Morgunblaðið - 24.06.1990, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. JÚNÍ
C 7
Fuglaskoðun var eitt helsta áhugamál prinsins. Hér er hann ásamt
dr. Finni Guðmundssyni fuglafræðingi við þá iðju.
ræðuna inn á segxilband...„og ég
hlustaði á hana þangað til ég var
búinn að læra orðin utanbókar,"
sagði hann.
Fuglaskoðun og laxveiði
Eitt helsta tómstundargaman
Filippusar prins á þessum árum var
fuglaskoðun og notaði hann tíma
sinn hérlendis óspart til þeirrar ið-
kunnar. Eftir ávarpið á svölum
þinghússins fór Filipus prins til
Bessastaða. Þaðan lá leiðin í fugla-
skoðun út_á Álftanes. Með Filippusi
í för var Ásgeir Ásgeirsson forseti.
Hann sagði að lokinni fuglaskoðun-
inni: „Prinsinn þekkti alla fugla
með nafni og virtist eins vel að sér
í fuglafræði og Bjarni Sæmunds-
son, sem kenndi mér þessa grein á
sínum tíma.“
í kvöldverðarboði fyrsta kvöldið
á íslandi hélt Filippus prins ræðu
og sagði svo í upphafi hennar:
„Herra forseti. Móttökur af yðar
hálfu og þau lofsamlegu orð sem
þér hafíð látið hér falla í minn garð
eru mér mikið ánægjuefni. Mig
langar til að nota tækifærið til þess
að segja yður hve mjög mér þótti
til þess koma, hve hlýlega og hjart-
anlega svo mikill fjöldi Reykvíkinga
tók mér í dag.“
Á öðrum degi heimsóknar sinnar
til íslands var Filippusi prins boðið
í laxveiði í Norðurá. Hélt hann til
veiða að lokinni skoðunarferð um
Þingvelli í fylgd meðal annara
Bjarna Beneditkssonar forsætisráð-
herra og Kristjáns Eldjárns þjóð-
minjavarðar. Þegar til kom reyndist
prinsinn mjög áhugasamur laxveiði-
maður. Hann setti í þijá laxa og
tókst að landa þeim þriðja. Að því
loknu varð honum að orði: „Þetta
er paradís." Veiðisvæðið sem hann
var á kallast Konungsstrengur
skammt fyrir neðan Laxfoss. Dvaldi
Filippus við veiðina um klukkutíma
lengur en ráðgert hafði verið þrátt
fyrir rigningu og dumbungsveður.
í frásögn Morgunblaðsins af þess-
um degi segir m.a.: „Að veiði lok-
inni var haldið í veiðihúsið. Kominn
var tími fyrir hið enska síðdegis-te.
Prinsinn var himinlifandi yfír vel-
heppnaðri ferð og góðri veiði. Áður
en hertoginn af Edinborg kvaddi,
var hann sæmdur gullmerki stanga-
veiðimanna og gerður heiðursmeð-
limur Stangveiðifél. Reykjavíkur.
Snéri Filippus prins sér með stolti
að mönnum sínum með merkið í
barminum og sagði: „Now I am in
the Trade Union.““
Síðasta deginum sínum á íslandi
eyddi Filippus prins við Mývatn að
skoða fugla og náttúru þess svæð-
is. Áður enn hann hélt til Mývatns
hafði hann viðkomu á Akureyri og
sat þar boð bæjarstjórnar. Leið-
sögumaður um Mývatn var dr.
Finnur Guðmundsson fuglafræð-
ingur. „Á leið sinni nam prinsinn
staðar nokkrum sinnum og hugaði
að fuglum, en lengst staldraði hann
við, þar sem Laxá í Þingeyjasýslu
fellur úr vatninu. Þar gengu þeir
dr. Finnur um góða stund og sáu
bæði straumendur og húsendur, en
þær andartegundir verpa ekki ann-
ars staðar í Evrópu. Lék prinsinum
því mikill hugur á að sjá þær og
mynda. Var þetta því hápunktur
ferðalagsins, að því ef til vill undan-
skildu er prinsinn skoðaði fálka-
hreiður í Dimmuborgum síðar um
daginn," segir í Morgunblaðinu.
Flogið var til Reykjavíkur frá
Mývatni og flaug Filippus prins
flugvélinni, sem flutti hann, sjálfur.
Það var Bonaza-flugvélin Vorið, í
eigu Björns Pálssonar. Tók Filippus
við stjórn vélarinnar eftir flugtak
og hélt um stjórnvölinn suður til
Mosfellssveitar.
Síðasta kvöldið sitt á íslandi
efndi Filippus prins til kvöldverðar-
veislu um borð í Britanniu. í ávarpi
sem prinsinn flutti við það tækifæri
þakkaði hann aftur kærlega fyrir
sig og sagði að ef allar heimsóknir,
opinberar eða ekki, væru jafn-
skemmtilegar og þessi vildi hann
alltaf vera að ferðast.
Karl prins er sá meðlimur bresku konungsfjölskyl-
dunnar sem mest og nánust kynni hefur haft af
Islandi.
Britannia, snekkja hennar hátignar, á siglingu við strendur Bretlands.
BRITANNIA, SNEKKJA HENNAR HÁTIGNAR:
r'
I annað sinn
við íslandsstrendur
Hinn konunglegi borðsalur um borð í Britanniu.
Setustofan um borð í snekkjunni.
BRITANNIA, snekkja hennar
hátignar Elísabetar
Bretadrottningar, lagði að
bryggju í Reykjavík í morgun
sunnudag. Mun snekkjan
verða aðsetur drottningar á
meðan á opinberri heimsókn
hennar, og Filippusar prins,
stendur næstu tvo daga. Þetta
er í annað sinn sem Britannia
kemur hingað til lands, hún
var farkostur Filippusar prins
er hann heimsótti Island
sumarið 1964. Var henni þá
siglt hringinn í kringum
landið áður en hún lagðist að
á ytri höfninni í Reykjavík
þann 30. júní.
Britannia er iðjulega
aðsetur Breta-
drottningar, og fjöl-
skyldu hennar á
ferðum hennar um
heiminn og hefur
svo verið frá því að snekkjunni var
hleypt af stokkunum árið 1953.
Snekkjan tók við hlutverki sínu af
hinni 50 ára gömlu snekkju HMS
Viktoria and Albert sem ekki var
lengur sjófær. Britannia hefur tek-
ið þátt í æfingum breska flotans
og um borð fara fram hefðbundnar
sjómælingar í ferðum hennar. Árið
1986 er hún var á leið til Nýja
Sjálands tók Britannia þátt í brott-
flutningum Breta og fólks af öðru
þjóðerni frá Yemen er alvarleg átök
brutust út í höfuðborg þess ríkis
Aden.
Það var skipasmiðjan John
Brown Ltd. sem fékk það verkefni
1952 að smíða Britanniu. Og
tveimur árum seinna var hún tekin
í notkun af breska flotanum. Heild-
arkostnaður við smíði hennar nam
2,1 milljón punda. Britannia er 125
metrar á lengd og 5.862 brúttólest-
ir að stærð. Við smíði hennar var
haft í huga að snekkjan myndi
hafa tvennu hlutverki að gegna,
annarsvegar sem skip hennar há-
tignar og bresku konungsfjölskyl-
dunnar og hinsvegar sem spítala-
skip. Ef þyrfti að grípa til hennar
sem spítalaskips er hægt að annast
um 200 sjúklinga um borð í einu.
Þó Britannia tilheyri breska flot-
anum er yfirstjórn hennar sjálfstæð
og heyrir beint undir The Flag
Officer Royal Yachts. Sá sem gegn-
ir þessari stöðu telst meðlimur
starfsliðs konungsfjölskyldunnar.
Fullmönnuð áhöfn Britanniu telur
22 sjóliðsforingja og 254 menn sem
allir eru sérstaídega valdir úr hópi
sjálfboðaliða úr breska flotanum.
Það þykir mikill heiður innan flot-
ans að þjóna um borð en sú þjón-
usta hefur engar sposlur í för með
sér umfram það sem gengur og
gerist í flotanum. Sjóliðsforingjar
þjóna í tvö ár í senn en um tveir
þriðjuhlutar annara áhafnarmeð-
lima eru um borð tii loka ferils síns
í flotanum, aðrir þjóna í um þrjú ár
í senn.
Þegar Britannia kom hingað til
lands 1964 var áhöfn hennar boðið
í kynnisferð til Þingvalla og Hvera-
gerðis. Leiðsögumenn voru þeir
Gunnlaugur Þórðarson, Valtýr Pét-
ursson listmálari og kona hans
Herdís Vigfúsdóttir. Við skulum
grípa aðeins niður í frásögn blaða-
manns Morgunblaðsins úr þessari
ferð: „Þegar við ókum Þingvalla-
veginn fram hjá Mosfelli tók Gunn-
laugur að segja Bretum frá Agli
Skallagrímssyni og eftir það dott-
aði enginn. Þeir skemmtu sér vel,
þegar þeir heyrðu af fyrstu afrek-
um hans í bernsku, einkum er hann
drap leikfélaga sinn 7 ára. „Þetta
hefur verið mesti efnispiltur," varð
einhveijum að orði. Margir höfðu
heyrt minnzt á Egil áður, en þegar
við keyrðum framhjá Gljúfrasteini
kom það upp úr kafínu að enginn
hafði heyrt Laxness getið."
Endurbætur á Britanniu hafa
venjulega farið fram í flotastöðinni
í Portsmouth. Fyrsta meiriháttar
yfírhalningin á snekkjunni fór þar
fram 1972- 73 þegar verulegar
endurbætur voru gerðar á íverum
áhafnarinnar. Árið 1987 fór svo
snekkjan aftur í slipp og þá voru
gerðar á henni breytingar sem
lengia líftíma hennar fram á næstu
öld,
íbúð konungshjónanna er í skut
snekkjunnar ásamt skrifstofum og
káetum fyrir starfsfólk konungs-
fjölskyldunnar. Drottningin og her-
toginn af Edinborg réðu sjálf inn-
réttingum og vali húsgagn í vistar-
verur sínar en þar er að finna
muni frá Victoriu and Albert auk
minjagripa frá eldri konungs-
snekkjum breskum.
Ýmsar hefðir hafa skapast um
borð í Britanniu þar á meðal að
áhöfnin er í öðruvísi einkennisbún-
ingum en aðrir sjómenn flotans.
Búningarnir eru af gamalli gerð
með svartan silkilinda á buxum,
hvít merki eru á búningunum í stað
rauðra eins og eru á öðrum skipum
flotans og á fótum eru sérstakir
strigaskór með gúmmísólum í stað
hins hefðbundna skóbúnaðar flot-
ans. Einnig má geta þess að skip-
anir á dekki eru gefnar og fram-
kvæmdar án orða eins framarlega
og unnt er.
Frá því að Britanniu var hleypt
af stokkunum hefur hún silgt um
900.000 þúsund sjómílur. Snekkjan
hefur heimsótt allar heimsálfur og
flest öll ríki breska samveldisins.
Og í dag liggur hún i annað sinn
í höfninni í Reykjavík.