Morgunblaðið - 21.07.1988, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, VIDSKIPTLAIVINNULÍF FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 1988
,'
B 11
Alþjóðaviðskipti
Hvemigá að eiga viðskiptí
við Alþjóðabankann
eftir Úlf Sigurmundsson
Rauða kverið frá Alþjóðabankan-
um, þ.e. reglurnar um innkaup
vegna lána Alþjóðabankans (Guid-
lines, Procurment under JARD lo-
ans), eru nú vinsælli lesning í Kína,
heldur en Rauða kverið hans Maós,
segir Indvetjinn Srinivasan sem
stjórnar innkaupadeild Alþjóða-
bankans (Chief, Procurement Policy
Unit). Alþjóðabankinn heldur reglu-
bundin námskeið fyrir þá, sem óska
að selja vörur sínar og þjónustu til
landa þeirra sem hann lánar til (þ.e.
lönd þar sem þjóðartekjur eru innan
við 3.000 dollara á mann á ári.)
Undirritaður átti þess kost að
taka þátt í svona námskeiði nýver-
ið. Námskeiðið stendur í 4 tíma og
þar eru haldin 4 erindi. Fyrst er
talað almennt um bankann, stofn-
anir hans og kerfið í heild, hvernig
verkefnin skiptast á einstök svæði
(Asía u.þ.b. 40%, Suður-Ameríka
30%, Afríka og Austurlönd nær og
ákveðnir hlutar Evrópu 29%) og í
vöruflokka, orkuöflun 21%, land-
búnaður og dreifbýlisþróun 17%
o.s.frv.
■ Þá er talað um hvernig einstök
verkefni verða til og þróast í með-
förum bankans og viðkomandi
lands. Bent er á að hveiju fyrirtæk-
in eigi að snúa sér á hinum ýmsu
stigum verkefnisins og margbent á
að viðskiptin og undirbúningur
þeirra fari fram í löndunum sjálfum
en alls ekki í skrifstofum bankans.
Hlutverk bankans sé að lána og
gæta þess að settum reglum sé
framfýlgt. Um leið er rætt um svo-
kallaða samfjármögnum (co-financ-
ing) en talið er nú að hún valdi
eftirspurn sem er 2,5 sinnum meiri
en útlánin. Þessi eftirspurn er fjár-
mögnuð með ýmsum hætti af öðrum
en Alþjóðabankanum.
Þá er íjallað um hvernig fyrir-
tæki eigi að komast í viðskipti
vegna verkefna á vegum bankans.
Hér er það sem reglumar um inn-
kaup, sem getið var um í upphafi,
koma að notum. Arlega er keypt
inn fyrir u.þ.b. 15 milljarða dollara,
þar af eru rekstrarvörur og fjárfest-
ingarvörur 60%, byggingarverkefni
ýmiss konar 30% og ráðgjöf 10%.
Af þessum upphæðum sést mikil-
vægi þessara reglna, sem hafa haft
mikil áhrif víða um lönd. í reglunum
er að finna fræga undirreglu, sem
oft hefur verið vitnað til af íslensk-
um aðilum, þ.e. að verktakatilboð
séu allt að 7,5% hærri en útlend.
Allir eiga jafna mögtileika
Að sjálfsögðu er aðalinntak
reglnanna, að allir skulu eiga jafna
„Á ákveðnu tímabili
nutum við lánafyrir-
greiðslu hjá bankanum
og á velmektardögum
FAO störfuðu þar
margir Islendingar. Af
augljósum ástæðum
njótum við ekki lána-
fyrirgreiðslunnar leng-
ur og íslenskir starfs-
menn hjá alþjóðastofn-
um eru í dag sárafáir."
möguleika. Um ráðgjafarfyrirtækin
gilda aðrar reglur, sem líka eru vin-
sælar og hafa haft álíka mikil
áhrif. Til þess að koma til greina
þarf viðkomandi ráðgjafarfyrirtæki
að vera á skrá hjá Alþjóðabankan-
um (skv. upplýsingum eru 2 ísl.
fyrirtæki á skrá). Samstarfsnefnd
innan bankans ásamt fulltrúum lán-
tökulandsins velja í fyrstu umferð
10-16 fyrirtæki til að taka þátt í
viðkomandi útboði. Smærri nefnd
fer svo yfir málið einu sinni enn,
fækkar fyrirtækjunum niður í sex,
og þau gera tilboð. Það getur verið
vandi að finna nægilega mörg sér-
hæfð ráðgjafarfyrirtæki til að gera
tilboð í verkefnið og stundum verð-
ur að láta nægja að leita til eins
fyrirtækis. Lang mest af þessum
ráðgjafarverkefnum fjallar bankinn
um einn (ásamt lántökulandinu) en
nú upp á síðkastið hefur rutt sér
til rúms ný gerð af ráðgjafarverk-
efnum sem e'ru rekin saman af
UNDP (framkvæmdaarmi Samein-
uðu þjóðanna) og bankanum.
Að lokum er fjallað um hvernig
fyrirtækin fá greitt fyrir vöru sína
og þjónustu. Þar kennir ýmissa
grasa, greiðslur geta tekið langan
tíma, á hinn bóginn er bent á að
þær séu tiltölulega öruggar.’Mönn-
um er ráðlagt að reikna með allt
að 30 dögum og bent á vaxtamálið,
sem því fylgir en jafnframt varaðir
við, að greiðsla geti tekið allt að
þijá mánuði.
Niðurstaðan af þessu nám-
skeiði er sú, að það er gagnlegt
og nauðsynlegt öllum sem hyggja
á viðskipti við bankann. Upplýsing-
ar er best að fá í gegnum Norður-
landaskrifstofu bankans. íslenskur
fulltrúi þar í dag er Björn Líndal
og frá ágúst nk. Jónas Haralz, en
hann verður jafnframt stjórnandi
skrifstofunnar. Einnig er hægt að
fá upplýsingar á skrifstofu við-
skiptafulltrúa í New York og nám-
skeiðsgögn liggja fyrir í Utflutn-
ingsráðinu.
Allar götur síðan 1946 hafa ís-
lendingar verið aðilar að Sameinuðu
þjóðnunum og bankanum. A
ákveðnú tímabili nutum við lánafyr-
irgreiðslu hjá bankanum og á vel-
mektardögum FAO störfuðu þar
margir íslendingar. Af augljósum
ástæðum njótum við ekki lánafyrir-
greiðslunnar lengur og íslenski
starfsmenn hjá alþjóðastofnunum
eru í dag sárafáir.
Orkustofnun fékk verkefni
Fyrir um það bil einum og hálfum
áratug hófu ísl./ensk ráðgjafarfyr-
irtæki að leita á þennan markað til
að afla sér verkefna. Ekki verður
sagt, að þau hafi haft erindi sem
erfiði enda þótt einstök verkefni
hafi fallið í 2-3 þeirra í skaut. Ber
hér margt til. Fyrirtækin eru smá
og hafa lítið fjárhagslegt bolmagn.
Aðstoð og þjónusta opinberra aðila
við þessa starfsemi hefur verið til-
viljanakennd og ekki tengd neinni
stefnu. En vegna þeirrar reynslu
sem aflast hefur er hópi manna á
íslandi ljóst hvað þarf til að komast
að og hvernig slík starfsemi á að
líta út. Þá er hægt að gera sér
grein fyrir hvað hún kostar yfir
tímabilið þangað til hún fer að skila
árangri fyrir fyrirtækin. Hér þarf
að gera dálitla áætlun og bera
kostnaðinn saman við aðra kosti
sem við eigum völ á.
Skv. bæklingi, sem Sameinuðu
þjóðimar gefa nú út og hægt er
að kaupa í aðalstöðvunum, er ísland
43. hæsti greiðandinn af 158 lönd-
um til Sameinuðu þjóðanna, en 15.
hæsti greiðandi pr. höfuð. Góð við-
miðun að afla verkefna frá SÞ og
Alþjóðabankakerfinu væri að afla
sömu upphæða í verkefnum fyrir
ísl. fyrirtæki og við greiðum í heild
til allra stofnanna SÞ. Jafnframt
myndi stjórnvöld marka þá stefnu
að Islendingar fengju fyllilega í sinn
hlut það sem þeim ber af starfs-
fólki við stofnanir SÞ.
I síðasta mánuði bar svo við, að
Orkustofnun náði til sín verkefni á
vegum OPS deildar SÞ í New York
og ríkisstjórnar Djibouti. Þetta
verkefni fengu þeir vegna sérþekk-
ingar sinnar og vegna þess, að þeir
voru í Djibouti og vissu hvernig
málum var háttað. Bmgðist var
snöggt við og komið með tillögu,
sem.var samþykkt. M.ö.o. salan fór
fram á staðnum. Svona starfsað-
ferðir vísa veginn.
Höfundur er viðskiptafulltrúi í
New York.
REYKJAVÍK
Teigur
Glæsilegur
veitingasalur
Borðapantanir í síma
689000
HVER ER
VATNSHRÆDDUR?
EKKI
ISHIDA-VOGIN!
mmwmm
Iwkw
um flug og ferðamái
IATA, alþjóðasamtök tlugfélaga, í samvinmi við
Flugtíðindi boða til hádcgisverðarfundar um flug og
fcrðamál mánudaginn 25. júlí n.k.
Sérstakur gcstur fundarins verður Dr. Gúnter-0. Eser,
aðalframkvæmdastjóri IATA, og mun hann ræða um
nýjustu strauma og stefnur í alþjóðlegum flugrekstii sem
og ferðamálum og svara fyrirspumum.
Dr. Gúnter 0. Eser mun m.a. fjalla um eftirtalin atriði:
• Áhcrslubreytingar í empskum
\ í flugmálum
• Samntna flugféluga
• Ftjálsræðisstrauma t farþegaflugi
ríða um hcini
• Aukna tæknivæðingu og hagræðingu
í farþcgaþjónustu
• Santkeppni á Norður-Atlantshafs ;
flugleiðinni
• Framtíðarliorfur í flugflutningum
• Hlutverk IATA í breytilegum Ðugheinti
Dr. Gúnter 0. Eser,
aðalframkvæmdastjóri IATA.
Fundartími: 25. júlí, kl. 12:00 •
Fundarstaður: Hótel Saga, Grillið
Verð: kr. 2.000,-
Pátttaka tilkynnist á skrifstofti Flugtíðinda,
Pósthússtræti 13, í síma 623234
fyrir kl. 16:00 föstudaginn 22. júlí.
IATA
Alþjóðasamtök flugfélaga
r* rtrrríjttMjrnt _
fÆ. ttur wut
Fréttablað um flugmál
Pnkup
4X4
með 6,2 Itr, dísilvél, sjálfskiptingu og
nauðsynlegum búnaði.
Nýr bíll með frábæra
aksturseiginleika og mýkt.
Vandaður vinnubíll fyrir kr1.728.000.
CÓÐ_GREIÐSLUKJÖR
RTI
BiLVANGURstr
HÖFÐABAKKA 9 SÍMI 687300
Umboðsmenn: Akureyri, Véladeild KEA—Reyðarfirði, Lykil
Njarðvíkum, Bílabragginn —Borgarnesi, Bílasala Vesturlands
Vestmannaeyjum, Carðar Arason