjan hafi
á sínum tíma smíðað fyrsta stál-
skipið, sem var dráttarbáturinn
Magni og einig fyrsta stálfiskiskip-
tið sem var Arnarnes. Aðrar stöðv-
ar hafa mun betri aðstöðu til að
smíða skip. Við hins vegar höfum
einbeitt okkur að viðgerðarverkefn-
um.
Staðsetningin hér í Reykjavík
hefur ákveðin þægindi í för með sér
varðandi alla þjónusta. Fyrirtækin
hér eru einkafyrirtæki og hafa ekki
haft stuðning ríkisvaldsins. Úti á
landi hafa bæjarfélögin oft talið það
mjög mikils virði að svona fyrirtæki
væru starfandi og hafa jafnvel stutt
við þau beint eða óbeint. Ég held
að það sé mikil þörf á því að svona
starfsemi sé öflug hér í Reykjavík
eins og annarsstaðar á landinu og
að því stefnum við“, sagði Skúli
Jónsson að lokum.
sameigin-
■ » w 0
ins.
Þar sem enska útgáfa bæklingsins
var á þrotum, hefur Útflutningsráð
nú endurútgefíð hann. Nokkrar
breytingar hafa orðið frá fyrstu út-
gáflinni. Þannig hafa þijú ný út-
flutningsfyrirtæki bæzt í hóp þeirra,
sem fjallað er um. Þau eru Isal með
álbobbinga, Vélsmiðja Húvetninga
með skelfiskplóg og vinnslukerfí og
Asiaco með ýmiss veiðafæri.
Upplag nýju útgáfunnar er 5000
eintök og verður dreifingu hennar
beint að sérstökum áherzlumörkuð-
um samkv. ákveðnum póstlistum, en
auk þess verður bæklingurinn notað-
ur sem fyrr á alþjóðlegum sjávarút-
vegssýningum og til að svara fyrir-
spurnum.
ÞAÐ ER EKKERT PLAST ÞOLNARA EN TRÖLLAPLAST HEILDSÖLUBIRGÐIR
TRÖLLAPLASTIÐ ER BLÁLEITT SStete