Morgunblaðið - 21.07.1988, Blaðsíða 9

M *

*; T I;
MORGUNBLAÐIÐ, VIDSKlPnAIVINNULÍF FIMMTUDAGUR 21, JÚLÍ 1988 B 9
NIÐURGREIÐSLUR Á ársfundi OECD voru niður-
greiðslur landbúnaðar ræddar af miklum tilfinningahita og voru flest-
ir ráðherranna sammála um að vinna að umbótum í landbúnaðarmál-
um. Ekki voru þeir þó allir sammála tillögu Bandaríkjamanna um að
öllum niðurgreiðslum yrði hætt fyrir aldamót. Voru þar fremstir í
flokki Japanir og EB-ríkin.
eins næmt fyrir veðrabrigðum heims-
markaðarins en samt sem áður hafa
niðurgreiðslur á korni í Evrópu-
bandalagsríkjunum og Bandaríkjun-
um rutt áströlskum bændum út af
gömlum mörkuðum og neytt þá til
að minnkaði ræktarlandið um 30%
frá árinu 1983.
Á þessu ári munu framlög EB-
ríkja til landbúnaðarins nema 33,5
milljörðum dollara en þótt niður-
greiðslur í Bandaríkjunum og Japan
séu einnig umdeildar eru það hin
„tvöföldu áhrif" landbúnaðarstefn-
unnar í EB-ríkjunum, sem ríkis-
stjómunum í Wellington og Canberra
gremst meira en orð fá lýst.
Það er nefnilega ekki aðeins, að
Ástralir og Nýsjálendingar hafi misst
markaði sína í Evrópu, heldur flytja
EB-ríkin út landbúnaðarfjöllin á nið-
ursettu verði og eyðileggja þar með
aðra markaði líka fyrir óniðurgreiddu
vörunni.
Robert Mackay, hagfræðingur í
landbúnaðar- og sjávarútvegsráðu-
neytinu í Wellington, nefnir sem
dæmi smjörsölu EB-ríkjanna til Sov-
étríkjanna, en hún olli því, að smjör-
sala Nýsjálendinga þangað er nú
orðin sama og engin. Ástralir áætla,
að stefna EB-ríkjanna kosti ástralska
bændur einn milljarð ástralskra doll-
ara árlega og hafi lækkað almennt
vöruverð í heiminum um 16%.
Tvöfalt heimsmarkaðsverð
og hámark ósvífninnar
EB-ríkin eru að vísu að myndast
við að draga úr framlögum til land-
búnaðarins en gagnrýnendum þeirra
annars staðar finnst lítið til koma.
Má í því sambandi nefna, að stefnt
er að því að evrópskir bændur fái
„aðeins" 200 dollara fyrir komton-
nið, að það lækki úr 217 dollurum,
en samt sem áður er um að ræða
tvöfalt heimsmarkaðsverð.
Eftir leiðtogafund EB-ríkjanna í
Brussel náðu ráðherramir samkomu-
lagi um örlitla lækkun á niðurgreiðsl-
unum og þóttust svo góðir, að þeir
sendu aðildarríkjum GATT umsvifa-
laust bréf af þessu tilefni. „Við erum
reiðubúnir til að skera framlögin enn
frekar niður að því tilskildu, að aðrar
þjóðir fari að dæmi okkar," sagði
Frans Andriessen, landbúnaðarráð-
herra EB, í bréfinu. Þetta finnst
Áströlum og Nýsjálendingum, sem
em á góðri leið með að útrýma niður-
greiðslunum, vera hámark ósvífninn-
ar.
„Það er hneyksli, að þeir skuli
láta annað eins út úr sér við okkur
Nýsjálendinga," segir Trevor Lloyd,
ráðuneytisstjóri í nýsjálenska iðnað-
ar- og viðskiptaráðuneytinu.
EB þrengir að
Nýsjálendingum
Viðræðurnar innan GATT hafa til
þessa einkennst af ágreiningnum
milli Bandaríkjamanna og Evrópu-
bandalagsins _ en Caims-hópurinn,
þar á meðal Ástralía, Nýja Sjáland,
Brazilía, Argentína og aðrir stórir
útflytjendur, hefur reynt að miðla
málum í von um einhvers konar sam-
komulag. Þrátt fyrir allt er EB mikil-
vægasti markaður Nýsjálendinga,
þeir senda til dæmis helming smjör-
framleiðslunnar til Bretlands, en
síðustu deilur um þá afurð, epli og
kindakjöt geta haft alvarleg áhrif á
útflutningstekjur þeirra.
Fyrir Ástrali er vandinn ekki eins
mikill en „við getum ekki lokað aug-
unum fyrir 320 milljóna manna
markaði", segir starfsmaður í ástr-
alska viðskiptaráðuneytinu.
Offramleiðsla og
innanlandsmál
Sérfróðir menn efast raunar marg-
ir um, að utanaðkomandi þrýstingur
fái miklu breytt um landbúnaðar-
stefnu EB-ríkjanna. „Offramleiðslu
og viðskiptaerfiðleika af þeim sökum
er alltaf að rekja til ástandsins í inn-
anlandsmálum," segir Andy Stoec-
kel, forstöðumaður Alþjóðaefnahags-
málamiðstöðvarinnar, sjálfstæðrar
rannsóknastofnunar. „Ríkisstjómir
breyta aðeins stefnunni vegna þrýst-
ings heima fyrir. Það verður að sýna
þeim fram á, að það sé þeim sjálfum
fyrir bestu.“ Segist Stoeckel telja,
að EB-ríkin hafi kastað á glæ einni
milljón ársverka i framleiðsluiðnaði
með fjáraustrinum í landbúnaðinn.
Þeir eru líka til, sem segjast efast
um, að rétt sé að skera niður ríkis-
styrkinn og ætlast síðan til, að aðrar
þjóðir geri það einnig. Chamberlin,
formaður nýsjálenskra bænda, bend-
ir hins vegar á, að kæmi ekki fleira
til, væri niðurskurður ríkisstyrkjanna
lítið vandamál.
Ian Woolsey, nýsjálenski bóndinn
fyrmefndi, er ekki eins viss í sinni
sök. Segist hann að vísu viðurkenna,
að nauðsynlegt hafi verið að minnka
niðurgreiðslurnar en telur, að það
hafí átt að gera smám saman. Þá
kveðst hann hafa litla trú á, að við-
skiptaviðræður ríkjanna beri mikinn
árangur á næstunni. „Tíminn er ein-
faldlega að renna út fyrir marga
bændur,“ segir hann.
Bretland
Bretar að verða
skuldlausir
HAGFRÆÐINGAR hjá bresku verðbréfamiðluninn Greenwell
Montagu hafa spáð því að ef svo fer sem horfir geti breska rikið
orðið nær skuldlaust um næstu aldamót. Fyrirtækið áætlar að í ár
verði afgangur á bresku fjárlögunum upp á 3,2 milljarða punda, sem
er tvöfalt meira en breska fjármálaráðuneytið gerir ráð fyrir, og að
í framtíðinni geti hann orðið enn meiri. Hagfræðingar Greenwell
Montagu þykja spá nokkuð áreiðanlega um framvindu efnahagsmála
í Bretlandi.
Skýringin á þessu em samsöfnuð
áhrif af aðhaldi ríkisstjórnar Margr-
étar Thatcher í ríkisútgjöldum und-
anfarin ár. Minni skattheimfu og
engar lántökur hefur þurft til að
fjármagna ríkisútgjöldin. Vöxtur
hagkerfísins gerir það síðan að
verkum að hlutfall skulda ríkisins
af þjóðarframleiðslu fer sífellt
lækkandi.
Með sama áframhaldi ætti árleg-
ur afgangur af fjárlögum að geta
orðið um 1,5% af þjóðarframleiðslu
Breta næstu ár og telur Simon
Briscoe, hagfræðingur hjá Green-
well Montagu, að það muni duga
til að greiða þijá íjórðu af skuldum
ríkisins fram að aldamótum og að
þá verði hægt að lækka skatta vem-
lega, jafnvel fella niður tekjuskatt.
Fyrirtæki
BAe ákveður að kaupa
Rover
BRITISH AEROSPACE hefur nú ákveðið að standa við tilboð sitt
til bresku ríkisstjórnarinnar um að kaupa Rover bílaverksmiðjurnar.
Eins og sagt var frá í Morgun-
blaðinu á þriðjudaginn þá átti fyrir-
tækið í vandræðum með að fá nefnd
sem skipuð var á vegum Evrópu-
bandalagsins til að leyfa kaup BAe
á Rover. Skömmu eftir að nefndin
féllst á að leyfa kaupin gegn því
að breska ríkið, sem á Rover, drægi
úr fyrirhuguðum styrkjum til Rover
um 331 milljón punda dró BAe til-
boð sitt til baka.
Nú hefur stjórn BAe ákveðið sig
og ætlar að kaupa Rover fyrir 150
milljónir punda eða jafnvirði um 12
milljarða íslenskra króna. Alls ætl-
aði breska ríkið að fella niður 800
milljónir punda skuld Rover eða sem
samsvarar meira en 62 milljörðum
íslenskra króna við sölu fyrirtækis-
ins. Nefndin sem EB skipaði gat
hins vegar ekki fallist á nema 469
milljóna punda styrk frá ríkisstjórn-
inni.
Auk þess fær BAe að nýta sér
hluta af tapi Rover síðustu ár eða
um 500 milljónir punda til frádrátt-
ar tekjuskatti í framtíðinni.
Samvinna milli Air
France ogLufthansa
Brussel, frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
FRANSKA flugfélagið Air France og þýska flugfélagið Lufthansa
hafa gert með sér samning um samvinnu á flugleiðum til og frá
Vestur-Berlín.
Samkvæmt samkomulagi sem
gert var í lok síðari heimsstyijaldar-
innar hafa einungis bresk, frönsk
og bandarísk flugfélög leyfi til að
fljúga til Vestur-Berlínar, Luft-
hansa hefur því ekki mátt fljúga
þangað. Air France flýgur nú að-
eins á einni leið; Berlín-Dusseldorf-
París, og mun mikill áhugi á að
bæta við leiðum. Önnur félög sem
nú fljúga til Vestur-Berlínar eru
British Airways og PanAm.
Hið nýja félag, sem verður að
51% í eigu Air France og 49% í
eigu Lufthansa, mun fljúga til fjög-
urra borga í Vestur-Þýskalandi, enn
hefur ekki verið uppgefið hvaða
borgir það verða. Áð auki hefur
verið samþykkt að leyfa bandarísku
flugfélögunum TWA og American
Airlines að hefja flug til borgarinn-
ar. Það er því ljóst að framboð mun
aukast gífurlega og sérfræðingar
ýmsir efast að svo skyndileg fram-
boðsaukning sé skynsamleg.

P*ú getur frestað, flýtt eða breytt
flugi hvenær sem er og jafnvel
keypt miðann á brottfarardegi.
Reynt er að halda lausum
á síðustu stundu.
FLUGLEIDIR
-fyrírþíg-
AMERÍKA
PORTSMOUTH/NORFOLK
Bakkafoss 27. júli
Alcyone 10. ágúst
Bakkafoss 24. ágúst
NEWYORK
Bakkafoss 25. júlí
Alcyone 8. ágúst
Bakkafoss 22. ágúst
HALIFAX
Bakkafoss 30. júli
BRETLAND/
MEGINLAND
IMMINGHAM
Eyrarfoss 24. júli
Álafoss 31. júli
Eyrarfoss 7. ágúst
Álafoss 14. ágúst
ANTWERPEN
Eyrarfoss 26. júlí
Álafoss 2. ágúst
Eyrarfoss 9. ágúst
Álafoss 16. ágúst
ROTTERDAM
Eyrarfoss 27. júli
Álafoss 3. ágúst
Eyrarfoss 10. ágúst
Álafoss 17. ágúst
HAMBORG
Eyrarfoss 28. jpli
Álafoss 4. ágúst
Eyrarfoss 11. ágúst
Álafoss 18. ágúst
FELIXSTOWE
Tinto 27. júli
Dorado 3. ágúst
Tinto 10. ágúst
IMMINGHAM
Tinto 28. júlí
Dorado 4. ágúst
Tinto 11. ágúst
BREMERHAVEN
Tinto 26. júli
Dorado 2. ágúst
Tinto 9. ágúst
NORÐURLÖND/
EYSTRASALT
ÞÓRSHÖFN
Reykjafoss 30. júlí
ÁRHUS
Skógafoss 26. júli
Reykjafoss 2. ágúst
Skógafoss 9. ágúst
GAUTABORG
Skógafoss 27. júli
Reykjafoss 3. ágúst
Skógafoss 10. ágúst
HELSINGBORG
Skógafoss 28. júlí
Reykjafoss 4. ágúst
Skógafoss 11. ágúst
KAUPMANNAHÖFN
Skógafoss 28. júli
Reykjafoss 4. ágúst
Skógafoss 11. ágúst
FREDRIKSTAD
Skógafoss 29. júli
Reykjafoss 5. ágúst
Skógafoss 12. ágúst
SANDEN
Urriðafoss 21. júlí
HAMBORG
Urriðafoss 23. júli
Áætlun innanlands.
Vikulega; Reykjavík, ísa-
fjörður, Akureyri, Dalvík,
Húsavik. Hálfsmánaöar-
lega: Siglufjöröur, Sauðár-
krókur og Reyðarfjörður.
Vikulega: Vestmannaeyjar.
EIMSKIP
Pósthússtræti 2.
Sfmi: 27100