Morgunblaðið - 10.02.1991, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. FEBRÚAR 1991
Líkan af nýju Þjóðarbókhlöðunni, Biblioteque de France, sem verið er að reisa á Signubökkum í París. Byggingin er yfir 200 þúsund fermetrar, byggð kring um
stóran tijágarð, sem lestrarsalir snúa út að. Aðkoma og þjónusta er þar á tveimur hæðum, en í hornum rísa fjórir 93 m háir turnar með bókageymslum á 20
efstu hæðunum. Arkitekt er Dominique Perrault.
REIST A FJORUM ARUM
eftir Elínu Pálmadóttur
FRAKKAR hafa á fjórum árum komið upp í
París einu stærsta bókasafni í heimi í 200
þúsund fermetra byggingu, sem rúmar 15
milljón bindi og tekur 5 þúsund notendur í
lestrarsal í einu. Allur bókakosturinn úr gamla
Biblioteque Nationale verður fluttur í það og
á að verða búið að fylla upp í veik skörð og
komaþar upp allri nútímatækni bókasafna
fyrir árslok 1995. Það þótti íslenskum áheyr-
endum bókaþjóðar, sem þarf þrjá áratugi til
að koma upp milljón binda Þjóðarbókhlöðu,
merkileg tíðindi, þegar Jean Gattégno, einn
af framkvæmdasljórum við byggingu Bibli-
oteque de France sagði frá því í fyrirlestri
við Háskóla Islands. Frá 1981 var á hans könnu
í menntamálaráðuneytinu franska allt sem
viðkemur lestri og bókum og þar með hið
gamla Biblioteque Nationale, svo hann var
málefninu vel kunnugur þegar hann haustið
1989 var skipaður í þetta verkefni. Samt sem
áður hafði hann ekki frekar en nokkur önnur
sála í Frakklandi hugmynd um þessi áform
þegar forseti Frakklands, Francois Mitterand,
varpaði þeim sem sprengju framan í þjóðina
í sjónvarpi 14. júlí 1988, að því er Jean Gat-
tégno tjáði blaðamanni í viðtali sem hann átti
við Morgunblaðið á Hótel Óðinsvé einn óveð-
ursmorguninn.
Eg vil bóksasafn sem getur náð
yfir alla þekkingu í öllum
greinum og sem einkum er fært
um að tengja þessa þekkingu öllum
þeim sem leita, þeim sem eru að
nema, þeim sem hafa þörf fyrir að
skilja ... Við getum tengt þetta þjóð-
arbókasafn stærstu háskólum Evr-
ópu og þá höfum við óviðjafnanlegt
tæki til rannsókna og starfa. Til
þess hefi ég metnað og ég ætla að
gera það,“ sagði Mitterand forseti
í þessu fyrsta ávarpi til þjóðarinnar
á öðru kjörtímabili sínu. Og hann
lýsti því yfir að þetta yrði hans stór-
verkefni á þessum sjö árum og
bókhlaðan yrði tilbúin og fullkomn-
uð áður en kjörtímabili hans lyki
1995. Menn veittu því athygli að
hann sagði ekki að hann ætlaði að
byggja nýtt Biblioteque Nationale.
En gamla konunglega bókhlaðan í
Frakklandi, sem opnuð var í París
1666 og varð með tímanum að Þjóð-
arbókhlöðunni, eins fyrirferðar-
mesta bókakosts í heimi, var þrátt
fyrir stærðina orðin aðþrengd í
miðborginni. Hann lét ekki sitja við
fögur orð í þjóðhátíðarræðu, því
aðeins mánuði síðar skrifaði forset-
inn bréf til forsætisráðherra síns,
Michels Rocards, og fól honum að
Viðmælandi blaðsins, Jean Gattégno,
framkvæmdastjóri við byggingu nýju
Þjóðarbókhlöðunnar ogfulltrúi í visind-
anefnd safnsins.
hefja þegar þetta verkefni sem
hann skýrði nánar: „Þetta stóra
bókasafn á að ná yfir öll þekkingar-
svið, verða öllum opið og aðgengi-
legt, nota alla nútímatækni tii miðl-
unar, verða aðgengilegt úr fjarlægð
og taka upp samband við önnur
evrópsk bókasöfn."
Forsetinn hafði lagt línurnar og
ekki var í svo lítið ráðist. Jean
Gattégno sagði að til þess að þetta
mætti takast hefði þurft góð áform,
sem þarna væru fyrir hendi, en
ekki síður sterkan framkæmdavilja.
Allir voru sammála um að eitthvað
þyrfti að gera fyrir gamla virðulega
bókasafnið, sem væri orðið alltof
þunglamalegt og stíflur í því fyrir
þá sem væru að vinna að fræðistörf-
um. En þótt mikil framkvæmda-
gleði hefði verið í stórbyggingum á
menningarsviðinu í Frakklandi á
undanförnum áratug,. byggð ný
ópera, ný listasöfn, tónlistarskóli
o.s.frv. þá hefðu bækur aldrei verið
nefndar í tengslum við stórverkefn-
in á fyrra kjörtímabili forsetans. í
tvo áratugi höfðu menn talað um
að byggja þyrfti við eða auka á
einhvern hátt við safnið, en þegar
þessi sprengja féll að öllu ætti að
umbylta þá voru ekki allir jafn sátt-
ir. Forstöðumenn Þjóðarbókhlöð-
unnar gömlu höfðu ekki fremur en
aðrir hugmynd um hvað forsetinn
var að hugsa í þá veru fyrr en þeir
heyrðu það í sjónvarpinu, hvað þá
að svo róttækar breytingar yrðu
gerðar. Skoðanamuninn mátti m.a.
sjá á myndbandi sem Jean Gattégno
brá upp af fundum stórrar nefndar
með fulltrúum ýmissa þátta. En
þetta var ögrandi viðgangsefni, út-
skýrði Gattégno. Og menn fengu
þijá mánuði til þess að leggja lín-