Morgunblaðið - 02.12.1989, Qupperneq 20

rs
20
686 f fl33M383a .2 aUOAOHAOUAJ GIGAjaVÍUOflOM
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. DESEMBER 1989
Valdaránstilraunin á Filippseyjum
Honasan telur Corazon Aquino
taka of vægt á kommúnistum
Manila. Reuter.
GREGORIO „Gringo" Honasan,
sem talinn er hafa staðið fyrir
valdaránstilrauninni á Filipps-
eyjum, er fyrrverandi ofursti og
telur sitt helsta hlutverk vera
að afstýra því að kommúnistar
komist til valda i landinu. Hann
sakar Corazon Aquino, forseta
landsins, um að hafa tekið of
vægt á kommúnistum og reyndi
að steypa henni af stóli árið
1987.
Honasan er hatrammur and-
stæðingur kommúnista og leggur
áherslu á að hermenn viti fyrir
hveiju þeir beijist. Hann var einn
af leiðtogum RAM, hreyfingar sem
ungir herforiiigjar stofnuðu árið
1981 til að beijast fyrir umbótum
innan hersins. Þeir vildu binda
enda á spillingu innan hersins og
að aldraðir hershöfðingjar og
stuðningsmenn Ferdinands Marc-
osar, þáverandi forseta, drægju sig
í hlé.
Honasan var helsti ráðgjafi Ju-
ans Ponce Enrile varnarmálaráð-
herra þegar þeir ásamt yfirmanni
hersins, Fidel Ramos, ákváðu árið
1986 að steypa Ferdinand Marcos
af stóli. 300 félagar í RAM tóku
þátt í uppreisninni og hrakti þetta
fámenna lið Marcos til Hawaii.
Honasan var hylltur sem hetja eft-
ir uppreisnina.
Þegar Aquino tók við völdunum
ákvað hún að láta leiðtoga kómm-
únista lausa úr fangelsi og heíja
samningaviðræður við skæruliða.
Því reiddust herforingjarnir sem
komu henni til valda.
Árið eftir uppreisnina gegn
Marcos stjómaði Honasan árásum
2.500 hermanna á forsetahöll Aqu-
ino, mikilvægar herbuðir og sjón-
varpsstöðvar. 53 menn biðu bana
og rúmlega 300 særðust í valda-
ránstilrauninni. Honasan fór í felur
en fannst þremur mánuðum síðar
undir rúmi ungrar stúlku í Manila.
Svo virtist sem hann ætti sér
ekki viðreisnar von. Hann var rek-
inn úr hernum, lýstur föðurlands-
svikari og í gæslu í herskipi, sem
• Júlí 1986: Um 400 hermenn,
sem styðja Marcos, ná Manila-
hóteli á sitt vald og lýsa því yfir
að ný stjórn, undir forystu Artu-
ros Tolentinos fyrrum utanríkis-
ráðherra í stjórn Marcosar, hafi
tekið við völdunum. Uppreisnin
er kveðin niður eftir 38 klukku-
stundir og Aquino veitir uppreisn-
var við akkeri á Manila-flóa. Hon-
um tókst þó að flýja frá skipinu á
fleka í fyrra.
Þótt valdaránstilraunin fyrir
tveimur árum hafi mistekist talaði
armönnunum sakaruppgjöf.
Þeirra á meðal eru fjórir hers-
höfðingjar.
• 'Janúar 1987: Um 300 her-
menn, stuðningsmenn Marcosar,
ná einkasjónvarpsstöð í Manila á
sitt vald og halda henni í tvo daga
áður en þeir gefast upp. Upplýst
er að Marcos hafði í hyggju að
Honasan opinskátt um að hann
myndi reyna á ný að steypa Aqu-
ino. „Það er erfitt verkefni, en
þannig eru nú allar byltingar,"
sagði hann í blaðaviðtali.
koma aftur til Filippseyja.
• Apríl 1987: Fámennt herlið,
sem styður Marcos, leggur undir
sig höfuðstöðvar hersins í einni
af útborgum Manila. Uppreisnin
er bæld niður eftir átta klukku-
stundir. Einn uppreisnarmaður
bíður bana.
• Ágúst 1987: Gregorio Honas-
an stjórnar uppreisnartilraun
2.500 hermanna, sem lýkur með
miklum blóðsúthellingum.
Reuter
Uppreisnarmenn á leiðinni frá Villamor-herbúðunum til höfuðstöðva stjórnarhersins í Aguinaldo-
búðunum á Filippseyjum. Talið er að Gregorio Honasan, fyrrum ofiirsti, hafi staðið fyrir uppreisn-
artilrauninni.
Yfirlit yfir valdaránstilraunirnar
Manila. Reuter.
Valdaránstilraunin á Filippseyjum, sem hófst í fyrradag, var
sú fimmta frá því Corazon Aquino forseti komst til valda eftir
uppreisnina gegn Ferdinand Marcos í febrúar árið 1986. Hér er
yfirlit yfir þær fyrri:
Reuter
Mynd, sem lögreglan hefur
dreift, af manni sem grunaður
er um aðild að morðinu á Herr-
hausen.
■ FRANKFURT. Á annan tug
þúsunda bankamanna fóru í sorgar-
göngu um miðborg Frankfurtar í
gær til að minnast Alfreds Herr-
hausens, sem myrtur var þar í
borg í fyrradag. Herrhausen beið
bana í sprengjutilræði skammt frá
heimili sínu. Vitni segjast hafa séð
tvo menn við sprengjustaðinn og
fullyrða að annar þeirra hafi verið
31 árs eftirlýstur hryðjuverkamað-
ur, Christoph Seidler, sem er liðs-
maður í Rauðu herdeildunum,
hryðjuverkasamtökunum illræmdu.
■ NÝJA DELHI. Vishwanath
Pratap Singh, nýkjörinn leiðtogi
Þjóðarfylkingar-
innar, var út-
nefndur forsætis-
ráðherra Ind-
lands í gær og
sver hann emb-
ættiseið í dag.
Hefur hann 30
daga frest til að
tryggja sér þing-
meirihluta. Flokk-
ur hans hefur 144
sæti á þinginu, þar sem 545 menn
sitja. Hefur hann fengið loforð um
stuðning frá þremur flokkum með
ólíka afstöðu og skoðanir; Janata-
flokknum, sem hefur 88 þingmenn,
og tveimur kommúnistaflokkum.
Vafasamt þykir að stjórn Singhs
sitji lengi.
___Blóm___
_Gjafavara_
SkreytingaL_
EB-EFTA:
Finnar vilja sameinast
Evrópu á sérkjörum
Afskorin blóm, pottaplöntur, þurrskreytingar.
Mikið úrval af hverskonar
gjafavöru, gler, keramik og koparmunir.
Skreytingar við öll tækifæri.
Aðventukransar og efni í aðventukransa.
(feBLÓM
Afgreiðslutími.
alla daga
frá kl. 9-21,
sumudaga
kl. 13-21.
ÁLFABAKKA 12 • S. 79060

Helsinki. Frá Lars Lundsten, fréttaritara Morgunblaðsins.
FINNAR vilja sameinast Vestur-Evrópu efhahagslega. Finnska
ríkisstjórnin gerir þó ráð fyrir nokkrum skilyrðum sem eiga að
tryggja sjálfstæði Finna gagnvart Evrópubandalaginu (EB). Þessi
skilyrði felast aðallega í því að takmarka rétt útlendinga til að
eignast náttúruauðlindir í Finnlandi. Einnig á að tryggja sérstöðu
Álandseyja en þar mega ekki einu sinni finnskir meginlandsbúar
eiga fasteignir eða reka fyrirtæki. Verða þessi sjónarmið kynnt í
viðræðum fulltrúa Fríverslunarbandalags Evrópu (EFTA) og EB.
Finnska þjóðþingið tekur á næstu finna EB í Brussel. Miðflokksmenn
dögum ákvörðun um stefnu Finna
í þeim viðræðum EFTA og EB sem
stefna að sameiginlegu efnahags-
svæði í Vestur-Evrópu (EES).
Ríkisstjórnin hefur gefið þinginu
skýrslu um stöðu málsins. Stjórnin
hefur tryggan meirihluta á þingi
og er því víst að hún fær umboð
til frekari viðræðna við EB. Vegna
þeirrar samstöðu sem virðist ríkja
um stefnuna hefur þingið aðallega
rætt um hvernig ríkisstjórnin hefur
staðið að undirbúningi málsins en
minna um sjálf málefnin í skýrsl-
unni.
Hafa bæði þingmenn jafnaðar-
manna og einkum þingmenn stjórn-
arandstöðunnar gagnrýnt ríkis-
stjórnina fyrir að hafa undirbúið
málið án þess að hlýða á rödd þjóð-
kjörinna fulltrúa. Miðflokksmenn,
sem sækja fylgi í sveitir landsins,
eru þeirrar skoðunar að ríkisstjórn-
in sé að ganga beint að óskum skrif-
telja eðlilegt að þjóðþingið taki
ákvörðun um skilyrði, áður en um-
ræður við EB hefjast.
Pertti Salolainen utanríkisráð-
herra er meðal þeirra innan ríkis-
stjórnarinnar sem hafa undirbúið
samskipti Finna og EB. Hánn bend-
ir gagnrýnendum á að EB vilji
samskonar réttindi hjá Finnum og
þeir vilja hjá EB. Hann og ríkis-
stjórnin hafa fært rök fyrir því að
Finnar geti ekki aðeins borðað
„rúsínuna í pylsuendanum" heldur
verði að borða alla pylsuna. EB-
umræðan í Finnlandi hefur í haust
og raunar um alllangt skeið einmitt
snúist um þessar „rúsínur". Ríkis-
stjórnin hefur nú endanlega tekið
þá afstöðu að „rúsínu“-stefnan svo-
nefnda sé röng.
Ríkisstjórnin vill að Finnar taki
fullan þátt í þeim viðræðum sem
eiga að hefjast milli EFTA og EB
í desember. Stefna Finna hefur
lengi verið að EFTA-ríkin eigi að
mæta EB sem ein heild en ekki
hvert ríki fyrir sig. í skýrslu ríkis-
stjðrnarinnar er tekið skýrt fram
að EFTA-ríkin þurfi að taka sam-
eiginlegar ákvarðanir með EB en
ekki aðeins fylgja þeim fyrirmælum
sem EB-ríkin hafa samþykkt sín á
milli.
Til þessa hafa fáir útlendingar
dvalið í Finnlandi og stafar þetta
m.a. af því að útlendingalögin eru
mjög ströng. Tilkoma evrópska
efnahagssvæðisins hefði í för með
sér atvinnufrelsi allra íbúa EES-
ríkjanna innan þess. Nokkrir þing-
menn Landsbyggðarflokksins eru
andvígir áætlun ríkisstjórnarinnar
vegna ótta við fjöldaflutninga út-
lendinga til landsins. Formlega
stendur flokkurinn hins vegar með
stjórninni og á hann ráðherra í
henni.
Vinstri menn eru hins vegar mjög
varkárir að því er varðar félagslega
þætti samstarfsins við EB. Þeir
benda á að EFTA-löndin séu að
meðaltali ríkari og hafi betri félags-
lega þjónustu en EB-löndin. Jafnað-
armenn og vinstri sósíalistar ieggja
þess vegna áherslu á að halda þeim
félagslegu réttindum og hlunnind-
um, sem nú eru í gildi í Finnlandi
og annars staðar á Norðurlöndun-
um.