Morgunblaðið - 24.06.1990, Page 18

18 C
MORGUNBLAÐIÐ FJOLMIÐLAR SUNNUDAGUR 24. JÚNÍ
Morgunblaðið/Júlíus
Gunnlaug-
ur Rögn-
valdsson
eigandi
tímaritsins
3T.
3T, nýtt tímarit um tæki og tómstundir;
Var með þetta í
maganum lengi
— segir Gunnlaug'ur Rögnvaldsson
um tæki og tómstundir. Útgefandi
og ritstjóri þess er Gunnlaugur
Rögnvaidsson og sér hann raunar
um öll skrif í tímaritið auk þess
að dreifa því sjálfur. Eins og nafh-
ið bendir til fjallar 3T um flest sem
viðkemur tækjum og tómstundum,
bílum, bátum, útivist, líkamsrækt
o.sv.fr.
A
Eg er búinn að ganga lengi með
þetta dæmi í maganum, hefur
dreymt um að gera svona tímarit í
fleiri ár,“ segir Gunnlaugur Rögn-
valdsson. „Síðan dreif ég mig í þetta
nýlega og nú er þetta komið í gang.
Ég gerði kynningartímarit um
síðustu páska og dreifði því í 6000
eintökum. Viðtökumar reyndust það
góðar að fyrsta tölublaðið er nú kom-
ið út, einnig í 6000 eintökum."
Eins og fyrr greinir gerir Gunn-
laugur allt sjálfur í 3T utan að hönn-
un er í höndum Fljótt, Fljótt auglýs-
ingasmiðjunnar, Myndróf sér um lit-
greiningu og filmuvinnslu og ísafold
sér um prentunina. Áformað er að
tímaritið komi út á sex vikna fresti
Aðspurður um hvort ekki sé erfítt
að standa í þessu einn, segir Gunn-
laugur svo vera, hann geri ekki ann-
að á meðan. Á móti kemur að starf-
ið er bæði gefandi og skerhmtilegt.
Gunnlaugur er ekki ókunnur blaða-
mennsku og ljósmyndun, hann hefur
um nokkurt skeið unnið fyrir SAM-
útgáfuna og hann hefur tekið ljós-
myndir af akstursíþróttum fyrir
Morgunblaðið.
Hinar mögnuðu flautur
Gísli J. Ástþórsson var höfundur
greinar þeirrar með ofanrituðu
nafni sem birtist hér á opnunni
síðastliðinn sunnudag. Nafn hans
féll niður af misgángi.
NÝTT tímarit hefur séð dagsins
ljós. Ber það heitið 3T ogfjallar
■ JÓN ÓLAFSSON, okkar maður
í Moskvu, mun hefja störf á frétta-
stofu sjónvarpsins nú um mánaðar-
mótin. Hann verður
þar í afleysingum
næstu tvo mánuð-
ina.
Jón erlesendum
sunnudagsblaðs
Morgunblaðsins að
góðu kunnur þar JÓN ÓIAFSSON
sem hann hefur sent blaðinu reglu-
lega pistla um lífíð og tilveruna í
Moskvu. Hann stundarþar háskóla-
nám í rússnesku. Þetta er þriðja
sumarið sem Jón vinnur á fréttastof-
unni.
■ HELGA GUÐRUN JOHNSON
fréttamaður á Stöð 2 hefur hætt við
að hætta á Stöðinni, í bili að minnsta
kosti. Til stóð að
hún léti þar að
störfum um þessi
mánaðarmót og
hæfí störf hjá út-
gáfufélaginu At-
hyglihf.enþarer HEIGA GUÐRÚN
hún einn meðeig- JOHNSON
-enda.
Helga Guðrún segir að brottför sinni
af Stöð 2 sé frestað um óákveðinn
tíma. Hún heldur áfram vinnu að
fréttaþættinum 19:19 ásamtfélaga
sínum Sigmundi Emi Rúnarssyni.
FRÉTTATÍMARIT
ÍLEITAÐ
■ VIKURITIÐ TIME LEITAR
NÚ LEIÐA TIL AÐ MÆTA
AUKINNI
FRÉTTASAMKEPPNI
FRÁ LJÓSVAKAMIÐLUM
Fréttatímaritið Time stend-
ur nú á krossgötum. Það
hefiir sett markmið á nýja
ritstjórnarstefiiu sem tekur
mið af því að lesendur eru
upplýstir um atburði líðandi
stundar og að það þurfi að
bjóða þeim upp á eitthvað
annað en frásögn. Það leitar
nú að skoðunum, sjónarmið-
um og skýringum í þeim til-
gangi að gera það nútíma-
legra, meira ögrandi og til
að ná athygli. Það er að
hverfa frá þeirri alvarlegu,
hnitmiðuðu, hlutlausu,
þungu og oft á tíðum leiðin-
legu fréttaumfjöllun sem í
yfir þrjátíu ár hefiir verið
aðal tímaritsins. Ljósvaka-
miðlarnir sýna það sífellt
oftar í verki að þeir geta
sinnt því hlutverki á fúll-
nægjandi hátt og það gera
þeir því sem næst samstund-
is. Mörgum fannst því að
Time-fréttamennskan ætti
ekki við á vikublaði á tímum
gervitugla og beinna útsend-
inga. Vandi Time er ekki
einstakur. AIls staðarþar
sem eðlileg samkeppni á sér
stað á fjölmiðlamarkaði, en
svo er ekki hér á landi, hafa
prentmiðlar í æ ríkari mæli
þurft að endurskoða áratuga
gamla ritstjórnarstefiiu ein-
mitt vegna framþróunar
ljósvakamiðla.
Eins og fyrr er það þó vikuritið
Newsweek sem er helsti
keppinautur Time en það hefur
þó ekki sömu útbreiðslu, en í viku
hverri seljast yfir fjögnr- milljón
eintök af Time. Við samanburð á
þessum tveimur
vikuritum kemur
í ljós að News-
week hefur léttari
eða mýkri áferð,
bæði hvað varðar
efnisval og efnis-
meðferð. Þetta birtist oft á for-
síðunni, en Newsweek leyfir sér
að hafa saklaus skólaböm og fót-
boltakappa á forsíðu þegar Time
er frekar með myndir sem sýna
alvarlegri hliðar samtímans eins
og t.d. ungbörn í hernaði. Að sama
skapi virðist Newsweek byggja
greinar sínar meira á skoðunum,
umsögnum og tilvitnunum meðan
Time reynir frekar að sundur-
greina og heldur sig við staðreynd-
ir. En þarna er þó að verða breyt-
ing á ef áðurnefnd
endurskoðun á
ritstjórnarstefnu
Time skilar sér
inn á síður rítsins.
Time hefur
lengi vel verið
þekkt fyrir það að láta blaðamenn
á vettvangi senda inn einskonar
skýrslur sem aðalritstjórar í New
York velja síðan hluta úr og bræða
saman við búta annars staðar frá
og þannig hefur blaðið iðulega
birt eina skýra mynd af atburðum.
BAKSVID
eftir Ásgeir Fridgeirsson
Oft hefur verið rætt um
nauðsyn þess að
koma á fót námi í
blaðamennsku eða fjölmiðlun
á íslandi, en hingað til hefur
það ekki orðið. Raunar hafa
sumir talið misráðið að reyna
að kenna blaðamennsku og
hefur helst verið á þeim að
skilja, að blaðamennsku væri
ekki hægt að kenna í skólum;
til þess að verða góður blaða-
maður þyrfti fyrst og fremst
gott bijóstvit og svo þann
harða skóla sem bíaða-
mennskan er þegar út í starf
er komið.
Bijóstvitið og reynslan eru
auðvitað mikilvæg og ekkert
getur komið í staðinn. Hins
vegar hafa lengi verið starf-
ræktir skólar eða náms-
brautir í nágrannlöndunum,
sem búa menn undir þetta
starf eins og hvert annað.
Engin ástæða er til að ætla
að annað gildi hér á landi —
og margir íslenskir fjölmiðl-
ungar hefðu gott af dálítilli
setu á skólabekk.
Nú hefur verið ákveðið að
hefja kennslu í hagnýtri fjöl-
miðlun við Félagsvísinda-
deild Háskóla íslands í haust.
Fyrirkomulagið verður þann-
ig, að þeir sem hefja námið
skulu hafa lokið háskólanámi
(t.d. BA-gráðu) í einhverri
grein, en blaðamennskunám-
ið verður fyrst og femst hag-
nýtt nám; æfing og undir-
búningur við að koma efni,
sem oft er flókið, á einfaldan
hátt til neytenda. Blaða-
mennskunámið mun felast í
eins vetrar námi og síðan 12
vikna starfsþjálfun á fjöl-
miðli.
Víða erlendis geta menn
lokið blaðamennskunámi án
þess að taka fyrst háskóla-
próf, t.d. geta menn tekið
BA-próf í fjölmiðlun í Bret-
landi og Bandaríkjunum.
Gallinn við slíkt nám er
kannski helst sá, að það
verður gjarnan dálítið brota-
kennt og sitt úr hverri átt-
inni; menn læra t.d. eitthvað
um félagsfræði fjölmiðla,
eitthvað um stjórnmál og
eitthvað um hagfræði, auk
starfsþjálfunar. Nemendur
þurfa þannig ekki að taka
neina eina grein föstum tök-
um og kafa ofan í hana, í
staðinn fá þeir nasasjón af
mörgu.
Nú er það auðvitað svo,
að blaðamenn þurfa að hafa
nasasjón af mörgu, ekki síst
á íslandi, þar sem sérhæfíng
á fjölmiðlunum hefur enn
gengið grátlega skammt.
Eigi að síður held ég að góð
undirstöðumenntun í ein-
hverri háskólagrein sé heppi-
legur undirbúningur fyrir
blaðamann — og skiptir þá
ekki öllu hver greinin er.
Raunar er beinlínis æskilegt
að blaða- og fréttamenn hafí
ekki allir lagt stund á sömu
greinina í háskóla, þannig
að sjóndeildarhringur stétt-
arinnar verði sem víðastur.
Vonandi verður raunin sú í
blaðamennskunáminu í Há-
skólanum, að þangað sæki
fólk úr mörgum greinum, t.ci.
hagfræði, heimspeki, stjórn-
málafræði, félagsfræði,
sögu, guðfræði o.s.frv.
Námið í hagnýtri fjölmiðl-
un er auðvitað um ýmislegt
ómótað enn og þar hljóta
menn að prófa sig áfram —
vonandi í góðri samvinnu við
gamla jaxla úr blaðamanna-
stétt. Nokkur áhersluatriði
eru þó ljós.
í fyrsta lagi verður rík
áhersla lög á íslenska tungu
og veitir svo sannarlega ekki
af, ef mið er tekið af alltof
mörgum fjölmiðlungum
samtímans, einkanlega af
yngri kynslóð.
I öðru lagi þarf að fjalla
um fjölmiðlana sjálfa, efnis-
tök þeirra og fréttamat, tján-
ingarfrelsi, friðhelgi einka-
lífs, æruvernd, höfundarrétt,
upplýsingaskyldu stjórn-
valda, trúnað við heimildar-
menn, auglýsingar og rekst-
ur fjölmiðla.
í þriðja lagi er mikilvægt
að.reyna að þjálfa nemendur
í því að matreiða flókið efni
á skiljanlegan hátt. Þetta á
t.d. við um efni af vettvangi
stjórnmála og efnahagsmála,
meðferð talnaefnis af ýmsu
tagi o.s.frv. Að vísu er þetta
engan veginn auðlært — og
einmitt þama skrikar starf-
andi fréttamönnum oft fótur
— en sjálfsagt er að reyna
eitthvað í þessa áttina.
í fjórða lagi verður lögð
mikil áhersla á að þjálfa
nemendur í störfum blaða-
og fréttamanna, bæði á blöð-
um og í útvarpi og sjón-
varpi. Fjallað verður t.d. um
fréttir, uppbyggingu frétta,
fréttastíl, ritstjóm, tækni og
tækjabúnað, greinaskrif og
þáttagerð — og megin-
áhersla verður lögð á verk-
legar æfíngar.
Síðasti þáttur námsins
felst svo í því, að nemendur
vínna sem sumarmenn á fjöl-
miðli og ganga þar að dag-
legum störfum. Að því loknu
ættu þessir nemendur að
vera sæmilega í stakk búnir
til þess að takast á við hinn
harða heim blaðarrtennsk-
unnar.
Þess má og geta, að gert
er ráð fyrir því, að þetta nám
geti líka nýst starfandi
blaðamönnum. Auðvitað
þurfa þeir ekki á ýmissi þeirri
þjálfun að halda, sem aðrir
nemendur fá, en í staðinn
er gert ráð fyrir að þeir út-
búi sína eigin námsáætlun
og geti tekið námskeið í
ýmsum deildum Háskólans.
Rétt er að undirstrika, að
auðvitað er hér ekki um að
ræða starfsréttindanám,
enda verður vonandi aldrei
gerð krafa um að þeir einir
verði ráðnir til starfa á fjöl-
miðlum sem lokið hafa ein-
hveiju tilteknu prófi. Hins
vegar er vonandi, að þetta
nýja nám geti átt ofurlítinn
þátt í að bæta blaða- og
fréttamennsku í landinu.
Þess vegna er mikilvægt, að
vel sé vandað til námsins
þegar í upphafi — og ekki
síst að það sé byggt upp í
góðu samstarfi við þá sem á
miðlunum starfa.
Ólafur Þ.
Harðarson
r