Morgunblaðið - 14.05.1989, Qupperneq 22

22 C
MORGUNBLAÐIÐ FJOLMIÐLAR Sy^KUUAGUR 14, MAÍ 1989
FÓLK
í fjölmiðlum
■LÚÐVÍK Geirsson fréttastjóri
Þjóðviljans og formaður Blaða-
mannafélags Islands mun skrifa
bók um íþrótta-
félagið Hauka í
Ha&iarfírði, í
tilefhiaf60ára
afmæli félags-
ins. Afmælið er
að vísu ekki
fyrr en árið
1991, en ráð-
gert er að bókinni verði lokið á
þessu ári, og hún komi síðan út
á því næsta.
■ VESTUR-þýska ríkissjón-
varpið hefúr ákveðið að gera
sérstakan þátt um hljómsveitina
Mezzoforte með Reykjavík í bak-
grunni. Þátturinn mun bera hei-
tið Mezzoforte og borgin þeirra.
Von er á þýskum sjónvarpsmönn-
um hingað til lands um næstu
helgi í þessu skyni en reiknað
er með að þátturinn verði sendur
út í haust. Auk þess verður Qall-
að um hljómsveitina í vinsælum
skemmtiþætti, Bitte Umblatter,
að kvöldi 12. júní nk. Þátturinn
er undir stjórn eins þekktasta
v sjónvarpsmanns Þjóðveija, Al-
berts Krogman. Er talið að a.m.k.
12 milljónir manna fylgist með
honum reglulega. Helst er þátt-
urinn talinn líkjast hinum vin-
sæla sjónvarps þætti „Á tali með
Hemma Gunn“. Steinar Berg
ísleifsson, umboðsmaður Mez-
zoforte, sagði að Krogman væri
hrifinn af tónlist Mezzoforte og
vildi kynnast hljómsveitinni.
„Þetta á að vera frábær kynning,
sérstaklega fyrir Reykjavík en
við höfurn haft samvinnu við Ólaf
Jonsson, blaðafulltrúa
Reylqavíkurborgar, varðandi
skipulag á þessari heimsókn.
Borgin sér tækifæri á að nýta
þessa umQölIun þar sem nú
stendur yfir herferð til kynning-
ar á Reykjavík sem ráðstefhu-
borg,“ sagði Steinar.
.. .OG atj.tr, með,
- HELST í BEINNI
MARGAR AF vinsælustu dagskrám ljósvakamiðlanna hér á landi
hafa tvennt sameiginlegt. Þær byggja á virkri þátttöku almúgans
og útsendingarnar eru beinar. Austfirðingar í sjónvarpssal hlæja
að háttum Selfyssinga fyrir framan falda myndavél hjá Hemma
á tali og hlusta síðan á norðanstúlku fara út af laginu í beinni
útsendingu. Hálf þjóðin situr hugfangin fyrir framan viðtækin
sín, finnur til samkenndar og skemmtir sér. Sá hluti þjóðarinnar
sem hefur „skoðun á málinu" talar í og hlustar á síðdegissálina.
Einnig iða margir í skinninu þegar Stöð 2 fer hring í kringum
ýmis málefhi í beinni
| útsendingu, — að
sjálfsögðu.
Dægurlagakeppnir hafa
löngum verið vinsælar.
Útsendingin frá einni
slíkri í Sviss um síðustu
helgi var vissulega bein
en landinn var orðinn
afhuga henni þar sem hann var aldrei almennilega spurður álits
um þátttökulagið. Þjóðin hafði bundið trúss sitt við Stöð 2 sem
leyfði öllum að vera með, — bæði að velja sitt lag og fylgjast
síðan með æsispennandi keppni í einu af öldurhúsum
höfuðborgarinnar. Áður en útsendingar hófiist sl.
laugardagskvöld var þjóðin búin að snúa rassinum í elítustefhu
RÚV og var þess fullviss að landslagið væri það besta sem ísland
gæti boðið upp á. Það er deginum ljósara að við íslendingar
viljum allir taka virkan þátt i fjölmiðlafjörinu.
íslendingar í
þjóbarsamkvœmi á
Ijósvakanum
Þátttaka almennings í ljós- skálum reiði sinnar jafnvel yfir
vakadagskrám víða erlendis saklausa. Stöð 2 hefur haft til-
er bundin við spurningaþætti, burði í þessa áttina en samt eru
getleiki og umræðuþætti. Slíkir það útvarpsstöðvarnar sem hafa
þættir eru fjölmargir og þar hvílir þróað þetta þáttaform hvað mest.
oft að baki sú hugmynd að verið Þar sem ýmist eins og drottinn
sé að gefa einstaklingum smjörþef hafi falið þjóðinni ótæpilegan
af frægð, eða að hann sé fulltrúi skammt af vandamálum þessa lífs
almennings, frekar en að einstakl- eða að Svarti dauði og Móðuharð-
ingurinn sjálfur skipti einhveiju indi hafi séð um alla afkomendur
máli. Einstaklingar sem taka þátt írskra þræla og að hér á landi búi
í dagskrám hér á landi skipta einungis vaskir afkomendur norr-
máli; þeir eru ænna, sjálf-
ekki bara ein- —— _____ stæðra víkinga,
hveijir nafnleys- BAKSVID sem viti svar við
ingjar. Trúlega ---------------------:----------- öllu og láti ýmis-
tengist þetta - A ■ Fridgeirsso„ legt flakka svo
eitthvað smæð hinir og þessir
þjóðarinnar því fái það nú óþveg-
svipaðar dagskrár njóta t.d. hylli ið. Þættir þessir virðast vera allt
í litlum svæðisbundnum útvarps- í senn, — kvörtunarþjónusta, sál-
stöðum á Bretlandseyjum. En fræðiþjónusta, miðilsfundir og
e.t.v. liggur meira að baki hér á þjóðveldisfundir.
landi og til þess að reyna að átta Sérkenni íslenskrar menningar
sig betur á því er hægt að velta endurspeglast í fjölmiðlum. Áhugi
fyrir sér þeim hugmyndum og okkar á virkri þátttöku og beinum
þeirri hugmyndafræði sem liggur ljósvakasendingum eru að líkind-
að baki þessum dagskrám hér hjá um ekkert þjóðareinkenni en það
okkur. sem gerir okkur frábrugðin er
Þættir á borð við þá sem eins og fyrri daginn að við kunn-
Hemmi Gunn hefur verið í for- um okkur vart hóf, gerum flest
svari fyrir hafa það að leiðarljósi ótæpilega og í áhlaupskasti.
að allt eigi að vera lifandi, létt
og skemmtilegt. Sjónvarpið verð-
ur einskonar vettvangur fyrir
þjóðarpartý þar sem „þú sem
heima situr“ ,ert líka með. í þessu
partýi eru eins og í öllum herleg-
um veislum aðkeypt skemmtiat-
riði en mesta eftirvæntingin ríkir
alltaf í kringum samkvæmisleik-
ina. Brandara-, söngvara- og
spurningakeppnir ásamt földu
myndavélinni sjá um þann hluta
jörfagleðinnar. Þú, um þig, frá
þér, til þín er aðalatriðið, og allt
í beinni.
Annað safn hugmynda sem
virðist eiga upp á pallborðið um
þessar mundir gengur út frá því
að ljósvakinn eigi að vera í þjón-
ustu lýðræðis og sannleika eða
einskonar meðferðarstofnun,
a.m.k. eiga stórir og smáir að fá
tækifæri til að segja þar hug sinn,
létta af hjarta sér og ausa úr
Gusugangur
gengur aftur
öllum hamagangnum út-
af „Lífsbjörg í Norður-
höfum“ sýnist enginn
sem um hefur fjallað hafa
áttað sig á þvf að þau Edda
Sverrisdóttir og Magnús
Guðmundsson, höfundar
'þessa tímabæra og verð-
■ skuldaða. þymis... í augum
graerrfriðunga^ ■ urðu sVo
(' sannarlega ekki fyrrí til þess
,.að*grípa tjl kvikhfynðavélar-
inpar. Ég hef að minnstá-
’ kosti hvetgi séð vikíð áð því
■ einu orði að harðsvíraðri og
næsta billegri áróðursmynd
um svokallaðar hetjudáðir
hinna hörundsáru riddara
hafsins hér uppi í landstein-
. um var dreift um allar jarðir
ytra nær heilum áratug áð-
uren hið lofsverða framtak
landa okkar sá dagsins ljós.
Þeir stórhneyksluðu hvala-
vinir sem svo vilja heita, sem
fordæmdu hástöfum „ein-
hliða áróður“ okkar fólks,
mættu með öðrum orðum
gjama líta sér nær.
Ég var staddur úti í Lon-
don þegar umrædd lofgjörð
um þá grænu og friðsömu
_ eða hitt þó heldur var sýnd
' þar f sjónvarpinu, og það vill
svo til að ég á í fómm mínum
dálítinn pistil sem ég skrifaði
um þessa mynd þeírra hér í
Morgunblaðið. Hann minnti
á sig af einskærri tilviljun
þegar ég var að grisja gaml-
ar syndir í vikunni leið. Ég
kallaði hann „Gusugangur í
sjónvarpi" og hann birtist í
september 1979; og hér er
inngangurinn með leyfi
háttvirts forseta, einsog þeir
segja svo virðulega þing-
mennimir okkar um leið og
þeir snúa toppstykkinu í
virðulegan hálfhring og
heilsa uppá háttvirtan for-
seta sameinaðs þings sem
er enginn annar en einhver
forhertasti „hvalavinurinn" á
norðurhvelí jarðar, nefnilega
hún Guðrún okkar Helga-
dóttir.
„Breska sjónvarpsmyndin
(skrifaði ég) um þá Greenpe-
acemenn að vinna frækileg
afrek hér á íslandsmiðum í
byijun hvalvertíðar í vor er
dæmigerð um þá tegund svo-
nefndra heimildamynda þar
sem flestu er skotið undan
sem verða mætti „söku-
dólgnum" til málsbótar . .. í
myndinni streitast höfund-
amir við að sýnast sann-
gjarnir og fordómalausir en
tekst hvorutveggja óhöndug-
lega. Lýsing þeirra á at-
burðum hér heima er að því
leyti vandlega fölsuð að text-
inn að minnstakosti er mor-
andi í lævíslegum aðdróttun-
um sem eiga því miður áreið-
anlega eftir að hitta í mark
hjá þeim aragrúa erlendra
sakleysingja sem þekkja
naumast hvalbein frá fiðrild-
isvæng."
Svona sannspár gat mað-
ur verið fyrir tíu árum, já
og argur.
Ég er samt ekki einungis
að hampa þessari gömlu
ádrepu til þess að vera aftur
andstyggilegur við „hvala-
vinina" blessaða. Það eru
ugglaust vænstu sálir innan-
um og samanvið þessa mis-
litu hjörð þóað þessar sem
veifa gúmmíhvölum og bíta
í skjaldarendur fyrir westan
mættu að vísu að ósekju vera
ögn vandlátari á góðverkin.
Margt sýnist brýnna í þess-
um heimi þarsem fólk er að
falla úr hor en að ættleiða
hvali.
En þegar ég hljóp yfir
þetta greinarkom mitt um
áróðursbrellur grænfriðunga
(þeir vom meðal aimars með
þessar venjulegu helreiðar-
kúnstir á hraðbátunum
sínum sem fólki finnst alltaf
jafn svakalega spennó) þá
vaktist það líka upp fyrir
mér hvað útlendingar geta
stundum farið með mikið
fleipur þegar þeir þykjast
vera að leiða aðra útlendinga
í allan sannleikann um bard-
ús okkar íslendinga. Maður
kemst enda ekki hjá því að
spyija sjálfan sig hvort við
séum kannski sjálf svona
mistæk í fjölmiðlunum okkar
þegar við viljum fræða okkar
fólk um hin stóru útlönd.
Ætli maður grípi bara
ekki rétt einn ganginn til
þessa handhæga íslenska
máltækis sem hermir að það
sé misjafn sauður í mörgu
fé. En óneitanlega finnst
manni samt stéttin setja ofan
þegar heimsblað á borð við
New York Times lepur upp
þvætting hælbíta okkar at-
hugasemdalaust og sjálft
Sunday Times Bretans lætur
sig hafa það að birta um
okkur vandlega og rækilega
myndskreyttan óhróður
vegna þess eins að við föllum
ekki í kramið hjá þessu
grátklökka fólki sem fæst
héfur migið í saltan sjó, svo-
að seilst sé til upphrópunar-
innar sem hann Jakob Jak-
obsson lét góðu heilli flakka
í þeirri minnisstæðu uppá-
komu sem hnýtt var aftaní
mynd Eddu og Magnúsar.
— Gísli J.
Ástþórsson