Morgunblaðið - 02.03.1990, Side 21

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. MARZ 1990
=4=
21
tógræktar.
Baldur Þorsteinsson
„Það blasir því við, að
fyrr en varir sitji meg-
inþorri starfsmanna
Skógræktar ríkisins
meira og minna bund-
inn við fjarskiptatækin
sín og þeirra aðalstarfi
verði ekki lengur sá að
rækta skóg.“
leyti í meðferð sinni á málinu eins
3g síðar verður vikið að.
IV
Þegar flutningur skrifstofu
Skógræktar ríkisins til Austur-
lands var síðast á dagskrá árið
1977, var sérstakri nefnd falið það
verkefni af hálfu þáverandi land-
búnaðarráðherra að safna upplýs-
ingum um kosti og annmarka, sem
slíkri breytingu fylgdu. Árið 1988
þótti ekki ástæða til svo vandaðra
vinnubragða, enda sagði einn
flutningsmanna, Egill Jónsson, í
blaðaviðtali um þetta mál, að ekki
þyrfti að spyija menn álits út um
allt þjóðfélag, þótt slíkt sé sam-
þykkt. Skógræktarstjóri var einnig
spurður álits í sama blaði og benti
þá á, að staðsetning höfuðstöðva
Skógræktar ríkisins á Héraði væri
óheppileg vegna togstreitu, sem
væri milli landshluta um verkefni
og fjármagn til skógræktar, en í
þeim efnum væri litið á Reykjavik
sem hlutlausan stað. Þá taldi for-
maður Skógræktarfélags íslands
að nánu samstarfi félagsins og
Skógræktar ríkisiris væri stefnt í
hættu með fyrirhuguðum flutn-
ingi. Einnig var almenn andstaða
gegn flutningi meðal starfsmanna
Skógræktar ríkisins eins og fram
kom á fundum.
Eitthvað mun. landbúnaðarráð-
herra hafa grunað, að þingsálykt-
unina kynni að daga uppi eins og
íjöldi slíkra hefir gert áður. Næst
tekur hann því til þess bragðs vo-
rið 1989 að fá samþykkta á Al-
þingi breytingu á lögum um skóg-
rækt þess efnis, að bætt er inn í
lögin einni setningu: „Aðalstöðvar
Skógræktar ríkisins skulu vera á
- ,Fljótsdalshéraði.“ Þetta var sam-
Hvernig spara
má 300 milljónir
þykkt á Alþingi 19. maí 1989.
(Það er umhugsunarefni, að bæði
þingsályktunin frá 1988 og laga-
breytingin 1989 er hvortveggjá
borin undir atkvæði á síðasta
starfsdegi Alþingis.)
í greinargerðinni með frum-
varpinu til þessarar lagabreytingar
er vísað til ályktunar Alþingis frá
11. maí 1988. Eftir þessu er það
vilji Alþingis, að framkvæmd flutn-
ingsins verði hagað eins og lýst er
í þingsályktuninni fra 1988. Þetta
virðist kannski í fljótu bragði ekki
skipta miklu máli, en þó er það
svo, að fyrir þá starfsmenn Skóg-
ræktar ríkisins sem verða að láta
af störfum við þessa breytingu
getur 5-10 ára aðlögunartími skipt
sköpum. Með því móti geta þeir,
sem unnið hafa allan sinn starfs-
aldur hjá stofnuninni lokið störfum
án þess að starfsheiður þeirra
væri eyðilagður. Með þetta í huga
var ekki nema eðlilegt að menn
vildu heyra það frá landbúnaðar-
ráðherranum sjálfum, hvernig
hann ætlaði að leysa vanda þeirra
starfsmanna, sem yrðu um kyrrt
hér syðra. Á fundi með ráðherran-
um og aðstoðarmanni hans, sem
haldinn var á miðju sumri, lýsti
ráðherrann því yfir, að flutt yrði
um áramót, en flutningi yrði hagað
þannig, að honum fylgdi sem
minnst röskun á stöðu manna og
högum og þeim, sem ekki vildu eða
gætu flutt, yrðu fundin önnur störf
hjá ríkinu. Sérstaklega ætti þetta
við um þá, sem eiga eftir fremur
fá ár til starfsloka. Þótti starfs-
mönnum þeim, sem hlut' áttu að
máli, þetta vera þolanleg lausn eins
og málin stóðu. Um tilgang með
flutningi aðalskrifstofu hafði ráð-
herrann það eitt að segja, að þetta
væri pólitísk ákvörðun.
Núna, eftir hálft ár, hillir ekki
undir efndir þessara loforða, þrátt
fyrir margar, eftirgrennslanir og
göngur á fund ráðherra og aðstoð-
armanns hans.
V
Að lokum nokkur orð um kostn-
að við flutning aðalskrifstofu
Skógræktar ríkisins til Egilsstaða
og áhrif hans á starfsemi Skóg-
ræktar ríkisins.
í nóvember sl. var ráðgjafarfyr-
irtæki í Reykjavík fengið til þess
að taka saman skýrslu um verk-
efni aðalskrifstofu eftir flutning
hennar til Egilsstaða og kostnað í
því sambandi. Heildarkostnaður er
lauslega áætlaður 10,2 millj. kr.
Helstu liðir eru ijarskiptatæki og
tölvur 4,8 millj., húsgögn 2,0 millj.,
„öflug bifreið þó ekki væri nema
vegna gestamóttöku" fyrir skóg-
ræktarstjóra og auk þess fiutn-
ingskostnaður og endurbætur á
húsnæði 1,4 millj. kr.
Starfsmenn á aðalskrifstofu á
Egilgstöðum verða 6-7 og starfs-
menn á skrifstofu í Reykjavík 1-2.
Höfundar skýrslunnar nefna ekki
þá starfsmenn, sem þörf verður á
til þess að sinna öllum nýju íjar-
skiptatækjunum, en ljóst er að
skrifstofuvinna mun aukast veru-
lega við flutning aðalskrifstofu út
á land. Það þarf varla að taka það
fram, að allur stjórnunarkostnaður
Skógræktar ríkisins hlýtur að stór-
hækka.
Það er umhugsunarefni hvernig
öll samskipti manna á milli breyt-
ast, þegar þau verða aðallega um
tölvur og telefaxtæki. Núverandi
skógræktarstjóri sagði eitthvað á
þá leið um þetta atriði, að vandi
samskipta vegna flutningsins yrði
leystur með „framlengingu á örm-
um aðalskrifstofu“. Það blasir því
við, að fyrr en varir sitji megin-
þorri starfsmanna Skógræktar
ríkisins meira og minna bundinn
við fjarskiptatækin sín og þeirra
aðalstarfi verði ekki lengur sá að
rækta skóg.
Vandi hinna dreifðu byggða
verður að öllu samanlögðu tæpast
minni, þótt skrifstofa Skógræktar
ríkisins hafi verið gerð að pólitískri
sellu landbúnaðarráðherra austur
á Egilsstöðum.
Höfundur er skógíræðingvr lijá
Skógrækt ríkisins.
eftir Guðjón
Magnússon
Nefnd heilbrigðisráðherra er skil-
aði áliti í lok síðasta árs komst að
þeirri niðurstöðu að lækka mætti
lyfjakostnað verulega. Á grundvelli
þessa álits er ætlunin að lækka
lyfjakostnað um 300 milljónir króna
á þessu ári. Lækkun yrði með
þrennum hætti:
1. lækkun álagningar.
2. minni notkun lyfja.
3. aukin notkun ódýrari lyfja.
Lækkuð álagning
Þegar hafa verið gerðar breyt-
ingar á álagningu. Smásöluálagn-
ing var lækkuð úr 68% í 65% og
heildsöluálagning úr 17% í 15,5%.
Auk þess er ákveðið að apótek veiti
afslátt af mánaðarreikningi miðað
við lyfjaveltuna í hveijum mánuði.
Ódýrari lyf
Aðgerðir sem miða að því að
velja ódýrustu lyfin eru:
1. útgáfa á samheitaverðskrá.
2. hvatning til lækna um að velja
ódýrustu sambærileg lyf.
3. lægra gjald sjúklinga fyrir
valin ódýrari lyf samkvæmt lista.
I fyrsta skipti geta læknar nú
borið saman verð lyfja eftir lækn-
ingaflokkum, styrkleika lyfs og
pakkningastærð.
Af þeim hátt á þriðja þúsund
sérlyfjum sem skráð eru hér á landi,
eru rúmlega fimm hundruð í beinni
samkeppni hvert við annað, því þar
eru fleiri en eitt lyf með sama virka
innihaldsefninu, með öðrum orðum:
lyf A og B hafa mismunandi nöfn
og útlit en hafa í raun sömu verkun
í líkamanum. Á þessum svokölluð-
um samheitalyfjum er oft mjög
mikill verðmismunur. Ef ávallt væri
valið ódýrasta lyfið af þessum
fimmhundruð yrði sparnaðurinn um
300 milljónir króna á ári.
Til að ýta undir að læknar velji
Akranes:
ódýrasta lyfið sem í boði er og til
að sjúklingar njóti þess var settur
fram listi með yfir fimmtíu lyfjum
sem sjúklingar fá á sama verði og
á síðasta ári. Við val á þessum lyfj-
um var haft til hliðsjónar verð þess-
ara lyfja miðað við daglega notkun
þeirra og þá tekið tillit til styrkleika
og pakkningastærða.
Tekið var tillit til veltunnar í
lyfjaflokkum þegar valin voru lyf á
listann. Eru bundnar vonir við að
þessi listi og samheitaverðskráin
ýti undir samkeppni, ekki hvað síst
í heildsölu, og leiði til lægra lyfja-
verðs. Lyf sem lækka í verði svo
og ný samheitalyf sem geta keppt
í verði við þau sem fyrir eru á lista
verður bætt á listann að undan-
gengnu mati, en þau lyf sem nú
eru verða áfram á listanum út árið
1990 nema verð þeirra breytist
verulega.
Viðbrögð hagsmunaaðila
Straumur hagsmunaaðila í lyfja-
verslun og lyfjaframleiðslu til heii-
brigðisráðherra undanfarna daga
vekur vonir um að þær aðgerðir sem
gripið hefur verið til leiði til lækkun-
ar á lyfjakostnaði.
Viðbrögð lyfjafræðinga á síðum
Morgunblaðsins, sérstaklega grein
Hauks Ingasonar, vekja athygli.
Haukur sér ekki ástæðu til að ræða
efnislega það sem er meginatriði
þeirra aðgerða sem ákveðnar hafa
verið, samheitaverðskrána, sem
send héfur verið öllum læknum,
heilbrigðisstofnunum og lyfjaversl-
unum.
Auðvitað má deila um val lyfja
á lista yfír ódýr lyf og sjálfsagt að
skoða allar ábendingar í því sam-
bandi. Það verður gert á næstu vik-
um.
Gert er mikið veður út af því að
sjúklingagjald sé hækkað úr kr. 215
í kr. 230 fyrir elli- og örorkulífeyris-
þega og kr: 550 í kr. 750 fyrir
aðra. Þetta gjald er fyrir allt að
þriggja mánaða skammt af lyfinu
Guðjón Magnússon
og er þá þátttaka sjúklinga í heild-
arlyfjakostnaði áfram miðuð við að
vera undir 25% af heildarkostnaði.
Staðreyndin er sú að almanna-
tryggingalöggjöfin sér mjög vel fýr-
ir þörfum þeirra sem erfíðast eiga
með að greiða sín lyf sjálfír. Lyf
sem nota verður að staðaldri gegn
fjölmörgum langvinnum sjúkdóm-
um, t.d. sykursýki, asthma, hjarta-
sjúkdómum, geðsjúkdómum, eru
endurgjaldslaus! Auk þess geta
læknar óskað eftir við Trygginga-
stofnun ríkisins að ýmis önnur lyf
sem nota þarf lengri tíma, verði
afhent sjúklingi að kostnaðarlausu.
Vert er að undirstrika að árang-
ursríkasta aðferðin og um leið sú,
sem tryggir beinan sparnað án þess
að dregið sé úr nauðsynlegri heil-
brigðisþjónustu, er annars vegar
að draga úr lyfjanotkun og hins
vegar, að þegar lyíjum er ávísað,
þá sé þess gætt að velja ódýrasta
lyfíð. Þar þarf samvinnu lækna og
sjúklinga og skilning lyfsala og
lyfjafræðinga.
Hvort er meira hagsmunamál fýrir
almenning að lyfjakostnaður lækki
um 300 milljónir króna á ári eða
að hagsmunaaðilar í lyfjadreifíngu
og lyfjaframleiðslu haldi sínum
hlut?
Höfundur er aðstoðarlandlæknir.
Bæjarstjórn vill ákvörð-
un um Hvalfjarðargöng
BÆJARSTJÓRN Akraness
skorar á samgönguráðherra og
Alþingi að taka sem fyrst
ákvörðun um jarðgangagerð í
Hvalfirði og telur að ef nýta
eigi sumarið 1990 til hönnunar-
rannsókna megi engan tíma
missa í umfjöllun sljórnvalda
og Alþingis og þyrfti samninga-
gerð að ljúka eigi síðar en í
maí nk.
Þetta kemur fram í samþykkt
bæjarstjórnar á fundi fyrir
skömmu. í skýrslu starfshóps um
vegtengingu um utanverðan Hval-
fjörð kemur fram að um arðsama
framkvæmd sé að ræða, sem muni
hafa jákvæð áhrif á byggðaþróun.
Bæjarstjórnin vekur sérstaka at-
hygli á því sem kemur fram í
umræddri skýrslu að vænlegt sé
að stofna félag sem annist mann-
virkjagerðina og fjármögnun, eða
þá fjármögnunina eina gegn rétti
á töku veggjalds af umferð. Með
sl'iku myndi ekki vera gengið á,
fjármagn til vegagerðar sam-
kvæmt vegaáætlun og veggjaldi
yrði haldið hóflegú með samkeppni
viðþjóðveginn inn fyrir Hvalfjörð.
Á umræddum bæjarstjórnar-
fundi létu bæjarfulltrúar í ljósi
áhyggjur af litlum áhuga stjórn-
valda á þessari framkvæmd og
nauðsyn þess að kynna þetta mál
enn betur. Lítill áhugi kæmi á
óvart ekki síst vegna þess að hér
væri ekki eingöngu um fýsilegan
Akranesi.
VINNA við endurbætur og
breytingar á hafrannsóknaskip-
inu Árna Friðrikssyni eru nú í
fullum gangi hjá skipasmíðastöð
Þorgeirs og Ellerts hf. á Akra-
nesi.
Endurbæturnar eru umfangs-
miklar að sögn Benedikts E. Guð-
mundssonar, skipaverkfræðings
hjá Þorgeiri og Ellert hf. Verið er
að byggja yfir þilfarið aftan við
brúna en þar verður aðgerðarstaða
og rannsóknai’stofa auk aðstöðu
fyrir skipveija. Ofan á hinu nýja
dekki verður aðstaða fyrir trollið
og þangað liggur ný skutrenna.
Skipt verður um ljósavél og
nýtt spilkerfi sett í skipið. Aðalvél-
ar verða yfirfarnar og endurnýjað-
kost fyrir Akumesinga og Vest-
lendinga heldur væri hér um þjóð-
hagslega hagkvæma framkvæmd
að ræða.
ar mikið af röralögnum í vélar-
rúmi. Þá verður tækjaklefí aftan
við brú skipsins stækkaður og
mikið endurnýjaður. Benedikt seg-
ir að auk þessara verkliða fylgi
einnig algeng eftirlitsverkefni svo
sem öxuldráttur og að yfirfara
stýrisútbúnað og endurnýja raf-
magnstöflu. Þá verði skipið þrifið
og málað hátt og lágt. Þessar
endurbætur á skipinu munu kosta
um 60 milljónir króna en heildar-
verkið um 90 milljónir, en mismun-
urinn felst í tækjakaupum og til-
heyrandi sem er beint á kostnað
verkkaupa. Gert er ráð fyrir að
framkvæmdum ljúki í maímánuði
og geti þá skipið hafið að nýju sín
hefðbundnu verkefni.
- J.G.
Miklar endurbætur á
hafrannsóknaskipi