Alþýðublaðið - 27.01.1959, Blaðsíða 5

:rW\\\WW\\\\\iA
FftEMCH WEST /A , v
\1\\/ AFRICA /\)\y FRENCH EOUAT
\wiir w '
SENEGAL
UPPER
VOLTA
IVORY /?\A,NA)
COAST f-\ ••• s
DAHOMEY
togoeahd:
FR CONGO\ \
/ \' -\\N
Brazzaville
WILLY BRANDT, borgar-
stjóri Vestur-Beriínar er mað
ur, sem lengst ævinnar hefur
barizt gegn einræðisstjórn-
um — fyrst gegn nazistum og
síðan kommúnistum, sem ráða
yfir hinum helming borgar-
ínnar.
Hann var aftur skipaður
borgarstjóri Vestur-Beriínar
og formaður sósíal-demókrata
flokks Berlínar eftir sigur
hans í kosningunum hinn 7.
desember s. 1.
Brandt komst þannig að
orði urn kosningarnar, að ,,þar
yar í raun og yeru kosið um
hinar sovézku tillögur" um að
hrekja Vesturveldin úr borg-
inni. Kvað hann Berlínarbúa
hafa lýst því yfir í kosning-
unum, ,,að þeir munu aldrei
og undir engum kringumstæð
um lúta oki kommúnista“.
Kommúnistaflokkurinn hlaut
aðeins 1,9% atkvæða í kosn-
ingunum og sagði hann, að
þetta væri „mikill sigur fyr-
Ir málstað frelsisins, sem
Moskvuvaldið getur ekki iok-
að augunum fyrir“.
íbúar Vestur-Berlínar eru
samtals rúmlega 2.200.000, og
umwvmmmMHmuww
Fljú^andi
diskar úr
postulíni
ENGLENÖINGUR nokkur 5
teíur að hentugasía efnið í
iljúgandi diska sé postuiín
ag hentugasta lögunin á
fljúgandi diski sé einmitt
disklögun.
Burton, en svo nefnist
maðurinn, dvelur nú í Banda
ríkjunum og‘ gerir tilraunir
með silicon, en það er hrá-
efni, sem notað er við fram-
íeiðslu á gleri og öðrum leir-
vörum. Hann segir að disk-
laga hlutur fari betur í lofti
en nokkrir aðrir. Gerðar
hafa verið tilraunir með
fljúgandi diska og virðist
sem postulín hafi ýmsa þá
kosti, sem málmar hafa ekki,
eða réttara sagt sú tegund
af postulíni, sem Burton er
að framleiða. I>að heitir
Pyroceram og helzti kostur
þess er, að hitabreytingar
hafa engin áhrif á það. Það
er nú uofað í fremsta hluta!
f- eldflauga og gefst vel.
Burton bendir á, að gler
;! sé ein merkilegasta uppfinn-
ing mannsins og öll tækni-
vísindi væru óhugsandi án
þess. Hann nefnir sjónauka,
spegía, útvarpstæki, sjón-
varps, ljósaperur og efna-
fræðiáhöld, og spáir því, að
Pyroceram eigi eftir að
valda byltingu í efnaiðnaði.
Burton scgir, að Pyro
ceram verði í framtíðinni!
notað við framleiðslu fljúg-
andi diska og verði áður en
langt um líður uppistöðu-
efni { allri flugvélafram-
leiðslu.
borgin liggur 110 mílur að
baki járntjaldsins. Þeir eiga
atorkumikinn leiðtoga, sem ’
lítur á Berlíii „sem lifandi
brú — ekki milli austur- og
vesturhluta Þýzkalands, held
ur milli íbúanna“. Hann berst
fyrir sameiningu Þýzkalands,
en ekki með skilmálum kom-
múnista. Hann lítur á B.erlín
sem tákn hins sameinaða -
Þýzkalands, sem hann full-
yrðir að eigi eftir að líta dags-
ins ljós.
Brandt var aðeins 43ja ára
ramall, þegar hann var fyrst
skipaður borgarstjóri Vestur-
Berlínar f október 1957. Eft-
irfarandi var haft eftir hon-
um um þær mundir: „Ég
gegni þessu embætti aðeins
vegna þess að þeir, sem ættu
p.ð stjórna borginni eru dánir.
Þeir létu líf-ið í fangabúðum,
í stríðinu og í samsærum gegn
Hitler. Þannir fór heil kyn-
slóð leiðtoga11.
Markmið Brandts sem borg
arstjóra Vestur-Berlínar er að
gera Berlín að jafnvel enn
fullkomnari sýningarglugga
fyrir hinn frjálsa heim en
hún er nú — „að stuðla að æ
grózkumeira athafnalífi og
vaxandi gengi háskóla og
verða þannig sífellt stærri
þyrnir í augum austurhlut-
ans. Því bétur sem við lítum
út í augum Austur-Þjóðverja,
því erfiðara unpdráttar á
þeirra eigin áróður“.
Ásökunum kommúnista um,
að Vestur-Berlín sé notuð
sem einskonar frelsisbraut af
þúsundum flóttamanna frá
Austur-Þýzkalandi, svarar
hann með því að skora á
Rússa að bæta aðstæðurnar í
Iandinu, svo að fólkið hlaup-
ist ekki á brott.
blaðamennsku, en komst
brátt að raun um, að hann
hafði meiri áhuga á vanda-
málum Berlínar og Þýzka-
lands en blaðamennskunni.
Hann hlaut aftur þýzkan
borgararétt árið 1948 og gerð
ist von bráðar meðlimur sós-
íaldemókrataflokksins á ný
og skjólstæðingur fyrryerandi
borgarstjóra Berlínar, dr.
Ernst Reuters. Á meðan á
flutningsbanninu við Berlín
stóð 1948, fól Reuter honum
það starf að halda samband-
inu við bandamenn.
Árið 1949 varð Brandt full-
trúi neðri deiMar fyrsta vest-
ur-þýzka þingsins, sem kom
saman í Bonn. Frá 1950 til
1951 v.ar hann einnig aðalrit-^
stjóri blaðsins.Bei-Jiner Stadt-
blatt. Árið 1955 var hann kjör
inn forseti borgarþings Vest-
ur-Berlínar, og í október 1956
tók hann við embætti borgar-
stjóra Vestur-Berlínar af
Otto Suhr.
Brandt hefur mikið og gott
lag á því að tala um fyrir
fólki og vinna hylli þess. Það
kom einna skýrast fram í ung
versku frelsisbyltingunni í
október 1956, þegar hann full
vissaði reiðan. og æstan hóp
75.000 Vestur-Berlínarbúa
um, að það myndi vera ó-
skynsamlegt af þeim að fram-
kvæma þá vanhugsuðu' hug-
mynd að ganga fylktu liði að
Brandenborgarhliði og ryðj-
ast inn á yfirráðasvæði kom-
múnista.
Brandt er hár vexti og hinn
gjörvilegasti maður. Um hann
hefur verio sagt, að hann hafi
til að bera ,;æsku, atorku,
starfsreynslu, hugrekki, geð-
Framhald á 10. síðu.
HUGTÖK eins og þensla, verð-
bólga, samdráttur og kreppa
eru mikið notuð í ræðu og
riti. Oft eru þau þó ranglega
notuð og vill það einkum við,
brenna, að menn rugli annars
vegar saman þenslu og verð-
bólgu, en hins vegar sam-
drætti og kreppu. Almenning-
u.r gerir einnig oft lítinn grein
armun á verðbólgu og dýrtíð.
En í hagfræðinni er merking
þessára hugtaka skýr og á-
kveðin. Er þáttum þeim, er
hér hefja göngu sína m.a. ætl-
að að skýra nokkuð slík hug-
tök. Verður þó aðeins stiklað
á því helzta í því sambandi,
þar e.ð þættir þessir verða
mjög stuttir hverju sinni. I
dag verður fjallað um þenslu
(expansion).
UNDANFARI þenslu er ætíð
samdrát'.ur eða kreppa. Það
hefur ef til vill verið atvinnu-
Brandt fæddist hinn 18.
desember 1913, einkasonur ó-
faglærðs verkamanns og búð-
arstúlku, ,er bjuggu í hafnar-
borginni Lúbeck. Skírnar-
nafn hans var Herbert Frahm,
en hann breytti því síðar til
þess að forðast áleitni naz-
ista. Hann var aðeins 17 ára,
þegar hann tók þátt í æsku-
lýðshreyfingu róttæka, sósíal-
íska verkalýðsflokksins Og
fór að skrifa í sósíalistablað
borgarinnar. Menntaskóla-
nárni lauk hann árið 1932 og
réði sig þá á skrifstofu hjá
skipamiðlara, en hélt áfram
blaðaskrifum. Þegar Hitler
komst til valda snemma árs
1933, var Frahm leiðtogi
ungra sósíalista í borginni, og
fór hann fram á að boðað vrði
til allsherjarverkfalls. Hann
hafði alla tíð haft óbeit á naz-
istum og var ekki nema 17
ára gamall. þegar hann lenti
í götubardaga gegn þeim.
Leynilögregla Hitlers hugsaði
honum begjandi börfina, og sá
hann sér þá ekki annan kost
vænni en flýja til Noregs,
bar sem hann átti ættinaia.
Þar notaði hann fyrst nafnið
Willv Brandt til þess að villa
á sér heimildir.
Þégar stríðinu var lokið,
sneri Brandt aftur til Þýzka-
lands. Hann tólc fyrst til við
MALI, nýtí ríki
Áfríku
Fjórar fyrrverandi nýlendur Frakka í Afríku hafa ákvcðið
að sameinast í eitt ríki, sem hlaut lieitið Mali. Þessi lönd eru :
Senegal, Vclta, Dahomey og franska Súdan. Samkvæmt samn-
ingi þessara ríkia verður ein sambandsstiórn yfir þeirn «11-
um, sameiginlegujr hæstiréttur og sameiginlrj t þing. Sam-
bandsríki þetta hefur sameiginlegan fána og hið opinbera mál
cr franska. — Þá hefur verið tilkynnt, að fjögur ríki í frönsku
Mið-Afríku hafa gengið í tollabandalag. Þar er um að ræða
Oubaungi Chari, Konlgó, Gabun og Chad, sem öll eru í franska
samveldinu. í París er talið að innan skamms stofni þcssi
fjögur rílti samband sín á mílli með svipuðu sniði og hin ríkín.
leysi, mikið um ónotað vinnu-
afl og aðra framleiðsluþætíi.
Tekjur manna hafa fari'5
rýrnandi, neyzla og sparnað-
ur minnkað. En það ftu tak-
mörK fyrir því, hve le.ngi
neyzlan getur minnkað, Menn,
geta ’minnkað við sig, e.n þaií
er viss lágmarksskammtur, er
menn verða að haf'a sér til
lífsviðurvæn's. Þess vegna.
kemur að því, að neyzlan nær
lágmarkspunkíi. En þegar
neyzlan er hætt að minnka,
eykst eftirspurn eftir frarn-
leiðsluþáttum, svo sem vél-
um, þar eð þó ckki þuríi
meira en að halda. framleiðslu
neyzluvara óbréyttri, verSur
til þess eins að auka end-
urnýjun véla og annarra
framleiðsluþátfa frá því, er
var meðan neyzlan fór minnk
andi. En öm leið og eftirspurn
eftir framieiðsluþáttum eyksl,
aukast tekjur þeirra manna,
sem vinna að srníði fram-
leiðslutækja og möguleikar
fyrir aukna neyzlu þsirra
skapast. Meöan samdráttur
er, fer v.ö>ru\farð lækkandi.
Minnkandi tekjur hafa dreg-
ið úr kaupmætti og eftirspurn
er leitt hefur til verðlækkun-
ar. Menn hafa, rneðan svo er
ástatt, tilhneigingu til þess að
fresta kaupum á öllum dýrari
vörum, yfirleitt öllu, er þeir
geta með nokkru rnóti ,án ver-
ið. Menn bíða með að kaupa
slíkar vörur, þar eð þeir eiga
von á frekari verðlækkun. E.n
um leið og menn telja meíi'i
verðlækkanir útilokaðar og
þeir eiga von á því að hjóIiÁ
snúist við, verðið fari aö
hækka, rjúka þeir til og
kaupa. Eftirspurn.in eykst því
snögglega, framleiðslan eyKst,
^ kaupgetan eykst. Ónotað
' vinnuafl og aðrir ónotaðir
framleiðsluþætt.ir komast i
notkun. Og svo lengi sem ekki
er skortur á framleiðsluþátt-.
um er öllu óhætt. Aukinni
eftirspum er þá mætt meí>
aukinni framleiðslu og vöru-
verð stigur ekki vegna vöru-
skorts. Slík þepsla leiðir að-
eins til aukinnar framleiðsln
og atvinnu og .er því ekki þöri’
neinna sérstakra ráðstafann.
gegn henni. .,Þó kann slík
þensla að leiða til aukins inn -
(Framh. á 11. síðu)l
Alþýðizblaðið — 27.
Eftir MARK PIROS,
sérfræðing í málefn-
um Austur-Evrópu