Morgunblaðið - 10.02.1991, Qupperneq 10

íd

Þegar tjón er orðið af
fárviðri er of seint að
hlaupa til með hamarinn
og naglana til að styrkja
húsið. Þá er líka of seint
að hlaupa ítryggingafé-
lagið og kaupa trygg-
ingu gegn skaðanum.
Þetta þarf allt að gera
fyrirfram. Upphaflega
að byggja húsið traust
og ganga vel frá öllu,
vaka síðan yfir ástandi
þess og láta það ekki
drabbast niður, kaupa
tryggingu gegn skaða,
því að þótt húsið sé
traust, getur alltaf fokið
eitthvað á það og
skemmt. Ef allt er eins
og það á að vera á vind-
urinn ekki að rjúfa húsið
og fjárhagstjón getur
fengist bætt. En, þá þarf
fyrirhyggjan að ráða.
að skoða húsin, sérstaklega þökin,
og gæta að hvort eitthvað hefur
byijað að láta undan, það gæti þá
farið í næsta veðri.
Hér á landi gilda reglur og staðl-
ar um hvemig skuli ganga frá hús-
um til þess að reyna að tryggja að
þau þoli veður og ýmsar hamfarir
aðrar án þess að stórskaðar verði
og lífi manna sé stefnt í hættu.
Þrátt fyrir það verður oft tjón, eins
og nú. Þá kemur til kasta trygg-
ingafélaganna. Annað hvort er
heimilið tryggt og fær tjón bætt í
samræmi við trygginguna, eða eng-
in er tryggingin og fjölskyldan ber
skaðann bótalaust.
Misskildar tryggingar
Viðmælendur hjá tryggingafé-
lögunum segja að talsvert hafí ver-
ið um að fólk hafi talið sig vera
tryggt gegn skaða af völdum veð-
ursins á sunnudaginn, en svo hafi
komið í ljós að heimilið var ekki
tryggt. Hvemig verður svona mis-
skilningur?
Branatrygging húsa er lögboðin.
Allir húseigendur skulu greiða ið-
gjald og um leið greiða þeir iðgjald
í Viðlagatryggingu íslands. Þá spyr
Fárviðrið á sunnudaginn
var þyrlaði ekki aðeins upp
húsum, þakplötum og bílum,
heldur líka vitundinni um hvers kon-
ar umhverfi okkur er búið hér á íslandi.
Hér skella á fyrirvaralítið slík hvassviðri að
fjölmiðlarnir troðfyllast af fréttum af þeim næstu
daga á eftir. Þegar veðrið er gengið yfir og ekki er
lengur eins hvasst líta menn yfir sviðið, anda léttar að
þessu sinni af því að enginn fórst og fátt var um slys, en Ijón-
ið varð verulegt. Talið í miiyörðum þegar eignir hins opinbera
eru meðtaldar og tryggingafélögin bæta að líkindum um hálfan millj-
arð af tjónum einstaklinga og fyrirtækja. Eftir að hafa staðið í bókstaf-
nötrandi andrúmslofti íbúða sinna frá svignandi gluggarúðum, milli von-
ótta um líf sitt og eigur, geta flestir andað léttar yfir að hafa sloppið - að
- aðrir mega bretta upp ermar og fara að tíunda Ijón sitt. Enginn veit
stórviðri skekur húsin, enginn veit hvenær jarðskjálfti verður, skriðu-
enginn veit hvort hann sleppur næst. En, sitthvað er hægt að gera, og
reyndar gertXtil að koma í veg fyrir Ijón og til að fá bætur - verði tjón.
fólk: Greiða þessar
óveðurstjón? Svarið er
Nei!
Branatryggingin
vegna bruna. Einskis
aðeins á fasteigninni sjálfri
innbúi. Viðlagatiygging
bætur vegna jarðskjálfta,
flóða sem koma af hafi eða
ár, lækir eða stöðuvötn
yfir bakka sína, af skriðuföllum og
snjóflóðum. Ekki af óveðram.
Hvað er þá til ráða? Jú, þá koma
tryggingafélögin til skjalanna og
bjóða fjölbreytilega flóra af trygg-
ingum með margslungnum skilmál-
um þar sem tekið er fram hvað er
tryggt og hvað ekki, við hvaða að-
stæður tryggingin gildir og hveijar
ekki. Hér er litið á tiyggingapakka
sem eftirtalin félög bjóða: Sjóvá-
Almennar, Trygging, Trygginga-
miðstöðin og Vátryggingafélag ís-
lands. Rétt er að taka fram, að við
athugun á bæklingum félaganna,
þar sem tryggingamar era kynnt-
ar, kom í ljós að hjá öllum þessum
félögum er lögð áhersla á að kynna
hvað ekki er tryggt, jafnvel undir-
strikað og gefíð meira rúm heldur
en hinu hvað er tryggt. Sé einhvers
staðar „smáa letrið“ sem svo er
nefnt, þá er það svo smátt og vel
falið, að það fannst ekki við leit.
Tryggingamar skiptast í nokkra
flokka eftir eðli sínu og er þeim
gjarnan raðað saman í pakka. I
grófum dráttum má flokka trygg-
ingarnar annars vegar í persónu-
tryggingar, eins og slysa- og
líftryggingar, hins vegar í eigna-
tryggingar. Þær síðastnefnðu skipt-
ast síðan enn í deildir, þar eru fast-
eignatrygging, innbústrygging og
bifreiðatryggingar meðal þess
helsta.
Allar tryggingar hafa takmörk
Þegar keypt er trygging, er mik-
ilvægt að kanna hvað tryggt er og
hvað ekki. Allar tryggingar hafa
takmörk. Sem dæmi má nefna að
fasteignatrygging bætir í flestum
tilvikum ekki tjón sem verður á
innbúi, nema það sé bein afleiðing
af skemmdum sem tryggingin nær
til. Innbústrygging bætir ekki held-
ur skaða á húseigninni sjálfri.
Vilji menn tryggja sig gegn
skaða, er grandvallaratriði að
kynna sér skilmálana. Um þetta eru
tryggingamenn sammála og hvetja
viðskiptavini til að lesa kynningar-
efni og spyija sölumennina, misk-
unnarlaust. Brano Hjaltested hjá
Sjóvá-Almennum segir þetta vera
eitt helsta vandamál trygginganna,
að fólk kynni sér ekki skilmálana,
gefi sér hreinlega ekki tíma til þess.
Hann hvetur kaupendur trygginga
til að nota þá þjónustu sem félagið
býður, spyija sölumennina í þaula
enda sé betra fyrir tryggingafélagið
yrihyggja er besta
ráðið til að koma í
veg fyrir tjón, það
er samdóma álit við-
mælenda. Rætt var
við sérfræðinga
tryggingafélaga,
Byggingarfulltrúans í Reykjavík og
Rannsóknastofnunar byggingariðn-
aðarins. Því betur sem gengið er
frá húsum, þeim mun minni hætta
er á að þau verði fyrir tjóni af veð-
rum. Reglubundið eftirlit, viðgerðir
áður en hlutimir gefa sig, fyrir-
hyggja og skynsemi. Og, eftir fár-
viðri eins og á sunnudaginn þarf