Alþýðublaðið - 04.02.1959, Blaðsíða 4

Út'iefandi: AIt>vðuf]okkiiriim. Rit@tjórar: Benedikt GrÖndal, Gísli J. Ást-
fjórsson og Hetgi Sætf.imdsson íabj. Fulltrúi ritsíjórnar: -Sigvaídi Hjálmárs-
«on. Fréttastjóri: Björgvin Guömundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
' son.'Kitstjóriiarrámar: 14901 og 14902. Auglýsirigásíiíii: 14903. Afgreiðslu-
-sími: 14900. Aðsetur: ATþýðuhúsið. Prentsmiðja Alþýðubl.' Hverfisg. 8—10.
Kjördi
á lokmtigl
LOKAÞATTUR í undirbúningi kjördæma-
málsins er nú að befjast.Stjórnmálaflokkarnir hafa
mikið rætt mál þetta og rannsakað undanfarin ár,
en Alþýðuílokkurinn varð fyrstur til að taka á-
kvsðna stefnu á flokksþingi sínu í sl. nóvember-
mánuði. Sú stefna, hlutfallskosningar í fáum kjör
dæmum en stórum, hefur hlotið mikið fylgi og má
telja mjög líklegt, að hún nái fram að ganga á þessu
vori. Þingflokkur Alþýðuflokksins hefur skip-
ao nefnd tii að undirbúa sjálft frumvarpið um {Kitta
máþ og mun hún væntanlega hafa samstarf við
sams konar nefndir frá öðrum flokkum, sem að-
liyllast þá höfuðstefnu, sem Alþýðuílokkurinn hef-
ur markao. Yænta má, að frumvarpið verði iagt
fyrir alþingi í þann mund, sem afgreioslu fjáriaga
lýkur.
Sú breyting kjördæmaskipuiiar, sem nú
virðist framundan, er ckki „byltmg“ eins og
andstæðingar hennar halda fram. Hún cr béin
áframhald af brúun, sem hóí’st fyrir rúmúm ald
aifjórðöng, þegar þjóðin, sem hófst íyrir rúrn-
«m aldarfjóifSung, þegar þjóðin fyrir ; alvöru
valdi braut klutfallskosninga. Það er sýnilegt af
reynslu, að íslenzka bjóðin unir ckki til lengdar
mikJu misrétíi iborgaranna við kjörborðið. ííún
hefur valið leiðina til að leiðrétta þetta misrétti,
og nú stígur hún enn stórt skref í sömti átí sem
fyrr.
Það er auðveit að kveða upp sleggjudóma um
hlutfallskoningakerfið í heild. Það drap Weimar-
•lýðveldið í Þýzkalandi, segja menn, og fjórða
Jýðveldið franska. Það mun einnig drepa íslenzka
lyAveldið. . . .........
Hverju reiddust goðin, þegar Rómaríki nrundi?
Ríki hafa liðið undir lok allt fram á síðustu daga
af öðrum ástæðum en hlutfallskosningum. Skyn-
samlegra væri að athuga hleypidómalaust, hvernig
Mutfallskerfið hefur g'efizt í löndum eins og Noí-
■egi, Danrnörku, Svíþjóð, Hollandi, Belgíu og Sviss?
Eru ekki þetta allt smáþjóðir á háu menningar-
stigi, skyldari okkur íslendingum en fJestar aðr-
af? Hefur ekki stjórnarfar þessara ríkja verið tal-
ið til íyrirmyndar? Hafa framfarir verið meiri ann
ars staðar? Skortir þessar þjóðir lýðréttindi?
Kosningalög verður hver þjóð að setja sér
iyrst og fremst eftir eigin aðstæðum. Hér á landi
hefur þróunin verið í áttina til meira réttlætis —
og breytingin, sem er framundan, verður stærsta
skrefið á þeirri braut.
4 /'

~ -ff -
* m.
h
Nr. 8/1959.
Innflutningsskrifstofan hefur ákveðVó éftir-
farandi hámarJísverð á brenndu og möluðu
lcafíi fró innlendum kaffibrennslum:
í heildsölu, pr. iig. Kr. .35,00
í smásölu, pr. kg. — 41,00
Keykjavik, 3. febrúar 1959.
v
tjórnmál
S
r.GUR Nennis á þingi
flokks síns í fyrri viku mark-
ar tímamót í pólitískri sögu
Ítalíu eftir stríðið. Stefnan,
sem ofan á vai'ð á flokksþing
inu var að sósíalistaflokkur-
•inn skyldi vera óháður bæði
kommúnistum og Kristileg-
um demókrötum. Fall Fan-
fanisstjórnarinnar er aðeins
hin fyrsta af mörgum afleið-
ingum sigui's Nennis og það
getur liðið ár áður en Hnurn-
ar skýrast til fulls.
Kaþólski flokkurinn (Kristi
legir demókratar) hafa verið
stærsti flokkur Ítalíu frá
stríðslokum. En eins og aðrir
kristilegir flokkar Evrópu
hefur þeim tekizt að halda
fyigi sínu með því einu að
skýrgreina aldrei pólitík sína
nema í óákveðnum atriðum.
Flokkurinn nýtur stuðnings
tveggja andstæðra hópa. —
Flestir stuðningsmenn flokks
ins eru öreigar, sem æslíja
víðtækra féíagslegra og efna-
hagslegra umbóta. En flokk-
urinn er hins vegar háður
fjármagni auðkýfinga lands-
ins, sem nota flokkinn sem
brjóstvörn gegn sósíalisman-
Nenni
um, og' svo kaþólsku kirkj-
unni, sem hefur meiri áhrif
á stjórnmál Ítalíu en nokkurs
1 a n n e s
á horninu
Verðlagsstjórinn.
★ Er hægt að stytta dag-
skrá útvarpsins
★ Komið í veg fyrir hækk
un afnotagjalds.
★ Hvað er hægt að spara?
k Álit útvarpshlustenda
HLUSTANDI skrifar: „Ég: vil
þalcka þá ákvörðun menntamála
ráðherra, að koma í veg fyrir
hækkun afnotagjaldsins af út-
varpinu. Það skal fúslega við-
urkennt, að 300 kr. á ári er ekki
mikið fé, miðað við alla þá
skemmtun og fróðleik, sem út-
varpið færir okkur inn á heim-
ilin, en viðleitni er nú uppi um
þa'ð að reyna að stöðva dýrtíð-
arflóðið, og þó að segja megi,
að útvarpsgjaldið liafi þurft að
hækka, þar sem það hefur ckk-
crt hækkað í 7 ár, þá hefði
hækkun einmitt nú haft mjög
slæm áhrií.
HINS VEGAIt vil ég benda á
það, að það er ekki aðalatriðiö
að hafa útvarpið í gangi svo að
segja allan daginn. Sumir álíta
það jafnvel skaðlegt. Mér finnst
fyrir mína parta, að draga megi
vel úr ýmsu í dagskránni henni
að skaðlausu. Ég vinn sjálfur í
verksmiðju, og ég get ekki séð
til hvers þátturinn „Við' vinn-
una“ er flutt'ur,
ÉG FULLYRÐI, að starfsfólk
nýtur ekki þessa þáttar, vélarn-
ar ganga, fyrirskipanir hljóma,
afgreiddir eru viðskiptamenn —
og útvarpið gargar. Þar er ekki
um heina músík að ræða,' heldur
andlaust skrall og viðbótarháv-
aða við hina sjálfsögðu músík
vinnunnar. Ég held að leikfimis •
þátturinn og húsmæðraþáttur-
iriíf mættu og hverfa. Þá er svo-
kallaður ungskáldaþáttur. Ég er
sannarlega ekki á móti ungum
skáldum, en slík misþýrming á
útvarpsefni, sem á sér stað í
þessum þætti er fyrir neðan ali-
ár heilur.
MÉR FINNST sú afstaða út-
varpsráðs að draga úr kvöldvök-
unum, se mlengst af helur verið
vinsælasta dagskrárcfni vetrar-
ins, ,sé algerlega óskiljanleg. —
Einu sinni talaðir þú um beztu
útvarpshlustendurna, og ef ég
man rétt, þá áttir þú við það
fólk, sem lítið sæltir skemmtanir
utan heimilisins. Vitanlega á út-
varpið að hugsa vel fyrir þörf-
um þessa fóiks, en það gerir það
sannarlega ekki með því að
draga úr kvöldvökunum — og
gera þær æ þynnri.
I>AÐ er misskilningur hjá
ráðam.önnum útvarpsins ef þeir
haida að útvarpshlustendur vilji
hafa útvarpið í gangi allan dag-
inn. Þeir leggja alla áherzlu á
J góða kvölddagskrá. Þegar fólk-
ið setzt að.á kvöldin er spurt:
Hvað er í útvarpinu í kvöld? Og
svo er leitað að blaði. Ef þar er
ekki neitt, sem fólk vill hlusta
á, þá veldur það vonbrigðum.
Og ég verð að játa það, að þann-
ig er það oft. Ég geri hins vegar
alls ekki kröf-u til þess, að allt
af sé farið eftir mínum smekk.
ÚTVARPIÐ getur sparað í dag
skránni. Ekki með því að skera
við neglur sér greiðslur fyrir
gott efni, heldur með því að
stytta dagskrártímann, draga úr
gargi, hugsa um beztu útvarps-
hlustendurna og hlúa helzt að
því sem þeir kjósa fyrst og
frémst, — og útvarpsmenn vita
mætavel hvað það er .
ÉG GÆTI fært fram miklu
fleira máli mínu til stuðnings.
Hættuin að spenna bogann eins
og gort hefur verið undanfarið.
Okkur þykir vænt um útvarpið,
viljum því vel ,enda er það einn
af okkar beztu vinum. Við vilj-
um ekki að það búi við skarðan
hlut, en það getur farið betur
með efni sín en þaö gerir“.
ÞETTA segir hlustandi, og get
ið þið nú hugsáð um tillögur
lians. Hlustendur geta skrifað
útvarpinu og sagt áiit sitt. Hvað
segir þú?
sem álítur að bezta svarið við
komniúnismanum séu þjóð-
félagslegar umbætur. En hann
hefur ekki komið fram stefnu
málum sínum. Meðan sósíal-
istaflokkur Nennis var í ná-
inni samvinnu við kommún-
ista varð hann að hafa sam-
starf við hægri sinnuð öfi
bingsins. Síðustu mánuðina
hefur einnig m.agna'st and-
staða gegn honu.m í hans eig-
in flokki. Hann var því mjög
hlynntur því, að Nenni ryfi
samstarfið við kommúnista
óg opna með því leið til
vinstri samstarfs.
Fulltrúarnir á flokksþinginu
í Napoli rufu samstarfið við
kommúnista, en það er ekki
þar með sagt. að þeir taki upp
samstarf við kaþólska, —- ekki
nema þá aðeins að þeir væru
hinir sterku í slíku samstarfi.
Sósíalistar ætia sér að verða
flokkur þeirra, sem hingað til
hafa orðið að velia milli kom-
múnista og kabólskra.
Hópur jafnaðarmanna, sem
yfirgaf Nenni fyrir tíu árum
er hann hóf samvinnu við
kommúnista hefur nú ákveð-
ið að ganga í lið með honum
á ný. Þar með féll stjórn Fan-
fanis. Nú virðist Fanfani hafa
um það að velja, að láta ein-
hvern flokksmann mvnda
minnihlutastjórn og reyna að
endurskipuleggja flokkirm
eða að ganga til kosninga og
freista þess, að koma í veg fyr
ir fylgistap kaþólskra til Sós-
ialista í bili. Fjöldi hægri
manna á Italíu óttast nú svo
fylgishrun kaþólskra, að þeir
krefjast opinberlega sterkari
stjórnar og einræðis. En ítal-
ir eiga engan de Gaulle og
ekkert Alsír.
Hin nýja stefna Nennis
kemur kommúnistum í nokk-
ur vanda. Allt frá því að
Krústjov hélt hina margum-
töluðu ræðu á 20. flokksþing-
inu og afskipti Rússa af Ung-
verjalandsuppreisninni, hefur
Togliatti verið vanda vafinn.
Hann hefur reynt að vinna
bug á erfiðleikunum með þvi'
að sýna meiri sveigjanleika
en aðrir kommúnistaforingj-
ar heimsins. En nú býðst
verkamönnum að velja milli
sósíalistaflokks og kommún-
ista. Togliatti verður að stýra
vel ef ekki á illa fyrir hans
flokki að fara.
Þá vekur Napoliþingið
Saragat mikinn vanda. Hann
hefur í ellefu ár verið foring'i
óháðra sósíalista á Ítalíu. Ef
Nenni er í eitt skipti fyrir öll
hættur öllu samstarfi við kom
múnista, er ekkert sýnna en
fylgismenn Saragat fari vfir
á hann. Það virðist því lífs-
nauðsyn fyrir Saragat að
semja við um Nenni um sam-
einingu flokkanna, en það
eitt getur tryggt honum á-
framhaldandi pólitísk áhrif.
En Saragat er hikandí þar eð
hann veit ekki hversu alger
samstarfsrof Nennis og kom-
múnista eru. ______________
Stjórnmál ítalíu eru í deigl
unni og framtíðin ein getur
úr því skorið hvernig fer, En
ekki er út í bláinn að gera ráð
fyrir, að nú séu meiri líkur á
öflugri vinstri fylkingu þar i
landi — fyikihgu, sem er ó-
háð bæði kommúnistum og

^ 4. febr. 1S3S — A?Í»ýðúblaðið