Morgunblaðið - 08.09.1989, Síða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. SEPTEMBER 1989
f
Norræn ráðstefiia um brjóstakrabbamein:
Dauðsföll þriðjungi færri með
almennri brjóstamyndatöku
Á NORRÆNNI ráðstefnu um brjóstakrabbamein, sem haldin var í
Stokkhólmi í ágúst, kom fram, að rannsóknir benda til þess að hægt
sé að koma í veg fyrir þriðja hvert dauðsfall af völdum brjóstakrabba-
meins með almennri brjóstamyndatöku hjá konum á aldrinum 50-69
ára. Hér á landi er öllum konum á aldrinum 40-69 ára boðin slík
myndataka. ísland er eina landið, þar sem skipuleg leit með brjósta-
myndatöku nær til heillar þjóðar, en stefht er að því í fleiri löndum.
Þá kom fram, að margt bendir til þess, að pillan auki líkur á brjósta-
krabbameini hjá konum á aldrinum 35-40 ára.
Á ráðstefnunni kom fram, að
rannsóknir benda til þess, að hægt
sé að koma í veg fyrir þriðja hvert
dauðsfall af völdum bijóstakrabba-
meins með almennri bijóstamynda-
töku hjá konum á aldrinum 50-69
ára. Ekki hefur enn komið fram
lækkuð dánartíðni hjá konum á aldr-
inum 40-49 ára, sem mætt hafa i
bijóstamyndatöku. Á ráðstefnunni
kom fram, að sumir töldu að iengri
tíma þyrfti til að árangurinn kæmi
í ljós, þar sem dánartíðni af völdum
bijóstakrabbameins væri lág í þeim
aldurshópi. Lögð var fram álitsgerð
sérfræðinefndar, þar sem eingöngu
var mælt með hópleit í þessum ald-
urshópi við þær aðstæður þar sem
hægft væri að fylgjast mjög vel með
framkvæmdinni og stöðugt hægt að
meta árangur slíkrar leitarstarf-
semi, eins og gert er hér á landi.
Loks var á ráðstefnunni greint frá
rannsóknum á áhrifum getnaðar-
varnarpillunnar á líkum á að fá
bijóstakrabbamein. Kom fram, að
margt bendir til þess, að pillan auki
líkur á bijóstakrabbameini hjá kon-
um á aidrinum 35-40 ára. Þó eru
áhrifin ekki talin meiri en svo, að
af 7.000 konum sem tekið hafa pill-
una í a.m.k. fjögur ár, má búast við
einu bijóstakrabbameinstilfelli af
völdum pillunnar.
Fulltrúar frá Krabbameinsfélagi
íslands, þeir Hrafn Tulinius, yfir-
læknir Krabbameinsskrárinnar, og
Baldur F. Sigfússon, yfirlæknir rönt-
gendeildar Krabbameinsfélagsins,
tóku þátt í ráðstefnunni, sem var
haldin í tengslum við árlegan fund
sambands norrænna krabbameins-
félaga. Hrafn flutti yfirlit um stöðu
faraldsfræðilegra rannsókna varð-
andi ættgengi og bijóstakrabba-
mein. Hér á landi er sérstaklega góð
aðstaða til slíkra rannsókna, þar sem
krabbameinsskráning nær til allrar
þjóðarinnar og ættfræðiupplýsingar
eru aðgengilegar. Á vegum íslensku
krabbameinsskrárinnar er nú unnið
að rannsóknum, sem beinast að því
að greina hvernig bijóstakrabba-
mein erfist, ef um erfðir er að ræða.
Baldur greindi á ráðstefnunni frá
framkvæmd og fyrstu niðurstöðum
hópleitarinnar hérlendis, en hún
hófst í nóvember 1987. ísland er
eina landið, þar sem skipuleg leit
með bijóstamyndatöku nær til heill-
ar þjóðar og jafnframt eina landið,
þar sem konur geta farið samtímis
í leit að krabbameini í leghálsi og
bijóstum.
VEÐURHORFURÍDAG, 8. SEPTEMBER
YFIRLIT í GÆR: Lægð á leið norð-austur um Grænlandssund, en
hæð yfir Norðursjó.
SPÁ: Hæg suðvestan átt og heldur hlýnandi veður. Víðast þurrt
og léttskýjað á Norður- og Austurlandi.
VEÐURHORFUR NÆSTU DAGA:
HORFUR Á LAUGARDAG: Sunnan strekkingur og væta viða um
land, helst þó á Norö-Austurlandi. Hiti 8-13 stig.
HORFUR Á SUNNUDAG: Suðvestan átt, víða nokkuð stíf. Skúrir á
Suður- og Vesturlandi en léttskýjað norðaustan- og austanlands.
Áfram milt.
10° Hitastig:
10 gráður á Celsíus
SJ Skúrir
*
V E'
EE Þoka
= Þokumóða
’, ’ Súld
OO Mistur
—Skafrenningur
Þrumuveður
TAKN:
Heiðskírt
Léttskýjað
Hálfskýjað
Skýjað
Alskýjað
x. Norðan, 4 vindstig:
* Vindörin sýnir vind-
stefnu og fjaðrirnar
vindstyrk, heil fjöður
er 2 vindstig.
r r r
r r r r Rigning
r r r
* r *
r * r * Slydda
r * r
* * *
* * * * Snjókoma
* * *
vn VEÐUR VÍÐA UM HEIM kl. 12:00 í gær að ísl. tíma htti veður Akureyri 4 skýjað Reykjavík 8 skýjað
Bergen 13 alskýjað
Helsinki 18 léttskýjað
Kaupmannah. 19 skýjað
Narssarssuaq 9 alskýjað
Nuuk 3 rigning
Ósló 16 skýjað
Stokkhólmur 17 skýjað
Þórshöfn 10 skúr
Aigarve 20 skýjað
Amsterdam 22 mistur
Barcelona 24 mlstur
Berlín 20 mistur
Chicago 21 þoka
Feneyjar 21 hálfskýjað
Frankfurt 21 heiðskirt
Glasgow 11 rigning
Hamborg 20 mistur
Las Palmas 26 léttskýjað
London 25 léttskýjað
Los Angeles 16 léttskýjað
Lúxemborg vantar
Madríd 16 rigning
Malaga 26 léttskýjað
Mallorca 26 lóttskýjað
Montreal 18 heiðskírt
New York 18 mistur
Orlando 26 léttskýjað
París 23 heiðskírt
Róm 25 hálfskýjað
Vín 19 þokumóða
Washington 20 þokumóða
Winnipeg vantar
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Blýplötumar í rafgeymunum em látnir veðrast áður en þær eru
endurunnar í blýtein fyrir grásleppuvertíð. Tilraunir verða gerðar
með handfæratein í vetur.
Endurvinnsla á Tjörnesi:
Blýi úr rafgeymum
breytt í netatein
Á TJÖRNESI í Suður-Þingeyjar-
sýslu hefiir verið stunduð endur-
vinnsla í smáum stíl síðustu 28
Islandslax:
Sótt um fram-
hald greiðslu-
stöðvunar
ÍSLANDSLAX hf. í Grindavík hef-
ur óskað eftir tveggja mánaða
framlengingu á greiðslustöðvun
félagsins. Að sögn Axels Gíslason-
ar stjómarformanns félagsins er
unnið að mótun tillagna sem lagð-
ar verða fyrir stærstu lánar-
drottna í því skyni að tryggja
áframhaldandi rekstur félagsins.
Axel vildi á engan hátt greina frá
efni tillagnanna.
íslandslaxi var veitt greiðslustöðv-
un til þriggja mánaða í júníbyijun.
Heildarskuldir voru þá sagðar um
800 milljónir og eigið fé neikvætt
um 60-70 milljónir. Að meðtöldum
ábyrgðum eigenda voru eignir þó
taldar rúmlega 200 milljónir umfram
skuldir. íslandslax er að 51 hundr-
aðshiuta í eigu SÍS og dótturfyrir-
tækja þess; Regins, Olíufélagsins og
Iceland Seafood, en 49% eru í eigu
norska fyrirtækisins Noraqua.
árin. Blýi úr rafgeymum bifreiða
er safhað saman og því breytt í
grásleppunetatein, en Tjörnesing-
ar stunda grásleppuveiði á vorin
í þó nokkrum stíl.
í landi Steindals er mikill haugur
bílarafgeyma, sem bóndinn þar á bæ,
Sighvatur Bjarnason, hefur safnað
saman ásamt bróður sínum á næsta
bæ. Þeir bræður hófu söfnun raf-
geyma árið 1961. Þeir skiáfa, tapp-
ana af geymunum og hvolfa þeim á
snjóléttan mel, þar sem blýþynnurnar
úr geymunum eru látnar veðrast.
Þegar öll sýra er á bak og burt, er
blýplötunum safnað saman. Blýplö-
turnar eru látnar í ílát og þær brædd-
ar með gasloga og settar í mót. Þá
eru þær bomar heim í hús, þar sem
plöturnar eru aftur bræddar með
gasloga og fljótandi blýinu viðhaidið
á gaseldavél. Blýið er því næst tekið
í ausu og rennt í sérstakt tangar-
mót. Tangarmótinu' er augnablik
brugðið undir rennandi kalt vatn,
mótið er opnað og úr því er slegin
tilbúin netasakka.
Gróflega áætlað sparast 2.500
krónur á hvetju neti með því að nota
heimatilbúnar sökkur í stað innflutts
blýteins, að sögn Sighvats. Þeir
bræður áætla að þeir hafi búið til
fimm til sjö tonn af blýteini með
þessu móti í gegnum árin. í vetur
hafa þeir hug á að bæta við fram-
leiðsluna og ætla þeir þá að prófa
sig áfram með handfæratein.
Sykurmolarnir:
20 þúsund eintök
seld af nýju plötunni
SYKURMOLARNIR sendu frá sér
breiðskífu sl. mánudag. Lagið, si
góðar viðtökur ytra og var valið 1:
Sounds. Á miðvikudag höfðu selst
landi.
í tilefni af útkomu smáskífunnar
komu hingað til lands breskir blaða-
menn fyrir stuttu til að taka viðtöi
við hljómsveitina. Birtust viðtöl í
blöðunum New Musical Express og
Melody Maker í síðustu viku og for-
fyrsta smáskífúlagið af væntanlegri
*m ber heitið Regína, hefur fengið
ig vikunnar í breska tónlistarblaðinu
um 20.000 eintök af plötunni í Bret-
síður blaðanna voru lagðar undir
myndir af hljómsveitinni. Þetta er í
annað sinn sem hljómsveitin er á
forsíðum þessara blaða samtímis.
Sykurmolarnir leika á tónleikum
í Tunglinu í kvöld.
Útlit fyrir korn-
uppskeru í meðallag'i
HORFUR eru á að kornuppskera í haust verði í meðallagi og að
sögn Magnúsar Finnbogasonar á Lágafelli í Austur-Landeyjum
gæti uppskeran orðið á bilinu 1 til 1,5 tonn á hvern hektara.
Hann sagði að kornslátt væntanlega hcfjast í næstu viku ef veður
leyfði.
Magnús sagði að sáning hefði
tafist í vor vegna verkfalla, en þá
var skortur á sáðkorni, og hefðu
nokkrir bændur sem ætluðu að
hefja komrækt í vor hætt við af
þeim sökum.
„Ég býst við sæmilegri uppskeru
þrátt fyrir að tíðarfarið í sumar
hafi ekki verið með besta móti.
Júnímánuður var kaldur og sólar-
leysi í júlí, en ágústmánuður hefur
bætt þetta upp.“
Bændur í Landeyjum rækta nú
korn á um 200 hekturum samtals,
en kornrækt er einnig stunduð
undir Eyjafjöllum, á Fljótsdals-
héraði og í vaxandi mæli í Mýrdal.
k
»
t
r
&
f
§
i.