Morgunblaðið - 04.04.1991, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ VIDSKIPTI/ATVINNULÍF FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 1991
2 B
riTTWwr.'nuiii
Rússasamningamir
gjörbreyta verkefna-
stöðu Alafoss
Samningar þurfa að takast um að Landsbanki
láni nýstofnuðum banka rússneska lýðveldisins
SAMNINGURINN sem Álafoss hf. gerði við Rosvneshtorg, fyrirtæki
rússneska utanríkisviðskiptaráðuneytisins, og sagt var frá í blaðinu
í gær, er með fyrirvara um að takist að semja við Landsbanka ís-
lands um lán til nýstofnaðs banka rússneska lýðveldisins, Vneshtorg-
bank, vegna kaupa Rosvneshtorg á ullarvörunum. Rússneska þingið
samþykkti 15. janúar sl. að úthluta Rosvneshtorg m.a. olíu og málm-
um til að standa undir endurgreiðslum árin 1992-1994.
Samningurinn við Rosvneshtorg
hljóðar upp á kaup á peysum og
jökkum héðan í ár og á næsta ári
fyrir 10 milljónir Bandaríkjadala,
eða um 600 milljónir króna. Einnig
hefur verið samið við sovéska sam-
vinnusambandið um vöruskipti fyrir
um 180 milljónir króna á þessu ári.
„Öll okkar sala til Sovétríkjanna
í ár er með bankaábyrgðum. Það
er ákaflega gott fyrir okkur að ná
þessum samningum og hvað varðar
verkefni stendur Álafoss hf. vel á
þessu ári. Staða fyrirtækisins er
engu að síður ennþá mjög alvarleg
vegna taps fyrri ára og hárra
skulda^" segir Ólafur Ólafsson for-
stjóri Álafoss hf.
Sovéska samvinnusambandið og
Innkaupasamband Sovétríkjanna,
Raznoexport, skulda Álafossi hf.
um 4,4 milljónir Bandaríkjadala,
eða um 265 milljónir króna, vegna
ullarvara, sem Álafoss hf. afhenti
þeim í fyrra. „Sitaryan, 1. aðstoðar-
forsætisráðherra Sovétríkjanna,
lofaði því að þessi skuld yrði greidd
þegar við greiddum Sovétmönnum
fyrir fyrsta olíufarminn í ár, en
farmurinn kom 16. janúar og var
greiddur 18. febrúar," segir Ólafur.
„Ný gjaldeyrislög tóku gildi í
Sovétríkjunum um áramótin og að
sögn Sovétmanna hafa þau valdið
því að hlutirnir hafa ekki gengið
eins og búið var að lofa, þrátt fyrir
að utanríkisviðskiptabanki Sov-
étríkjanna staðfesti fyrra loforð sitt
17. janúar. Við bíðum nú eftir fundi
Ólafs Egilssonar, sendiherra í
Moskvu, með bankanum, þar sem
svör verða gefin um stöðu mála og
hvenær greiðslur muni eiga sér
stað,“ segir Ólafur Ólafsson.
innlánsstofnanir
Bati lausafjárstöðu
óvenjulega lítill
LAUSAFJÁRSTAÐA innlánsstofnana batnaði um rúmlega 500 millj-
ónir fyrstu tvp mánuði ársins og er það óvenjulega lítill bati miðað
við árstíma. Á sama tíma í fyrra batnaði lausafjárstaðan um 3,3
milljarða sem var að sama skapi óvenjulega mikill bati. Staðan versn-
aði seinni hluta síðastliðins árs og í janúar mánuði en batnaði í febrú-
ar. Þá hefur gjaldeyrisstaðan verið að versna vegna útstreymis gjald-
eyris sem rakið er til þess að greidd hafa verið upp mörg erlend
lán fyrirtækja og banka það sem af er árinu.
Bankar og sparisjóðir þurfa að
uppfylla tilteknar kvaðir um laust
fé samkvæmt reglum Seðlabank-
ans. Reglurnar kveða á um að 12%
af ráðstöfunarfé skuli vera í lausum
eignum reiknað út frá meðaltali
yfir hvern mánuð. Þar er meðtalið
peningar í sjóði, innstæður á við-

SCHKFER
v-þýsk gæðavara
G.Á. Pétursson hf
Nútíöinní Faxafeni ,14, sími 68 55 80
Auglýsingasíminn er 69 11 11
skiptareikningi í Seðlabanka, og
ríkisvíxlar. Einnig telst nettóstaða
við útlönd og hluti spariskírteina
til lausafjárstöðu. Nái tiltekin inn-
lánsstofnun ekki að uppfylla þetta
lágmark þarf hún að greiða viðurlög
til Seðlabanka. Eiríkur Guðnason,
aðstoðarseðlabankastjóri, kvaðst í
samtali við Morgunblaðið búast við
því að sumar innlánsstofnanir lentu
undir tilskyldu hlutfalli lausafjár
vegna þess hve lausafjárstaðan
hefði rýmað síðustu mánuði síðasta
árs og batnað lítið á þessu ári.
Ekki liggja ekki fyrir upplýsingar
um lausafjárstöðuna í mars mán-
uði. Þó má gera ráð fyrir að hún
hafi batnað 1 mánuðinum. Þá var
ekki greiddur virðisaukaskattur og
staða ríkissjóðs við Seðlabankann
versnaði. Hins vegar má búast við
að lausafjárstaðan versni í þessari
viku þegar fyrirtæki þurfa að
standa skil á virðisaukaskattinum
til ríkissjóðs.
Eiríkur segir það hafa verið árs-
tíðabundið að lausafjárstaðan batni
frá áramótum fram í maí og júní,
bæði vegna ríkisfjármála og vetrar-
vertíðarinnar. Fyrirtæki fái lánað
út á birgðir meðal annars með er-
lendum lánum sem bæti lausafjár-
stöðuna.
Viðskiptabankarnir hafa m.a.
brugðist við lakari lausafjárstöðu
með aðhaldi í útlánum en einnig
hefur útgáfa óverðtryggðra mark-
aðverðbréfa aukist mikið. Alls voru
útistandandi í bankavíxlum um
2.740 milljónir í lok febrúar og
hafði útgáfa bankavíxla aukist um
1.730 milljónir frá áramótum. Ætla
má að bæst hafí við útistandandi
ríkisvíxla í marsmánuði vegna góðr-
ar ávöxtunar víxlanna að undan-
förnu. Hins vegar varð lítil aukning
á útistandandi bankabréfum.
1. Akureyrarbær
2. K.E.A.
3. Slippstöðin hf.
4. Hampiðjan hf.
5. V.f. Eining
6. Sjómannafélag Eyjafjarðar
7. WÍB, sjóður 4
8. Hávöxtunarfélagið
9. Hlutabréfasjóðurinn
10. Björn Rúriksson
11 Gísli Konráðsson
12. Alm. hlutabréfasjóðurinn
13. Draupnissjóðurinn
14. Skeljungur hf.
15. Snasi hf.
þús. kr.
250.887
233.191
38.779
29.712
25.251
24.048
23.166
17.749
5.713
5.713
2.493
4.800
2.344
2.256
2.126
1.905
1.566
1.200
1.408
1.190
1.173
1.045
8,58%
9,02%
Q 5,87%
Mi 7,29%
O 5,39%
5,39%
H 1,33%
j| 1,73%
19 stærstu
hluthafar
Útgerðarfélags
Akureyringa hf.
Ij 0,58%
(1,46%
( 0,55%
|j 0,52%
|| 0,49%
|j 0,44%
|j 0,36%
| 0,36%
|j 0,33%
| 0,28%
|l 0,27%
| 0,24%
TALSVERÐAR breytingar urðu á
eignaraðild Útgerðarfélags Akureyringa á
síðastliðnu ári í kjölfar þess að boðið var
út nýtt hlutafé í félaginu. Akureyrarbær á
nú ríflega helming hlutafjárins en átti áður
liðlega 70%. HIutafjárútboðið fór fram i
tvennu lagi og ákvað bærinn að falla frá
forkaupsrétti í fyrra útboðinu þegar selt
var hlutafé fyrir um 24 milljónir að nafn-
virði. í síðara útboðinu keypti bærinn 33
milljónir af um 50 milljónum en fól síðan
félaginu sölu bréfanna á almennum
markaði. HIutabréfasjóðir hafa nú bæst í
raðir stærstu hluthafanna. Hampiðjan og
K.E.A. halda sínum hlut en hlutur
Slippstöðvarinnar minnkar.
Heildarhlutafé er 430 milljónir
Bankar
Landsbankinn afskrifaði
78,6millj. útlánífyrra
LANDSBANKINN afskrifaði á síðastliðnu ári alls um 78,6 milljónir
króna vegna tapaðra útlána, samkvæmt ársreikningi bankans sem
nýlega var staðfestur af viðskiptaráðherra. Afskriftarreikningur
útlána var aukinn um 1.418 miiyónir á árinu en þar af eru 500
milljónir sérstök afskrift vegna hættu á töpuðum útlánum í nokkrum
atvinnugreinum. Á árinu 1989 voru hins vegar lagðar 551,2 milljónir
á reikninginn. Til að mæta þeirri áhættu sem fólgin er í útlánum
bankans hafa 2.700 milljónir nú verið færðar á afskriftarreikning
sem kemur til frádráttar útlánum í efnahagsreikningi. Nemur af-
skriftarreikningurinn í árslok um 3,2% af heildarútlánum og veittum
ábyrgðum bankans.
Hagnaður Landsbankans af
reglulegri starfsemi var um 474,5
milljónir króna á síðastliðnu ári.
Meðal óreglulegra liða telst hagnað-
ur af sölu hlutabréfa í Scandinavian
Bank sem nam 276,8 milljónum,
500 milljóna tillagið á afskriftar-
reikning útlána svo og 162,8 millj-
ónir í önnur óvenjuleg gjöld. Af
síðasttöldu yárhæðinni eru 117
milljónir gjaldfærsla vegna eftir-
launakjara starfsmanna en um 46
milljónir gjaldfærsla á hluta við-
skiptavildar Samvinnubanka. Þann-
ig nam endanlegur hagnaður
Landsbankans eftir 57,4 milljóna
reiknaða skatta um 31 milljón.
Landsbankinn hafði í árslok 1990
lagt til hliðar 1.412 miiljónir króna
til að mæta þeim skuidbindingum
sem á honum hvíla vegna eftir-
launakjará starfsmanna. Sam-
kvæmt úttekt tryggingastærðfræð-
ings á áætluðum áföllnum skuld-
bindingum Landsbankans í árslok
1990 og samkvæmt áætlun á skuld-
bindingum Samvinnubankans, var
áætluð skuldbinding bankans í heild
um 2.250 milljónir króna í lok árs-
ins. Skuld vegna eftirlaunaskuld-
bindinga starfsmanna var talin van-
talin um nálega 874 milljónir í árs-
byijun 1990 en það samsvarar 958
milíjónum á árslokaverðlagi 1990.
Ákveðið hefur verið að færa þá fjár-
hæð til gjalda á átta árum með jöfn-
um árlegum tillögum og voru í því
skyni færðar áðurnefndar 117 millj-
ónir til gjalda.
Viðskiptavild í efnahagsreikningi
bankans nam í árslok 188 milljónum
en hún er mismunur á kaupverði á
hlutabréfum í Samvinnubankanum
umfram bókfært verð í upphafi árs
eftir að dreginn hefur verið frá
hagnaður af sölu tveggja útibúa á
árinu 1990. Ákveðið hefur verið að
gjaldfæra viðskiptavildina með
jöfnun árlegum tillögum á fimm
árum frá ársbyrjun 1990 að telja
og voru áðurnefndar 46 milljónir
því færðar til gjalda.
Sameining Landsþankans, .við
Samvinnubankann hafði í för með
sér að heildareignir bankans jukust
um 9,8 milljarða en þær námu í
árslok um 94,9 milljörðum króna.
Alls fengu 1.901 starfsmaður
greidd laun samanborið við 1.783
starfsmenn á árinu 1989. Bankinn
hefur nú liðlega 60 útibú en þau
voru 43 talsins fyrir sameiningu.
Eigið fé Landsbankans nam í árslok
alls um 5.705 milljónum og hafði
aukist úr rúmum 5 milljörðum frá
árinu áður. Eiginfjárhlutfallið lækk-
aði úr 7% í 6,8%.
Að sögn Brynjólfs Helgasonar,
aðstoðarbankastjóra, var fyrirséð
að eiginfjárhlutfallið myndi lækka
Hjá Nóa-Siríusi og Mónu voru
menn sammála um að verðstríð
stórmarkaðanna hafi haft veruleg
áhrif á söluaukninguna. „Tvær
stærstu gerðirnar seldust fyrst upp
hjá okkur,“ sagði Sigurður Marinós-
son. Haraldur Jóhannsson sagði að
salan úti á landi hefði verið nokkuð
góð. „Við fréttum þó að kaupmenn-
irnir hefðu verið að panta páskaegg
frá stórmörkuðum á höfuðborgar-
svæðinu, því þau voru ódýrari,"
sagði hann.
Verðið á 670 gr. innfluttum eggj-.
um var 18-20% hærra rrúen í fyrra,
vegna sameiningarinnar við Sam-
vinnubanka. Hann segir afkomu
Landsbankans hins vegar viðund-
andi að teknu tilliti til óreglulegra
tekna og gjalda en mikilvægt sé
að hagnaður verði nægur til að við-
halda eigin fé bankans í fram-
tíðinni. „Bankinn þarf að geta upp-
fyllt lágmark eiginfjárhlutfalls BIS
reglnanna sem fyrirhugað er að
innleiða hér á landi. Þær reglur eru
kenndar við Alþjóða greiðslubank-
ann í Sviss og kveða á um 8% eig-
infjárhlutfall en það er mælt á ann-
an hátt en tíðkast hér í dag vegna
mismunandi vægis útlána eftir
áhaéttu."
Landsbankinn náði í árslok ekki
að uppfylla skilyrði laga um svo-
nefnt fastafjárhlutfall. Það felur í
sér að fastafjármunir mega ekki
vera hærra hlutfall en 65% af eigin
fé. Þetta hlutfall var 69% í árslok
en stefnt er að því að það verði
lækkað með sölu fasteigna sem
losna þegar sameiningin er um garð
gengin.
að sögn llafþórs Guðmundssonar.
Þrátt fyrir hækkunina hefðu inn-
fluttu eggin verið ódýrari en svipuð
stærð af íslenskum eggjum, sem
hefðu verið seld um 15% undir heild-
söluverði í stórmörkuðum. „Einhver
verður að borga þetta tap og við
lítum þannig á, að það hafi lent á
okkur,“ sagði hann.
Ákveðinn hluti af sölu hvers eggs
hjá íslenskri dreifingu rennur til
byggingarsjóðs nýs barnaspítala,
Sagði Hafþór að ekki væri búið að
reikna út ágóðann, en honum teld-
ist til að upphæðin yrði á bilinu
300-500 þúsund krónur.
Framleiðendur
Innlendu páskaeggin
seldust öll upp
300-500 þúsund krónur af sölu innfluttu eggj-
anna renna í byggingarsjóð nýs barnaspítala
VERÐSTRÍÐ stórmarkaðanna á páskaeggjum hafði þau áhrif að
sala þeirra fór fram úr björtustu vonum framleiðenda nú fyrir pá-
skana. Seldust öll egg upp hjá Mónu og Nóa-Síríusi. Að sögn Harald-
ar Jóhannssonar sölustjóra Nóa-Síríusar var ekki hægt að anna eftir-
spurn síðustu dagana fyrir hátíðarnar og í sama streng tók Sigurð-
ur Marinósson hjá Mónu. Þá hafa aldrei selst fleiri egg hjá ís-
lenskri dreifingu þau fjögur ár, sem fyrirtækið hefur flutt inn páska-
egg, og voru einungis um 100 egg óseld, að sögn Hafþórs Guðmunds-
sonar framkvæmdasljóra. Þá virðist einnig ljóst að fleiri hafi keypt
stærri egg fyrir þessa páska en jafnan áður.