Morgunblaðið - 10.06.1989, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 1989
3
Morgunbladid/bvernr
17. landsþing Landssambands sjálfstæðiskvenna er haldið í Viðey og Reykjavík nú um helgina. Á mynd-
inni sést hluti þingfulltrúa við setningu þingsins í gærkvöldi.
Landsþing sj álfstæðiskvenna
LANDSSAMBAND sjálfstæðiskvenna heldur 17. landsþing sitt í
Viðey og Reykjavík nú um helgina. Meðal þeirra mála er rædd
verða, auk venjulegra þingstarfa, eru umhverfismál, húsbréfakerf-
ið og skattamál. Þingið var sett í gærkvöldi í Valhöll en þingstörf-
um verður framhaldið í Viðey í dag og á morgun.
Fyrir hádegi verða skattamál
rædd og hefur þar framsögu Ólaf-
ur Helgi Kjartansson, skattstjóri
á Isafirði. Enn fremur munu þau
Geir H. Haarde alþingismaður og
María E. Ingvadóttir fjármála-
stjóri fjalla um húsbréfakerfið. Að
loknum hádegisverði eru á dag-
skrá umræður um umhverfismál
og eru frummælendur um það efni
Hulda Valtýsdóttir, formaður
Skógræktarfélags Islands, og
Salóme Þorkelsdóttir, alþingis-
maður.
Að þessu loknu verður stjóm-
málaályktun þingsins tekin til
umræðu og er gert ráð fyrir að
þeim umræðum verði framhaldið
á sunnudagsmorgun. Síðdegis
þann dag verður stjórnmálaálykt-
unin afgreidd og ný stjórn Lands-
sambands sjálfstæðiskvenna kjör-
in. -x-
Þórunn Gestsdóttir, formaður
Landssambands sjálfstæðis-
kvenna, flutti ávarp við setningu
þingsins.
Vaxtalækkiin á spari-
skírteinum ríkissjóðs
FJÁRMÁLARÁÐUNEYTIÐ kynnti í gær lækkun á vöxtum á spariskírt-
einum ríkissjóðs. Vextir á spariskírteinum til 8 ára lækka úr 6,8% í
6%, vextir á spariskírteinum til 5 ára lækka úr 7% í 6% og vextir á
skírteinum til 254 árs verða 5/2%. Þessi breyting á að taka gildi þann 1.
júlí næstkomandi. Fram til þess tíma gefst fólki kostur á að gerast
áskrifendur að spariskirteinum með 6,8 eða 7% vöxtum, sem gilda fram
til næstu áramóta.
Að sögn Ólafs Ragnars Grímsson-
ar fjámálaráðherra er það yfirlýst
stefna ríkisstjórnarinnar að vaxta-
stig spariskírteina ríkissjóðs verði
ásamt vöxtum í samningum við
lífeyrissjóðina leiðandi fyrir vaxta-
þróunina í landinu. „Við höfum á
undanförnum mánuðum lækkað
vexti spariskírteinanna og á eftir
hefur fylgt raunvaxtalækkun annars
staðar í peningakerfinu," segir Ólaf-
ur. „Við ákváðum hins vegar fyrir
nokkru síðan að framkvæma þessar
lækkanir í færri og stærri stökkum
en áður og þess vegna höfum við
beðið með þessa lækkun í nokkum
tíma. Hún hefur i för með sér, að
raunvaxtastig spariskírteina ríkis-
sjóðs er orðið sambærilegt við raun-
vaxtastig í ýmsum helstu viðskipta-
löndum okkar.“
Fjármálaráðherra segir, að vel
hafi gengið að afla ríkissjóði lánsfjár
innanlands það sem af er árinu. Frá
áramótum til maíloka hafi verið seld-
ir ríkisvíxlar fyrir 2 milljarða umfram
innlausn. Á sama tíma hafi selst
spariskírteini fyrir um einn milljarð
króna, en innlausn þeirra hafi hins
vegar verið 1.280 milljónir króna.
Sala ríkisvíxla og spariskírteina sé
því nú 1,8 milljarður umfram inn-
lausn en búast megi við að sú tala
lækki þegar líður á árið vegna auk-
innar innlausnar. Stefnt hafi verið
að því, að innlend lánsfjáröflun yrði
um 1,2 milljarðar króna og enn bendi
ekkert til að sú áætlun standist ekki.
Seðlabanki feer sex daga
til að lækka raunvexti
SEÐLABANKINN fékk þau boð frá ríkisstjórninni í gær, að afloknum
fúndi hennar, að honum bæri að sjá til þess að raunvextir lækkuðu
næstu daga. „Við ræddum mikið um vexti á þessum fundi, og okkur
tókst nú að fá Landsbankann til að hætta við sína vaxtahækkun," sagði
Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra í samtali við Morgun-
blaðið í gær, að afloknum fúndi ríkisstjórnarinnar.
Vonandi fundin lausn
á vanda fískeldisins
segir Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra
SAMÞYKKT var á ríkissljómarftindi síðdegis í gær að Framkvæmda-
sjóður hefði milligöngu um að útvega viðskiptabönkunum fjármagn til
að auka afúrðalánin til jafiis við það sem Tryggingasjóður fiskeldis
mælir með í hverju tilfelli, að sögn Steingríms Hermannssonar, forsæt-
isráðherra. Hann sagði að heildarfjárhæðin sem til þessa þyrfti lægi
ekki fyrir, en fyrirtækin fengju nú að meðaltali um 37,5% afúrðalán
og myndu með þessu aukast í 50%, og jaftivel meira í einstaka tilfelli.
„Við vonum að þetta muni leysa
vanda þeirra fiskeldisfyrirtækja sem
eru með afurðalán,“ sagði forsætis-
ráðherra. Hann sagði að ekki þyrfti
endilega að vera um erlendar lántök-
ur að ræða til þessarar flármögnun-
ar, „en það sem hefur mesta þýðingu
í þessu sambandi er að Fram-
Steingrímur sagði: „Staða þessara
frystihúsa á Patreksfirði og Súg-
andafirði er voðalega erfið. Þessi tvö
eru í langerfiðustu málunum, en ég
hugsa að mál hinna leysist mjög fljót-
lega.“
Steingrímur sagðist telja að bráð-
asti vandi frystihúsanna á Þingeyri
og Bíldudal yrði leystur á næstunni
með framlagi úr Hlutafjársjóðnum,
og einnig vandi ýmissa annarra
frystihúsa.
kvæmdasjóður gerðist milliaðili, sem
hefur í för með sér viðbótarábyrgð
á þessi lán.“
Steingrímur sagði að undan því
hefði verið kvartað að einföld ábyrgð
ríkissjóðs hefði verið á þessum lán-
um, en nú bættist Framkvæmdasjóð-
ur við. Þegar ábyrgðin hefði verið
„Vitanlega var mikill óhugur í
mönnum á fundinum, vegna þeirrar
þróunar sem almennt er, og Vest-
firðirnir eru þar í mjög slæmri stöðu,“
sagði Steingrímur. Hann sagði að
samdrátturinn i þorskveiðunum
kæmi afar hart niður á Vestfjörðun-
um, því þeir nytu ekki humarveiða,
síldar eða loðnu. „Ég er satt að segja
orðinn mjög áhyggjufullur út af al-
mennri þróun þessara veiða, sem ég
held að sé að verða afar hættuleg,"
einföld, þá hefði þurft að setja fyrir-
tækin í gjaldþrot, áður en að ábyrgð-
in tæki gildi. Þetta myndi stytta
þann feril.
Steingrímur sagði að jafnframt
hefði verið ákveðið að athuga hvort
ekki mætti ráðstafa til bústofns-
kaupa ákveðnu fjármagni, þar sem
síðasta ríkisstjóm hefði ákveðið að
ráðstafa 800 milljónum króna til
uppbyggingar fiskeldis, sem ekki
væri að fullu ráðstafað. Þannig
mætti nýta um 400 milljónir króna
til þess að koma bústofnunum upp.
sagði forsætisráðherra.
Steingrímur sagði að nú væri í
raun og veru beðið eftir tillögum
forsvarsmanna þeirra fjögurra eða
fimm frystihúsa, sem í mestum
vanda ættu á Vestfjörðunum. Þeir
hefðu kosið að fara í greiðslustöðvun
og á meðan svo væri, væru málin
ekki í hendi Atvinnutryggingasjóðs
eða Hlutafjársjóðs. „Það kom fram
á fundinum að þessir eigendur vilja
ekki fara í gjaldþrot og þá verða
þeir að koma með einhveija lausn
sem gengur upp.“
Þeir fundarmanna sem Morgun-
blaðið ræddi við í gær sögðu að reiði,
sársauki og örvænting hefði einkennt
fundinn, þar sem þeir sem talað
hefðu máli þeirra fyrirtækja og bæj-
arfélaga sem verst stæðu, sæju ekki
fram á neitt annað en gjaldþrot. Mun
Steingrímur Hermannsson, forsætis-
ráðherra, hafa sætt miklum ásökun-
um- fyrir það sem gagnrýnendur hans
sögðu vera vanefndir stjómvalda á
loforðum.
„Það var jafnframt ákveðið að
gefa Seðlabankanum frest til næsta
fimmtudags að koma því til fram-
kvæmda sem ríkisstjómin ákvað í
mars, að raunvextir lækki í þessu
landi í áföngum á næstunni,“ sagði
forsætisráðherra.
Forsætisráðherra sagði að þessi
lækkun raunvaxta þyrfti að verða
bæði á innláns- og útlánsvöxtum.
„Ég hef alltaf sett það sem markmið
að þetta verði svipað og var árið
1986, en þá voru meðalinnlánsvextir
neikvæðir um 0,9%, sem er ákaflega
eðlilegt vegna þess að mikið af fjár-
MIKIÐ var rætt um vanda loð-
dýrabænda á fúndi ríkisstjórnar-
innar í gær. Engin niðurstaða
fékkst í málinu, en ákveðið að
Verst er ástandið á Patreksfirði
og á Suðureyri við Súgandafjörð. Þar
blasir ekkert annað en gjaldþrot við
og vom heimildarmenn Morgun-
blaðsins efins um að fyrirtækjunum
yrði bjargað. Með sérstökum björg-
unaraðgerðum verður hægt að við-
halda starfsemi frystihúsanna á
Bíldudal og Þingeyri um sinn, þótt
óvíst sé hve lengi. Á Bolungarvík er
þungt fyrir fæti og óvíst um fram-
haldið, skárra er ástandið á Súðavík
þar sem staðan er þokkaleg sem
stendur, en miklar fjárfestingar í
gangi þar sem væntanlegur er nýr
stór togari. Haldið er í horfinu á
Flateyri og Tálknafirði. ísafjarðar-
fyrirtækin standa einna best, en þar
em aftur á móti þjónustufyrirtæki
eins og vélsmiðjur og fleiri í erfiðleik-
um. Einn viðmælandi blaðsins sagði
um þetta ástand allt: „Þetta veldur
örvæntingu fólks þar sem fyrirtækin
em verst stödd og kvíða alls staðar
annars staðar, þar sem menn sjá
sömu þróunina hvert sem litið er.“
magni er á ótryggðum reikningum,,
ávísunarreikningum og svo fram-
vegis. Þá vom útlánsvextir 5%, en
meðalinnlánsvextir 1988 em 3,2%,
sem er hrein vitleysa og útlánsvextir
10%,“ sagði Steingrímur.
Steingrímur sagði að til þess að
ná því vaxtastigi sem verið hefði
1986 þyrfti að afnema skiptikjara-
reikninga, sem samræmdust engum
markaðskenningum. Þá yrði jafn-
framt hægt að lækka útlánsvextina.
Steingrímur sagði að algjör samstaða
hefði verið um þetta mál í fíkisstjóm-
inni.
ráðherraneftid myndi áfram vinna
að úrlausn vandans. Samkvæmt
heimildum Morgunbiaðsins eru
ráðherrar ríkissljómarinnar
orðnir afar vondaufir um að loð-
dýrarækt á íslandi verði bjargað.
Það sem einkum mun valda stjórn-
völdum áhyggjum, hvað vanda loð-
dýrabænda varðar, er hvemig hægt
sé að forða því að þeir sem fyrir
hvatningu stjómvalda völdu loðdýra-
rækt á sínum tíma, komist á vonar-
völ. Einn ráðherra ríkissljómarinnar
orðaði það svo í samtali við Morgun-
blaðið í gær: „Það er ekki sízt verið
að skoða það hvemig megi koma
þeim sem ekki eygja neitt áframhald
í þessari atvinnugrein, út úr henni,
án þess að þeir verði fyrir meirihátt-
ar skakkaföllum.“
Ríkisstjórnin gerir ráð fyrir því að
einhver fjöldi loðdýrabúa verði eftir,
þó að margir verði að hætta. Þessi
bú eigi þá að eiga vaxtarmöguleika
og fá að dafna í rólegheitum, þegar
aftur hefst uppgangur í greininni.
Það mun hafa verið niðurstaða
þessa ríkisstjórnarfundar, að von-
laust væri að halda áfram að ausa fé
í taprekstur loðdýraræktar. Ekki
mun ágreiningur um það milli stjórn-
arflokkanna. Þeir Steingrírmur Her-
mannsson, forsætisráðherra, og
Steingrímur J. Sigfússon, landbúnað-
arráðherra, eru þó sagðir helstu tals-
menn loðdýrabændanna og mun
þeirra rökstuðningur helstur hafa
verið sá að stjórnvöld gætu vart
axlað þá ábyrgð að sjá um 350 fjöl-
skyldur missa heimili sín og jarðir,
í kjölfar þess að þær yrðu að hætta
loðdýrarækt.
Ráðherrar fnnduðu með forsvarsmönnum Vestfjarðafrystihúsa:
Ríkisstjóniin sætti mikilli gagn-
rýni frá frystihúsamönnum
VANDI þeirra 13 frystihúsa á Vestfjörðum sem í mestum rekstrarörðug-
leikum eiga var til umræðu á löngum fúndi eigenda frystihúsanna og
forsvarsmanna viðkomandi bæjarfélaga á Vestijörðum með Steingrími
Hermannssyni, forsætisráðherra, og Jóni Sigurðssyni, viðskiptaráð-
herra, í fyrradag. Auk þeirra voru sjóðssljórar viðkomandi sjóða á
fundinum. Að sögn forsætisráðherra liggur nú fyrir að Sambands-
frystihúsanna á Patreksfirði og Súgandafirði bíður nú vart nokkuð
annað en gjaldþrot, nema til stórfelldra björgunaraðgerða verði grip-
ið. Heimildir Morgunblaðsins herma að á þessum fúndi hafi komið fram
afar hörð gagnrýni á stefiiu sljórnvalda í efiiahagsmálum, og munu
forsvarsmenn Sambandsfrystihúsanna á Patreksfírði og Súgandafirði
hafa gengið hvað harðast fram í gagnrýni sinni á forsætisráðherra,
en þetta vildi hann ekki staðfesta í samtali við Morgunblaðið í gær.
Ráðherranefnd íjallar
um loðdýrarækt á Islandi