Alþýðublaðið - 06.02.1959, Blaðsíða 4

Útgefancli: Alþýöuflolikurinn. Ritstjórar: Benediict Grönclal, Gísli J. Ást-
þórsson og Helgi SæmundSson (áb). Fulltrúi ritstjörnar: Sigvaldi Hjálmars-
fion. Fréttastjórj: Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
son. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14802. Auglýsingasími: 14906. Afgreiðslu-
sími: 14900. Aðsetur: Alþýðuhúsi'ö. Prentsmiðja Alþýðubl. Hverfisg. 8—10.
1
ALÞÝÐUBANDALAGIÐ þykist vera lýðræð-
isflokkur með sama markmið og jafnaðarmenn.
engsli þess reynast hins vegar öll við kommún-
taflokkinn í Rússlandi og útibú hans austan járn-
alds. Þessa dagana sitja tveir AlþýðubandaJags-
t^enn flokksþirig rússneskra kommúnista í Moskvu.
ristinn E. Andrésson flutti því ávarp og komst
4|"<i að orði, að Islendingar kunni sérstaklega að
ta það mikla framlag, sem sovétþjóðin leggur
xn til viðhalds friðarins með hinni nýju sjö ára
ilun sinni! Jafnframt er Þjóðviljinn látinn veg-
sárna rússneska stjórnarfarið í mörgum fjálgleg-
um greinum, og Árni Ágústsson lýsir yfir velþókn-
un,sinni á blóðbaðinu í Ungverjalandi.
■ Lýðræðissirmarnir í Alþýðubandalaginu hafa
■ekkert við þetta að athuga. Stefnan, sem varð
danska komrnúnisíaforingjanum Aksel Larsen of-
raun, viroist þeim ekkert áhorfsmál. Þvert á rnóti.
Hannibal Valdimarsson tilkynnti í útvarpsræðu á
dögunum, að einingu í Alþýðubandalaginu haf-i
aldrei verið meiri og betri. Vafalaust hefur Krist-
iim E. Andrésson skilað kærri kveðju til Krústjovs
frá Hannibal, Alfreð og Finnboga Rúti. Og þetta
jgerist um leið og kommúnistaflokkarnir á Vestur-
löndum eru að klofna einn af öðrum af því að lýð-
ræðissinnar telja sér þar ekki við vært fyrir
Moskvuþjónunum, Alþýðubandalagið hér er ís-
iesnzka undantekningin.
Þetta eru efndirnar á því loforði Hannibals
og Alfreðs, að þeir ætluðu að einangra kommúnist-
ana í Sósíalistaflokknum. Reynslan hefur óvart orð
m þveröfug. Kommúnistarnir ráða þeim eins og
mannshöíndin vettlingnum, og Alþýðubandalagið
dansar á sviði íslenzkra stjórnmála, þegar kdppt, er
í spottann austur í Moskvu. Furðulegra brúðuieik-
liús er naumast hugsanlegt. Og þetta vinna Alfreð
og Hannibal til þess að mega sitja á aiþingi íslend-
•iriga, meðan kommúnstar losa sig ekki við vettl-
dhgana og vinna yerkin berhentir.
r r
©§ sfrsga-
línaHizrinfli fró
Lódz, er lands þekktur.
EinkaumboS:
m i
ÞEGAR rætt er um kjör-
dæniamálið svonefnda, er í
rauninni um að tala tvö vanda-
mál, sem rétt er að blanda ekki
saman. Annars vegar er skipt-
ing landsins í kjördæmi, hvort
þau skuli vera f’eiri eða færri,
stór eða smá. Hins vegar er
deilt um, hvaða aðferð skuli
beita við sjálfa kosninguna,
hlutfallskjöri, einmennings-
kjöri eða hverju öðru.
Varðandi fyrra atriðið er það
skoðun manna um allar jarð-
ir, þar sem lýðræði hefur þró-
azt meo sæmilega eðlilegum
hætti, að atkvæði einstakling-
anna eigi að vera.sem jafngild-
ust, þannig, að sem jafnastur
fjöldi kjósenda velji í hvert
þingsæti, Á þetta eins við um
bau ’önd, sem viðhafa hlutfails-
kosningar, pg hin sem hafa
éinmenningskjördæmi. Ef mik
ið misræmi er í þessum efnum,
bykir lýðræðiskenningin verða
helzt til innantóm, þótt menn
hins vegar viðurkenni, að full-
komið, stærðfræðilegí jafnrétti
næst aldrei.
Af þessum sökum hafa önd-
végisþjóðir einmenningskjör-
dæmanna, Bretar og Banda-
ríkjaménn, sett sér fastar regl-
ur um endurskoðun kjördæma-
skipunar sinnar, Vestan hafs er
svo fyrir mælt. í lögurn, að end-
urskoða skuli kjördæmi til full-
trúadeildar eftir hvert aðal-
manntal á 10 ára fresti. Kjör-
dæmi sku’u vera sem jöfnust
að mannfjölda og helzt sam-
fellt eða samstætt landssvæði.
Ráðlegt er fyrir íslendinga
að kynna sér þessi atriði vand-
lega. Það er ekki æskilegt að
búa við vaxandi misræmi með
breytingum í byggð landsins,
en geta ekki leiðrétí kjördæm-
in nema með stjórnarskrár-
breytingu og tvennum kosning-
um. Væri ekki skynsamlegra að
setja höfúðreglu í stjórnar-
.skrána, en láta til dæmis hæsta
rétt leiðréíta kjördæmalínur á
10 ára fresti, ef tilefni er til?
Engilsaxa
Slæm reynsla
Engilsaxar eru hefðríkir og
söguræknir með afbrigðum.
Samt heyrist nú varla í lönd-
um þeirra, að gamlar byggðir
eða lögsagnarumdæmi eigi
„sögulegan rétt“ á að lifa sem
kjördæmi á fornri frægð. Sög-
unni er sýnd full virðing á ann-
an hátt.
| Sú var tíðin, að Bretar trúðu
mjögá þau sjónarmið, sem
Gísli Guðmundsson varði í stú-
dentafélagsræðu sinni. Þeim
.fannst gömul greifadæmi, forn
,ar borgir og' landeignarsvæði
;jarla og lávarða auðvitað eiga
Hannes
á h o r n i n u
Garðastræti 2.
Símar 15333 — 19698.
★ Bréf frá Lögreglustjóra
★. Bifreiðaeign lögregl-
unnar
^r.Of sjaidan innflutnings
leyfi
‘k Nauðsynlegar umbæt-
.ur sjálfsagðar.
LÖGREGLUSTJÓRI liefur
sent mér eftirfarandi bréf af
gefnu tilefni: — „í vinsamlegri
grein í dálkum ySar s. 1. föstu-
dag, fóruð þér þess á leit, að
ég gerSi grein fyrir bifreiðamál
um lögreglunnar, innflutnings-
ieyfum o. fl. Er mér ljúft að
vei-ða við þeirri beiðni pg leyfi
mér að senda yður eftirfarandi
upplýsingar:
EITT af grundvallaratriðum
nútíma löggæzlu er, að lögregl-
an hafi yfir göðum og öruggum
tækjum að ráða. Þegar slys, elds
voðar og önnur voveigleg atvik
bera að höndum, eða stórafbrot
nafa verið framin, veltur oft á
miklu, að Lögreglan komist nægi
lega fljótt á vettvang. Mikil verð
mæti geta verið í veði, jafnvel
m.annsiíf. Sama gildir, þegar
elta þarf ökuníðinga og aðra þá,
se mstofna öryggi rnanna í
hættu. Það ætti því ekki að vera
neitt deiluefni, að lögreglan
þurfi að hafa mikinn og góðan
bifreiðakost við löggæzlustörfin.
ÞRÁTT fyrir augljósa þörf, —
hefur bifreiðakosturinn þó aldr-
ei verið fullnægjandi að áliti
lögreglustjórnarinnar hér í um-
dæminu. Stafar það bæði af því,
að fjárveitingar hafa ekki verið
nægilegar, miðað við sívaxandi
löggæzlustörf, og ekki síður a£
hinu, að ekki hafa fengizt nægar
endurnýjunarheimildir á göml-
um og úr sér gengnum bifreiðum
lögreglunnar. Aldur bifreiða hér
við embættið er sem hér segir:
1. bifreið árg. ’42, 2. árg. ’46, 2.
árg. ’51, 1. árg. ’53, 3. árg. ’54 og
8. árg. ’55. Auk þess eru tvær
bifreiðir til þjóðvegalöggæzlu
utan Reykjavíkur af árg. 1955.
ÞESS ber að geta, að frá árinu
bifreiðin ,sem nú er í notkun,
1948 hefur embættið fengið 11
innflutnings- og gjaldeyrisleyfi
fyrir bifreiðum, sem nær öll
hafa verið notuð til endurnýjun-
ar á 10—16 ára bifreiðum, en
ekki til fjölgunar. Þrjár af bif-
reiðunum, sem eru af árg. 1955,
hafa verið keyptar lítið notaðar
á innlendum markaði til endur-
nýjunar á 11—13 ára gömlum
bifreioum. Önnur vegalöggæzlu
var flutt inn árið 1955 með leyfi
Innflutningsskrifstofunnar til
endurnýjunar á 10 ára gamalli
b.ifreið. Hin var keypt notuð ár-
ið 1957, þar eð innflutnings-
leyfi fékkst ekki fyrir nýrri bif-
reið, þrátt fyrir þao, að sérstök
FramhaM á 11. eiðu.
að halda áfram að vera kjör-
dæmi og ekki mega missa hinn
sögulega rétt til að eiga full-
trúa á þingi. Árangurinn varð
frægur í mannkynssögunni sem
eitt stórkcs'.legasta dæmi, er
þekkst heíur, um sturlað aft-
urhald og órétt. Dickens skrif-
aði um þetta fræga ádeilubók.
Þessi kjördæmi voru kölluð
„rotten boroughs“ eða rotnu
borgirnar. Þá hafði Cornwall
44 þingmenn, London 6 og
Manchester engan, og eitt kjör
dæmið hélt meira að segja í
tvo þingmenn eftir að hvert
einasta mannsbarn var flutt á
brott! Hornstrandlr eiga líka
sinn sögulega rétt.
Slíkt gerist auðvitað ekki nú
á dögum, af því að menn hafa
lært af revnslunni. Það er fólk-
ið, sem hfir í dag. er á að kjósa
sér þingmenn, ekki forfeður
•þess, sem lifðu fvrir mörgum
Öldum. Þeim ber að sýna virð-
ingu og ræktarsemi á annan
hátt.
Til ern dæmi hess erlendis,
,að kiördæmaskipting heíur
verið leiðrétt á bann hátt. sem
andstæðingar stóru kiördæm-
anna hér á landi virðast hugsa
gér, í stað bess að saraeina lít-
il kiövdæmi. hefur beim verið
l-jsldið og bætt við nýium kiör-
rlæmum í vaxandi bvggðum.
H=+t.a hefnr gpr?t í nokkrum
fvlkium Nví.q Enslands. elzta
hhjta Bandaríkianna. bar sem
•moriii pkki vild.u rýra ..sjálf-
stæðj“ og ,;söeulegan rétt“ gam
qBa borpa voru eitt sinn
merkar félapslegar heildir.
dranojjrinn h°fur orðið mikill
ofvövt.wr í fulÞrúabinffum þess
ara ríkia. svo að Þ’æfft er að
pndnmuJTj. Npw Hamnshire,
smáríki með 550 0n0 íbúum,
h.nfur sfoQT-ata bing allra banda
rísku fvikiannq off hntt víðar
væri leitað. með rúmlega 400
binffmönnum.
Siálft. Bandaríkiabing var
um skeið komið á sömu braut.
Það bótti á hniffnunarskeiði
auðveldara að leioré'ta kiör-
dæmaskipun með bví að fjölga
í sífellu, þar sem byggðin óx,
í stað þess að skapa „jafnvægi
í kjördæmum landsins“ með
'því að jafna kjósendafiölda á
hvert þingsæti. Ef ekki hefði
verið spyrnt við fæti, væru nú
um 4 000 þingmenn í fulltrúa-
deild þingsins í Washington
(helmingi fleiri en í Æðstaráði
Sovétríkjanna). Bandaríkja-
menn sáu hvert stefndi og
stöðvuðu þessa þróun. Nú helst
tala þingmanna óbreytt, þótt
þjóðinni fjölgi.
Þessi dæmi úr reynslu ann-
arra þióða gefa ærið tilefni til
þess, að íslendingar gjaldi var-
hug við þeirn tillögum. að láta
sögulegan rétt ráða kjördæma-
skipun landsins, en hrúa upp
nýjum kjördæmum í þéttþýl-
inu.
Þingmenn kjördæma
eða þjóðarinnar
Þegar rætt er um þessi mál,
er mjög vafhugavert að telja
það höfuðrök, að þingrnenn séu
fyrst og fremst fulltrúar og
þjónar sinna kjördæma. Sam-
kvæmt stjórna.rskránni eru al-
þingismenn eingöngu bundnir
(Framh. á 11. síðu).
4 6. febr. 1959 — Aiþýðiibiaðið