Morgunblaðið - 23.08.1989, Page 2

2
MORGUNBIAÐIÐ MÍÐVIKUDAGUR 23. ÁGÚST 1989
Þorsteinn Pálsson:
Fjármálasteftia sljórn-
valda hefur beðið skipbrot
Þingrof o g kosningar sem fyrst
ÞORSTEINN Pálsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, segir að það
sé augljóst að fréttir af tiu milljarða fjárlagahalla ofan á sjö miHj-
arða skattahækkanir segi aðeins einn hlut; að ríkisQármálastefna
ríkisstjórnarinnar hafi beðið skipbrot. Því beri að rjúfa þing og
ganga til kosninga.
„Það hefur enginn ráðherra tekið
meira upp í sig en núverandi fjár-
málaráðherra og enginn hefur þurft
að þola meira gengisfall stóryrða
en hann,“ sagði Þorsteinn í samtali
við Morgunblaðið. „Þessar fregnir
úr ríkisstjórnarherbúðunum eru að-
eins til þess að styrkja þá kröfu,
sem er orðin mjög almenn, ekki
aðeins hjá stjórnarandstöðu heldur
ekki síður innan stjórnarliðsins, að
þing verði rofið og gengið til kosn-
inga sem fyrst.“
Þorsteinn sagði að hugmyndir
um að breyta fjárlagaárinu þannig
að það verði frá 1. júní til 31. maí
virtust heldur barnalegar. „Ég þyk-
ist sjá að ijármálaráðherra sé að
fleyta þessu fram til að drepa á
dreif umræðunni um skipbrot hans
við fjármálastjórn ríkisins. Frá
mínum bæjardyrum séð er eðlilegt
að uppgjör ríkisreikninga sé um
áramót, eins og flestra annarra
þátta í okkar þjóðarbúi og heimilis-
bókhaldi. Ég held að það verði til
þess að auka á ringulreið að breyta
þessu. Alþingi hefur kappnógan
tíma frá þingbyijun fram að jóla-
Ieyfi, tvo og hálfan mánuð, til að
fjalla um ijárlög. Það er kostur að
hafa tímamörk af þessu tagi, það
setur bæði aga á ríkisstjórnina og
þingið varðandi undirbúning og af-
greiðslu fjárlaga og á því er full
þörf. Þessi hugmynd er þess vegna
alveg augljóslega borin fram vegna
þess að fjármálaráðherrann fmnur
það og veit að hann hefur misst
stjórntökin."
Hvað varðaði tillögur um tveggja
þrepa virðisaukaskatt sagðist Þor-
steinn minna á að hann hefði sett
fram mjög ákveðnar tillögur um
sama efni síðastliðið haust. „Fram-
sóknarflokkurinn og Alþýðuflokk-
urinn notuðu þær tillögur til þess
að ijúfa stjórnarsamstarfíð við
Sjálfstæðisflokkinn. Ég ér óbreyttr-
ar skoðunar," sagði Þorsteinn.
Hann sagði hins vegar að fregnir
af tillögum ijármálaráðherra í þessu
efni værú þess eðlis, að hann hefði
ekki trú á að mikið stæði að baki
þeim. „Þetta er greinilega illa undir-
búið af hans hálfu og maður hefur
ekki meira traust á þessum tillögum
en öðru, sem frá fjármálaráðherran-
um hefur komið.“
Þýskt happ-
drætti leitar
hófanna hér
MARGIR íslendingar hafa undan-
farna daga fengið bréf sem póst-
sent er í Hollandi en er skrifað á
dönsku máli í því skyni að fá menn
til að kaupa miða í Norðvestur-
þýska ríkishappdrættinu. Sagt er
að vinningur, allt frá um 7.500
krónum tii um 90 miljóna króna,
komi á tvo af hveijum fímm mið-
um en þeir kosta frá um 500 krón-
um til tæpra 24 þúsund króna.
700 þúsund miðar verða gefnir
út. Vinningar eru skattfijálsir í Vest-
ur-Þýskalandi en tekjuskattskyldir í
öðrum löndum. Að sögn Jóns Thors
skrifstofustjora hjá dómsmálaráðu-
neytinu er umboðsmönnum erlendra
happdrætta bannað með lögum frá
1926 að starfa að sölu miða hér á
landi en engin lagaákvæði banna
íslendingum að kaupa slíka miða.
Áritanir á bréfum til Islendinga
frá happdrættinu eru á nákvæmri
íslensku og notaðir íslenskir stafír.
Fjölmargir hafa fengið þessa send-
ingu í pósti undanfarna daga en
Morgunblaðinu er hvorki kunnugt
hvemig viðtakendurnir eru valdir né
hvernig undirtektir þessi sölu-
mennska hefur hlotið.
Moskvufréttir:
Forseta íslands boð-
ið til Sovétríkjanna
VIGDÍS Finnbogadóttir forseti íslands hefiir verið á einkaferðalagi
í Sovétríkjunum. í nýjasta tölublaði Moskvufrétta er sagt frá komu
forsetans og meðal annars haft efltir Vigdísi Finnbogadóttur, að
Míkhaíl Gorbatsjov, Sovétforseti, hafi boðið henni að heimsækja
sig á næsta ári.
Hér birtist frétt Moskvufrétta í
heild:
Bláklædd glæsileg kona var fal-
in í hópi ferðamanna en þó var
verið að taka myndir af henni fyr-
ir framan Rússneska safnið [í
Leníngrad]. Hún vildi í lengstu lög
ekki láta vita hver hún væri, en
blaðamennirnir komust að raun um
hið sanna.
„Ég er mjög undrandi á því, að
ykkur skuli hafa tekist að finna
mig,“ játaði Vigdís Finnbogadóttir
forseti íslands.
Fyrir réttum 40 ámm ákváðu
skólafélagar á íslandi að rækta
með sér vináttu alla ævi. í fýrstu
hittust þeir ár hvert og síðan
fimmta hvert ár. í ár ákvaðufélag-
arnir 15 að hittast í Leníngrad.
„Margir fyrrum skólafélagar
mínir urðu þjóðkunnir, þeir urðu
til dæmis heilbrigðisráðherra,
hæstaréttardómarar og þingmað-
ur,“ segir Vigdís Finnbogadóttir.
„Einn okkar er nú sendiherra í
Sovétríkjunum, Tómas.Á. Tómas-
son. Við ákváðum að heimsækja
hann. Mig hefur lengi dreymt að
skoða Leníngrad, og hef heyrt og
lesið svo mikið um borgina. Þessi
sögufræga safnaborg heillaði mig,
húsagerðarlistin, yfirbragðið og
stærðin. Mér þótti gaman að sjá
hve margir heimsóttu söfn á
sunnudegi. Ég tók einnig eftir því
að þið látið ykkur ákaflega annt
um börn. Auðvitað sá einnig merki
um þann vanda sem þið eigið við
að etja — til dæmis biðraðir við
verslanir. Þannig er lífið. Það er
margbreytilegt um heim allan —
við verðum aðeins að fjarlægja
hinar. hroðalegu hindranir sem
stafa af fordómum og skorti á
umburðarlyndi.
í þessari ferð hefur mér gefíst
færi á að skoða miklu meira en
venjulega í opinberri heimsókn.
Míkhaíl Gorbatsjov hefur boðið
mér að heimsækja Sovétrikin
næsta ár.“
Lánasjóður íslenskra námsmanna:
Efíiinu tappað af þéttunum í Kröfluvirkjun.
Kröfluvirkjun:
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Eitureftiinu PCB
tappað af þéttum
UNNIÐ var að því að tappa eiturefíiinu PCB af fjórum spennum
við Kröfluvirkjun í gær. Þegar því verki verður lokið verður efíi-
inu tappað af spennum sem eru við Sigöldu, en hingað til lands
komu tveir Skotar sem annast aftöppun efinisins. Reiknað er með
að afraksturinn verði um 30 200 Iítra tunnur.
Birkir Fanndal yfirvélfræðing-
ur við Kröfluvirkjun sagði að vel
hefði gengið að tappa efninu af.
„Þetta hefur gengið eðlilega fyrir
sig og við vonum að þessu verði
öllu lokið fyrir helgi,“ sagði Birkir.
Þegar búið er að tappa efninu
af spennunum við Kröfluvirkjun
verða þeir hífðir upp á bíl sem
flytur þá í veg fýrir skip á
Húsavík. Þaðan liggur leiðin suð-
ur til Reykjavíkur, en lokaáfangi
leiðarinnar verður frá Reykjavík
og til Skotlands þar sem efninu
verður eytt.
Kostnaður vegna eyðingar á
PCB-efninu er áætlaður í kringum
tíu milljónir króna.
Sé ekki að ráðherra geti
ákveðið aukafj árveitingn
- segir formaður stjórnar LÍN - Fjárveiting fiilltryggð, segja námsmenn
Mikil vinna
í Meitlinum
Þorlákshöfn.
UM ÞESSAR mundir er mikið að
gera hjá Meitlinum hf. Auglýst
hefur verið eftir fólki til vinnu,
en nú er mikið um skólakrakka
sem hverfa væntanlega af vinnu-
markaðnum í september.
Togaramir hafa landað öllum
sínum afla heima undanfarið og
stærstur hluti.hans hefur verið unninn
hér í húsinu. Finnbogi Alfreðsson
framkvæmdastjóri sagðist ekki kvíða
haustinu því kvóti togaranna ætti að
duga tií áramóta. Þeir eiga eftir yfír
1.900 tonn af karfa og yfir 600 tonn
af þorski. Nú sem stendur eru þeir
að veiða þorsk og gengur bærilega.
- J.H.S.
„Fjármálaráðherra hefur lýst þvi yfir að Alþingi eigi að ákveða allar
aukafiárveitingar og þess vegna sé ég ekki að ráðherra geti tekið
ákvörðun sem felur í sér aukafiárveitingu, sem tryggi Lánasjóðnum
það fé sem vantar,“ segir Sigurbjörn Magnússon formaður sljórnar
LÍN um ástæður þess að stjórnin treystir sér ekki til að hækka náms-
lán 1. september og hefiir farið fram á að menntamálaráðherra gefi
bein íyrirmæli um það, eigi lánin að hækka. Fulltrúar námsmanna í
sljóm sjóðsins og framkvæmdastjóri hans em annarrar skoðunar og
telja óþarflt að bregðast við á þessu stigi, enda sé fulltryggt að sjóður-
inn fái það fé sem hann þarf.
Lánasjóðurinn er nú rekinn með
halla og segir Sigurbjöm hann að
óbreyttu verða á bilinu 250 til 300
milljónir króna á árinu. Verði fallið
frá fyrirhugaðri hækkun minnkar
hallinn um 80 til 95 milljónir. Náms-
lán innanlands eru bundin vísitölu
framfærslukostnaðar og til náms-
manna erlendis eru þau í gjaldmiðli
viðkomandi lands. Menntamálaráð-
herra ákvað í vetur að auk vísitölu-
hækkana kæmu sérstakar hækkanir,
um 7,5% 1. mars, 5% 1. september
og 5% 1. janúar næstkomandi, gegn
því að 50% tekna kæmu til frádrátt-
ar lánum í stað 35% áður. Grunn-
framfærsla sem námslán byggjast á
er nú 40.197 krónur og hefur hækk-
að úr 34.916 krónum í ársbyijun.
Lánin hafa því hækkað um 15,1%
síðan í janúar, samanborið við 14,1%
hækkun framfærsluvísitölu og 6,3%
hækkun launavísitölu. Fulltrúar
námsmanna segja þennan saman-
burð óeðlilegan, þar sem hækkun
lánanna sé til að vega upp fyrri
skerðingu þeirra.
„Við höfum munnlegar yfirlýsing-
ar um að fjárþörf sjóðsins verði
mætt vegna þessara fyrirhuguðu
hækkana, en ekkert áþreifanlegt,"
sagði Sigurbjöm. „Mér fínnst ráðlegt
að bíða átekta þar til mál fara að
skýrast, því að það er sannfæring
stjómar Lánasjóðsins að þetta sé
skásti kosturinn. Menn vita þá að
hveiju þeir ganga áður en þeir hefia
námið í haust og þá verður ekki
komið aftan að þeim síðar. Sem yfír-
maður þessarar stofnunar treysti ég
mér einfaldlega ekki til annars en
að reyna að halda Lánasjóðnum inn-
an þess ramma sem honum er mark-
aður, af því að menn eiga að bera
virðingu fyrir fiárlögunum eins og
fjármálaráðherra hefur lýst yfir.“
Viktor Kjartansson, fulltrúi Stúd-
entaráðs í stjóm LÍN, segir stóran
hluta hallans vera vegna verðlags-
hækkana umfram forsendur fjár-
laga. „Námsmenn gerðu samkomu-
lag við ráðherra um að leiðrétta
skerðingu hámslána, sem varð í tíð
Sverris Hermannssonar," segir Vikt-
or. „Við treystum því að ráðherra
standi við það samkomulag sem hann
gerði við námsmenn og höfum enga
ástæðu til að ætla annað. Við teljum
þetta fjaðrafok í stjórn LÍN ekki
þjóna neinum tilgangi, þar sem við
teljum alveg nægilega skýr fyrir-
mæli hafa komið frá ráðherra."
Framkvæmdastjóri LÍN, Þorbjörn
Guðjónsson, segir það ekki vera nýtt
að halli sé á sjóðinum. Hann segir
LÍN vera á fjárlögum og þar sé gert
ráð fyrir ákveðnum gengis- og verð-
lagsforsendum. Komi í ljós við endur-
skoðun að misvísun sé á þeim for-
sendum miðað við þróunina, þá sé
það leiðrétt. „Þessar leiðréttingar
hafa verið gerðar á undanfömum
ámm og ég á ekki von á öðm en
að svo verði nú,“ segir Þorbjörn. „Ég
tel mig hafa fullvissu fyrir því, að
reynist áhrif skerðingar námslán-
anna vegna tekna lántaka ekki eins
og ráð var fyrir gert, þá verði bmgð-
ist við því,“ segir Þorbjöm.