Morgunblaðið - 22.04.1990, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ MENNINGARSTRAUMAR SUNNUDAGUR 22. APRÍL 1990
C 23
■ ÞRIÐJA mynd Bret-
ans David Hare
(,,Plenty“) er „Strapless“
með sjónvarpsleikkonunni
Blair Brown og hinum
þýska Bruno Ganz (Him-
ininn yfir Ílerlín).
Skerhmtilegt hlutverkaval
hjá Hare en Brown leikur
lækni sem verður ástfangin
af dularfullum Ganz.
■ FJÖLSKYLDUMÁL
Sidney Lumets gerðu það
ekki sériega gott í Banda-
ríkjunum þrátt fyrir stór-
stjörnur en i nýjustu mynd
hans leiða saman hesta
sína Nick Nolte og Tim-
othy Hutton. Hún heitir
„Q and A“ eða Spurningar
og svör í þráðbeinni þýð-
ingu en hún verður frum-
sýnd í þessum mánuði
vestra og segir frá dular-
fullu morðmáli.
■ MEIRA DULAR-
FULLT. Þijár hryllings-
sögur eftir Stephen King,
Michael „Bjölludjús"
McDowell og Arthur
Conan Doyle eru komnar
í eina mynd, „Tales From
the Darkside: The
Movie“, og það eina sem
tengir þær saman er De-
borah Harry í hlutverki
úthverfahúsmóður, sem
hefur áhuga á fleiru en
innkaupum.
■ OGEFÞAÐe rekki
nógu dularfullt, hvað þá
með þetta? Nýjasta hasar-
myndin vestra heitir
„Teenage Mutant Ninja
Turtles“ og segir frá hálf-
mennskum skjaldbökum
sem bjarga New York.
IBIO
Ef Stanley Kubrick,
sem leggur svo mikla
áherslu á fullkomið hand-
verk að hann vildi sjá per-
sónulega um að íslenski
textinn á myndbandinu
„Full Metal Jacket" kæmi
inn á réttum stöðum, færi
í íslenskt bíóhús yrði hann
geðveikur.
Textinn vill oft hlaupa
á undan, verða á eftir,
sitja kyrr eða hverfa um
tíma. Kubrick hefur rétt
fyrir sér eins og alltaf. Það
er sannarlega hlálegt ef
allur salurinn bíður eftir
t.d. merkilegu andsvari í
mynd og leikstjórinn
byggir upp alla mögulega
spennu i kringum það,
sem verður að engu þegar
textinn er kominn löngu á
undan.
Binnig: Það er alltaf
verið að tala um slæmar
þýðingar í bíómyndatext-
um en prófarkalestur er
ékki síður mikilvægur til
að koma í veg fyrir setn-
ingar eins og„Elskan, við
erum tík.“
KÆFA EÐA
HUNDAKÆFA
E
Kathleen Turner;
hundalíf eða dauði.
itthvert illkvittnasta hjónarifrildi síðustu ára
fer fram í myndinni í blíðu og stríðu („War
of the Roses“), sem sýnd er í Bíóborginni með Kat-
hleen Turner og Michael Douglas undir leik-
stjórn Danny De Vitos.
Þegar hjónin Oliver og Barbara
skilja vill hvorugt láta forkunnar-
fagurt einbýlishúsið af hendi
og þar með uppheíjast
heimiliseijur er
leggja það gersamlega í rúst og hjónakornin með.
Eitt stærsta vandamálið við gerð myndarinnar snerist
um kæfu. í fyrri útgáfu var gefið í skyn að bardaginn
hafi gengið svo langt að Barbara hafi drepið hund Olivers
og borið hann fram handa bónda sínum í kæfuformi. En
skot af hundinum lifandi var bætt inn í lokaútgáfu myndar-
innar. „Við skiptum um skoðun á hveijum degi,“ segir
handritshöfundurinn Michael Leeson. „Hundurinn dó oft
en var jafnharðan endurlífgaður."
Það er margt látið fjúka í myndinni en einhverstaðar
verður að draga mörkin svo Oliver slapp við að éta hund-
inn sinn ...
Úr niyndinni um danska landstjórann Peter
von Scholten.
Dönsk kvikmynda-
vika í Háskólabíói
Dönsk kvikmyndahátíð
hófst í Háskólabíói í
gær á vegum Dansk-íslenska
félagsins í Reykjavík og bíós-
ins en boðið er uppá alls sjö
myndir frá árunum 1979 til
1988. Hátíðin stendur yfir í
eina viku.
KVIKMYND UM KÓRFERÐALAG
Guðný Halldórsdóttir
leikstjóri vinnur nú að
kvikmyndahandriti er
nefnist Kórinn og segir frá
íslenskum smábæjarkór
sem heldur í ferðalag að
heilsa uppá vinabæi í Fær-
eyjum og Noregi og „á að
vera í léttari kantinum",
eins og hún sagði í stuttu
spjalli.
Guðný (Stella í orlofi,
Kristnihald undir jökli)
fékk 600.000 króna undir-
búningsstyrk frá Kvik-
myndasjóði til að vinna
handritið en „þetta er hug-
mynd sem kom upp í stór-
viðrunum í vetur þegar
menn gátu alltaf farið á
kóræfmgar á hveiju sem
gekk og þrátt fyrir ofsa-
veður“.
Er þetta eitthvað sem
þú kannast við persónu-
lega? „Já,“ sagði Guðný,
„ég hef fengið svolítið að
fylgjast með karlakórnum
Stefni hér í Mosfellssveit
og það má kannski segja
að handritið sé lauslega
byggt á seinustu ferð hans
til Danmerkur og Noregs.
Það er mjög vinsælt tóm-
stundagaman bæði á Norð-
urlöndunum og hér að
sækja kóramót og vina-
bæjamót.
Ég býst við að handritið
verði tilbúið næsta haust
og svo ætla ég að reyna
að Jjármagna myndina
næsta vetur. Ég ætla aldrei
aftur f kvikmyndagerð
nema ég sé búin að tryggja
Kórferða-
laglausir?
Guðný
Halldórs-
dóttir.
fjármagnið upp í topp.
Þetta er nútímamynd og
hún ætti ekki að verða
dýr. Helsti kostnaðurinn
liggur kannski í því að
ferðast með mann-
margan kór til útlanda
en það er hægt að
leysa með því að fá
sjálfboðaliða á öft-
ustu bekkina."
Þess má geta að
unnið hefur verið
að því að undan-
förnu að selja
Kristnihaldið er-
lendis og var
nýlega gengið
frá samningi um sölu til
Finnlands.
Tvær myndir verða sýndar
eftir gest hátíðarinnar, leik-
stjórann Erik Clausen, en
þær eru „Manden i Manen“
og „Tarzan - Mama mia“
en tónlistin í þeirri mynd er
eftir Kim Larsen. Sú fy'rri
segir frá manni sem setið
hefur í 16 ár í fangelsi og
mætir útskúfun og einangr-
un þegar hann losnar en
seinni myndin er um stelpu
sem vinnur hestinn Tarzan í
verðlaun.
„Hip, hip, hurra“ er eftir
Kjell Grede með Stellan
Skarsgárd í aðalhlutverki,
„Peter von Scholten" segir
frá síðasta landstjóra Dana
á St. Croix í Vestur-Ind-
íum,„Rend mig i tradition-
erne“ eða Niður með hefðirn-
ar! er frá 1979 og gerð eftir
samnefndri sögu Leif Pandu-
ros,„Mord i paradis“ er sjálf-
stætt framhald Morðs í
myrkri og er leikstýrt af
Sune Lund-Sörensen og loks
verður sýnd myndin „Gul-
dregn" eftir Sören Kragh-
Jacobsen uppúr bók Anders
Bodelsens en um er að ræða
bíómyndaútgáfu þáttanna
sem sýndir voru í ríkissjón-
varpinu fyrir nokkru.
Myndirnar eru textalausar
fyrir utan „Tarzan - Mama
mia“.
KVIKMYNDIR
/Vildirþú adeins sjá brot afMonu Lisu?

Aðeins partur af listaverki. Sjónvarpið hlutar niður.
Smækkun breiðmyndanna
ÞEGAR breiðljaldsmynd
eins og Arabíu-Lárens
eftir David Lean er sýnd
í sjónvarpi sjást ekki
nema um 60 prósent af
henni, ekki af því hún
hefúr verið klippt og
stytt, heldur af því hún
hefúr verið löguð til að
passa á skjáinn. Það er
gert með tækni sem kall-
ast „pan and scan“ en
með henni er tekinn út
sérstakur hluti hvers
myndramma og aðeins
hann sýndur. Allt þar fyr-
ir utan, um 40 prósent
myndarinnar, kemst ekki
fyrir. Afleiðingin getur
verið allt önnur útkoma
en leikstjórinn ætlaði,
ruglingsleg og á köflum
illskiljanleg.
Hér er dæmi: í annarri
Lean-mynd, Zivagó
lækni, gengur Julie
Christie í lok myndarinnar
eftir götu í átt að risastóru
vegg-
spjaldi af
Stalín sem
á að gefa
í skyn að
hún hverfi
í vinnu-
eftir Arnold búðir. Atr-
Indriðoson iðið er tek-
ið úr fjar-
lægð og af háum sjónarhól
en allt það sem sést á breið-
tjaldinu kemst ekki fyrir í
sjónvarpi. í sjónvarpsútg-
áfunni er aðeins hægt að
sýna Christie á gangi eftir
götu en Stalínspjal'dið er
hvergi sýnilegt. Þannig
verður atriðið gersamlega
merkingarlaust fyrir utan
að hin volduga uppsetning
Leans er horfin.
Það þarf varla að taka
fram að kvikmyndaleik-
stjórar eru æfir útaf þess-
ari tækni. „Hún eyðileggur
algerlega verk leikstjór-
ans,“ er haft eftir Martin
Scorsese. „Það er sorglegt
að sjá þannig farið með
mynd eins og Arabíu-Lár-
ens. Það er eins og lista-
safn ákvæði að nóg væri
að sýna part af verkum
Van Goghs eða Renoirs.“
John Boorman tekur undir:
„Ég þoli ekki að sjá þannig
farið með myndir ... Ég hef
séð sjónvarpsútgáfu af
mynd minni„Point Blank“,
sem var gerð sérstaklega
fyrir breiðtjald, þar sem
persónur falla út og mynd-
in verður merkingarlaus.“
Leikstjórar hafa í mörg-
um tilfellum látið undan
og kvikmyndað á þann
hátt sem betur fellur að
sjónvarpssýningum á
kostnað breiðtjaldsáhrif-
anna. Jafnvel David Lean
íhugaði að hætta við að
taka nýju mynd sína, Nost-
romo, á 70mm filmu. „Við
verðum að horfast í augu
við þá staðreynd að fleiri
sjá bíómyndir í sjónvarpi
en í kvikmyndahúsum,“
segir hann, „og hvers
vegna ættum við að gera
myndir okkar fyrir nokkrar
vikur í kvikmyndahúsum
og sjá þær svo vera hlutað-
ar niður fyrir sjónvarp.“
Til er einfalt ráð við
þessum ófögnuði og það
er að sýna óbreyttar mynd-
irnar í breiðtjaldsforminu
en þá verða þær langar og
mjóar í imbanum með
svartar rendur fyrir ofan
og neðan. Steven Spielberg
hefur barist fyrir því sýn-
ingarformi í Bandaríkjun-
um og myndbandið af Indi-
ana Jones og síðustu kross-
ferðinni fæst þannig.
Mörgum finnst það óþægi-
legt en myndin er a.m.k. í
heilu lagi.